NGANONG nahitabo man ni? Akong isaysay. Natawo ko niadtong Hulyo 29, 1929, ug nagdako sa usa ka baryo sa probinsiya sa Bulacan, sa Pilipinas. Simple lang ang kinabuhi didto kay panahon kadto sa grabeng kalisod sa ekonomiya. Nahitabo ang gubat dihang batan-on pa ko. Ang kasundalohan sa Japan misulong sa Pilipinas. Pero ang among baryo hilit kaayo, busa wala mi direktang maapektohi sa pinusilay. Wala mi radyo, TV, ug mantalaan, busa makabalita ra mi bahin sa gubat gikan sa estorya sa uban.

Ikaduha ko sa walo ka anak, ug gikuha ko sa akong apohan aron mopuyo uban nila dihang otso anyos ko. Bisag Katoliko mi, madinawaton si Lolo sa tanang relihiyon ug iyang tigomon ang relihiyosong mga basahon nga gihatag sa iyang mga higala. Nakahinumdom ko nga iyang gipakita nako ang mga booklet nga Protection, Safety, ug Uncovered sa Tagalog, * ug ang Bibliya pod. Nalingaw gyod ko sa pagbasa sa Bibliya, ilabina sa upat ka Ebanghelyo. Tungod niana, gusto kong mosunod sa ehemplo ni Jesus.​—Juan 10:27.

Nahuman ang pagsakop sa Japan niadtong 1945. Nianang panahona, gihangyo ko sa akong ginikanan nga mopauli. Giawhag ko ni Lolo nga mopauli, maong miuli ko.

Wala madugay human niadto, pagka-Disyembre 1945, usa ka grupo sa mga Saksi ni Jehova nga gikan sa lungsod sa Angat ang misangyaw sa among baryo. Usa ka edarang Saksi ang mibisita sa among balay ug iyang gisaysay namo ang giingon sa Bibliya bahin sa “kataposang mga adlaw.” (2 Tim. 3:1-5) Iya ming giimbitar sa usa ka pagtuon sa Bibliya sa duol nga baryo. Wala moadto ang akong ginikanan, pero miadto ko. Mga 20 ang nanambong, ug ang pipila may mga pangutana bahin sa Bibliya.

Kay wala kaayo ko kasabot sa ilang gihisgotan, nakadesisyon kong mobiya. Pero, misugod silag kanta ug awit sa Gingharian. Giganahan kaayo ko sa awit, maong nagpabilin ko. Human sa awit ug pag-ampo, ang tanan giimbitar sa pagtambong sa tigom sa Angat pagkasunod Dominggo.

 Ang pipila namo kinahanglang mobaktas ug mga otso kilometros aron makatambong sa tigom sa balay sa pamilyang Cruz. Dihay 50 nga nanambong, ug nakadayeg ko kay bisag ang gagmayng bata mikomento bahin sa lawom nga mga topiko sa Bibliya. Human makatambong ug pipila pa ka tigom, si Brader Damian Santos, usa ka edarang payunir ug kanhing mayor, nangimbitar nako nga matulog sa ilang balay. Halos tibuok gabii ming naghisgot bahin sa Bibliya.

Niadtong panahona, daghan namo ang midawat dayon sa kamatuoran human makakat-on sa pangunang mga pagtulon-an sa Bibliya. Human sa pipila ka pagtambog tigom, ang mga brader nangutana nako ug sa uban, “Gusto ba mong magpabawtismo?” Mitubag ko, “O, gusto na ko.” Nahibalo ko nga gusto nakong “magpaulipon . . . sa Agalon, si Kristo.” (Col. 3:24) Nangadto mi sa duol nga suba, ug duha ming nabawtismohan niadtong Pebrero 15, 1946.

Nahibalo mi nga ingong bawtismadong Kristohanon, kinahanglang regular ming mosangyaw agig pagsundog kang Jesus. Ang paghimo niana nakapasuko kang Papa, kinsa miingon, “Bata pa kaayo ka aron mosangyaw. Gawas pa, tungod lang kay gituslob ka sa suba, wala nâ magpasabot nga magsasangyaw na ka.” Akong gisaysay nga kabubut-on sa Diyos nga among isangyaw ang maayong balita sa Gingharian. (Mat. 24:14) Miingon pod ko, “Kinahanglan nakong tumanon ang akong panaad sa Diyos.” Niadtong tungora nga gibaharan ko ni Papa, ingon sa akong gihisgotan sa sinugdan. Oo, gusto gyod niyang pugngan ko sa pagsangyaw. Ug kanay hinungdan sa akong unang pagbiya sa mga butang aron sa pagpangab-ot sa espirituwal nga mga tumong.

Giimbitar ko sa pamilyang Cruz nga mopuyo uban nila sa Angat. Sila nagdasig pod nako ug sa ilang kamanghorang anak nga babaye, si Nora, sa pagpayunir. Kaming duha nagpayunir niadtong Nobyembre 1, 1947. Si Nora nagpayunir sa laing lungsod, samtang ako padayong nagsuportar sa buluhatong pagsangyaw sa Angat.

Sa ikatulong tuig nako sa pagpayunir, ang brader gikan sa sangang buhatan, si Earl Stewart, mipakigpulong diha sa plasa sa Angat, ug kapig 500 ang naminaw. Mipakigpulong siya sa Iningles, ug gisumaryo nako ang iyang pakigpulong sa Tagalog. Kutob ra ko sa unang tuig sa hayskul, pero kanunayng mag-Iningles ang among mga titser. Miuswag pod ang akong Iningles kay gamay rag binase sa Bibliyang publikasyon sa Tagalog. Busa, kasagaran Iningles nga publikasyon ang akong tun-an. Sa ingon, nakakat-on kog igoigong Iningles aron makainterpretar sa maong pakigpulong ug sa ubang pakigpulong sa misunod nga mga okasyon.

Niadtong nag-interpretar ko kang Brader Stewart, iyang giingnan ang lokal nga kongregasyon nga nangimbitar ang Bethel ug usa o duha ka payunir nga brader. Patabangon sila samtang ang mga misyonaryo motambong sa 1950 Theocracy’s Increase Assembly sa New York, U.S.A. Usa ko sa naimbitar. Sa makausa pa, gibiyaan nako ang akong naandang palibot, niining higayona aron sa pag-alagad sa Bethel.

Miabot ko sa Bethel niadtong Hunyo 19, 1950, ug nagsugod sa akong bag-ong asaynment. Kaniadto, ang Bethel maoy usa ka dako ug karaang balay nga gilibotag dagkong kahoy diha sa usa ka ektaryang lote. Mga 12 ka ulitawong brader ang nag-alagad didto. Sayo sa buntag, motabang ko sa kosina. Dayon, sa mga alas nuybe, magtrabaho ko sa laundry, nga mamalansa. Mao pod nay akong buhaton pagkahapon. Bisag namalik na ang mga misyonaryo gikan sa internasyonal nga asembliya, padayon kong nag-alagad sa Bethel. Mamutos kog mga magasin, magprosesog subskripsiyon, ug mag-receptionist; gibuhat nako bisag unsay ilang gipatrabaho.

Pagka-1952, kauban ang unom pa nga gikan sa Pilipinas, nalipay kong nakadawat ug imbitasyon nga moeskuyla sa ika-20 nga klase sa Gilead. Daghan sa among nakita ug naeksperyensiyahan sa United States bag-o kaayo para namo. Lahi kaayo kadto sa akong naandan sa among gamayng baryo.

Pananglitan, nakakat-on mi sa paggamit ug mga aplayanses ug ubang gamit sa kosina nga dili pamilyar namo. Ug, siyempre, lahi gyod ang klima! Usa niana ka buntag, paggawas nako puti kaayo ang palibot. Unang higayon nako tong makakita ug niyebe. Dayon, akong naamgohan nga tugnaw diay kaayo!

 Pero, wala ra ang maong kausaban kon itandi sa talagsaong pagbansay nga nadawat nako sa Gilead. Ang mga instruktor naggamit ug epektibong mga paagi sa pagtudlo. Nakakat-on mi sa paghimog mapuslanong research ug pagtuon. Ang pagbansay sa Gilead nagtabang gyod nako nga mouswag sa espirituwal.

Human sa graduwasyon, temporaryo kong naasayn ingong espesyal payunir sa Bronx, New York City. Busa pagka-Hulyo 1953, nakatambong ko sa New World Society Assembly, nga gipahigayon sa maong distrito. Human sa asembliya, mipauli ko sa Pilipinas para sa usa ka asaynment.

Ang mga igsoon sa sangang buhatan miingon, “Karon iasayn ka sa sirkitong buluhaton.” Naghatag nâ nakog kahigayonan nga literal nga masunod ang mga tunob sa Agalon, kinsa mibiyahe sa lagyong lungsod ug siyudad aron tabangan ang mga karnero ni Jehova. (1 Ped. 2:21) Naasayn ko sa sirkito diin nasakop ang dakong bahin sa central Luzon, ang kinadak-ang isla sa Pilipinas. Apil niana ang mga probinsiya sa Bulacan, Nueva Ecija, Tarlac, ug Zambales. Aron mabisita ang pipila ka lungsod, kinahanglan nakong tabokon ang lisod agian nga Sierra Madre Mountains. Walay publikong transportasyon padulong nianang mga lugara. Busa, kinahanglan nakong hangyoon ang mga drayber sa trak kon puwede ba kong molingkod ibabaw sa mga troso nga ilang gihakot. Sagad, mosugot ra sila, pero dili to komportableng paagi sa pagbiyahe.

Kadaghanan sa kongregasyon gagmay ug bag-o. Busa, malipay ang mga igsoon dihang tabangan nako sila sa pag-organisar sa tigom ug sa pagsangyaw sa mas epektibong paagi.

Sa ulahi, nabalhin ko sa sirkito diin nasakop ang tibuok rehiyon sa Bicol. Kadaghanan sa sakop niini nga sirkito maoy hilit nga mga grupo diin gisugdag sangyaw sa mga espesyal payunir ang wala pa masangyawing mga teritoryo. Sa usa ka balay, ang ila rang kasilyas maoy usa ka kinalot diha sa yuta nga gibutangag duha ka kahoy nga kapatongan. Pagtunob nako sa kahoy, nahulog kini, hasta pod ko. Nadugay kog limpiyo sa kaugalingon ug nalangay sa pamahaw!

Niining panahona nga naghunahuna ko kang Nora, kinsa nagsugod pagpayunir sa Bulacan. Nianang tungora, espesyal payunir siya sa Dumaguete City, ug ako siyang gibisita. Human niana, taudtaod ming nagsinulatay, ug pagka-1956, naminyo mi. Gigamit namo ang among unang semana ingong magtiayon sa pagbisita sa usa ka kongregasyon sa Rapu Rapu Island. Didto, kinahanglan ming mosakag mga bukid ug magsigeg baktas. Pero lipay kaayo ming mag-alagad sa mga igsoon niining hilit nga mga lugar ingong magtiayon!

Human sa halos upat ka tuig diha sa sirkitong buluhaton, nakadawat mig imbitasyon sa pag-alagad sa sangang buhatan. Busa, pagka-Enero 1960, nagsugod ang among taas nga panahong pag-alagad sa Bethel. Paglabay sa katuigan, daghan kog nakat-onan sa akong pag-alagad uban sa mga brader nga nag-atiman ug bug-at nga mga responsabilidad, ug si Nora nakadawat ug lainlaing asaynment sa Bethel.

Sa akong pag-alagad sa Bethel, pribilehiyo nakong makita ang talagsaong espirituwal nga pag-uswag sa Pilipinas. Pag-abot nako sa Bethel, dihang batan-on ug ulitawo pa, mga 10,000 ang magmamantala sa tibuok nasod. Karon, kapin nag 200,000 ang magmamantala sa Pilipinas, ug gatosan ka Bethelite ang nagsuportar sa importante kaayo nga buluhatong pagsangyaw.

Paglabay sa katuigan, samtang nagkadako ang buluhaton, dili na igo ang pasilidad sa Bethel. Dayon, gipapangita mi sa Nagamandong Lawas ug propidad nga katukorag bag-o ug mas dakong pasilidad. Ako ug ang tigdumala sa printery mibisita sa kasilinganan sa sangang buhatan. Nangutana mi kon gusto ba nilang ibaligya ang ilang propidad. Walay gustong mobaligya; usa ka tag-iya ang miingon pa gani: “Dili mamaligya ang mga Chinese. Mamalit ra mi.”

Pero usa ka adlaw niana, may tag-iyag yuta ang wala namo damhang nangutana kon gusto ba namong paliton ang iyang lote; mobalhinay siya sa United States. Kanay sinugdanan sa mga panghitabo nga morag dili katuohan. May laing silingan nga midesisyon sa pagbaligya sa iyang lote, ug iyang giawhag ang uban sa pagbaligya usab. Napalit pa gani namo ang lote sa tawong miingon, “Dili mamaligya ang mga Chinese.” Wala madugay, kapin na sa triple ang gidak-on sa propidad sa sangang buhatan. Kombinsido ko nga kadto ang gusto ni Jehova nga Diyos nga mahitabo.

Niadtong 1950, ako ang kinabataang membro sa Bethel. Karon, kami sa akong asawa ang kinatigulangan. Wala gyod ko magmahay nga misunod ko sa Agalon bisan asa ko niya paadtoon. Tinuod, gipalayas ko sa akong ginikanan, pero si Jehova naghatag nakog dakong pamilya sa mga igsoon sa pagtuo. Wala gyod ko magduhaduha nga si Jehova magtagana sa tanan namong gikinahanglan, bisag unsa pay among asaynment. Mapasalamaton mi ni Nora sa tanang tagana ni Jehova, ug among gidasig ang uban nga sulayan si Jehova.​—Mal. 3:10.

Si Jesus nagdapit sa usa ka maniningil ug buhis nga si Mateo Levi: “Mahimong akong sumusunod.” Unsay gibuhat ni Mateo? ‘Gibiyaan niya ang tanan ug mitindog ug misunod [kang Jesus].’ (Luc. 5:27, 28) Gihatagan sab kog ingon niana nga mga kahigayonan, ug kinasingkasing nakong gidasig ang uban nga himoon sab kana ug maeksperyensiyahan ang daghang panalangin.