Unsay gitudlo kanimo sa bata ka pa?

Sa eskuylahan gitudlo ang teoriya sa ebolusyon, pero walay nagpatin-aw kon sa unsang paagi nagsugod ang kinabuhi. Sa nahimong Taoista ang akong ginikanan, kanunay kong maminaw sa ilang mga relihiyosong lider ug daghan kog gipangutana kanila. Pero wala ko makombinsir sa uban nilang tubag.

Nganong nahimo kang mathematician?

Sa elementarya pa ko, nainteres ko sa mathematics. Interesado gihapon ko niini hangtod sa nagtungha ko sa unibersidad, diin ganahan kaayo ko sa kurso nga mathematics ug probability. Para nako, ang mathematical proof nindot ug klaro.

Nganong nainteres ka sa Bibliya?

Sa 1978, ang akong asawa nga si Jinghuei nagsugod pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova, ug usahay moapil ko sa pagtuon. Niadtong panahona didto kami nagpuyo sa United States. Bag-o pang nadawat ni Jinghuei ang iyang doctorate degree sa physics, ug ako nagtuon ug statistics sa Purdue University sa Indiana.

Unsay imong hunahuna bahin sa Bibliya?

Nahingangha ko sa asoy niini bahin sa kon giunsa pag-andam ang yuta para sa tawo. Ang unom ka adlaw sa paglalang nga gihubit sa Genesis, bisan simple lang nga pagkaasoy, morag motukma sa mga kamatuoran—dili sama sa mga sugilanon sa kakaraanan.  * Pero sa daghang tuig, wala gihapon ko motuo ug Maglalalang.

Nganong isyu man kana para nimo?

Nalisdan ko tungod sa akong pagbati. Kon motuo ko ug Maglalalang, morag akong gitalikdan ang relihiyon nga akong namat-an, kay ang tradisyonal nga Taoismo wala magtudlo nga dunay Diyos, o Maglalalang.

Pero nganong nausab ang imong panglantaw?

Sa sige nakog hunahuna bahin sa sinugdanan sa kinabuhi, mas nakombinsir ko nga ang unang buhing linalang komplikado kaayo. Pananglitan, kini may katakos sa pagsanay, nga nagkinahanglan ug impormasyon sa gene ug usa ka proseso aron tukmang makopya ang maong impormasyon. Dugang pa, bisan ang kinasimplehan nga buhing selula nagkinahanglag mga molekulang makina sa paghimog bag-ong selula, maingon man sa paggamit ug pagkontrolar sa enerhiya. Posible ba nga ang maong komplikado nga mekanismo maporma lag iya gikan sa walay kinabuhing materya? Kay mathematician man ko, dili ko makadawat niana. Imposible kaayong sulagma lang kanang nanungha.

Unsay nakaaghat nimo sa pagsusi pag dugang sa pagtulon-an sa mga Saksi ni Jehova?

Putolputol ang akong pagtuon uban sa mga Saksi. Dayon, pagka-1995, samtang miadto sa Taiwan, nasakit ko ug nagkinahanglag tabang. Gikan sa United States, gikontak sa akong asawa ang mga Saksi ni Jehova sa Taiwan. Nakita ko nila nga luya kaayo ug didto sa gawas sa ospital kay wala nay bakanteng katre. Gihatod ko sa usa sa mga Saksi ngadto sa hotel aron makapahulay. Kanunay ko niyang gisusi ug dayon gidala sa klinika aron matambalan.

Natandog ko pag-ayo niini, ug nahinumdom sa kaayo nga gipakita sa mga Saksi ni Jehova kanako ug sa akong pamilya sa ubang panahon. Ang nakapalahi sa mga Saksi mao ang ilang pagtuo. Busa gipadayon nako ang pagtuon sa Bibliya uban kanila. Pagkasunod tuig, gibawtismohan ko.

Nagkasumpaki ba ang imong pagtuo ug ang imong natun-an sa imong propesyon?

Wala! Niining milabay lang nga mga tuig, ang mga siyentista nga nagtuon sa pag-obra sa gene akong gitabangan pinaagig mathematics. Ang pagtuon bahin sa mga gene naghatag ug katin-awan sa mekanismo sa kinabuhi—kahibalo nga nakapahingangha kanako sa kaalam sa Maglalalang.

Paghatag ug pananglitan niana nga kaalam.

Tagda ang bahin sa pagsanay. Ang ubang organismo, sama sa amoeba, walay laki ug baye. Kining usa ray selula nga mikrobyo maghimog kopya sa impormasyon sa ilang gene ug magbahin-bahin—usa ka proseso nga gitawag ug asexual reproduction o mosanay lag iya nga dili na kinahanglag pares nga laki o baye. Apan ang kadaghanang mananap nagkinahanglag pares aron mosanay, diin ang impormasyon gikan sa mga gene sa laki ug baye nga ginikanan magtapo. Nganong katingalahan ang pagsanay pinaagig laki ug baye?

Nganong ang sistema sa pagsanay diin ang usa ka organismo mobahin sa duha—nga walay sipyat sa paghimo niana sukad pa sa sinugdanan—mahimong usa ka proseso diin ang duha magtapo ug mahimong usa? Kini nga proseso nga nagkinahanglag katunga sa impormasyon sa gene sa laki ug katunga sa baye ug dayon magtapo komplikado kaayo, nga nakapalibog pag-ayo sa ebolusyonaryong mga biologo. Para nako, ang pagsanay pinaagig baye ug laki klarong nagpakita nga dunay nalangkit nga kaalam sa Diyos.