Mars Gisuhid

SA Agosto 2003, ang planetang Mars naduol ug 56 milyones kilometros gikan sa atong planeta, ang kinadul-ang distansiya sulod sa halos 60,000 ka tuig. Busa para sa mga astronomo morag naa na sa atong tugkaran ang pulang planeta, ug dako kining kahigayonan para kanila sa pagtuon pa niinig maayo.

Sa unang bahin sa 2004, ubay-ubayng mga salakwanang ang nag-abot sa Mars. Gitun-an kini sa uban didto sa orbito samtang ang uban diha mismo sa planeta. Unsang mga impormasyon ang atong mapupo gikan sa ilang pagsuhid sa atong silingang planeta?

Pagsuhid sa Pulang Planeta

Ang salakwanang nga Mars Global Surveyor milanding sa Mars niadtong 1997. Nadiskobrehan niini nga kaniadto ang Mars kusog kaayo ug magnetic field. Gihimoan usab ug mapa sa salakwanang ang dagway sa Mars, nga nagpadayag nga ang distansiya gikan sa kinaubsang dapit sa planeta ngadto sa kinahabogang bahin niini miabot ug kapin sa 29 kilometros, samtang ang Yuta kapin lag 19 kilometros. a

Ang kinaubsang dapit sa Mars mao ang lapad kaayong lungag nga gitawag ug Hellas, diin dinhi nahagsa ang dako kaayong asteroid. Ang kinahabogang dapit mao ang taluktok sa dako kaayong bolkan nga Olympus Mons nga 21 kilometros ka habog. Nakuhaan usab ug letrato sa kamera nga gitaod diha sa salakwanang nga Surveyor ang dagkong mga bato nga morag kapin sa 18 metros ang gilapdon maingon man ang mga bungtod-bungtod nga balas nga ginapalid sa hangin ug ang bag-ong napormang mga pangpang. Nakaplagan sa laing instrumento nga kadaghanan sa mga bato maoy gikan sa bolkan.

Bisan pag naputol ang komunikasyon sa Mars Global Surveyor niadtong Nobyembre 2006, tulo ka salakwanang​—ang Mars Odyssey, ang Mars Express, ug ang Mars Reconnaissance Orbiter nga gilansad niadtong 2001—​padayon nga nagsuhid sa pulang planeta. b Gisusi niini ang atmospera ug ang palibot sa Mars gamit ang moderno kaayong mga kamera ug detektor ug nakadiskobre nga daghan kaayog yelo ang kinatumyang bahin sa amihanan.

Kini nga yelo maoy gisusi sa Phoenix Mars Lander, nga hanoy kaayong milanding sa Mars niadtong Mayo 25, 2008. Ang Lander dunay moderno kaayong mga instrumento sa pagsusi sa atmospera ug sa nagyelo nga kinaibabwan nga rehiyon sa planeta. Naglaom ang mga siyentipiko sa pagdiskobre kon duna ba gayoy gigming nga mga organismo nga mabuhi sa nayelong yuta. Apan ang pagpangitag kinabuhi​—o mga kahimtang nga paborable sa pagsustentog kinabuhi—​dugay nang gisugdan.

Ang Spirit ug Opportunity nga mga Sakyanang Pangsuhid

Duha ka Mars Exploration Rovers, ang Spirit ug Opportunity, milanding sa Mars niadtong Enero 2004, ug ang gilandingan niini gipili sumala sa impormasyon nga nahipos sa naunang mga misyon. Ang mga sakyanan, nga may gidak-ong 1.5 metros, hinayhinay nga mipaubos sa atmospera sa Mars nga dunay mga panagang sa kainit, parakyot, ug mga raket. Kining duha ka sakyanan gisulod ug mga air bag, ug kini nag-untol-untol sa dihang milanding, sama sa nauna nga Mars Pathfinder niadtong 1997. c

Ang yuta sa Mars samag gidak-on sa mala nga luna sa atong planeta, busa dako kaayog kasuhiran ang mga sakyanang pangsuhid. Ang dapit nga suhiron sa Opportunity mao ang Meridiani Planum, kapatagan ibabaw sa bukid nga gipasaran ug mga bato nga dunay daghang mineral nga hematite, nga dagayag iron. Ang Spirit milanding  didto sa pikas bahin sa Mars sa pagsuhid sa dako kaayong lungag nga gitawag ug Gusev, nga gituohan sa ubang tigdukiduki nga kini dunay lanaw kaniadto. Ang tumong niini mao “ang pagsusi sa kahimtang sa palibot sa mga dapit nga tingali kaniadto dunay tubig ug paborable sa pagsustentog kinabuhi,” sumala sa usa ka dokumento nga gihimo sa NASA.

“Mga Geologo” sa Mars

Niadtong Enero 4, 2004, ang Spirit milanding diha sa mala ug batoon nga dapit nga bangag-bangagon. Gitun-an niini ang yuta sama sa  pagtuon sa usa ka geologo sa pagsusi sa lainlaing matang sa yuta, bato, ug sa dagway sa yuta. Nasuta sa mga siyentipiko nga nagmaniobra sa Spirit pinaagig kompiyuter nga ang gilandingan niini daghag bato nga gikan sa bolkan ug mga lungag-lungag nga nahagsaan ug mga meteorite. Dayon ang Spirit midagan ug 2.6 kilometros sa pagsusi sa grupo sa gagmayng bungtod. Ug nakadiskobre kini didto ug talagsaong mga porma sa bato ug mga bato nga nataptan ug hematite nga tingali gikan sa bolkan.

Kasamtangan, niadtong Enero 25, 2004, ang Opportunity, human makabiyaheg 456 milyones kilometros, misipyat ug 25 kilometros gikan sa sentro sa landinganan niini. Ang Opportunity nga nasulod sa air bag miuntol-untol diha sa patag nga Meridiani ug nahulog sa lungag nga nahagsaag meteor. Usa ka siyentipiko nakaingon nga talagsaon kaayo kadto nga paglanding kay natunong gyod kini sa lungag!

Gisuhid sa Opportunity ang mga lungag nga dunay linginon nga mga bato nga may hematite. Ang abohon nga kolor niini miamag sa pulang yuta ug bato. Dunay mga bato nga morag dunay agi sa tubig. Busa ang ubang mga siyentipiko nagtuo nga dunay parat nga tubig kaniadto tungod niini ug tungod usab sa chlorine ug bromine.

Ang pagpanuhid sa Phoenix Mars Lander niadtong 2008 naghatag ug dugang impormasyon bahin sa Mars, ilabina sa nagyelo nga rehiyon niini. Ang kamot-kamot niining sakyanang pangsuhid nakahakop ug yuta ug yelo nga gisusi diha mismo sa duha ka “laboratoryo” sa Phoenix. Apan kinahanglang taposon dayon kini nga pagsuhid kay pipila lang ka bulan human niini, matod sa magasing Science, “ang Phoenix mahimong matabonag baga nga carbon dioxide nga mayelo” inigtingtugnaw sa Mars.

Kon ang mga tawo magtinabangay lang unta sa pagkab-ot sa usa ka tumong, ang mga siyentipiko makasuhid gayod sa ubang mga planeta nga gatosan ka milyong kilometros ang gilay-on. Ang maong mga kalamposan pamatuod usab sa pagkautokan sa tawo. Siyempre, ang pagsuhid sa kawanangan​—sa siyensiya sa katibuk-an—​mahimo lamang tungod sa dili mausab ug kasaligan gayod nga pisikal nga mga balaod nga nagpalihok sa uniberso. Kini nga mga balaod wala motungha lag iya kondili kini gilatid sa Dakong Arkitekto sa uniberso, si Jehova nga Diyos.

[Mga footnote]

[Kahon/​Hulagway sa panid 16]

DUNA BAY KINABUHI SA MARS?

Ang mga astronomo nga si Sir William Herschel ug Percival Lowell sa ika-18 ug ika-19 nga siglo nag-ingon nga ang pulang planeta punog kinabuhi, ug kana nga teoriya daw gipaluyohan sa teoriya ni Darwin sa ebolusyon. Apan kanang tanan napamatud-ang bakak. Ang mga obserbasyon sa satelayt nagpadayag nga ang planeta maoy mala nga dapit ug nipis ang atmospera niini nga sa dakong bahin gilangkoban ug carbon dioxide. Niadtong 1976, nadiskobrehan sa mga eksperimento nga gihimo pinaagi sa Viking 1 nga salakwanang nga walay kinabuhi sa Mars. d

Bisan pa niana, ang mga siyentipiko padayon gihapong nangitag mga timailhan sa kinabuhi, ug ang ilang kinabag-ohang misyon mao ang Phoenix Mars Lander. Sanglit dunay mga mikrobyo nga mabuhi sa sobra kainit o sobra katugnaw nga mga dapit sa Yuta, nagtuo ang mga siyentipiko nga ang maong mga organismo tingali naglungtad usab sa pipila ka dapit sa Mars. Ang Beagle 2 nga salakwanang, nga gitapot sa Mars Express, dunay kasangkapan sa pagsusi kon duna bay organikong mga substansiya ang yuta sa Mars, apan wala kini makalanding niadtong 2003. Pagkasunod tuig, ang mga siyentipiko nakamatikod nga dunay methane ang atmospera sa Mars, nga nakapasamot sa pagtuo nga basin ang gas maoy tungod sa buhi nga mga organismo o kaha sa mga bolkan.

Mahimo bang motungha lag kalit ang kinabuhi bisan asa sa uniberso? Ang Bibliya nag-ingon: “[Ang Diyos] ang tuboran sa kinabuhi.” (Salmo 36:9) Oo, ang kinabuhi mahimong motungha lamang gikan sa kinabuhi, ang Maghahatag-ug-Kinabuhi ug Maglalalang, si Jehova nga Diyos.​—Buhat 17:25.

[Footnote]

[Credit Line]

NASA/​JPL/​Cornell

[Hulagway sa panid 15]

Kamot-kamot sa Phoenix Mars Lander nga dunay panghakop, pangsuhid, ug kamera

[Hulagway sa panid 15]

Gipaklaro nga kolor sa mga bato

[Hulagway sa panid 15]

Ang dili na aktibo nga bolkang Olympus Mons, nga 21 kilometros ka habog

[Hulagway sa panid 15]

Ang Spirit naglungag ug nagkagis niining batoha

[Picture Credit Lines sa panid 15]

Top left: NASA/​JPL-Caltech/​University of Arizona/​Texas A&M University; top right: NASA/​JPL/​Malin Space Science Systems; bottom left and right: NASA/​JPL/​Cornell