BISAG ang Bibliya dili libro sa siyensiya, tukma kini dihang maghisgot bahin sa kinaiyahan. Tagda kini nga mga pananglitan sa natad sa meteorology [pagtuon bahin sa atmospera] ug sa genetics [pagtuon bahin sa gene].

METEOROLOGY—ANG PAGKAPORMA SA ULAN

Ang Bibliya nag-ingon: “Kay iyang [Diyos] giisa sa itaas ang mga tinulo sa tubig; sila nasala ingong ulan alang sa iyang gabon, mao nga ang mga panganod motaligsik.”—Job 36:27, 28.

Dinhi gihisgotan sa Bibliya ang tulo ka pangunang paagi sa siklo sa tubig. Ipasaka sa Diyos nga Tinubdan sa init sa adlaw ang alisngaw pinaagig (1) evaporation. Dayon, pinaagig (2) condensation, ang alisngaw nga nasaka mapormang panganod nga mahulog ingong ulan o ubang matang sa (3) precipitation o pag-ulan. Bisan karon, ang mga nagtuon sa atmospera wala pa gayod makadiskobre sa tanang detalye bahin sa ulan. Makapainteres nga ang Bibliya nangutana: “Kinsay makatugkad sa mga lut-od sa panganod?” (Job 36:29) Ang Maglalalang nahibalo gayod sa siklo sa ulan ug iyang giseguro nga maapil sa magsusulat ang proseso sa pag-ulan sa tukmang paagi diha sa Bibliya. Ug gipasulat niya kini sa dugay na kaayong panahon una pa mahibaloi sa tawo ang siklo sa ulan pinaagig siyensiya.

GENETICS—PAGTUBO SA BINHI DIHA SA TAGOANGKAN

Ang magsusulat sa Bibliya nga si Haring David miingon sa Diyos: “Ang imong mga mata nakakita bisan sa binhi pa ako sa tagoangkan, ug ang tanan nga bahin niini nahisulat diha sa imong basahon.” (Salmo 139:16) Sa balaknong pagkasulti, si David naghisgot sa binhi diha sa tagoangkan nga nagtubo sumala sa mga direksiyon nga nasulat diha sa “basahon,” o plano. Katingalahan nga kini nasulat mga 3,000 ka tuig na kanhi!

Apan, sulod sa katuigan sa 1800 lang nadiskobrehan sa botanist nga taga-Austria nga si Gregor Mendel ang pangunang mga balaod sa genetics. Ug sa Abril 2003 lang nadiskobrehan sa mga researcher ang hustong pagkasunodsunod sa genome sa tawo, nga nasudlan sa tanang impormasyon bahin sa mga gene nga gikinahanglan aron maporma ang lawas sa tawo. Ang mga siyentista nag-ingon nga ang chemical code sa gene nahisamag diksiyonaryo nga naundan ug mga pulong nga gilangkoban ug mga letra sa alpabeto. Ang mga pulong nagsilbing mga instruksiyon para sa gene. Pinaagi niini nga mga instruksiyon, ang mga parte sa bata nga nagtubo diha sa tagoangkan—sama sa utok, kasingkasing, baga, ug mga kamot ug tiil—motubo sa hustong pagkasunodsunod ug sa hustong panahon. Sakto ang mga siyentista sa paghisgot sa genome ingong “basahon sa kinabuhi.” Nganong ang magsusulat sa Bibliya nga si David sakto kaayo sa iyang paghubit? Siya mapaubsanong miadmitir: “Ang espiritu ni Jehova mao ang misulti pinaagi kanako, ug ang iyang pulong diha sa akong dila.” *—2 Samuel 23:2.

LISOD kaayo ug imposibleng mahibaloan kon kanus-a, sa unsang paagi, ug unsa ka dugay nga ang mga gingharian ug siyudad matukod ug malaglag. Bisan pa niana, ang Bibliya detalyadong nagtagna bahin sa kalaglagan sa mga siyudad ug sa gamhanang mga pagmando. Tagda ang duha ka pananglitan.

ANG PAGKAPUKAN UG PAGKAAWAAW SA BABILONYA

Ang karaang Babilonya mao ang sentro sa gamhanang imperyo nga nakaimpluwensiyag dako sa kasadpang Asia sa daghang siglo. Dihay panahon nga nahimo pa gani kining kinadak-ang siyudad sa kalibotan. Apan mga 200 ka tuig nga abante, giinspirar sa Diyos ang magsusulat sa Bibliya nga si Isaias sa pagtagna nga laglagon ang Babilonya sa usa ka magpupukan nga ginganlag Ciro ug kini dili na puy-an hangtod sa hangtod. (Isaias 13:17-20; 44:27, 28; 45:1, 2) Nahitabo ba kini?

Sa usa ka gabii sa Oktubre 539 B.C.E., gipukan ni Ciro nga Bantogan ang Babilonya. Sa ulahi, ang mga irigasyon nga nagsuplay ug tubig sa tabunok nga rehiyon naughan kay napasagdan na. Sa 200 C.E., ang maong rehiyon naawaaw. Karon, ang Babilonya kagun-oban lang gihapon. Tukma gayod ang gitagna sa Bibliya nga ang Babilonya ‘nahimong awaaw.’—Jeremias 50:13.

Diin nakakuha ang magsusulat sa Bibliya ug tukmang tagna bahin niini? Ang Bibliya nag-ingon nga kini maoy “pahayag batok sa Babilonya nga nakita sa panan-awon ni Isaias nga anak nga lalaki ni Amoz.”—Isaias 13:1.

NINEVE—SAMA KA UGA SA DESYERTO

Ang Nineve, ang kaulohan sa Imperyo sa Asirya, giila nga nindot kaayog mga tinukod. Gipasigarbo sa siyudad ang ilang dagkong dalan, publikong mga hardin, mga templo, ug dagkong palasyo. Bisan pa niana, gitagna sa propeta nga si Sofonias nga kining nindot kaayong siyudad mahimong “awaaw,” nga sama ka uga sa desyerto.—Sofonias 2:13-15.

Ang Nineve napukan pinaagi sa magkaanib nga kasundalohan sa Babilonya ug Media sa mga 630 B.C.E. Matod pa sa usa ka reperensiya, ang nalaglag nga siyudad “nawala sa mapa sulod sa 2,500 ka tuig.” Sulod sa pipila ka panahon, ang mga tawo nagduhaduha kon naa ba gyoy siyudad nga Nineve! Sa mga 1850 lang nakubkoban sa mga arkeologo ang kagun-oban sa Nineve. Karon, ang mga nahibilin sa kagun-oban sa lugar nangadaot ug gipangdaot, busa ang Global Heritage Fund nagpasidaan: “Ang karaang kagun-oban sa Nineve basin mawala na gyod hangtod sa hangtod.”

Diin nakakuhag impormasyon si Sofonias sa iyang gitagna? Siya miingon nga kadto maoy “pulong ni Jehova nga midangat [kaniya].”—Sofonias 1:1.

ANG Bibliya naghatag ug tin-awng tubag sa importanteng mga pangutana sa kinabuhi. Tagda kini nga mga pananglitan.

NGANONG DAGHAN KAAYO ANG PAGKADAOTAN UG PAG-ANTOS SA KALIBOTAN?

Ang tibuok Kasulatan daghag gihisgotan bahin sa pagkadaotan ug pag-antos. Ang Bibliya nag-ingon:

1. “Ang tawo nagmando sa tawo alang sa iyang kadaotan.”—Ecclesiastes 8:9.

   Sanglit kulag katakos ug korap ang pagmando sa tawo, daghan ang nag-antos.

2. “Ang panahon ug ang wala damhang panghitabo modangat kanilang tanan.”—Ecclesiastes 9:11.

   Ang wala damhang panghitabo—sama sa grabeng sakit, aksidente, o kalamidad—mahimong modangat kang bisan kinsa, bisag asa, ug bisan unsang orasa.

3. “Ang sala misulod sa kalibotan pinaagi sa usa ka tawo ug ang kamatayon pinaagi sa sala.”—Roma 5:12.

   Dihang gilalang ang unang lalaki ug babaye, wala pay kasal-anan ug kamatayon. Ang sala “misulod sa kalibotan” dihang gituyo nilag supak ang ilang Maglalalang. Kanay hinungdan kon nganong kita karon nag-antos.

Apan wala lang magpatin-aw ang Bibliya kon nganong nag-antos ang mga tawo kondili nagsaad sab kini nga wagtangon sa Diyos ang daotan ug ‘iyang pagapahiran ang tanang luha gikan sa mga mata, ug ang kamatayon mawala na, ni may pagbangotan ni pagtiyabaw ni may kasakit pa.’—Pinadayag 21:3, 4.

UNSAY MAHITABO KANATO DIHANG KITA MAMATAY?

Ang Bibliya nag-ingon nga kon ang usa mamatay, siya wala nay panumdoman ug wala nay mahimo. “Ang mga buhi nasayod nga sila mamatay,” nag-ingon ang Ecclesiastes 9:5, “apan bahin sa mga patay, sila walay nahibaloan nga bisan unsa.” Inigkamatay, ang atong hunahuna “mahanaw.” (Salmo 146:4) Busa inigkamatay nato, ang atong utok dili na moobra apil ang atong mga igbalati. Busa ang atong lawas dili na makalihok, mobati, o makahunahuna inigkamatay.

Pero wala lang magpatin-aw ang Bibliya bahin sa kahimtang sa mga nangamatay kondili naghatag usab kinig malipayong palaaboton diin sila pukawon gikan sa hinanok nga pagkatulog diha sa kamatayon pinaagi sa pagkabanhaw.—Oseas 13:14; Juan 11:11-14.

UNSAY KATUYOAN SA KINABUHI?

Sumala sa Bibliya, gibuhat ni Jehova nga Diyos ang lalaki ug babaye. (Genesis 1:27) Ang unang lalaki, si Adan, gitawag ingong “anak sa  Diyos.” (Lucas 3:38) Ang tawo gibuhat alang sa usa ka katuyoan—aron mahimong higala sa iyang langitnong Amahan ug magkinabuhi nga malipayon ug makugihon diha sa yuta hangtod sa hangtod. Busa ang tanang tawo dunay kinaiyanhong tinguha sa pagkat-on bahin sa Diyos. Ang Bibliya nag-ingon: “Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.”—Mateo 5:3.

Dugang pa, ang Bibliya nagsaad: “Duol sa Diyos, ug siya moduol kaninyo.” (Santiago 4:8) Dili lang kay gitabangan kita sa Bibliya sa pagkat-on bahin sa Diyos ug sa pagpakigsuod kaniya kondili gitabangan usab kita niini aron makabatog malipayong kinabuhi karon ug kinabuhi nga walay kataposan sa umaabot.

HUMAN makonsiderar ang pamatuod, milyonmilyon sa tibuok kalibotan ang nakaingon nga ang Bibliya dili lang kay usa ka karaang basahon. Sila kombinsido nga ang Bibliya maoy inspiradong Pulong sa Diyos, iyang paagi sa pagpakigkomunikar sa mga tawo—lakip kanimo! Kini dunay imbitasyon sa Diyos kanimo sa pagkat-on bahin kaniya aron mahimong iyang higala. Ang Bibliya nagsaad: “Duol sa Diyos, ug siya moduol kaninyo.”—Santiago 4:8.

Pinaagi sa pagtuon ug Bibliya, mahibaloan nimo ang nindot nga palaaboton. Unsa kana? Kon magbasa kag libro, makakuha kag ideya bahin sa hunahuna sa awtor, ug kon magbasa kag Bibliya mahibalo ka sa hunahuna ug pagbati sa balaang Awtor, ang Diyos. Hunahunaa kon unsay epekto niana alang kanimo. Imong mahibaloan ang hunahuna ug pagbati sa imong Maglalalang! Dugang pa, ang Bibliya nagpadayag sa

• Ngalan sa Diyos, iyang kinaiyahan, ug maayong mga hiyas.

• Katuyoan sa Diyos alang sa tawo.

• Kon sa unsang paagi makabaton kag maayong relasyon sa Diyos.

Gusto ka bang makakat-on pag dugang? Ang mga Saksi ni Jehova malipay sa pagtabang nimo. Makahikay sila ug pagtuon sa Bibliya kanimo nga walay bayad. Kini makatabang nimo nga mas masuod sa balaang Awtor sa Bibliya—si Jehova nga Diyos.