ANG uban nag-ingon nga ang kalibotan dili magsilbi kon walay kuwarta. Daw tinuod kana. Kuwarta ang gikinahanglan sa pagpalit ug pagkaon, sinina, ug pag-abang o pagpalit ug balay. “Ang kuwarta importante gayod sa tawo,” misulat ang editor sa basahon bahin sa panalapi. “Kon ihunong ang paggamit ug kuwarta, dili abtag bulan magkagubot ug maggubat gyod kita.”

Pero ang kuwarta dunay mga limitasyon. Ang taga-Norway nga magbabalak nga si Arne Garborg miingon nga kon duna kay kuwarta “makapalit kag pagkaon, pero dili gana sa pagkaon; medisina, pero dili maayong panglawas; kutson, pero dili maayong katulog; kahibalo, pero dili kaalam; pagkaelegante, pero dili katahom; kaluho, pero dili pagmahal; lingawlingaw, pero dili kalipay; kaila, pero dili higala; sulugoon, pero dili pagkamaunongon.”

Kon ang tawo balanse ug panglantaw sa kuwarta—maglantaw niini ingong gamit sa pagkab-ot sa gitinguha—posible nga mobati siyag katagbawan. Ang Bibliya nagpasidaan nga “ang gugma sa salapi maoy gamot sa tanang matang sa makadaot nga mga butang, ug tungod sa pagpangab-ot niini nga gugma ang pipila . . . nagtusaktusak sa ilang kaugalingon sa daghang kasakitan.”—1 Timoteo 6:10.

Matikdi nga ang gugma sa salapi—dili ang salapi mismo—ang makadaot. Gani, ang dili balanseng paglantaw sa kuwarta makadaot sa relasyon sa mga higala ug pamilya. Tagda ang mga pananglitan.

 Daniel: * “Abi nakog buotan ug matinud-anon ang akong amigong si Thomas. Kami sukad wala magkaproblema hangtod nga iyang gipalit ang akong awto. Wala koy nahibaloan nga may diperensiya ang awto. Bisan pa niana, siya mipirma ug kasabotan sa pagpalit sa awto bisag unsa pay kondisyon niini. Paglabayg tulo ka bulan nadaot ang awto. Si Thomas nasuko kay abi niyag gitikasan nako siya ug namugos sa pagbawi sa iyang kuwarta. Nakurat ko! Sa nangatarongan ko, giaway ko niya. Tungod lang sa kuwarta, nausab ang kinaiya ni Thomas.”

Esin: “Si Nesrim ray akong igsoon. Magkasinabot kaayo kami, busa wala ko magdahom nga madaot ang among relasyon tungod sa kuwarta. Pero mao kanay nahitabo. Pagkamatay sa among ginikanan, kami gibinlan ug gamayng kuwarta ug may kondisyon nga amo kining tungaon. Wala siya mosugot kay gusto niya nga mas dako ang iyang bahin. Kay gisunod nako ang ilang gitugon, puwerte niyang sukoa ug nanghulga pa gyod. Hangtod karon, wala gihapon ko niya tinggi.”

Ang sayop nga panglantaw sa kuwarta makapahimo sa tawo nga mahukmanon. Pananglitan, ang dato tingali magtuo nga ang pobre dili moasenso kay tapolan. O ang pobre basin mohukom dayon nga ang dato materyalistiko ug hakog. Ang batan-ong si Leanne, nga datog pamilya biktima sa pagkahimong mahukmanon. Siya miasoy:

“Gidungog ko kaniadto nga dato kay dako kaayog kita ang akong amahan. Busa, padungog-dungogon kog komento sama sa: ‘Kon duna kay gusto, mangayo lang ka sa imong Daddy hatagan ka dayon’ o ‘Unsaon ta man, dili man ta tanan dato nga makapalit ug nindot nga mga sakyanan sama sa imong pamilya.’ Busa ako silang giingnan sa dili pagsulti ug ingon niana kay sakitan ko. Dili ko gustong mailhan ingong kuwartahan kondili ingong matinabangon.”

Ang Bibliya wala mag-ingon nga daotan ang kuwarta ni nagtamay sa mga kuwartahan—bisag sobra pa kini ka daghan. Ang punto, dili ang gidaghanon sa kuwarta kondili ang tinamdan sa tawo bahin sa iyang nabatonan o gustong mabatonan. Ang tambag sa Bibliya bahin sa kuwarta balanse ug praktikal gihapon karon. Pananglitan . . .

ANG BIBLIYA NAG-INGON: “Ayaw paghago pag-ayo aron maadunahan.”—Panultihon [Proverbio] 23:4, Biblia sa Kristohanong Katilingban.

Sumala sa librong The Narcissism Epidemic, ang tawo nga mangagpas nga madato lagmit “maglisod sa paghunahunag maayo; sila usab mas daghag mulo sa lawas sama sa sakit sa tutonlan, sakitsakit sa likod, ug labad sa ulo ug lagmit kusog moinom ug mogamit ug droga. Ang pagpangagpas nga moasenso posibleng makapamiserable sa tawo.”

 ANG BIBLIYA NAG-INGON: “Himoa ang inyong paagi sa pagkinabuhi nga mahigawas sa gugma sa salapi, samtang kamo magmakontento sa presenteng mga butang.”—Hebreohanon 13:5.

Ang tawong kontento mabalaka gihapon ug kuwarta; pero, siya mahibalo sa pagbutang sa iyang kabalaka sa hustong lugar. Pananglitan, ang tawong kontento dili kaayo mabalaka kon mapildihan ug negosyo. Hinunoa, siya maningkamot sa pagsundog sa tinamdan ni apostol Pablo, kinsa misulat: “Ako makamao gayong magkinabuhi sa kawalad-on, ako makamao gayong magkinabuhi sa kadagaya. Sa tanang butang ug sa tanang kahimtang nakat-onan ko ang sekreto kon unsaon pagkabusog ug kon unsaon pagkagutom, kon unsaon sa pagkinabuhi sa kadagaya ug kon unsaon sa pag-antos sa kawalad-on.”—Filipos 4:12.

ANG BIBLIYA NAG-INGON: “Ang nagasalig sa iyang mga bahandi . . . mapukan.”—Proverbio 11:28.

Ang mga tigpanukiduki nag-ingon nga kuwarta ang sagad awayan sa magtiayon nga makagubag kaminyoon. Kuwarta sab ang hinungdan nga maghikog ang uban. Para sa uban, ang kuwarta mas importante kay sa ilang kaminyoon o bisan sa ilang kinabuhi! Sa kasukwahi, kadtong balanse ug tinamdan dili maghatag ug dakong importansiya sa kuwarta. Hinunoa, ilang nakita nga husto si Jesus sa pag-ingon: “Bisag ang usa ka tawo adunay kadagaya ang iyang kinabuhi wala magagikan sa mga butang nga iyang gipanag-iya.”—Lucas 12:15.

Ang pagsusi sa kaugalingon makatabang tingali kanimo sa paghupot ug balanseng panglantaw sa kuwarta. Pananglitan, pangutan-a ang imong kaugalingon . . .

• Madani ba ko sa mga negosyo nga daling makapadato?

• Kuli ba para nako ang paghatag ug kuwarta?

• Mas ganahan ba kong makighigala sa mga tawong magsigeg hisgot ug kuwarta ug sa ilang mga butang?

• Manglimbong ba ko o mohimog kuwestiyonableng mga buhat aron makakuwarta?

• Tungod sa kuwarta, mibati ba ko nga importante na kaayo ko?

• Kuwarta ra bay naa sa akong hunahuna?

• Ang ako bang tinamdan sa kuwarta nakadaot sa akong panglawas ug pamilya?

  Aron mahimong mahinatagon, batasana ang pagpanghatag sa uban

Kon oo ang imong tubag sa bisan hain niini nga mga pangutana, paningkamot sa pagsukol sa materyalistikong panghunahuna ug mga tentasyon. Ayaw pakighigala niadtong naghatag ug dakong importansiya sa kuwarta ug kabtangan. Hinunoa, pakighigala niadtong nagpabili sa taas nga mga prinsipyo sa Bibliya kay sa mga kabtangan.

Ayaw itugot nga ang gugma sa salapi mogamot sa imong kasingkasing. Hinunoa, ibutang ang kuwarta sa hustong lugar niini—ikaduha lang sa mga higala, pamilya, ug sa imong emosyonal ug pisikal nga panglawas. Sa ingon, ikaw nagpakita nga balanse ang imong panglantaw sa kuwarta.