Pagkaanindot nga Gulpo!

I-PLAY

Pagkaanindot nga Gulpo!

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA MEXICO

TALIWALA sa dakong yuta sa Mexico ug sa lawis sa Baja California nahimutang ang asulon nga Gulpo sa California (gipakita sa ubos), nga kaniadto gitawag ug Dagat sa Cortés. Kining rehiyona sa halapad nga desyertong baybayon ug bukirong mga isla gideklarar ingong World Heritage sa United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. Nganong talagsaon man kining dapita?

Ang Gulpo sa California may gitas-on nga kapin sa 1,000 ka kilometros ug gilapdon nga 153 kilometros. Kini nga gulpo ug ang palibot niini nindot kaayo, ug puno sa nagkalidadis nga linalang sa dagat. Sa dihang motaob, modako pag-ayo ang tubig nga moabot ug nuybe metros sa amihanang bahin niini. Kini kanunayng mainitan sa adlaw ug ang tubig tugob sa sustansiya nga tungod niana midagsang ang mga plankton ug ang nagkalidadis nga linalang sa dagat. Tungod niini ug sa katin-aw usab sa tubig sa tibuok rehiyon, si Jacques-Yves Cousteau nga usa ka eksplorador sa kadagatan natukmod sa pagtawag sa gulpo ingong “akuwaryum sa kalibotan.”

Ang gulpo haom kaayo nga dapit alang sa pagtuon sa mga linalang sa dagat tungod kay kini adunay kapin sa 890 ka matang sa isda, diin 90 niini dinhi lang makita. Apan ikasubo nga daghan sa mga espisye niini nagakahanaw na, lakip na ang panagsa rang makita nga lumod nga ginganlag vaquita, nga Kinatsila sa “gamayng baka.”

Ang vaquita mao ang kinagamyang matang sa lumod, nga halos lima ka piye lamang ang gidak-on. Abohon ang kolor sa panit niini ug ang uban kapehon, ug itom ang palibot sa mga mata niini. Tungod kay nagpuyo sa mabaw ug lubog nga katubigan sa gulpo duol sa bokana sa Suba sa Colorado, kining idlas nga mananap sa dagat talagsa rang makita, busa wala kaayo mahibaloi ang kinaiya niini. Gani, nailhan lamang kini niadtong 1958 sa dihang tulo ka bagol-bagol niini ang nakit-an diha sa baybayon sa Baja California.

Pipila na lang ka gatos ang gidaghanon sa vaquita maong giapil kini sa listahan sa mga isda nga nameligrong mapuo. Bisan pa niana, daghan ang mamatay kada tuig tungod kay nangasangit kini sa baling sa mga mangingisda. Aron maseguro nga dili mapuo kining talagsaon nga lumod, gipanalipdan sa nasod sa Mexico ang usa ka bahin sa gulpo, nga naglakip sa puy-anan sa mga vaquita. Aduna pay ubang mga mananap sa dagat nga nagpuyo o tig-adtoan sa gulpo, sama sa mga balyena, pantihan (dagkong matang sa pagi), pawikan, sea lion, marlin, malasugi, ug dagkong duot sa tuna.

Sa habagatang bahin sa gulpo, ang mga siyentipiko nakadiskobreg lahi ug dagway nga mga organismo nga pipila lang ka tawo ang nakakita. Ngano man? Tungod kay ang maong mga organismo nagpuyo sa Guaymas trench, nga halos 2,000 ka metros ang giladmon. Ang maong gahong adunay mga buho sa nagbukal nga mga tubig nga nakatabang sa daghang linalang nga mabuhi ug mosanay tungod sa enerhiya nga ilang makuha, dili sa kahayag sa adlaw, kondili gikan sa hydrogen sulfide. Usa sa mga linalang nga nagpuyo duol sa mga buho mao ang tube worm. Kini walay baba, walay sistema sa paghilis, pula ug lambungay, ug kini maggrupo-grupo. Ang usa ka tumoy niini nagtapot sa salog sa dagat, ug ang pikas tumoy nagpalubay-lubay sa agos sa bugnaw nga dagat ug sa init nga tubig nga nagtubod gikan sa mga buho. Ang matag tube worm magpapuyo ug mga kagaw sa lawas niini ug sila magtinabangay aron mabuhi. Kini moginhawa pinaagi sa ilang pula nga lambungay.

Bisan pag nameligro ang nagkalidadis nga linalang sa gulpo, dili gayod kini mapuo. Ngano man? Tungod kay dili kana tugotan sa atong mahigugmaong Maglalalang. Sa pagkatinuod, bililhon kaayo kaniya ang yuta nga hapit na siyang molihok aron panalipdan kini sa dugang pang kadaot ug unya ipasig-uli kini sumala sa iyang orihinal nga katuyoan. (Genesis 1:26-28; Pinadayag 11:18) Pagkatahom gayod unya sa Gulpo sa California nianang panahona! Sa pagkatinuod, ang pulong “pagkaanindot” dili pa igo sa paghubit niana.

[Hulagway sa panid 25]

Fin whale

[Hulagway sa panid 25]

Mga tube worm

[Picture Credit Lines sa panid 24]

Satellite view: NASA/The Visible Earth (http://visibleearth.nasa.gov/); reef: © Dirscherl Reinhard/age fotostock

[Picture Credit Lines sa panid 25]

PAGMATA!