Nagtago-tago sa Paghubad Sulod sa Trayenta ka Tuig

Sumala sa Giasoy ni Ona Mockutė

Niadtong Abril 1962, gihusay ako diha sa usa ka punog tawo nga korte sa Klaipeda, Lithuania, tungod sa mga krimen kono nga akong nahimo batok sa katilingban. Sa Oktubre 1961, ako gidakop ug gikiha tungod sa relihiyosong kalihokan nga giisip niadtong tungora nga krimen batok sa Estado sa Sobyet. Paasoya ako bahin sa pagdakop ug pagpriso kanako tungod sa tago-tago nga paghubad sa mga publikasyon sa mga Saksi ni Jehova.

AKO natawo niadtong 1930 sa kasadpang Lithuania, dili layo sa Baltic Sea. Sa wala pa ako matawo ang akong inahan nag-ampo nga unta mahimo akong madre inigdako. Apan iya akong giingnan: “Dili gyod ko moampo kang San Pedro o sa ubang way kinabuhing mga idolo.” Kay nakahinumdom niini, dili ko mag-ampo sa simbahan, apan mag-ampo ako sa krus nga akong maagian sa dalan inigpauli nako gikan sa eskuylahan.

Panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan—gikan sa 1939 ngadto sa 1945—nakita nako ang grabeng kapintasan, ug natugaw kaayo ko niini. Usa ka adlaw niana panahon sa okupasyon sa mga Aleman, namupo kami sa akong iyaan ug mga serali didto sa lasang. Nakakita kamig duha ka dagkong lungag nga duna pay lab-as nga dugo. Kay nahibalo nga dihay grupo sa mga Hudiyo nga bag-o pang gipamatay, lakip sa akong mga higala sa eskuylahan nga si Tese ug Sara, nagtuo mi nga kadto nahimong ilang lubnganan. Sa kalisang, ako nakasinggit: “Diyos ko, matarong ka kaayo! Pero nganong imo mang gitugotang mahitabo kining mangilngig nga mga buhat?”

Sa 1949, migraduwar ako sa hayskul sa Klaipeda duol sa among balay, ug human niadto nagtuon akog musika. Sa 1950, mianib ako sa batok-Sobyet nga politikal nga organisasyon sa mga estudyante apan giluiban ako ug gidakop uban sa 12 pa ka tawo. Gibilanggo ako sa Klaipeda, ug didto, nakaila akog Saksi ni Jehova.

Pagkakat-on sa mga Kamatuoran sa Bibliya

Usa ka hamtong nga babaye gibalhog sa among selda. Mabination siyang mipahiyom kanamong pito ka batan-ong dalaga. Ako siyang gipangutana: “Kasagaran ang mga tawo nga mabilanggo maguol, pero ikaw Nang, wala man maguol! Unsa may hinungdan nga nabilanggo ka?”

“Tungod sa kamatuoran,” siya mitubag.

“Apan unsa may kamatuoran?” nangutana ako.

Si Lydia Peldszus kadtong babayhana. Usa siya ka Aleman nga gidakop kay siya Saksi ni Jehova. Daghan kamig nahisgotan bahin sa Bibliya. Ang makapadasig nga mga kamatuoran sa Bibliya nga gitudlo ni Lydia kanamo nakapausab dili lang sa akong kinabuhi kondili sa kinabuhi usab sa tulo namo ka kauban sa selda.

Kon sa Unsang Paagi Miuswag ang Akong Kahibalo sa Bibliya

Tungod sa akong pagpakig-anib sa ilegal nga mga kalihokan sa politika batok sa Sobyet, ako gisentensiyahan  ug 25 ka tuig nga pagkabilanggo, ug lain pang 5 ka tuig nga pagkadestiyero. Tungod sa mga Saksi nga akong nakaila sa bilanggoan, ug sa mga kampo sa bilanggoan sa Siberia, ang akong kahibalo bahin sa Diyos ug sa iyang mga katuyoan miuswag. Kini nga mga Saksi sa Siberia, sama kang Lydia, gisilotan tungod sa ilang tinuohan.

Gawas nga miuswag ang akong kahibalo sa Bibliya niadtong mga tuiga, gipaambit ko usab ang akong pagtuo ngadto sa uban. Bisan tuod wala ako mabawtismohi ingong simbolo sa akong pagpahinungod sa Diyos, ang ubang mga binilanggo ug mga opisyales sa bilanggoan nag-isip nga usa ako ka Saksi ni Jehova. Sa 1958, human mabilanggo ug walo ka tuig, ako gibuhian. Mipauli ako sa Lithuania nga luya ug panglawas apan lig-on ug pagtuo kang Jehova.

Tago-tago nga Paghubad Nagsugod

Diyutay lang ang Saksi nga nahibilin sa Lithuania niadto. Ang uban nabilanggo o gidestiyero sa Siberia. Sa 1959, duha ka Saksi ang namauli gikan sa Siberia ug misugyot nga akoy mohubad sa mga publikasyon sa Bibliya ngadto sa Lithuanian nga pinulongan. Malipayon nako kining gidawat, nga nag-isip niini nga usa ka pribilehiyo.

Pagka-Marso 1960, ako nagsugod paghubad, ug pagka-Hulyo, ako gibawtismohan sa tago didto sa Dubysa River. Tungod sa pagsupak sa KGB (Soviet State Security Committee), walay modawat nako ug trabaho. Kay dili man ko makasustento sa akong kaugalingon, miipon akog puyo sa akong mga ginikanan, kinsa nakaangay sa akong tinuohan. Akoy nagbantay sa mga baka sa akong amahan ug sa among mga silingan. Samtang magbantay, maghubad ako. Nindot kaayo kog opisina kay ang akong lingkoranan tuod sa kahoy nga gilibotan ug lunhawng kasagbotan. Ang akong kisame mao ang asul nga kalangitan, ug ang akong lamesa mao ang akong paa.

Apan akong naamgohan nga peligroso ang paghubad diha sa gawas kay dali ra akong matiktikan sa mga sekreta sa KGB o sa ilang mga impormer. Busa sa nakakita akog katagoan samtang maghubad, naglain akog puyo. Usahay maghubad ako sulod sa mga kamalig diin ang mga mananap anaa sa pikas kilid ug ako nagduko ug tulpok sa makenilya sa pikas kilid.

Sanglit walay koryente, magtrabaho ako samtang adlawan pa. Aron dili madunggan ang akong pagmakenilya, dunay gipatuyog himo nga windmill nga saba kaayong nagtuyok sa gawas sa kamalig. Inigtikyop na sa kangitngit, mouli ko sa balay aron manihapon. Dayon mobalik ko sa kamalig ug matulog ibabaw sa mga kompay.

Sa Oktubre 1961, gidakop ako uban sa duha ka Saksi kay nadiskobrehan nga nagpasiugda ako ug kalihokan nga may kalabotan sa relihiyon. Busa gihusay ako niadtong 1962 nga maoy akong gihisgotan sa sinugdanan niini nga sugilanon. Gihusay kami sa awtoridad atubangan sa publiko, ug nalipay kami kay nakapamatuod kami sa daghang nanambong. (Marcos 13:9) Nakadawat ako ug tulo ka tuig nga sentensiya ug gibilanggo didto sa Tallinn, Estonia. Sumala sa akong nahibaloan, niadtong tungora ako ray nabilanggo tungod sa akong tinuohan. Giduaw ako sa mga opisyales sa siyudad, ug ako silang gisangyawan.

Naghubad na Usab

Sa nakagawas ako sa bilanggoan sa Estonia sa 1964, ako mipauli sa Lithuania. Didto akong gipadayon ang akong paghubad sa mga publikasyon, kasagaran gikan sa pinulongang Ruso ngadto sa Lithuanian. Daghan kaayo akog gihubad.  Bisag mitabang ang uban, ako ra gayod ang bug-os panahon nga maghuhubad para sa Lithuanian nga pinulongan. Tibuok semana akong maghubad gikan sa pagsubang hangtod sa pagsalop sa adlaw. Kon wala pay tabang ni Jehova, dili gayod nako kana mahimo.

Kay nakaamgo nga hinungdanon ang akong buluhaton, nagbantay gayod ako. Ang akong mga igsoon sa pagtuo kanunayng nagpameligro sa ilang kinabuhi, maingon man sa ilang pamilya, sa pagtago kanako, sa paghatag kanakog materyal nga mga panginahanglan, ug sa pagpanalipod kanako. Kana nakapasuod pag-ayo kanamo. Samtang maghubad, ang pamilya nga akong gipuy-an maoy magbantay sa mga tawong naniktik nako. Sa pagpasidaan kanako, dunay mohapak sa tubo ug duha ka beses. Kon ako kanang madunggan, tagoon dayon nako ang bisan unsa nga makahatag ug ideya kon unsay akong ginahimo.

Kon among mamatikdan nga gibantayan ang balay diin ako naghubad, mobalhin dayon akog laing lugar. Niadtong panahona, supak sa balaod ang pagbaton ug makenilya nga walay pagtugot sa mga awtoridad, busa laing tawo ang magdala sa akong makenilya ngadto sa akong bag-ong trabahoanan. Kasagaran gabii ako mobalhin ngadto sa maong dapit.

Gipanalipdan gayod ako ni Jehova. Bisag walay ebidensiya, ang mga opisyales nahibalo sa akong ginahimo. Pananglitan, sa 1973, dihang gihusay ang walo ka Saksi ni Jehova, gipatawag ako sa piskal sa pag-imbestigar nako. Siya prangkang nangutana, “Mockutė, pila na ka basahon ang inyong naimprenta sukad?”

Ako miingon nga dili ako makatubag nianang pangutanaha. Dayon siya nangutana, “Aw, unsa man diayng pangutanaha ang imong matubag?”

“Kanang walay labot niining buluhatona,” ako miingon.

Nausab ang Among Kahimtang

Sa hinapos nga bahin sa katuigan sa 1980, nausab ang kahimtang sa Lithuania. Dili na mi kinahanglang magtago-tago pa gikan sa mga opisyales sa gobyerno. Busa sa 1990, ang uban nagsugod sa buluhatong paghubad. Dayon, sa Septiyembre 1, 1992, usa ka gamayng opisina sa paghubad ang gitukod didto sa Klaipeda, ang siyudad nga akong gipuy-an hangtod karon.

Sa katibuk-an, ako nagtrabaho ingong maghuhubad sulod sa 30 ka tuig diha sa 16 ka lainlaing dapit. Wala koy kaugalingong balay. Apan malipayon kaayo ako nga nakakita sa bunga sa among buluhaton! Karon aduna nay mga 3,000 ka Saksi ni Jehova sa Lithuania. Ug ang akong tago-tago nga paghubad kaniadto diha sa mga kamalig ug sa mga lawting, karon ginahimo na diha sa komportableng sangang buhatan sa Lithuania duol sa siyudad sa Kaunas.

Akong mahinumdoman gihapon kadtong talagsaong hitabo didto sa bugnawng selda mga 60 ka tuig kanhi didto sa Klaipeda. Nakapausab kadto sa akong kinabuhi! Mapasalamaton kaayo ako sa atong dakong Maglalalang, si Jehova, nga akong nakaplagan ang kamatuoran bahin kaniya ug sa iyang mga katuyoan ug nga akong gipahinungod ang akong kinabuhi kaniya sa pagbuhat sa iyang kabubut-on.

[Blurb sa panid 13]

Ang makapadasig nga mga kamatuoran sa Bibliya nga gitudlo ni Lydia kanamong upat samtang nabilanggo nakapausab sa among kinabuhi

[Hulagway sa panid 12]

Ang paghusay kanako gibalita diha sa usa ka mantalaan sa Sobyet niadtong 1962

 [Hulagway sa panid 14, 15]

Pipila sa mga basahon sa Bibliya nga akong gihubad nga nagpameligro sa akong kagawasan

[Hulagway sa panid 15]

Si Lydia maoy nagtudlo kanako bahin sa mga kamatuoran sa Bibliya didto sa bilanggoan

[Hulagway sa panid 15]

Ang duha ka Saksi (sa wala) nga nagtudlo usab kanako bahin sa Diyos samtang nabilanggo didto sa rehiyon sa Khabarovsk, Rusya, sa 1956

[Hulagway sa panid 15]

Ang makenilya nga akong gigamit panahon sa pagdili