SUMALA pa sa Department of Health and Human Services sa United States, gikan sa 1980 ngadto sa 2002, ang gidaghanon sa tambok nga mga tin-edyer mitriple ug ang gidaghanon sa tambok nga mga bata midoble. Ang mga sakit nga mahimong epekto sa childhood obesity mao ang alta presyon, diabetes, sakit sa kasingkasing, ug daghang matang sa kanser. *

Lakip sa mga hinungdan sa childhood obesity mao ang kakulag paglihok-lihok, mga paanunsiyo nga mga batan-on ang gitarget, ug pagkabarato sa mga pagkaong dili makahimsog. Ang Centers for Disease Control sa United States miingon: “Ang childhood obesity maoy epekto sa pagsigeg kaon ug daghag kaloriya nga pagkaon ug kakulag paglihok-lihok.”

Angay bantayan sa mga bata, mga tin-edyer, ug mga hamtong ang ilang batasan sa pagkaon. Bisag ang gamayng kausaban sa batasan sa pagkaon dako nag mahimo. Pananglitan, nakita sa batan-ong si Mark nga ang iyang gihimong kausaban nakahatag ug dakong kaayohan sa iyang panglawas. “Kaniadto gusto kaayo kog junk food,” miingon si Mark. Siya gipangutana sa Pagmata! kon unsang kausaban ang iyang gihimo.

Kanus-a nagsugod ang imong problema sa pagkaon?

Sa migraduwar ko sa hayskul. Niadtong higayona, sa gawas ko pirme mokaon. Dihay duha ka fast-food restaurant duol sa akong gitrabahoan, busa maniudto ko sa bisan hain niini nga restawran halos kada adlaw. Para nako dili hasol ang pagkaon diha sa fast-food restaurant kay sa magluto pa ko.

Unya unsay nahitabo sa nagkinaugalingon ka na?

Sige na gyod kog kaon sa gawas. Dili ko makamaong moluto, ug wala kaayo koy kuwarta; apan ang akong paboritong fast-food restaurant malakaw ra. Kon didto ko mokaon, dili ko mahasol ug barato pa. Gawas nga dili makahimsog ang akong pagkaon, grabe kaayo kong mokaon. Kulang nako ang regular meal. Moorder pa gyod kog  dugang French fries, large soft drink, ug dugang hamburger—kon pilay maabot sa akong kuwarta—sa kinadak-ang size nga mapalit.

Unsay nakapabag-o nimo?

Sa nag-edad kog 20, namalandong kog maayo bahin sa akong panglawas. Tambok ko. Kanunayng kapoy ang akong pamati ug kulang kog kompiyansa sa kaugalingon. Nakaamgo ko nga kinahanglang magbag-o ko.

Unsay imong gihimo aron dili ka makakaon ug daghan?

Sa anam-anam nga paagi nako kini gihimo. Sa primero, akong gikunhoran ang gidaghanon sa akong pagkaon. Sultihan nako ang akong kaugalingon, “Dili ni ang akong kataposang pagkaon; makakaon pa ko pag-usab.” Usahay pugson nako ang akong kaugalingon sa paghawa sa lamesa. Ug nindot ang akong pamati human niana.

Mihimo ka bag dagkong kausaban?

May mga pagkaon ug ilimnon nga gilikayan na gyod nako. Pananglitan, dili na ko moinom ug soft drink kondili tubig na lang. Naglisod ko adto. Gusto kaayo kog soft drink, dili ko gustog tubig. Human nakog inom ug tubig, moinom kog diyutayng juice para duna koy matilawang lami. Sa ngadtongadto, ganahan na kog tubig.

Unsa pay imong gihimo gawas sa dili pagkaon ug mga junk food?

Gipulihan nako kinig mas makahimsog nga pagkaon. Primero mga prutas—mansanas, saging, strawberry, blueberry, raspberry, ug melon. Dayon, karne nga dili daghag tambok sama sa manok, o isdang bariles. Sa ngadtongadto, ganahan na ko niining mga pagkaona. Mas daghan kog kan-on nga utan kay sa karne. Dili ko makakaon ug daghan panahon sa pagpangaon kon magtimotimo ko. Sa kadugayan, dili na ko layhan ug junk food.

Unya dili na ka mokaon sa gawas?

Aw, mokaon gihapon panagsa. Pero limitehan nako ang akong kaonon. Kon daghan ang pagkaong idalit, mangayo kog sudlanan. Dayon ang katunga akong ibutang sa sudlanan sa dili pa ko magsugod ug kaon. Busa gamay ra kog makaon, imbes pugson nakog kaon ang pagkaong dili nako mahurot.

Unsay epekto sa kausaban nga imong gihimo?

Miniwang ko ug mas milagsik. Maayo pod kog pagbati sa kaugalingon. Labaw sa tanan, malipayon ko nga ang akong pag-atiman sa akong panglawas nagpasidungog sa Diyos nga naghatag nakog kinabuhi. (Salmo 36:9) Abi nakog ang pagkinabuhing himsog makalaay. Apan karon makahimsog na ang akong ginakaon, ug dili gyod nako kini ibaylo ug bisan unsa! *