Nahingangha sa Kinaiyahan!

ANG panukiduki sa siyensiya nakahatag ug daghang katin-awan bahin sa kalihokan sa uniberso. Kini mas nasabtan na sa mga tawo—gikan sa kinagamyang mga atomo ngadto sa halapad kaayong kawanangan. Apan daghang makapahingangha nga mga butang sa uniberso ang wala pa nato makat-oni.

Kining planetang yuta nga atong gipuy-an maoy usa lamang ka gamitoyng bahin sa halapad kaayong uniberso. Apan bisan dinhi sa atong pinuy-anang yuta, mahingangha kita sa makuti ug matahom kaayong kinaiyahan—nindot nga bulak, kahibulongang talan-awon, buloknong balhibo sa usa ka langgam, mga pako sa alibangbang, samag-kalayong mga silaw sa nagkasalop nga adlaw, o pahiyom sa usa ka hinigugma.

Daghang tawo ang nakakaplag diha sa uniberso ug igong ebidensiya nga naglungtad ang usa ka intelihente nga Maglalalang. Matod nila, ang mga balaod sa pisika morag tukmang gipasibo aron magpadayon ang kinabuhi dinhi sa yuta. Kon usbon ug diyutay ang maong mga balaod, imposible gayod nga adunay mabuhi. Apan kay kini nagkaharmonya man, atong makita ang makapahingangha ug nagkadaiya nga buhing mga butang sa atong palibot.

Ang siyentista nga si Paul Davies, nga nagtuon bahin sa uniberso, misulat: “Ang paglihok sa uniberso organisado kaayo nga morag giplano . . . Ang kinaiyahan wala maglungtad nga sulagma lamang kondili gigiyahan kini sa mga lagda sa matematika.” Ang ubang siyentista mouyon kang Davies apan ang uban dili.

Pananglitan, ang pisiko nga si Steven Weinberg, nga nakadaog ug premyong Nobel, miingon: “Samtang maningkamot kita nga mas masabtan ang uniberso, samot na hinuon nga dili nato masabtan ang katuyoan niini.” Ugaling lang, siya miingon usab nga “ang katahom sa kinaiyahan tingali aduna gayoy katuyoan. . . . Dili gayod malikayan ang paghunahuna nga kana maoy alang sa atong kaayohan.”

Hain niana ang tukma? Kon maayong pagkapasibo ang uniberso, dili ba makataronganon lamang nga adunay Batid nga Tigpasibo—Tigdisenyo, Maglalalang—nga naglalang niana nga may katuyoan? Aduna bay katuyoan ang atong kinabuhi ug ang atong uniberso o kita ba mitungha lamang nga sulagma? Kining mga pangutanaha pagatubagon sa mosunod nga mga artikulo.