Tabangi ang Bata nga Nagbangotan

Kon lisod isulti ngadto sa usa ka hamtong nga namatay ang usa sa iyang minahal, unsa pa kaha ngadto sa usa ka bata.

ANG kamatayon sa usa ka membro sa pamilya o higala makalibog o makahadlok para sa kadaghanang bata. Dili sayon ang pagtabang sa bata niining panahona, ilabina sa bahin sa ginikanan nga nagbangotan. Hinumdomi nga sila usab kinahanglang hupayon.

Aron ang bata dili kaayo masakitan sa balita, sultihan sa ubang ginikanan ang anak pinaagi sa pag-ingon nga mibiya kanila o milakaw ang namatay. Apan kini masaypag sabot ug mahulog nga limbong. Nan, unsaon nimo pagpatin-aw sa bata ang bahin sa kamatayon?

Nakaatubang ug ingon niini nga problema si Renato ug Isabelle. Sa dihang ang ilang anak nga tres anyos ug tunga nga si Nicolle namatay, ilang gitabangan ang ilang anak nga si Felipe sa pagsagubang sa kaguol, nga niadtong panahona siya singko anyos pa.

Pagmata!: Giunsa ninyo pagsulti kang Felipe ang bahin sa kamatayon ni Nicolle?

Isabelle: Kami walay gitago kang Felipe. Amo siyang gidasig sa pagpangutana, ug amo siyang tubagon sa paagi nga masabtan niya. Si Nicolle namatay tungod sa impeksiyon, busa among gisultihan si Felipe nga dunay kagaw nga nakasulod sa iyang lawas ug wala kini mapatay sa mga doktor.

Pagmata!: Inyo bang gipatin-aw kang Felipe ang inyong pagtulon-an bahin sa kamatayon?

Renato: Kami mga Saksi ni Jehova, ug kami nahibalo nga mahupayan si Felipe kon among ipatin-aw kaniya ang among pagtulon-an bahin sa kamatayon nga gitudlo sa Bibliya. Ang Bibliya tin-aw kaayong nagtudlo nga ang mga patay walay kalibotan. (Ecclesiastes 9:5) Nagtuo kami nga kon amo kining ipatin-aw kaniya, kini makawagtang sa iyang kahadlok—pananglitan, sa dihang siya mag-inusara magabii.

Isabelle: Ang Bibliya nagtudlo usab nga kadtong nangamatay banhawon diha sa paraisong yuta. Kami nagtuo niana, ug nakaseguro kami nga ang among tinuohan makatabang usab kang Felipe. Busa amo siyang gisultihan kon unsay gitudlo sa Bibliya. Amo siyang giestoryahan bahin  sa pagbanhaw ni Jesus sa 12 anyos nga anak nga babaye ni Jairo. Dayon amo pod siyang gisultihan nga banhawon usab si Nicolle. Kini ang gitudlo sa Bibliya.—Marcos 5:22-24, 35-42; Juan 5:28, 29.

Pagmata!: Masabtan kaha kanang tanan ni Felipe?

Renato: Oo, nagtuo kami nga masabtan ra kana niya. Ang bata mas makasagubang sa kaguol kon hatagag tukma, simple, tin-aw, ug tinuod nga impormasyon. Dili kinahanglang ililong kini. Ang kamatayon dili kalikayan. Makasubo lang kay kini bahin pa gihapon sa atong kinabuhi. Busa kinahanglang tudloan sa ginikanan ang ilang mga anak sa pagsagubang sa kaguol, nga mao poy among gihimo ngadto sa among kamanghorang anak nga si Vinicius. *

Pagmata!: Inyo bang gipakuyog si Felipe didto sa paglubong?

Renato: Human mapalandong ang mga bentaha ug disbentaha, midesisyon kami nga dili siya pakuyogon. Ang mga bata nga sama niyag edad tandogonon. Siyempre, ang ubang ginikanan tingali modesisyon nga pakuyogon ang ilang anak, ug ang matag bata dili parehas ug emosyon. Kon ang bata pakuyogon, maayong sultihan siya kon unsay iyang madahom didto.

Pagmata!: Seguradong naguol kamo nga namatay si Nicolle. Nabalaka ba mo nga makita sa inyong anak nga naghilak mo?

Isabelle: Wala namo itago kang Felipe ang among gibati. Kon si Jesus “mihilak” gani dihang namatay ang iyang suod nga higala, di ba labaw na ta? (Juan 11:35, 36) Ug dili daotan kon makita mi ni Felipe nga nanghilak. Iyang masabtan nga normal lang kini. Usa lang kini ka paagi sa pagpahungaw sa kaguol. Mas maayong mapahungaw usab niya ang iyang kaguol imbes iluom kini.

Renato: Sa dihang mamatyan ang pamilya, ang mga bata sagad mobatig kabalaka. Busa kon kita nga ginikanan matinud-anon ug dili nato itago-tago ang atong pagbati, ang mga bata magmatinud-anon usab. Human makapamati kon unsay  nakapatugaw kanila, mahibalo kita kon unsaon sila paghupay.

Pagmata!: Nangayo ba kamog tabang sa uban?

Renato: Oo, dako kaayog tabang namo ang kongregasyon. Tungod sa ilang pagduaw, pagtawag sa telepono, ug pagpadalag mga kard, nakita ni Felipe nga sila nahingawa gyod namo.

Isabelle: Matinabangon usab kaayo ang among pamilya. Sa dihang namatay si Nicolle, ang akong Papa moanhi sa among balay kada buntag aron makauban mi niya sa pagpamahaw. Paagi niya kini sa pagpakita sa iyang gugma. Ug nakatabang kaayo kini kang Felipe.

Renato: Napalig-on usab kami sa among pagtambong sa Kristohanong mga tigom. Naningkamot gyod mi nga dili makapalta, bisan tuod may panahon nga dili kami makapugong sa among mga luha. Daghan kamig mahinumdoman bahin kang Nicolle sa dihang motambong kami sa Kristohanong mga tigom. Apan kinahanglang lig-onon namo ang among kaugalingon alang kang Felipe.

[Footnote]

[Kahon/Mga hulagway sa panid 14]

Ang mga libro nga makita dinhi, nga giimprenta sa mga Saksi ni Jehova, makahupay sa mga namatyan ug minahal.

PARA SA MGA HAMTONG:

Unsay Tinuod nga Gitudlo sa Bibliya?

Kapitulo 6: Hain ang mga Patay?

Kapitulo 7: Matuod nga Paglaom Alang sa Imong mga Minahal nga Namatay

PARA SA GAGMAYNG BATA:

Akong Basahon sa mga Estorya sa Bibliya

Estorya 92: Si Jesus Nagbuhi sa Patay

PARA SA MGA BATANG NAG-EDAD UG 9-12:

Pagkakat-on Gikan sa Dakong Magtutudlo

Kapitulo 34: Unsay Mahitabo Kon Mamatay Kita?

Kapitulo 35: Makamata Kita Gikan sa Kamatayon!

Kapitulo 36: Kinsay Pagabanhawon? Asa Sila Magpuyo?

PARA SA MGA TIN-EDYER:

Mga Pangutanang Gisukna sa mga Batan-on—Mga Tubag nga Mosaler, Tomo 1

Kapitulo 16: Normal ba Kining Akong Pagbangotan?

[Kahon/Hulagway sa panid 15]

KON UNSAON PAGTABANG

● Dasiga ang imong anak sa pagpangutana. Paminawi siya kon gusto niyang makigsulti bahin sa kamatayon ug sa kahulogan niini.

● Ayaw paggamit ug makalibog nga mga pulong—sama pananglit sa pag-ingon nga “gibiyaan kita” sa namatay.

● Isaysay ang kamatayon sa simple ug literal nga paagi. Ang uban moingon lang nga ang lawas sa namatay nga minahal “nadaot na” ug “dili na maayo.”

● Isulti sa bata kon unsay madahom diha sa paglubong; ipatin-aw kaniya nga ang namatay dili na makakita o makadungog ug bisan unsa.

● Ayaw itago-tago ang imong pagbati. Niining paagiha masabtan sa imong anak nga normal lang nga maguol.

● Hinumdomi, walay “hustong” paagi sa pagbangotan. Lahi ang matag bata ug matag sirkumstansiya.

[Credit Line]

Reperensiya: www.kidshealth.org

[Hulagway sa panid 15]

Gikan sa wala: Si Felipe, Renato, Isabelle, ug Vinicius