MAULIAN KAHA ANG ATONG PLANETA?
Dagat
ANG dagat nagsuplay sa kadaghanan sa atong pagkaon ug sa daghang sangkap nga gamiton sa paghimog tambal. Gikan pod sa dagat ang kapin sa katunga sa oxygen sa kalibotan, ug gina-absorb niini ang peligrosong carbon gas nga resulta sa kalihokan sa tawo. Dugang pa, ang dagat maoy usa sa nagkontrol sa atong klima.
Unsay Nahitabo sa Kadagatan?
Tungod sa climate change, nadaot ang mga coral reef, kinhason, ug ubang kinabuhi sa dagat. Ang mga scientist nag-ingon nga halos tanang coral reef—nga nagsuportar sa mga 25 porsiyento sa kinabuhi sa dagat—posibleng mamatay sulod sa mga 30 ka tuig.
Gibanabana sa mga eksperto nga mga 90 porsiyento sa mga langgam nga nagakuhag pagkaon sa dagat ang nakakaon tingalig plastik. Ug gituohan nga plastik ang hinungdan sa pagkamatay sa minilyong hayop sa dagat kada tuig.
Niadtong 2022, ang UN Secretary-General nga si António Guterres nag-ingon: “Wala nato atimana ang dagat, ug karon makaingon ko nga naa tay ‘Ocean Emergency.’”
Atong Planeta—Gidisenyo nga Maulian
Ang dagat ug ang kinabuhi nga naa niana gidisenyo nga magpabiling hinlo ug himsog kon walay grabeng polusyon. Ang librong Regeneration: Ending the Climate Crisis in One Generation nag-ingon nga kon dili hugawan sa mga tawo ang dagat, “kini naay natural nga kapasidad nga padayong makahinlo sa kaugalingon.” Konsideraha ang pipila ka pananglitan:
-
Ang gagmayng organismo nga gitawag ug phytoplankton mokaon ug magpondog carbon dioxide—ang pangunang gas nga gituohang hinungdan sa global warming. Ang phytoplankton makapondog carbon dioxide nga halos parehas sa gidaghanon nga mapondo sa tanang kahoy, sagbot, ug ubang tanom sa yuta.
-
Ang patayng isda—nga makapahugaw sa dagat—kaonon sa mga bacteria. Dayon kini nga mga bacteria kaonon sa ubang linalang sa dagat. Tungod niini nga proseso, “ang dagat magpabiling hinlo ug tin-aw,” sumala sa Smithsonian Institution Ocean Portal.
-
Daghang buhing linalang sa dagat ang naggamit sa ilang digestive system aron ang acidic nga tubig sa dagat—nga makadaot sa mga coral, kinhason, ug uban pa—mahimong alkaline nga tubig.
Ang Paningkamot sa mga Tawo Karon
Kon walay basura ang dagat, walay kinahanglang hinloan. Maong ang mga eksperto nagdasig sa mga tawo nga gamiton pag-usab ang mga bag, tools, ug sudlanan imbes mogamit ug plastik nga kas-a rang gamiton ug dayon ilabay.
Pero labaw pa ana ang gikinahanglan. Di pa dugay, sulod sa usa ka tuig, usa ka environmental organization ang nakahipos ug 9,200 ka toneladang basura nga naanod diha sa mga baybay sa 112 ka nasod. Pero wala ra nay usa ka porsiyento sa basura nga maanod paingon sa dagat kada tuig.
Ang National Geographic nagreport nga “ang pagka-acidic [sa dagat] karon morag dili na gyod maulian.” Ang mga tawo kusog kaayong mogamit ug fossil fuel maong ang mga linalang sa dagat maglisod na ug hinlo sa dagat.
Mga Rason nga Molaom—Ang Giingon sa Bibliya
“Ang yuta napuno sa imong mga gibuhat. Ang dagat dako kaayo ug lapad, nga punog dili maihap nga buhing linalang, gagmay ug dagko.”—Salmo 104:24, 25.
Gihimo sa atong Maglalalang ang dagat, ug gidisenyo niya kini nga naay abilidad nga mohinlo sa kaugalingon. Hunahunaa ni: Kon nahibalo siya pag-ayo bahin sa dagat ug sa tanang buhing linalang nga naa niini, seguradong kaya pod niyang ayohon ang kadaot nga nahitabo sa dagat. Tan-awa ang artikulong “Ang Diyos Nagsaad nga Maulian ang Atong Planeta,” sa panid 15.