Molampos Ka Ingong Nag-inusarang Ginikanan

NAGKANIHIT na ang mga pamilya nga kompleto ug mga ginikanan. Hunahunaa kini: Dunay kapin sa 13 milyones ka nag-inusarang ginikanan sa Amerika pa lang, nga ang kadaghanan kanila maoy nag-inusarang mga inahan. Gipakita sa mga panukiduki nga duolag katunga sa tanang kabataan nianang nasora mogugol ug pipila ka panahon sa ilang pagkatin-edyer diha sa panimalay nga usa ray ginikanan.

Kon nag-inusara ka nga ginikanan, makasalig ka nga mahimong magmalamposon ang imong pamilya. Sulayi kini nga mga sugyot.

◼ Likayi ang negatibong hunahuna. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang tanang adlaw sa sinakit maoy daotan; apan ang malipayon ug kasingkasing may kombira sa kanunay.” (Proverbio 15:15) Tingali dili haruhay ang imong kinabuhi. Apan sumala sa gipakita niining tekstoha, ang pagkamalipayon nagdepende sa tinamdan dili sa kahimtang. (Proverbio 17:22) Dili magsilbi kon magsige kag hunahuna nga alaot ang imong mga anak o dili na matabang ang inyong bungkag nga pamilya. Ang maong negatibong hunahuna makapaluya lang kanimo ug mas malisdan ka pagtuman sa imong responsabilidad ingong ginikanan.—Proverbio 24:10.

Sugyot: Isulat ang tanang negatibong mga pulong nga imong ikahubit sa imong kahimtang, dayon isulat tapad sa matag usa niini ang positibong mga pulong nga ikapuli niini. Pananglitan, pulihi ang “Dili ako makahimo niini” ug “Makahimo ako sa pagdumala sa akong responsabilidad ingong nag-inusarang ginikanan, ug may makatabang kanako.”—Filipos 4:13.

◼ Pagbadyet. Kuwarta ang kasagarang problema sa nag-inusarang ginikanan, ilabina sa  nag-inusarang inahan. Apan sa pipila ka kahimtang ang problema sa kuwarta masulbad pinaagi sa pagbadyet ug maayo. Ang usa ka panultihon sa Bibliya nag-ingon: “Maalamon ang tawo nga nakakita sa katalagman ug nagtago sa iyang kaugalingon.” (Proverbio 22:3) Aron dili magkaproblema sa kuwarta, kinahanglang magplano ug mangandam daan.

Sugyot: Pangitag paagi kon unsaon pagbadyet ug isulat kana. Paghimog listahan sa imong mga galastohan sa usa ka bulan ug susiha kon asa nimo igasto ang imong kuwarta. Susiha pag-ayo ang imong batasan sa paggasto. Kanunay ka bang mangutang? Palitan ba nimog mga butang ang imong anak sa pagbawi sa pagkawala sa usa niya ka ginikanan? Kon dako-dako na ang imong mga anak, pakigsulti kanila ug paghunahunag mga paagi kon unsaon pagtigom. Maayo kini nga pagbansay alang kanila. Basin duna usab silay ikasugyot!

◼ Atubanga ang imong kapikas kanhi sa malinawong paagi. Kon magpulihay kamog atiman sa inyong anak, likayi ang pagsultig negatibong mga butang bahin kaniya atubangan sa imong anak ug dili maayong sugoon ang imong anak sa pagpangespiya sa kinabuhi sa imong kapikas kanhi. a Mas maayong inyong estoryahan ang bahin sa pagdisiplina o ubang mga butang nga makaayo sa inyong anak. Ang Bibliya nag-ingon: “Kutob sa inyong maarangan, makigdinaitay sa tanang tawo”—ug kana naglakip sa imong kapikas kanhi.—Roma 12:18.

Sugyot: Sa sunod higayon nga maglalis kamo, tratara ang imong kapikas kanhi sama sa imong pagtratar sa imong isigkatrabahante. Diha sa trabahoan, maningkamot kang magmahigalaon sa tanan—bisan sa mga tawo nga dili ka ganahan. Tagda usab ug ingon niini ang imong kapikas kanhi. Tingali dili kamo kanunayng magkasinabot, apan ang matag ginagmayng dili pagsinabtanay dili kinahanglang mosangko sa grabeng panag-away.—Lucas 12:58.

◼ Pagpakitag maayong panig-ingnan. Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsang mga prinsipyo ug mga tinamdan ang gusto nakong makat-onan sa akong mga anak? Ako bang gipadapat ang maong mga prinsipyo ug gipasundayag ang maong mga tinamdan?’ Pananglitan, malipayon ka ba bisag nag-inusarang ginikanan? O tungod sa imong kahimtang, ikaw ba maghunahuna nga walay pulos ang imong kinabuhi? Nagdumot ka ba sa imong kapikas kanhi tungod sa iyang pagtratar kanimo kaniadto? O makadawat ka ra ba sa mga inhustisya nga niana ikaw walay mahimo? (Proverbio 15:18) Tinuod, dili kana lalim, ug dili nimo kini maatubang sa maayong paagi. Bisan pa niana, mahimong sundogon sa imong mga anak ang mga tinamdan nga ilang nakita kanimo.

Sugyot: Pagsulat ug tulo ka hiyas nga gusto nimong ipasundayag sa imong mga anak inigdako nila. b Tapad sa matag hiyas, isulat kon unsay imong mahimo karon nga makatabang sa imong anak sa pag-ugmad nianang hiyasa.

◼ Atimana ang imong kaugalingon. Tungod sa kapuliki sa kinabuhi, imong mapasagdan ang imong panglawas ug emosyon. Ayawg tugoti nga mahitabo kini kanimo! Atimana gayod ang imong “espirituwal nga panginahanglan”! (Mateo 5:3) Hinumdomi, ang awto nga walay gasolina dili makadagan. Sa susama, ikaw dili makalahutay kon pasagdan lang nimo ang imong kaugalingon.

Aduna usay “panahon sa pagkatawa” ug “panahon sa paglukso.” (Ecclesiastes 3:4) Ang paglingawlingaw dili pag-usik ug panahon. Kini makapahayahay ug makapalagsik kanimo aron makalahutay ka ingong nag-inusarang ginikanan.

Sugyot: Pakigsulti sa ubang nag-inusarang mga ginikanan kon giunsa nila pag-atiman ang ilang kaugalingon. Samtang imong ‘tinoon ang mas hinungdanong mga butang,’ paggahin usab ug panahon matag semana sa paglingawlingaw. (Filipos 1:10) Isulat kon unsay gusto nimong buhaton ug kon kanus-a nimo kana buhaton.

[Mga footnote]