Ang Misteryo sa mga Unggoy sa Gibraltar

KON maghunahuna kag mga unggoy, tingali mosantop dayon sa imong hunahuna ang mga dapit sa Tropiko. Ang bugnawng mga dapit wala kaayoy mga unggoy. Apan dunay usa o duha ka bugnawng dapit nga may unggoy.

Didto sa Atlas Mountains sa Amihanang Aprika, sa dapit nga kanunayng magniyebe inig-tingtugnaw, ang gagmayng mga grupo sa mga Barbary ape naglibod-libod sa kakahoyang sedro ug oak. Usa sa grupo niining mga unggoya nalain 300 kilometros didto sa amihanan, sa Rock of Gibraltar sa habagatang bahin sa Uropa.

Unsay eksplinasyon sa mga tigpanukiduki kon nganong nakaabot kining mga unggoya niining dapita? Ang uban nagtuo nga kining mga unggoya nanglalin sa ubang mga dapit sa Uropa sa kanhiayng panahon ug nga ang mga unggoy sa Gibraltar mao na lay nahibilin niini nga grupo. Duna poy nagtuo nga kini sila gidala sa nanglalin nga mga taga-Arabia o taga-Britanya didto sa Rock. Matod pa sa mga karaan, ang mga unggoy nanabok sa dagat gikan sa Aprika paingon sa Uropa pinaagi sa dugay nang natabonang tunel. Kon unsa man ugaling ang tinuod, sila na lang karon ang nahibiling ihalas nga mga unggoy sa Uropa.

Ang mga Barbary ape nanimuyo sa kakahoyang pino sa usa ka bahin sa taluktok sa Rock. Bisag mga usa ka gatos na lang sila, sila “ang labing popular nga residente sa peninsula,” sumala pa sa International Primate Protection League. a

Kay pito ka milyong turista man ang mangadto sa Gibraltar tuig-tuig, daghan kaayog makaon kining siaw nga mga unggoy. Bisag mokaon silag ihalas nga mga tanom, sila hawod kaayong mangayog pagkaon, ug usahay mangawat pag pagkaon sa mga turista. Ginapakaon usab silag mga prutas ug mga utanon sa lokal nga pamunoan.

Gawas sa pagsigeg kaon, ang mga unggoy mogugol ug 20 porsiyento sa tibuok adlaw sa pagpanghindik. Ang laki ug baye magduyog sa pag-atiman ug pagpakigdula sa mga gagmay. Suod sila nga grupo, apan usahay magkarambola sila. Ang gulang-gulang nga mga unggoy manghulga ug mosinggit-singgit sa pag-abog sa mga gagmay, ug ang ilang talagsaong batasan sa pagpakang-pakang sa ilang mga ngipon daw makapakalma kanila.

Usa gihapon ka misteryo kon nganong nakaabot sila sa Gibraltar; bisan pa niana kining mahigalaong mga unggoy nakahatag ug talagsaong katahom sa anapogong batong isla nga nagbantay sa ganghaan sa Dagat Mediteranyo. Sila nahimong bahin na gayod sa Gibraltar.

[Footnote]