Mga Batan-on Nangutana . . .

Nganong Kanunay man Lang Kong Dili Iapil?

“Ma-Sabado ug Dominggo, morag galipaylipay ang tibuok kalibotan gawas nako.”—Renee.

“Magtapok-tapok ang mga batan-on ug ako intawon wala nila iapil!”—Jeremy.

NINDOT kaayo ang panahon, pero ang nakaapan wala kay adtoan. Ang tanan duna nay tagsa-tagsang lakaw. Ang tanan nimong higala tua, naglipaylipay. Apan ikaw nagmingaw kay wala na sab ka nila hagara!

Naguol na gani ka nga wala ka nila hagara, samot nang maguol ka kon mahibalo ka sa rason kon nganong wala ka hagara. ‘Tingali may diperensiya ko. Nganong dili man sila ganahan nga mouban ko?’

Kon Nganong Makasakit Kini sa Buot

Normal lang nga gusto kang mahinangop ang mga tawo sa pagpakig-uban nimo. Sa tinuod lang, ang mga tawo gusto kaayong makig-uban-uban kay mabuhi ang atong galamhan kon kita may kaestorya. Sa wala pa lalanga si Eva, si Jehova miingon bahin kang Adan: “Dili maayo alang sa tawo nga magpadayon nga mag-inusara.” (Genesis 2:18) Klaro kaayo nga importante sa tawo ang iyang isigkatawo; ingon niana kita pagkalalang. Ug mao gayod kanay hinungdan kon nganong sakit kaayo sa buot kon ipadaplin ka lang nila.

Sakit kaayo kon pirme ka na lang ipadaplin o pakitaan ka niadtong gusto nimong mahigala nga dili sila ganahan nimo. “Dunay grupo sa mga batan-on nga dagko na kaayog naabot,” matod pa sa batan-ong si Marie, “apan makamatikod ka nga sila gimenosan nimo.” Kon dili ka nila iapil sa grupo, ikaw maguol gayod ug magmingaw.

Usahay magmingaw ka bisag daghan pa ang tawo. “Morag dili katuohan paminawon apan nakahinumdom ko nga wala gyod ko malingaw diha sa usa ka parti,” miingon si Nicole. “Tingali tungod kay bisag daghan ang tawo, wala koy  suod nga higala didto.” Ang uban magmingaw bisan diha sa mga asembliya ug mga kombensiyon. “Morag ang tanan pulos ilang kaila, apan ako morag dili nila kaila!” miingon si Meagan. Ingon usab niini ang gibati ni Maria. Siya miingon, “Morag daghan kog higala apan sa tinuod wala gyod koy higala.”

Ang tanang tawo mobatig kamingaw—bisan kadtong morag daw popular ug malipayon. “Bisan diha sa pagkatawa ang kasingkasing magmasulub-on,” matod pa sa usa ka panultihon sa Bibliya. (Proverbio 14:13) Kon magmingaw ka na lang kanunay, kini makadaot. Ang Bibliya nag-ingon: ‘Tungod sa kasakit sa kasingkasing ang espiritu nagmagul-anon.’ Ang laing hubad nagkanayon: “Ang kaguol makapadugmok sa kasingkasing.” (Proverbio 15:13; Contemporary English Version) Kon nadugmok ang imong kasingkasing sa kaguol kay ikaw giayran, unsay imong mahimo?

Pagbuntog sa Kamingaw

Aron imong mabuntog ang kamingaw, sulayi kini:

◼ Hunahunaa ang imong maayong mga hiyas. (2 Corinto 11:6) Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Unsa may akong maayong mga hiyas?’ Paghunahunag imong mga abilidad ug maayong mga kinaiya ug ilista kini sa ubos.

․․․․․

Kon sa imong pagtuo giayran ka, hinumdomi nga duna kay maayong mga hiyas—sama nianang gilista nimo sa ibabaw. Tinuod, duna sab kay kahuyangan ug angay nga imo kining buntogon. Apan ayaw padaog sa imong mga kahuyangan. Hinunoa, isipa nga nagapaningkamot ka pa sa pagpauswag sa imong pagkatawo. Tingali daghan ka pag usbonon sa imong kinaiya, apan ayaw pod ug hunahunaa nga wala kay maayong kinaiya. Duna kay maayong kinaiya. Kini ang angay nimong hunahunaon!

◼ Ikay una sa pagpakighigala. (2 Corinto 6:11-13) Ikay una ug duol. Tingali lisod kini. “Makahadlok kon grupo ang imong atubangon, pero kon usa lang diha sa grupo ang imong duolon, di lang nimo mahibaloan nga naapil ka na diay sa grupo,” miingon ang 19-anyos nga si Liz. (Tan-awa ang kahon nga “Mga Sugyot Kon Unsaon Pagpakig-estorya.”) Kon balikan natog hisgot ang pagkahimong inayran, tinoa nga wala pod kay giayran—bisan mga edaran. “Sa 10 o 11 anyos pa ako, diha koy amiga nga mas magulang nako,” nahinumdom ang tin-edyer nga si Cori. “Suod mi bisan pag dakog diperensiya ang among edad.”

Paghunahunag duha ka igsoon sa imong kongregasyon nga mas magulang nimo nga gusto nimong masuod.

․․․․․

Sa imong sunod nga pagtambong sa miting sa kongregasyon, duola ang usa sa mga igsoon nga imong gilista sa ibabaw. Pakig-estorya kaniya. Pangutan-a siya kon nganong nainteresado siya sa Bibliya. Kon mas makighigalaon ka sa “tibuok kapunongan sa mga igsoon,” lagmit dili ka mobati nga giayran ug dili ka magmingaw.—1 Pedro 2:17.

◼ Isugid ang imong gibati sa usa ka hamtong. (Proverbio 17:17) Ang pagsugid sa imong mga kabalaka ngadto sa imong mga ginikanan o sa laing hamtong makatabang sa pag-alibyo ug diyutay sa imong gibating kamingaw. Mao kanay gihimo sa usa ka 16-anyos nga dalaga. Sa primero nabalaka kaayo siya nga giayran siya. “Nagsige akog hunahuna sa nahitabo nga nagpabati kanako nga inayran,” siya miingon. “Apan kon akong isugid kining hitaboa sa akong mama, tambagan niya ako kon unsaon pag-atubang sa kahimtang. Ang pagpahungaw sa akong gibati nakatabang gayod!”

Kon gusto nimong isulti ang imong nag-umido nga pagbati sa kamingaw, kinsay imong duolon?

․․․․․

◼ Hunahunaa ang uban. (1 Corinto 10:24) Ang Bibliya nag-ingon nga kita kinahanglang “magatan-aw, dili lamang sa personal nga interes sa mga butang labot sa inyong kaugalingon, kondili sa personal nga interes usab sa uban.” (Filipos 2:4) Tinuod bitaw nga kon ikaw inayran maguol ka gayod. Apan, imbes magminghoy ka sa suok, nganong di ka motabang niadtong nanginahanglag tabang? Tingalig makakita kag bag-ong mga higala nianang paagiha!

 Paghunahuna ug usa ka tawo, tingali diha sa imong pamilya o kongregasyon, nga nagkinahanglan ug kaestorya o tabang. Isulat ang iyang ngalan sa ubos, ug kon unsay imong ikatabang kaniya.

․․․․․

Kon maghunahuna ka sa uban ug motabang kanila, wala ka nay panahon nga magmingaw. Makatabang kini kanimo sa pag-ugmad ug positibong tinamdan ug batasan, nga makadani sa uban sa pagpakighigala kanimo. Ang Proverbio 11:25 nag-ingon: “Ang dagayang nagabisibis sa uban dagaya usab nga pagabisibisan.”

◼ Magmaampingon sa pagpilig higala. (Proverbio 13:20) Mas maayo pa ang diyutay apan tinuod nga mga higala nga mahingawaon kanimo, kay sa daghan tuod apan modaldal lang kanimo sa kadaot. (1 Corinto 15:33) Tagda ang batan-ong si Samuel nga gihisgotan sa Bibliya. Tingali nagmingaw siya didto sa tabernakulo. Ang iyang mga isigkaalagad nga si Hopni ug Pinehas dili maayong ikauban tungod sa ilang daotang mga buhat—bisan pag anak sila sa hataas nga saserdote. Nadaot unta ang espirituwalidad ni Samuel kon nakighigala pa siya kanila. Apan dili gayod niya gustong mahitabo kana! Ang Bibliya nag-ingon: “Sa kasamtangan ang batang si Samuel nagkadako ug labaw pang gikahimut-an sa panglantaw ni Jehova ug sa mga tawo.” (1 Samuel 2:26) Kinsang mga tawhana? Dayag nga dili si Hopni ug Pinehas, nga tingali naglikay kang Samuel tungod kay siya matarong. Hinunoa, ang dalayegong mga hiyas ni Samuel nakapasuod kaniya sa mga tawong nagsunod sa mga sukdanan sa Diyos. Ang mga tawo nga nahigugma kang Jehova mao ang matang sa mga higala nga imong gikinahanglan!

◼ Magmapositibo. (Proverbio 15:15) Ang tanan mobati usahay nga inayran. Unsay makatabang? Imbes magsigeg hunahuna ug negatibong mga butang, himoang positibo ang imong tinamdan sa kinabuhi. Hinumdomi nga bisan tuod dili ka makakontrolar sa tanang bahin sa imong kinabuhi, ikaw makakontrolar sa imong reaksiyon.

Kon mobati ka nga inayran, paghimog positibong mga lakang pinaagi sa pag-usab sa imong kahimtang o sa imong tinamdan niini. Hinumdomi gayod nga nahibalo si Jehova sa imong pagkagama, busa nahibalo siya sa imong mga panginahanglan ug kon sa unsang paagi kini matagan-an. Pag-ampo kang Jehova kon kanunay kang magmingaw. Makasalig ka nga “siya magasapnay kanimo.”—Salmo 55:22.

Ang ubang mga artikulo gikan sa seryeng “Mga Batan-on Nangutana . . .” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype

MGA BUTANG NGA ANGAYNG PALANDONGON

◼ Unsa may akong maayong himoon kon sa akong pagtuo giayran ko?

◼ Unsang mga teksto ang makatabang kanako sa pagpabiling timbang aron dili ako madaog sa negatibong mga pagbati?

[Kahon/Hulagway sa panid 12]

Mga Sugyot Kon Unsaon Pagpakig-estorya

◼ Pahiyom. Ang imong pagkamahigalaon makaagni sa uban sa pagpakig-estorya kanimo.

◼ Ipaila ang imong ngalan. Ipaila kon kinsa ka ug kon diin ka nagpuyo.

◼ Pangutana. Ayaw pagpangutana bahin sa pribadong mga butang kondili bahin lang sa kasagarang mga butang.

◼ Pamati. Ayaw kabalaka kon unsay imong sunod nga isulti. Pamati lang. Makahunahuna ra kag imong isulti o ipangutana.

◼ Relaks! Makakita kag bag-ong mga higala dihang makig-estorya ka. Busa pagkalingaw sa pagpakig-estorya!