Ang Bibliya—Basahon sa Tukmang Tagna—Bahin 6
Ang “Kataposang mga Adlaw”
Niining walo ka bahin nga serye, hisgotan sa “Pagmata!” ang usa ka talagsaong bahin sa Bibliya—ang mga tagna niini. Tubagon sa mga artikulo kining mga pangutanaha: Ang mga tagna ba sa Bibliya inimbento lang sa mga tawong utokan? May pamatuod ba nga kini inspirado sa Diyos? Gidapit ka namo sa pagsusi sa ebidensiya.
KITA nagkinabuhi na sa malisod nga panahon. Gikan sa tanang suok sa kalibotan, kita makadungog pirme ug balita bahin sa mga kalamidad ug kagubot. Unsa may kahulogan niini nga mga panghitabo?
Mga 2,000 ka tuig kanhi, ang Bibliya nagtagna nga ang kagubot sa kalibotan mosamot “sa kataposan sa sistema sa mga butang.” (Mateo 24:3) Dili kini ang “kataposan sa kalibotan” nga gikahadlokan sa mga tawo. Hinunoa, ang Bibliya naghisgot ug mga panghitabo ug mga tinamdan, o ilhanan, nga komon sa panahon nga gitawag ug “kataposang mga adlaw.” (2 Timoteo 3:1) Gisultihan ni Jesus ang iyang mga sumusunod nga kon ila nang makita nga “nagakahitabo kining mga butanga,” kahupayan na ang mosunod. (Lucas 21:31) Tagda ang pipila ka tagna nga magpaila nga lahi na ang atong panahon.
Tagna 1:
“Ang nasod motindog batok sa nasod.”—Mateo 24:7.
Katumanan: Sa unang mga tuig sa ika-20ng siglo, daghan ang nagtuo nga magpadayon ang kalinaw. Sa pagbuto sa Gubat sa Kalibotan I, ang mga tawo nakurat ug dinhi nagsugod ang yugto sa grabeng panaggubatay. Sama sa gitagna sa Bibliya, ang pakigdait gikuha “sa yuta aron sila [mga tawo] magpinatyanay.”—Pinadayag 6:4.
Ang gipadayag sa ebidensiya:
“Ang pagbuto sa Unang Gubat sa Kalibotan niadtong 1914 daw nagtimaan nga natapos ang usa ka yugto sa panahon ug nagsugod ang bag-ong yugto.”—The Origins of the First World War, nga giimprenta niadtong 1992.
- Bisag wala matino kon pila gyoy nangamatay sa Gubat sa Kalibotan I, usa ka ensiklopedia namanabana nga sa mga sundalo pa lang, 8,500,000 ang nangamatay.
- Mas daghan ang nangamatay sa Gubat sa Kalibotan II, nga may gidaghanong mga 35 milyones ngadto sa 60 milyones ka sundalo ug mga sibilyan.
- Sukad natapos ang ikaduhang gubat sa kalibotan hangtod 2010, 246 na ka gubat ang gisangka diha sa 151 ka dapit sa kalibotan.
Tagna 2:
“Aduna unyay mga kanihit sa pagkaon.”—Mateo 24:7.
Katumanan: Tungod sa kagutom, kapin sa 70 milyones ang nangamatay sa ika-20ng siglo ug nagpabilin kining problema sa tibuok kalibotan.
Ang gipadayag sa ebidensiya:
- Sumala sa United Nations, ang kagutom mao ang kinadak-ang kapeligrohan sa panglawas, ug 1 sa 7 ka tawo sa kalibotan karon walay igong makaon.
- “Ang kakulag pagkaon karon dili epekto sa pagkadaot sa pananom nga gipahinabo sa dili maayong klima kondili sa upat ka dugay na ug nagkagrabeng problema: kusog nga pagdaghan sa tawo, pagkabanlas sa yuta sa kaumahan, pagdaghan sa mga dapit nga nagnihit ang tubig, ug sobrang pag-init.”—Scientific American.
Tagna 3:
“Aduna unyay dagkong mga linog.”—Lucas 21:11.
Katumanan: Sanglit mas daghan man ang tawo nga nagpuyo sa linogonong mga lugar, ang gidaghanon sa mangamatay o mangadaot nga kinabuhi tungod sa linog misamot ka daghan.
Ang gipadayag sa ebidensiya:
- Ang World Disasters Report 2010 nag-ingon: “Sa tanang dagkong kalamidad, ang linog maoy kinadaghanag nakalas nga kinabuhi sa katuigang dili pa dugay.”
- Sumala sa report, matag tuig gikan sa 1970 hangtod sa 2001, dihay aberids nga 19 ka linog nga nakapahinabog kalamidad, * diin 19,547 ang aberids nga gidaghanon sa nangamatay. Sa napulo ka tuig una pa sa 2012, ang aberids nga gidaghanon sa maong kalamidad misaka ngadto sa 28 matag tuig, diin 67,954 ang aberids nga gidaghanon sa nangamatay.
Tagna 4:
“Sa nagkalainlaing mga dapit mga kamatay.”—Lucas 21:11.
Katumanan: Bisag moderno na ang pamaagi sa pagpanambal, minilyon gihapon ang mangamatay matag tuig tungod sa makatakod nga sakit. Sanglit daghan na ang tigbiyahean sa ubang nasod ug nagkadako ang mga siyudad, dakog purohan nga ang sakit mahimong epidemya.
Ang gipadayag sa ebidensiya:
- Ang buti gibanabana nga nakapatay ug 300 milyones ngadto sa 500 milyones ka tawo sa ika-20ng siglo.
- Ang Worldwatch Institute nagreport nga sa miaging 30 ka tuig “kapin sa trayenta ka sakit nga wala pa sukad idungog sama sa Ebola, HIV, Hantavirus, ug SARS maoy bag-ong gikahadlokang mga sakit.”
- Ang World Health Organization nagpasidaan bahin sa pagdaghan sa mga kagaw nga dili madutlag tambal, nga nag-ingon: “Moabot unya ang panahon diin ang komon nga mga impeksiyon dili na madutlag antibiotic, ug daghan na pod unya ang mangamatay.”
Tagna 5:
Ang mga tawo “magbudhiay sa usag usa ug magdumtanay . . . mobugnaw ang gugma sa kadaghanan.”—Mateo 24:10, 12.
Katumanan: Ang pagpuo sa kaliwat nakapatay ug minilyon. Diha sa daghang nasod, ang gubat ug krimen miresultag walay kataposang kahadlok ug kapintasan.
Ang gipadayag sa ebidensiya:
- Ang rehimeng Nazi nakapatay ug sayis milyones ka Hudiyo ug minilyon pang uban. Bahin sa reaksiyon sa ordinaryong mga lungsoranon, ang awtor nga si Zygmunt Bauman miingon: “Imbes moprotesta sa grabeng kalaglagan nga nahitabo, ang mga tawo nagpakahilom lang ug wala magtagad.”
- Sumala sa BBC News, gibanabana nga mga 800,000 ka Tutsi ug Hutu gipamatay sulod sa pipila lang ka bulan. Gibanabana sa usa ka tigsurbi nga mga 200,000 ka tawo ang miapil niini nga pagpamatay.
- Matag tuig, kapin sa 740,000 ka tawo ang nangamatay tungod sa krimen ug gubat.
Tagna 6:
“Ang mga tawo unya magmahigugmaon sa ilang kaugalingon, magmahigugmaon sa salapi, . . . walay kinaiyanhong pagbati.”—2 Timoteo 3:2, 3.
Katumanan: Ang atong panahon gibantog sa kadalo ug kawalay moralidad. Kini nga mga taras nakapatunghag daghang problema sa katilingban.
Ang gipadayag sa ebidensiya:
- Sumala sa report sa UNICEF UK, ang mga ginikanan ug mga anak didto sa United Kingdom “nagsigeg pamalit.” Ang mga pamilya mamalit ug mga butang “isip panghupay sa mga problema sa pamilya ug sa kawalay kasegurohan.”
- Mga 275 milyones ka bata sa tibuok kalibotan dinagmalan diha sa ilang panimalay.
- “Sa United States pa lang, matag tuig gibanabana nga kapin sa 500,000 ka edaran ang gidagmalan o gipasagdan.”—Centers for Disease Control and Prevention.
Tagna 7:
“Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta.”—Mateo 24:14.
Katumanan: Ang Bibliya nagtudlo nga ang Gingharian sa Diyos maoy usa ka tinuod nga kagamhanan nga nagmando sa langit ug si Jesus ang Hari. Kining maong Gingharian sa langit “magadugmok ug magatapos niining tanang [kagamhanan sa tawo], ug kini mobarog hangtod sa panahong walay tino.”—Daniel 2:44.
Ang Gingharian sa Diyos—kon unsa kini ug kon unsay buhaton niini—mao ang pangunang mensahe nga ginatudlo sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan.
Ang gipadayag sa ebidensiya:
- Sa tibuok kalibotan, ang kapin sa pito ka milyong Saksi ni Jehova diha sa kapin sa 230 ka kayutaan nagtudlo sa uban bahin sa Gingharian sa Diyos.
- Pinaagi sa literatura ug Internet, ang mga Saksi ni Jehova nagtaganag binase sa Bibliya nga mga impormasyon sa kapin sa 500 ka pinulongan.
Ang Ilhanan ug Imong Kaugmaon
Human sa pagsusi sa ebidensiya, minilyon ang nagtuo nga natuman na karon ang gitagna sa Bibliya nga ilhanan sa kataposang mga adlaw. Ingon sa gipadayag sa unom ka artikulo niini nga serye, gipakita sa kasaysayan nga ang Bibliya maoy basahon gayod sa tukmang tagna.
Ikaw makasalig usab sa gitagna sa Bibliya bahin sa umaabot. Nalangkit ka niini nga mga tagna kay ang Diyos nagsaad nga iyang taposon kining malisod nga kataposang mga adlaw. Ipatin-aw sa nahibiling duha ka artikulo niini nga serye kon sa unsang paagi matapos ang “kataposang mga adlaw” ug kon unsa ang nindot nga palaaboton sa Yuta ug sa tawo.
^ par. 22 Ang Centre for Research on the Epidemiology of Disasters nag-ingon nga ang linog matawag nga “kalamidad” kon kini moresultag labing menos usa sa mosunod: 10 ka tawo o kapin pa ang mangamatay, 100 o kapin pa ang maapektohan, ang nasod modeklarar ug state of emergency, o ang nasod nga naapektohan mangayog tabang sa ubang nasod.