Himoa ang Imong Pamilya nga Usa ka Luwas nga Dangpanan

“WALAY kinaiyanhong pagbati.” Kini ang makapasubong paghubit sa Bibliya sa kinaiya sa kadaghanang tawo sa atong panahon, nga usa ka yugto nga gitawag ug “kataposang mga adlaw.” (2 Timoteo 3:1, 3, 4) Ang pagdaghan sa mga kaso sa pagmolestiya ug bata diha sa pamilya maoy klarong pamatuod nga tinuod kanang tagnaa. Gani, ang orihinal nga Gregong pulong aʹstor·gos, nga gihubad sa Cebuano nga pinulongan nga “walay kinaiyanhong pagbati [o pagmahal],” nagpakita nga ang matag membro sa pamilya wala niana nga gugma nga angay unta nilang ipasundayag sa usag usa, ilabina ang mga ginikanan ug mga anak. Ug tungod sa kawalay gugma, among-amongan sa membro sa pamilya ang sakop niini.

Ang ubang mga tigdukiduki nag-ingon nga kadaghanan sa tigmolestiya mahimong amahan o laing lalaki nga nagsilbing amahan diha sa pamilya. Ang ubang lalaking mga paryente mangmolestiya usab. Bisan tuod kadaghanan sa mga biktima mga batang babaye, daghang batang lalaki giabusohan usab. Wala ka lang mahibalo nga may mga babaye usab nga tigmolestiya. Tingali ang wala kaayo mabalita mao ang pag-unay sa managsoon, diin ang mas magulang o mas may kusog nga igsoon mamugos o manghaylo sa mas bata o sa mas huyang nga igsoong lalaki o babaye sa pagpakigsekso. Kon ginikanan ka, ngilngigan ka gayod niining mga buhata.

Sa unsang paagi imong masanta kining problemaha sa pagtungha diha sa imong pamilya? Hinungdanon kaayo nga sayron ug pabilhan sa matag membro sa pamilya ang pipila ka prinsipyo aron kining mangil-ad nga buhat malikayan. Kining matanga sa giya makita diha sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya.

Ang Pulong sa Diyos ug ang Pagpakigsekso

Aron mahimong luwas nga dangpanan ang pamilya, kinahanglang ipadapat sa matag sakop niini ang sukdanan sa Bibliya sa moralidad. Ang Bibliya way lipod-lipod kon maghisgot bahin sa sekso. Kini dili mahilas, apan prangka ug direkta. Kini nagpakita nga ang seksuwal nga relasyon gilaraw sa Diyos nga makahatag ug kalipay sa bana ug asawa. (Proverbio 5:15-20) Apan, gihukman niini ang pagpakigsekso sa dili nimo kapikas. Pananglitan, ang Bibliya prangka nga naghisgot batok sa pag-unay ug paryente. Sa Levitico kapitulo 18, gidili ang lainlaing buhat sa pag-unay ug paryente. Matikdi ilabina kining mga pulonga: “Dili kamo moduol, ang bisan kinsa kaninyo, ngadto ni bisan kinsa nga suod niyang paryente sa unod aron  ihikyad ang pagkahubo [aron makigsekso.] Ako mao si Jehova.”—Levitico 18:6.

Gilakip ni Jehova ang mga buhat sa pag-unay ug paryente uban sa “dulumtanang mga butang” nga silotan ug kamatayon. (Levitico 18:26, 29) Klaro nga taas kaayog sukdanan ang Maglalalang bahin niini. Ang mga gobyerno karon ingon usab niini ug panglantaw, nga nagbaod nga krimen ang pag-abuso ug bata nga sakop sa pamilya. Sumala sa balaod, ang bata nga giabusohan sa sekso sa usa ka hamtong nalugos. Nganong panglugos man ang termino nga gigamit nga wala man pugsa ang bata?

Daghang awtoridad nakaamgo nga husto ang dugay nang gisulti sa Bibliya bahin sa mga bata—nga sila dili makapangatarongan sama sa mga hamtong. Pananglitan, ang Proverbio 22:15 nag-ingon: “Ang mga binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka bata.” Ug si apostol Pablo gidasig sa pagsulat: “Sa dihang ako bata pa, ako . . . naghunahuna ingon sa usa ka bata, nangatarongan ingon sa usa ka bata; apan karon nga ako hingkod na, ako nang giwagtang ang mga kinaiya sa usa ka bata.”—1 Corinto 13:11.

Ang bata maglisod sa pagsabot kon unsa kanang seksuwal nga mga buhat, ug wala usab silay ideya kon unsay sangpotanan niini paglabay sa panahon. Busa, ang kadaghanan mouyon nga ang  bata mosugot sa seksuwal nga buhat kay wala pa man siyay buot. Sa ato pa, kon ang usa ka hamtong (o mas gulang-gulang nga batan-on) makigsekso sa bata, dili niya mahimong ikapangatarongan nga ang bata wala motutol o kaha gusto kini sa bata. Ang hamtong sad-an sa pagpanglugos. Krimen kini nga mahimong silotan ug pagkabilanggo. Ang sad-an mao ang nanglugos, dili ang biktima.

Apan, ikasubo nga kadaghanan niining maong mga kriminal wala kasiloti sa mga awtoridad. Pananglitan, sa Australia gibanabana nga 10 porsiyento lang sa mga namiktima ang gidemanda, ug pipila lang ang nasentensiyahan. Ingon usab niini ang ubang mga nasod. Bisan tuod ang gobyerno wala kaayoy mahimo sa pagpanalipod sa Kristohanong pamilya, ang pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya dakog mahimo.

Ang matuod nga mga Kristohanon nahibalo nga wala gayod mausab ang Diyos kinsa nagpasulat niana nga mga prinsipyo diha sa iyang Pulong. Iyang makita ang tanan nga atong ginabuhat, bisan kadtong dili makita sa tawo. Ang Bibliya nag-ingon: “Walay linalang nga dili dayag sa iyang panan-aw, apan ang tanang butang hubo ug binuksan sa mga mata niya nga kaniya manubag kita.”—Hebreohanon 4:13.

Papanubagon kita sa Diyos kon atong lapason ang iyang mga sugo ug sakiton ang uban. Sa laing bahin, kita iyang panalanginan kon atong tumanon ang iyang mga sugo maylabot sa pamilya. Unsa kining mga sugoa?

Pamilya nga Nahiusa sa Gugma

Ang “gugma,” sumala pa sa Bibliya, “maoy usa ka hingpit nga bugkos sa panaghiusa.” (Colosas 3:14) Sama sa pagkahubit diha sa Bibliya, ang gugma dili kay usa lamang ka ordinaryong pagbati. Ginatukmod niini ang tawo sa paghimog maayo ug sa paglikay sa daotan. (1 Corinto 13:4-8) Ang pamilya naghigugmaay kon ang matag membro maligdong, matinahoron, ug maluloton sa usag usa. Sa ato pa, atong tagdon ang matag membro sa pamilya sama sa pagtagad sa Diyos kanila. Giisip sa Diyos ang matag usa nga bililhon ug angay tahoron.

Ingong ulo sa pamilya, ang amahan maoy manguna sa pagpakitag gugma. Siya nakasabot nga ang usa ka Kristohanong amahan dili angay maghari-hari, nga mag-abuso sa iyang awtoridad ibabaw sa iyang asawa o mga anak. Hinunoa, iyang lantawon si Kristo ingong iyang panig-ingnan sa pagkaulo. (Efeso 5:23, 25) Busa siya buotan ug mahigugmaon sa iyang asawa ug taas ug pailob ug mapinanggaon sa iyang mga anak. Iya gayong panalipdan sila ug mohimo sa tanan niyang maarangan aron walay makabungkag sa ilang kalinaw, walay makabuong sa pagkainosente sa iyang mga anak, o walay makadaot sa ilang pagsalig ug sa ilang kahilwasan.

Sa samang paagi, ang asawa ug inahan dunay halangdon ug dako kaayong papel. Gigamit sa Bibliya ang mapanalipdanong kinaiyahan sa inahang mananap sa pag-ilustrar kon unsa ka mapanalipdanon si Jehova ug si Jesus. (Mateo 23:37) Ang tawhanong inahan angay usab manalipod sa iyang mga anak. Tungod sa iyang gugma, unahon gayod niya ang kaayohan sa iyang mga anak ug paneguroon gayod niya nga malayo sila sa kadaot. Ang mga ginikanan dili gayod mag-abuso sa ilang awtoridad, dili manghagis, o manghulga sa usag usa o sa ilang mga anak; dili usab nila gusto nga himoon kini sa ilang mga anak ngadto sa usag usa.

Maayog komunikasyon ang pamilya kon matinahoron ang matag usa. Ang magsusulat nga si William Prendergast miingon: “Ang tanang ginikanan kinahanglang makigsulti nga mahigalaon sa ilang gagmay o tin-edyer nga mga anak adlaw-adlaw ug sa kanunay.” Siya midugang: “Kini ang kinamaayohang solusyon sa problema bahin sa seksuwal nga pag-abuso.” Gani, ang Bibliya nagsugyot sa maong makanunayon ug mahigugmaong pagsultihanay. (Deuteronomio 6:6, 7) Kon ipadapat kanang instruksiyona, ang matag membro sa pamilya dili magpanuko sa pagsulti kon unsay anaa sa iyang kasingkasing.

Tinuod, nagkinabuhi kita sa usa ka daotang kalibotan ug dili tanang pag-abuso mapugngan. Bisan pa niana, ang luwas nga panimalay dako kaayong tabang. Kon may membro sa pamilya nga makasugamak ug kadaot sa gawas sa panimalay, siya nahibalo nga may kadangpan siya nga mounong kaniya ug mohatag kaniyag kahupayan. Kini nga panimalay maoy usa gayod ka luwas nga dangpanan niining magubot nga kalibotan. Hinaot panalanginan sa Diyos ang imong pagpaningkamot sa paghimo sa imong pamilya nga usa ka luwas nga dangpanan!

[Kahon/Hulagway sa panid 10]

MGA SUGYOT ARON MALAYO SA KADAOT ANG PAMILYA

Internet: Kon ang imong mga anak tiggamit ug Internet, kinahanglang tudloan sila kon unsaon paggamit niini nga walay kadaot nga modangat kanila. Daghan kaayog pornograpiya sa Internet ug duna usay mga chat room ug ubang mga social network diha niini, diin ang mga hamtong nga maibog ug bata magpangitag mga bata nga mabiktima. Maalamong ibutang ang kompiyuter sa dapit nga daghang mag-agi-agi nga makita sa mga ginikanan. Kon walay modumala nga ginikanan, ang mga anak dili gayod angay mohatag ug personal nga impormasyon o makigkita ni bisan kinsa nga ilang makaila diha sa Internet.—Salmo 26:4.

Alkoholikong mga Ilimnon: Sa kadaghanang kaso sa seksuwal nga pag-abuso ug bata, nakainom gayod ug alkoholikong ilimnon ang tigmolestiya. Sa pagkatinuod ang hamtong nga mahubog dili na maulaw ug ang uban magpadala sa mga pangibog nga tingali ilang ginapugngan. Tungod niini nga kapeligrohan, angayng patalinghogan gayod ang tambag sa Bibliya sa paglikay sa paghubog-hubog ug sobrang pag-inom.—Proverbio 20:1; 23:20, 31-33; 1 Pedro 4:3.

Pribasiya: Usa ka babaye nahinumdom: “Sa namatay si Mama, ang kuwarto lang ni Papa ang dunay kortina ug pultahan. Kami walay pribasiya—bisan sa kaligoanan.” Giamong-amongan niining tawhana ang tanan niyang anak nga babaye. Kinahanglang sabton sa matag membro sa pamilya nga importante nga dunay pribasiya ang matag usa. May mga panahon nga ang mga ginikanan nagkinahanglag pribasiya, busa inigkadako na sa mga bata kinahanglang hatagan usab sila ug pribasiya. Tagdon sa maalamong mga ginikanan ang uban sa paagi nga gusto nila nga itagad kanila sa uban.—Mateo 7:12.