Mga Batan-on Nangutana

Unsay Akong Himoon Aron Dili na Ko Maguol?

“Kon dili na maagwanta sa akong mga higala ang ilang problema, anaa ko kanunay sa pagtabang ug paghupay kanila. Pero daghan ang wala masayod nga inig-uli nako sa balay mosulod ko sa akong kuwarto nga maghilak.”—Kellie. a

“Kon maguol ko, mag-inusara ko. Kon ako dapiton sa pag-adto sa usa ka lugar, daghan kog pasangil. Maayo kong motago sa akong kaguol gikan sa akong pamilya. Abi nilag okey ra ko.”—Rick.

SAMA ka bag hunahuna ni Kellie o Rick? Kon mao, ayaw dayon pag-ingon nga duna kay diperensiya. Ang tinuod, kitang tanan maguol matag karon ug unya. Bisan gani ang matinumanong mga lalaki ug babaye sa panahon sa Bibliya nakasinati niana.

Sa pipila ka kahimtang, nahibalo ka tingali kon unsay imong gikagul-an; sa ubang mga kahimtang, tingali wala ka mahibalo. “Dili sa tanang panahon nga ang problema maoy hinungdan sa kaguol,” nag-ingon ang 19 anyos nga si Anna. “Mahimong maguol ka bisag wala kay problema. Ambot kon ngano, apan dili man gyod kana malikayan!”

Bisag unsa pay hinungdan—o kaha bisag walay hinungdan—unsa may imong himoon kon dili na nimo maagwanta ang imong kaguol?

Tabang #1: Ipakigsulti kana. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang tinuod nga higala mahigugma sa tanang panahon, ug maoy usa ka igsoon nga natawo alang sa panahon sa kasakit.”—Proverbio 17:17.

Kellie: “Mahupayan gyod ko human nako masulti ang akong problema. Sa kataposan, duna nay nahibalo sa akong gibati. Makatunton silag pisi sa pagbira kanako gikan sa lungag—luwas na gyod ko!”

Sugyot: Isulat sa ubos ang ngalan sa imong “tinuod nga higala” nga kasugiran nimo sa imong problema kon dili na nimo maagwanta ang kaguol.

․․․․․

 Tabang #2: Isulat kana. Kon maapektohan na sa kaguol ang imong panglantaw sa kinabuhi, mahimo nimong isulat kon unsay imong gihunahuna. Sa iyang inspiradong mga salmo, ipahayag usahay ni David ang iyang grabeng kaguol. (Salmo 6:6) Ang pagsulat niana makatabang kanimo sa ‘pag-amping sa praktikal nga kaalam ug sa katakos sa panghunahuna.’—Proverbio 3:21.

Heather: “Ang pagsulat nakatabang kanako nga dili maglibog ang akong hunahuna tungod sa kaguol. Dihang ikapahungaw na nimo ang imong pagbati ug mahibalo ka na sa hinungdan niana, ang kaguol maagwanta ra.”

Sugyot: Ang uban nagtenir ug diary. Kon duna kay diary, unsa may imong isulat niana? Kon naguol ka, isulat ang imong gituohan nga maoy nakaingon sa imong kaguol. Paglabayg usa ka bulan, basaha kana. Nausab ba ang imong pagbati? Kon mao, isulat kon unsay nakatabang nimo.

Tabang #3: Iampo kana. Ang Bibliya nag-ingon nga kon iampo nimo ang imong mga problema, ‘ang kalinaw sa Diyos nga labaw sa tanang panghunahuna magbantay sa imong kasingkasing ug mga gahom sa pangisip.’—Filipos 4:7.

Esther: “Gihunahuna nakog maayo kon unsay nakapaguol nako, apan wala koy mahunahunaan. Miampo ko kang Jehova nga unta tabangan ko niya nga magmalipayon. Gikapoy na ko sa pagsigeg kaguol kay wala may rason nga maguol ko. Sa kataposan, nabuntog nako kana. Ayaw gayod pakamenosa ang gahom sa pag-ampo!”

Sugyot: Himoang sumbanan ang Salmo 139:23, 24 sa imong pag-ampo kang Jehova. Ibubo ang imong pagbati ngadto kaniya, ug hangyoa siya nga tabangan ka sa pag-ila sa hinungdan sa imong kaguol.

Dugang pa sa mga sugyot sa ibabaw, makakuha kag mapuslanong tabang diha sa Pulong sa Diyos. (Salmo 119:105) Ang pagpuno sa imong hunahuna sa makapalig-ong pagtulon-an gikan sa mga asoy sa Bibliya makaimpluwensiya sa imong panghunahuna, pagbati, ug mga lihok. (Salmo 1:1-3) Makita diha sa basahon sa Bibliya nga Buhat ang makapadasig ug makapainteres nga mga asoy. Dunay dugang mga sugyot alang sa mapuslanong pagbasa sa Bibliya nga makita diha sa mga panid nga naghisgot ug siyam ka “Maayong Panig-ingnan” diha sa librong Mga Pangutanang Gisukna sa mga Batan-on—Mga Tubag nga Mosaler, Tomo 2, nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova. Lakip sa mga asoy sa Bibliya nga gihisgotan niining panira mao ang bahin kang Jose, Ezequias, Lydia, ug David. Diha sa panid 227, imong mabasa usab kon giunsa pagbuntog ni apostol Pablo  ang negatibong pagbati nga bation niya usahay tungod sa pagkadili-hingpit.

Apan komosta kon dili gihapon mawala ang kaguol bisan pa sa imong mga paningkamot?

Kon Dili Gihapon Mawala ang Kaguol

Si Ryan miingon: “Dunay mga buntag nga dili ko ganahang mobangon ug moatubang sa lain na usab nga adlaw nga wala ra gihapoy kapuslanan.” Siya dunay depresyon, ug dili ra siya ang nag-antos niini. Ang mga pagtuon nagpakita nga 1 sa 4 ka batan-on ang nag-antos ug usa ka matang sa depresyon sa dili pa mohamtong.

Unsaon nimo pagkahibalo nga duna kay depresyon? Ang pipila sa mga simtoma niini mao ang kalit nga kausaban sa disposisyon ug batasan, pagpalain, pagkawala sa interes sa halos tanang kalihokan, dagkong kausaban sa batasan sa pagkaon ug pagkatulog, ug grabeng pagbati nga walay pulos o pagkasad-an.

Siyempre, halos ang tanan dunay usa o pipila niini nga mga simtoma. Apan kon ang mga simtoma magpabilin ug kapin sa usa ka semana, ipakigsulti kana sa imong ginikanan aron makapakonsulta kag doktor. Ang doktor mahimong makatabang kanimo sa pagtino kon maylabot ba sa panglawas ang hinungdan sa imong kaguol. b

Kon duna kay depresyon, ayawg kaulaw. Pinaagig pagpatambal, daghan niadtong nag-antos niini miarang-arang—tingali ang kinamaayohan nga ilang nabati sa dugay nang panahon! Busa depresyon man o dili ang hinungdan sa imong kaguol, hinumdomi ang makapahupayng mga pulong sa Salmo 34:18: “Si Jehova haduol niadtong mga dugmok ug kasingkasing; ug siya magaluwas niadtong mga nahugno sa espiritu.”

Ang ubang mga artikulo gikan sa seryeng “Young People Ask” makita diha sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga footnote]

ANGAYNG PALANDONGON

●Makaayo ba ang paghilak?

“Dili ko daling mohilak, pero mohilak gyod ko kon maguol. Ang paghilak makapahupay sa kaguol. Makahunahuna kog tarong ug makita nako nga magmalipayon ra ko sa umaabot.”—Leanne.

● Sa unsang paagi makatabang kanimo ang uban sa pagbuntog sa kaguol?

“Kon maguol ko, dili ko magpalain. May mga panahon nga mag-inusara ko aron sa pagpamalandong sa akong gibati ug usahay aron sa paghilak. Human niana, makahunahuna ko nga kinahanglang dili ko magpalain aron dili ko mahinumdom sa butang nga akong gikagul-an.”—Christine.

[Kahon/Mga hulagway sa panid 21]

KON UNSAY GIINGON SA UBANG BATAN-ON

“Kasagaran maguol ko kon magsige kog hunahuna sa akong kaugalingon. Busa sa dihang motabang ko sa uban, mabalhin ang akong atensiyon ug dayon magmalipayon na sab ko.”

“Kon pirme kong mag-ehersisyo, dili kaayo ko sapoton kay mogaan ang akong pamati. Ug kay kapoyon na man ko inigkahumag ehersisyo, wala nay luna ang kaguol!”

[Mga hulagway]

Drenelle

Rebekah

[Hulagway sa panid 22]

Pinaagi sa tabang ug paningkamot, mahaw-as ka gikan sa lawom nga lungag sa kaguol