Mga Robot—Unsa na Kini ka High-Tech?

I-PLAY

Mga Robot—Unsa na Kini ka High-Tech?

TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA JAPAN

ROBOT. Unsay mosantop sa imong hunahuna kon madunggan nimo kining pulonga? Ang pipila nag-isip sa mga robot ingong mahigalaong katabang. Ang uban nabalaka nga basin moabot ang panahon nga pulihan na sa intelihenteng mga robot ang tawo. Apan daghan usab ang nagtuo nga ang mga robot dili tinuod ug bunga lamang sa hunahuna sa mga siyentipiko.

Komosta sa atong adlaw? Sumala sa pagbanabana sa usa ka pagtuon nga gihimo niadtong 2006 sa International Federation of Robotics, dunay duolan sa usa ka milyong robot sa mga pabrika sa tibuok kalibotan ug katunga niini ang anaa sa Asia. Nganong gikinahanglan man ang mga robot karon?

Kon Unsay Mahimo sa mga Robot

Hunahunaa ang usa ka trabahante nga kanunayng nagtrabaho nga dili moreklamo ug motrabahog 24 oras kada adlaw. Ingon niana ang mga robot diha sa pabrika. Magsige lang silag gamag mga piyesa sa sakyanan, mga gamit nga dekoryente, ug mga kasangkapan sa balay. Busa, sakto kaayo nga gitawag silag robot, nga gikan sa pulong sa Czech nga robota, nga nagkahulogang “pinugos nga pagtrabaho.” Sa 2005, gibanabana nga sa napulo ka trabahante diha sa mga pabrika sa sakyanan, usa niana maoy robot.

Apan, dili lamang sa mga pabrika gigamit ang mga robot. Karon, duna nay robot nga makailag tingog, makamao manimbang, makadawat ug makapadalag mga impormasyon. Aduna usay mga robot nga may Global Positioning System, ug sensitibo sa temperatura, puwersa, ultrasound, mga kemikal, ug radyasyon. Mahimo na sa mga robot bisan ang mga butang nga daw imposible pipila ka tuig kaniadto. Tagda ang pipila niini.

◼ Serbisyo. Diha sa parmasya sa usa ka ospital sa Britanya, dunay robot nga paspas kaayong moserbisyo sa mga kustomer. Ang koreyo sa Amerika naggamit ug mga robot sa paglain, pag-alsa, ug pagkamada sa mga pakids. Ang mga robot nga may kamot nga pormag-halas gigamit sa piot nga mga lugar, sama sa sulod sa pako sa ayroplano, aron sa pag-inspeksiyon o kon dunay ayohon.

◼ Kauban. Sa usa ka nursing home sa Japan, pulipulihan paghapyod sa mga tigulang ang balhiboong robot nga seal. Ang maong robot sensitibo sa paghikap, kahayag, tingog, temperatura, ug sa paagi sa pagkugos niini. Mora gayod kinig tinuod nga seal nga moagumod, mopitokpitok, ug mokapaykapay kon imong hikapon. Para sa pipila, kini nahimo nilang kauban ug gigamit aron sila marelaks.

◼ Medisina. Ang usa ka robot nga tulo ug kamot anaa duol sa pasyente. Pipila ka metros ang gilay-on, adunay makina diin didto tan-awon sa doktor ang kasingkasing sa pasyente. Dayon, ang doktor mag-opera kaniya gamit ang mga kamot sa robot. Tungod sa katukma sa lihok sa kamot sa robot, dili kaayo grabe ang epekto sa operasyon, diyutay lang ang dugo nga mawala, ug mas daling maulian ang pasyente.

◼ Panimalay. Sa usa lang ka pagtulpok sa boton, limpiyohan na sa robot nga vacuum cleaner ang imong salog. Liboton niini ang sulod sa imong balay ug sa ngadtongadto masuheto na kini diha niana. Mahibalo kini kon asa ang hagdanan ug iya kanang likayan. Mohunong ra usab kinig iya inigkahuman niinig hinlo ug mobalik sa saksakanan aron mag-charge. Kapig duha ka milyon niini ang gigamit karon.

◼ Kawanangan. Ang Spirit, nga usa ka robot nga sakyanan nga unom ug ligid, gigamit sa pagsuhid sa Mars. Pinaagi sa daghang instrumento diha sa iyang kamot, susihon niini kon unsang matanga sa yuta ug mga bato ang anaa didto. Gamit ang mga kamera niini, nakakuha na ang Spirit ug kapin sa 88,500 ka hulagway sa Mars, lakip na ang mga bukid, dagkong mga lungag, panganod, mga bagyo nga may dalang abog, ug mga pagsalop sa adlaw sa maong planeta. Usa lamang kini sa mga sakyanan nga robot nga anaa karon sa Mars.

◼ Pagluwas ug Kinabuhi. Diha sa kagun-oban sa World Trade Towers, 17 ka robot nga samag bola sa basketbol ang gidak-on ang gigamit sa pagpangitag mga luwasonon. Sukad niadto, aduna nay mas bag-ong mga modelo niini, sama sa gipakita sa ubos.

◼ Ilawom sa Dagat. Ang mga siyentipiko naggamit ug robot nga mga sakyanan aron susihon ang bahin sa yuta nga wala pa masuhid sa tawo—ang ilawom sa dagat. Kini nga mga robot dili na kinahanglang sakyag tawo ug moandar gamit ang kaugalingon niining enerhiya. Gigamit kini sa pagpangitag mga butang, pag-inspeksiyon sa mga kable sa telepono, pagbantay sa mga iho, ug sa pagpangitag mga bomba ilawom sa dagat.

Mga Robot nga Mora Gyod ug Tawo

Sulod sa daghang katuigan, nangandoy ang tawo nga makahimog robot nga mora gyod ug tawo. Apan daw imposible kini! “Ang paggamag mga superkompiyuter, pagtukod ug habog kaayo nga mga bilding, ug pagdisenyog mga siyudad wala ra sa kumingking kon itandi sa paghimog robot nga makalakaw, makakita, makasimhot, makadungog, makahikap, ug makahunahuna nga samag tawo,” miingon ang magasing Business Week.

Tagda ang paggamag robot nga makalakaw samag tawo. Human sa 11 ka tuig nga panukiduki, paghago, ug paggastog minilyong dolyares, nakahimo ang mga inhenyerong Hapon ug robot nga mora gyod ug tawo niadtong Septiyembre 1997. Sukad niadto, ang maong mga robot mas miuswag pa nga makasaka-kanaog na sa hagdan, makadagan, makasayaw, makakargag mga butang diha sa bandeha, makatulod ug karetilya, ug makabangon pa gani kon matumba!

Kon Unsa ang Mahimo sa mga Robot sa Umaabot

Ang National Aeronautics and Space Administration sa Amerika naghimo karon ug usa ka “robonaut”—robot nga samag tawo nga makahimog peligrosong mga trabaho sa kawanangan. Si Bill Gates, nga nanguna sa teknolohiya sa kompiyuter, nagtuo nga “ang mga robot dakog ikatabang sa pag-atiman sa mga tigulang ug makahimo pa gani sa pagbantay kanila.”

Sa susama, ang gobyerno sa Japan mitaho nga sa 2025, ang mga robot mopuyo na kono uban sa mga tawo ug mao nay mobantay sa bata ug mohimo sa mga buluhaton sa balay. Sa 2050, gilaoman sa mga tigdukiduki nga pildihon sa tem sa mga robot ang tem sa mga tawo sa soccer. Gilaoman usab nila nga pipila ka tuig sa umaabot makaimbento silag mga makina nga molabaw pa sa utok sa tawo.

Apan lahi ang panglantaw sa uban bahin niini. Si Jordan B. Pollack, nga nagtuon kon sa unsang paagi ang mga makina makaobra samag tawo, miingon: “Gipakamenos gayod namo ang katakos sa buhing mga linalang.”

Wala kita mahibalo kon unsa pa ang mahimo sa mga robot sa umaabot. Apan, makaseguro kita nga tawo lamang ang makahimo sa paghigugma ug makapakitag kaalam, hustisya, ug gahom. Ngano? Ang Bibliya tin-awng nag-ingon nga kita gilalang sa larawan sa Diyos. (Genesis 1:27) Kita adunay pagbati. Aduna usab kitay kagawasan sa pagpili ug makahimo kita sa pagsimba sa Diyos. Hinaot nga kini nga kamatuoran motukmod kanato nga mas masuod pa sa atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos!—Santiago 4:8.

[Picture Credit Lines sa panid 16]

Courtesy Aaron Edsinger

Courtesy OC Robotics

[Picture Credit Lines sa panid 17]

Courtesy AIST

Courtesy iRobot Corp.

[Picture Credit Lines sa panid 18]

Top: NASA/JPL-Solar System Visualization Team; left: NASA/JPL/Cornell University

Greg McFall/NOAA/Gray’s Reef National Marine Sanctuary

[Picture Credit Line sa panid 19]

PAGMATA!