Ang Bibliya—Basahon sa Tukmang Tagna, Bahin 3

“Nakaplagan Namo ang Mesiyas”

Niining walo ka bahin nga serye, hisgotan sa “Pagmata!” ang usa ka talagsaong bahin sa Bibliya—ang mga tagna niini. Tubagon sa mga artikulo kining mga pangutanaha: Ang mga tagna ba sa Bibliya inimbento lang sa mga tawong utokan? May pamatuod ba nga kini inspirado sa Diyos? Gidapit ka namo sa pagsusi sa ebidensiya.

 DAGHANG siglo una pa matawo si Jesus, gitagna na sa Hebreohanong mga manalagna ang pag-abot sa Mesiyas, nga sa Hebreohanon nagkahulogan ug “Usa nga Dinihogan.” Kini nga mga manalagna naghatag ug espesipikong mga detalye bahin sa umaabot nga kinabuhi sa Mesiyas—lakip na sa iyang mga katigulangan—kon diin ug kanus-a siya moabot, ug kon unsay mahitabo kaniya.

Ang mga Kristohanon sa unang siglo C.E., nagtuo nga kining mga tagnaa natuman diha kang Jesus. Sila samag hunahuna sa tinun-an nga si Andres, kinsa miingon ngadto sa iyang igsoong si Simon: “Nakaplagan namo ang Mesiyas.” (Juan 1:40, 41) Husto ba sila? Atong hisgotan ang upat lang sa daghang tagna bahin sa Mesiyas, ug atong susihon ang ebidensiya sa matag usa niini.

Tagna 1: “Siya molingkod sa harianong trono ni David.”—Isaias 9:7, “Knox.”

Katumanan: Gisugdan ni Mateo ang iyang Ebanghelyo niining mga pulonga: “Ang basahon sa kasaysayan ni Jesu-Kristo, nga anak ni David, nga anak ni Abraham.” Dayon gisubay ni Mateo ang linya sa kaliwat ni Jesus pinaagi kang David, sama sa gihimo sa magsusulat sa Ebanghelyo nga si Lucas.—Mateo 1:1-16; Lucas 3:23-38.

Ang gipadayag sa kasaysayan:

● Gipakita diha sa mga sinulat sa Hudiyong historyano nga si Josephus nga ang rekord sa mga kaliwat sa Hudiyong mga pamilya makita diha sa public archive o tipiganan sa mga rekord. Kini nga mga rekord nasunog niadtong 70 C.E. dihang giatake ang Jerusalem. Apan sa wala pa mapukan ang Jerusalem, halos ang tanan nahibalo nga si Jesus kaliwat ni David. (Mateo 9:27; 20:30; 21:9) Kon bakak pa kini, bisan kinsa makakuwestiyon o makapamatuod nga kini dili tinuod. Apan, walay pamatuod nga may misulay sa pagpanghimakak niana.

Tagna 2: “Oh Betlehem Eprata, nga gamay kaayo aron mahiapil taliwala sa linibo sa Juda, gikan kanimo mogula alang kanako ang usa nga mahimong magmamando sa Israel.”—Miqueas 5:2.

Katumanan: Si Jesus natawo sa Betlehem. Sa dihang gipasenso ni Cesar Agusto ang mga lungsoranon, si Jose, nga ama-ama ni Jesus, napugos sa pagbiya sa Nasaret aron sa pag-adto sa “Judea [Juda], sa siyudad ni David, nga ginganlag Betlehem, tungod sa iyang pagkasakop sa balay ug  banay ni David, aron magparehistro uban ni Maria.” Samtang atua didto, si Maria ‘nanganak sa iyang anak’ nga si Jesus.—Lucas 2:1-7.

Ang gipadayag sa kasaysayan:

● Gipamatud-an sa arkeolohiya nga ang mga Romano nagsenso sa mga lungsoranon sa Middle East para sa pagpangolektag buhis ug pagreklutag mga sundalo. Ang pamatuod sa usa niini nga senso makita diha sa sugo nga gipakanaog sa Romanong gobernador sa Ehipto niadtong 104 C.E. Ang kopya niana nga sugo, nga anaa na karon sa British Library, nag-ingon: “Sa dihang miabot na ang panahon sa balay-balay nga pagsenso, ang tanang namalhin gikan sa ilang mga probinsiya tungod sa lainlaing rason gipapauli ngadto sa ilang dapit aron tingali sa pagtuman sa gipakanaog nga sugo sa regular nga pagsenso ug sa pag-atiman usab sa uma sa ilang pamilya.”

● Sa dihang natawo si Jesus, duha ka lungsod sa Israel ang gitawag ug Betlehem. Ang usa nahimutang sa amihanan duol sa Nasaret. Ang laing Betlehem, nga kaniadto gitawag ug Eprat (o Eprata), nahimutang duol sa Jerusalem sa Juda. (Genesis 35:19) Si Jesus natawo sa lungsod sa Eprata, nga maoy gitagna ni Miqueas mga walo ka siglo kanhi.

Tagna 3: “Sukad sa paggula sa sugo sa pagpasig-uli ug sa pagtukod pag-usab sa Jerusalem hangtod sa Mesiyas nga Pangulo, adunay pito ka semana, ingon man kan-umag-duha ka semana.”—Daniel 9:25.

Katumanan: Ang yugto sa panahon sumala sa tagna ni Daniel mokabat ug 69 ka semana nga 7 ka tuig matag usa, o 483 ka tuig. Ang pagtukod pag-usab sa Jerusalem nagsugod sa 455 B.C.E. Sama sa gitagna, paglabay ug 483 ka tuig (69 ka semana nga mga tuig), sa 29 C.E., si Jesus nahimong Usa nga Dinihogan, o Mesiyas, sa dihang siya gibawtismohan ug gidihogan sa balaang espiritu sa Diyos. *—Lucas 3:21, 22.

Ang gipadayag sa kasaysayan:

● Sa unang bahin sa unang siglo C.E., “ang mga tawo nagpaabot” sa pag-abot sa Mesiyas. (Lucas 3:15) Diha sa iyang librong A History of Messianic Speculation in Israel, ang Hudiyong eskolar nga si Abba Hillel Silver misulat nga sa yugto una pa malaglag ang Jerusalem, ang “tanan nagdahom nga niana nang panahona moabot ang Mesiyas.” Siya miingon usab nga “ang Mesiyas gidahom nga moabot sa unang bahin sa unang siglo.” Si Silver misulat nga ang pagpaabot sa mga Hudiyo sa Mesiyas gibase sa “kon unsay nasabtan sa mga tawo nga mahitabo nianang panahona.”

Tagna 4: “Iyang himoon ang iyang lubnganan nga uban mismo sa mga daotan, ug ang iyang kamatayon uban sa mga dato.”—Isaias 53:9.

Katumanan: Si Jesus gipatay uban sa duha ka kriminal, apan gilubong siya diha sa lubnganan nga gihatag sa usa ka dato nga magtutuo—si Jose nga taga-Arimatea.—Mateo 27:38, 57-60; Juan 19:38.

Ang gipadayag sa kasaysayan:

● Daghang karaang dili Kristohanong mga magsusulat—lakip sa Hudiyong historyano nga si Josephus ug sa Romanong historyano nga si Tacitus—nagpamatuod nga si Jesus gipatay ingong kriminal.

● Ang mga arkeologo sa Palestina nakakubkob ug karaang mga lubnganan nga bato nga may mga kuwarto-kuwarto. Ang pagkabaton ug sama niana nga lubnganan nga magamit dihadiha dili problema para sa dato ug impluwensiyadong tawo sama ni Jose nga taga-Arimatea.

Kini maoy pipila lang sa daghang tagna bahin sa Mesiyas nga natuman diha kang Jesus. Klaro nga walay tawo ang makapanghimakak nga natuman kining detalyadong mga tagna. Ang tukma nga pagkatuman niining mga tagnaa magpalig-on sa atong pagtuo nga ang Diyos maoy Tinubdan niini, ug nga iyang pagatumanon ang tanang ubang tagna maylabot sa mga panalangin alang sa matinumanong mga tawo sa dihang magmando na ang Mesiyas.

Sa sunod nga artikulo niini nga serye, among hisgotan ang makapainteres kaayong pangutana: Kon si Jesus mao gayod ang gisaad nga Mesiyas, nganong misugot man siya nga mag-antos ug mamatay?

[Footnote]

[Chart/Mga hulagway sa panid 22, 23]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

HINUNGDANONG MGA PETSA LABOT SA UPAT KA TAGNA BAHIN SA MESIYAS

1 Ang Mesiyas kaliwat ni Haring David

1070 B.C.E.

David nahimong hari sa Israel

607 B.C.E.

Jerusalem gipukan sa Babilonya

455 B.C.E.

Gipakanaog ang sugo sa pagtukod pag-usab sa Jerusalem

2 Ang Mesiyas matawo sa Betlehem sa Juda

2 B.C.E.

Jesus natawo sa Betlehem sa Juda sa kaliwat ni David

3 Ang Mesiyas moabot paglabay ug 483 ka tuig human ipakanaog ang sugo sa pagtukod pag-usab sa Jerusalem

29 C.E.

Jesus gibawtismohan ug gidihogan ingong Mesiyas

4

Ang Mesiyas patyon uban sa mga makasasala ug ilubong uban sa dato

33 C.E.

Jesus gipatay uban sa mga kriminal ug gilubong uban sa dato