Bungkag nga Panimalay—Ang Epekto sa Diborsiyo Diha sa mga Anak

ANG mga eksperto bahin sa kaminyoon nagtuo nga nahibalo sila kon unsay itambag. ‘Ang imong kaugalingong kalipay lang ang hunahunaa,’ kini ang ilang itambag sa mga ginikanan nga problemadog kaminyoon, ug sila mopadayon sa pag-ingon: ‘Ayawg kabalaka sa inyong mga anak. Dili sila daling maapektohan. Para nila mas maayo pang magdiborsiyo ang ilang mga ginikanan kay sa magtan-aw kanila nga magpunayg lalis!’

Bisan pa niana, ang ubang mga magtatambag sa kaminyoon kinsa miingon kaniadto nga ang diborsiyo mao ang labing maayong solusyon moadmitir nga sayop diay sila. ‘Gubat ang diborsiyo,’ mao na kanay ilang isulti karon. ‘Ang duha magbulag nga samdan; ug hasta ang mga anak.’

Wala ra Konoy Kaso ang Pagdiborsiyo

Mahimong mao kini ang dugokan sa estorya sa usa ka popular nga programa sa TV. Ang amahan ug inahan nagdiborsiyo. Ang inahan maoy gitugyanan sa pagpadako sa mga anak ug dayon nagminyog biyudo nga may mga anak usab. Kada semana lainlain lag problema kining duha ka magkalahi nga pamilya, apan ang matag problema masulbad ra dayon sulod sa 30 minutos nga punog pakatawa.

Tingali ang programa sa TV nga sama niini makalingaw. Apan ang tinuod nga diborsiyo dili samag salida sa TV nga kataw-anan. Sa kasukwahi, dili kini lalim. “Ang diborsiyo nagkinahanglag husay sa korte,” matod pa ni M. Gary Neuman diha sa iyang librong Emotional Infidelity. “Ang usa sa magtiayon magpasakag sumbong sa iyang kapikas. Dihang makadesisyon kang makigdiborsiyo, imong gitugyan ang pagdumala sa imong anak. Ug imong gitugyan usab ang pagdumala sa imong panalapi, ug tingali hasta pa kon asa ka mopuyo. Tingali may mga kasabotan kamo apan walay katinoan nga masunod kini. Dayon, usa ka huwes nga wala makaila nimo o sa imong pamilya maoy modesisyon para nimo kon kapila nimo makita ang imong anak ug pilay kuwarta ang maimo. Ang nakaapan, magkalahi kamo ug kaisipan sa huwes.”

Sagad ang diborsiyo makahatag lang ug dugang problema. Sa pagkatinuod, ang tanang butang gikan sa paagi sa pagkinabuhi ngadto sa panalapi mahimong mausab—ug lagmit dili alang sa kaayohan sa pamilya. Ug dayon anaa pa kanang epekto sa diborsiyo diha sa mga anak.

 Diborsiyo ug ang mga Anak

Ang diborsiyo makadaot sa mga anak, bisag pila pay ilang edad. Ang uban moingon nga dili ra kaayo maapektohan ang tin-edyer nga mga anak. Sila mas hamtong ug gustong makagawas sa poder sa ilang mga ginikanan. Apan nakita sa mga tigdukiduki nga kini dunay dili maayong epekto. Ilang nakita nga maapektohan pag-ayo sa diborsiyo ang tin-edyer nga mga anak. a Palandonga kini:

◼ Sa magkadako na ang mga anak, mobati sila nga walay kasegurohan, tingali mas labaw na karon nga tin-edyer na sila. Ayaw palingla sa ilang pagkagusto ug kagawasan—ang mga tin-edyer mas nagkinahanglan ug lig-ong pamilya.

◼ Sa panahon nga ang mga tin-edyer nagtuon pa kon unsaon pagpatunhay ug suod nga panaghigalaay, ang diborsiyo magtudlo kanila sa dili pagtuo sa mga hiyas sama sa pagsalig, pagkamaunongon, ug gugma. Dayon sa dihang sila mohamtong na, tingali dili na sila gustong makigsuod sa uban.

◼ Bisan tuod kadaghanan sa kabataan moreaksiyon dayon sa ilang gibating kasakit, ang mga tin-edyer moreaksiyon sa makuyaw nga mga paagi, lakip na ang pagrebelde, pag-abuso sa alkoholikong ilimnon, ug pagdroga.

Dili usab buot ingnon nga wala nay paglaom ang mga tin-edyer kansang mga ginikanan nagdiborsiyo. Sila mahimong molampos, ilabina kon sila suod sa ilang mga ginikanan. b Apan dili pod maayo ang pagtuo nga ang diborsiyo, sama sa isulti sa uban, kanunayng ‘mas maayo alang sa gagmayng mga bata’ o nga kini magtapos sa panag-away sa magtiayon. Gani nakita sa uban nga mas kanunay silang makig-atubang sa ilang dili ikasabot kono nga kapikas human sa diborsiyo kay sa wala pa magdiborsiyo ug sa paghisgot sa mas dagkong mga problema, sama sa sustento sa bata o kon kinsay moatiman. Niining kahimtanga ang diborsiyo dili makasulbad sa mga problema sa pamilya, kondili giduso lamang ang problema ngadto sa korte.

Ikatulong Solusyon

Komosta kon gubot ang imong kaminyoon ug naghunahuna ka nga makigdiborsiyo? Gipadayag niining artikuloha ang bug-at nga mga rason kon nganong kinahanglang palandongon kinig maayo. Ang diborsiyo dili makasulbad sa tanang problema sa kaminyoon.

Apan dili usab buot ingnon nga imo na lang antoson ang dili maayong kaminyoon. Aniay laing solusyon—Kon nagkahuyang ang inyong  kaminyoon, paningkamoti nga mapalig-on kini. Ayaw pagdalidalig ingon nga dili na gayod kini matul-id pa. Ipangutana kini sa imong kaugalingon:

◼ ‘Unsay iyang kinaiya nga akong nagustohan kaniadto? Duna pa ba siya niini nga kinaiya bisag gamay na lang?’—Proverbio 31:10, 29.

◼ ‘Mahaling ko ba pag-usab ang akong gugma kaniya kaniadto?’—Awit ni Solomon 2:2; 4:7.

◼ ‘Bisan pa sa gibuhat sa akong kapikas, unsay akong himoon aron mapadapat ang mga sugyot diha sa panid 3 ngadto sa 9 niining magasina?’—Roma 12:18.

◼ ‘Masulti ba nako sa akong kapikas (inatubangay o sa sulat) kon unsay akong himoon aron moarang-arang ang among relasyon?’—Job 10:1.

◼ ‘Pwede bang moduol kami ug hamtong nga higala aron matabangan kami sa pagsulbad sa problema sa among kaminyoon?’—Proverbio 27:17.

Ang Bibliya nag-ingon: “Ang usa nga maalamon magapalandong sa iyang mga lakang.” (Proverbio 14:15) Kanang maong prinsipyo ikapadapat dili lamang sa magpili ug kapikas kondili sa mamalandong kon unsay himoon sa usa ka gubot nga kaminyoon. Sa pagkatinuod, sama sa gipadayag diha sa panid 9 niining magasina, ang malamposong mga pamilya dunay mga problema usab—ang kalainan lang mao kanang ilang paagi sa pagsulbad niini.

Aniay ilustrasyon: Handurawa nga nagbiyahe kag layo nga nagsakayg awto. Dili kalikayan nga makasugat kag mga problema diha sa dalan, lakip sa dili maayong panahon, naghuot nga trapiko, ug mga babag sa dalan. Usahay masaag ka pa. Unsay imong himoon? Mobalik ka ba sa imong agi o mangitag paagi sa pagkuha sa babag aron makapadayon ka sa imong panaw? Sa adlaw sa imong kasal, nagsugod kag biyahe nga seguradong may mga problema sa unahan kay ang Bibliya nag-ingon nga “kadtong magminyo makaagom ug kasakit ug kaguol.” (1 Corinto 7:28, The New English Bible) Ang isyu dili kon may motungha unyang problema kondili kon unsaon nimo kini pagsulbad. Mangita ka bag paagi sa pagbuntog sa mga babag ug sa pagpadayon sa unahan? Bisan pag mobati ka nga wala nay paglaom ang imong kaminyoon, mosulay ka ba sa pagpangayog tabang?—Santiago 5:14.

Usa ka Kahikayan sa Diyos

Ang kaminyoon maoy kahikayan sa Diyos nga dili angayng ibalewala. (Genesis 2:24) Kon dako gayod kaayo ang problema, hinumdomi ang mga punto nga gihisgotan niini nga artikulo.

1. Halinga pag-usab ang gugma nga imong gibati kaniadto.—Awit ni Solomon 8:6.

2. Paghimog desisyon kon unsay imong himoon sa pagpaarang-arang sa inyong kaminyoon, ug buhata kana.—Santiago 1:22.

3. Ipatin-aw sa matinahorong paagi ngadto sa imong kapikas—sa inatubangay man o sa sulat—kon unsay inyong himoon sa pagpauswag sa inyong panagtiayon.—Job 7:11.

4. Pangayog tabang. Ayawg soloha pagsalbar ang inyong kaminyoon!

[Mga footnote]

[Kahon/Hulagway sa panid 19]

‘TARONGON NA GAYOD NAKO KINI’

Gipakita sa mga pagtuon nga dakog purohan nga dili gihapon molampos ang ikaduhang kaminyoon, ug labaw na ang ikatulo. Si M. Gary Neuman naghisgot sa usa ka hinungdan niini diha sa iyang librong Emotional Infidelity. Siya miingon: “Kon may mga problema ka sa una nimong kaminyoon, kini dili tungod kay nakapili kag dili maayong kapikas. Kini maoy tungod kanimo. Nahigugma ka niining tawhana. Nakig-uban ka kaniya aron salohan ninyo ang inyong nabatonan ug magpundar nianang wala ninyo mabatoni.” Ang gihinapos ni Neuman? “Mas maayong imong sulbaron ang problema kay sa bulagan nimo ang imong kapikas.”

 [Kahon sa panid 21]

KON MATAPOS ANG KAMINYOON

Ang Bibliya nag-ingon nga ang grabeng mga kahimtang mahimong moresultag panagbulag o diborsiyo. c Kon ingon niini ang imong pamilya, sa unsang paagi imong matabangan ang imong mga anak sa pagsagubang?

Sultihi ang imong anak kon unsay nagakahitabo. Kon mahimo, kamong duha ang mosulti niini. Pahibaloa siya nga nakadesisyon na kamo nga magbulag. Pasaligi ang inyong anak nga dili siya ang hinungdan, ug nga inyo gihapon siyang higugmaon.

Taposa na ang away. Ang ubang magtiayon mag-away gihapon bisag dugay nang nagbulag. Sumala sa usa ka eksperto, sila “nagdiborsiyo na apan nagdumtanay gihapon.” Ang mga anak daw nawad-ag mga ginikanan tungod sa pagsigeg kombate mao nga ang mga anak madasig sa pagpasabong kanila aron makuha ang ilang gusto. Pananglitan, sultihan sa usa ka bata ang iyang inahan: “Dili masuko si Papa kon magabhian kog uli. Nganong ikaw masuko man?” Kay dili gustong moabin ang iyang anak sa “pikas kampo,” mosugot na lang siya.

Pasultiha ang imong anak sa iyang gibati. Tingali ang anak mangatarongan, ‘Kon ang akong mga ginikanan wala na maghigugmaay, tingali dili na usab nila ako higugmaon’ o ‘Kon ang akong mga ginikanan makahimo sa paglapas sa balaod, nganong ako dili?’ Aron dili mabalaka ang imong anak ug matul-id ang iyang sayop nga panghunahuna, pasultiha siya sa iyang gibati. Apan aniay pasidaan: Ikaw ang ginikanan, ikay angayng motabang sa imong anak. Dili siya imong sumbonganan ug problema.

Dasiga ang imong anak sa pagpakigsuod sa imong kapikas kanhi. Ang tawo nga imong gibulagan maoy imong kapikas kanhi, dili ginikanan kanhi sa imong anak. Makadaot ang pagsultig daotan batok sa imong kapikas kanhi. Ang librong Teens in Turmoil—A Path to Change for Parents, Adolescents, and Their Families nag-ingon: “Kon himoon sa mga ginikanan ang ilang mga anak nga armas sa pagdiborsiyo, ilang anihon ang ilang gipugas.”

Atimana ang imong kaugalingon. May panahon tingali nga dili ka na makaagwanta. Apan ayawg surender. Paghupot ug maayong rutina. Kon Kristohanon ka, magmapuliki sa buluhaton sa Ginoo. Kini makatabang kanimo ug sa imong anak sa pagkahimong balanse.—Salmo 18:2; Mateo 28:19, 20; Hebreohanon 10:24, 25.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 20]

Paningkamot sa pagtuman sa inyong panaad sa adlaw sa inyong kasal

[Hulagway sa panid 21]

Kon kamong duha ang gitugyanan sa pag-atiman sa inyong anak, dasiga siya sa pagpakigsuod sa imong kapikas kanhi