Mga Ginikanan—Panalipdi ang Inyong mga Anak!

ANG nabalakang mga ginikanan mangutana gayod, “Nganong nagkadaghang tin-edyer tago-tago nga nagatomar ug tambal nga dili para nila?” Ang tubag niini nagkalainlain. Ang ubang mga batan-on gustong mobatig kahinam. Ang uban nagtuo nga nagkinahanglan silag tambal aron makatuon silag maayo o aron makalimot sa ilang mga problema. Ang uban pa tingali may problema sa panglawas o sa emosyon ug gusto lang mahupayan sa ilang gibati. Sa pagkatinuod, bisan ang mga batan-on nga 12 anyos pa lang nag-abuso sa mga tambal nga nagkinahanglag reseta, tingali namalit niini gikan sa usa o sa daghang Web site nga namaligya niining mga tambala nga walay popangutana. Ang uban nakapalit ug mga tambal gikan sa ilang mga higala konohay. Kon ginikanan ka, unsay imong mahimo aron mapanalipdan ang imong mga anak?

Una sa tanan, sultihi sila bahin sa kapeligrohan sa pagtomar ug mga tambal—gireseta man o ilegal nga droga. Dugang pa, tagoa gayod ang mga tambal—tingali mahimong kandadohan ang kabinet sa medisina. Sayra kon unsa ang mga tambal nga makita diha sa balay, ug susiha kon pila niini ang gigamit. Kon dili na kinahanglan ang maong tambal, idespatsar kini sa hustong paagi. Kon wala nay ubo ang imong anak apan nagtomar gihapon ug tambal, pangutan-a siya bahin niini. Bantayi usab ang pag-Internet sa imong anak ug ang dagan sa iyang kredit kard ug ang mga sulat nga  iyang madawat. Pagbantay kon kinsay iyang bag-ong mga kauban, sa mga kausaban sa iyang panagway ug batasan, o sa pagmubo sa iyang mga grado.

Kon ang Bata Nag-abuso sa Tambal o Droga

Kon ang imong anak nag-abuso sa tambal o droga o kon nagduda ka nga siya ingon niini, unsay imong himoon? Pakig-estorya sa imong anak sa mahigugmaon ug malulotong paagi. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang katuyoan sa kasingkasing sa tawo sama sa tubig sa atabay, apan ang lalaki [o babaye] nga may salabotan magatimba niini.” (Proverbio 20:5, The New American Bible) Ang pagpatug-an sa tinuod sa usa ka bata nga gidudahang nag-abuso sa tambal o droga nahisamag pagtimbag tubig sa balde nga gabok ug pisi. Kon imo kining kusgon pagbira pinaagi sa pagpangakusar o pinaagig kasuko, ang pisi sa komunikasyon mahimong mabugto. Hinumdomi nga duha ang imong tumong. Una, gusto kang mahibalo kon aduna bay problema. Ug ikaduha, kon duna may problema, gusto kang masayod kon unsay mga hinungdan niini. Kasagaran, kini nga mga hinungdan naglangkit ug usa o kapin pa sa mosunod.

◼ Dili maayong mga kauban ug pagpamit-os sa isigkabatan-on. “Pagbantay,” nag-ingon ang 1 Corinto 15:33, “ang dili maayong kauban makadaot sa maayong kinaiya.” (The New English Bible) Busa tabangan sa maalamong mga ginikanan ang ilang mga anak sa pagkakita sa kadaot sa dili maayong mga kauban, kinsa lagmit dako kaayog impluwensiya. Ingong praktikal nga lakang, tabangan sa mga ginikanan ang ilang mga anak sa pagpilig maayong mga higala. (Proverbio 13:20) Tingali makatabang ang amahan ug inahan pinaagi sa pagdapit sa mga higala sa ilang mga anak diha sa balay o sa mga lulinghayaw sa pamilya.

◼ Tensiyon. Grabe kaayo ang pagpit-os sa kalibotan karon aron ang usa molampos, ug usahay  ang mga ginikanan makapasamot niini pinaagi sa pagpamugos sa ilang mga anak aron molampos. a Nahibalo ka ba kon unsay mga abilidad ug kahuyangan sa imong mga anak? Naghatag ka bag praktikal nga mga tumong alang kanila ug nagtabang kanila aron makab-ot kini? Naglikay ka ba sa pagtandi kanila sa ubang mga bata nga makawala sa ilang kompiyansa ug makahatag ug kaguol? Sa pagkatinuod, kon ang emosyonal nga panginahanglan sa bata dili matagan-an sa pamilya, sila mangitag pagmahal ug apresasyon sa gawas sa panimalay. Ang maalamong mga ginikanan mahunahunaon sa pagpauswag sa espirituwalidad sa ilang pamilya, pananglitan pinaagi sa pagbasa sa Bibliya uban sa ilang mga anak. “Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan,” miingon si Jesu-Kristo.—Mateo 5:3.

◼ Ang pagkawalay giya bahin sa pamatasan. Ang ubang mga batan-on magpatuyag tomar ug tambal tungod kay gipasagdan lang sila sa ilang mga ginikanan. “Ang usa ka bata nga pinasagdan maghatag ug kaulawan sa iyang inahan,” nag-ingon ang Proverbio 29:15. Ang tinuod mao, ang mga bata malipay kon dunay klarong mga balaod bahin sa pamatasan, nga mopabati kanila nga may kasegurohan ug gihigugma—bisan pag moreklamo sila. Busa ang Bibliya nagdasig sa mga ginikanan sa paghatag ug maayong mga giya sa ilang mga anak, ug maayong panig-ingnan usab. (Efeso 6:4) Nagdasig usab ang Bibliya nga magmalig-on sa gipakanaog nga balaod ug ipatuman gayod kini. “Himoa ang inyong Oo nga magkahulogan ug Oo, ug ang inyong Dili, Dili.”—Santiago 5:12.

Siyempre, kon mahibalo ka nga dunay problema ang imong anak bahin sa pagkaadik ug tambal o droga, maayong magpakonsulta ug doktor. Ang pagsumpo sa pagkaadik lisod ug nagkinahanglag tabang sa usa ka eksperto. Dugang pa, kon ang imong pamilya mga Saksi ni Jehova, pangayog tabang sa inyong mga ansiyano. (Santiago 5:13-16) Kining hamtong sa espirituwal nga mga lalaki makatabang kanimo sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya nga makatabang nga maulian ug dali ang usa nga nag-abuso sa tambal o droga.

Hisgotan sa sunod artikulo ang pipila ka mga prinsipyo ug ang matahom natong paglaom alang sa mas maayong umaabot.

[Footnote]

[Blurb sa panid 7]

“Ang katuyoan sa kasingkasing sa tawo sama sa tubig sa atabay, apan ang lalaki [o babaye] nga may salabotan magatimba niini.”—Proverbio 20:5, New American Bible

[Kahon sa panid 7]

Timailhan Sa Mga Tin-edyer Nga Nag-abusog Tambal

◼ May membro sa pamilya nga nag-abusog droga o alkoholikong ilimnon

◼ Depresyon o ubos ug pagtamod sa kaugalingon

◼ Nagtuo nga dili ganahan kanila ang uban

◼ Kanunay lang kapoyon; maglisod sa pagkatulog

◼ Isog, rebelyosog tinamdan sa mga awtoridad b

[Footnote]