1, 2. Nganong kinahanglan natong hisgotan kon unsaon paghupay ang mga nagbangotan? (Tan-awa ang hulagway sa sinugdan sa artikulo.)

“HUMAN mamatay ang among anak, halos usa ka tuig ming nag-antos sa grabeng kaguol,” miingon si Susi. Usa ka brader ang miingon nga dihang kalit nga namatay ang iyang asawa, mibati siyag “dili masabtang sakit sa lawas.” Makapaguol nga daghan kaayo ang nakaeksperyensiyag ingon niana nga pag-antos. Daghang igsoon ang wala magdahom nga mamatyan silag minahal sa dili pa ang Armagedon. Kon ikaw man ang hingtungdan o may kaila kang namatyan, makapangutana tingali ka, ‘Sa unsang paagi mahupayan ang mga nagbangotan?’

² Nakadungog na tingali ka nga may miingong maalim ra ang samad paglabay sa panahon. Pero, ang panahon ba mismo ang makaayo sa nadugmok nga kasingkasing? Usa ka biyuda ang miingon, “Para nako, mas husto ang pag-ingon nga ang paggamit sa usa sa iyang panahon mao ang tinuod nga makatabang niya.” Oo, pareho sa literal nga samad, ang emosyonal nga samad anam-anam nga maayo kon kini ginatambalan. Busa, unsa may makatabang niadtong nagbangotan aron maayo ang ilang emosyonal nga samad?

3, 4. Nganong makaseguro ta nga nasabtan ni Jehova nga nagkinahanglag paghupay ang mga nagbangotan?

³ Klaro, ang pangunang tinubdan sa paghupay mao ang atong mabination nga langitnong Amahan, si Jehova. (Basaha ang 2 Corinto 1:3, 4.) Siya ang kinalabwang panig-ingnan sa empatiya, ug siya nagpasalig sa iyang katawhan: “Ako mao ang Usa nga naghupay kaninyo.”​—Isa. 51:12; Sal. 119:50, 52, 76.

⁴ Ang atong maluluy-ong Amahan namatyan usab ug mga minahal​—si Abraham, Isaac, Jacob, Moises, ug Haring David. (Num. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Buh. 13:22) Ang Pulong sa Diyos nagpasalig kanato nga si Jehova naghinamhinam o nangandoy gayod sa panahon nga iyang buhion sila pag-usab. (Job 14:14, 15) Sila mabuhi nga malipayon ug himsog. Hinumdomi sab nga nakaagom ug mapait nga kamatayon ang pinalanggang Anak sa Diyos​—ang usa nga “iyang gikahinangpan pag-ayo.” (Prov. 8:22, 30) Seguradong wala gyoy pulong nga makahubit sa kaguol nga gibati ni Jehova.​—Juan 5:20; 10:17.

5, 6. Unsaon ta paghupay ni Jehova?

⁵ Makasalig ta nga tabangan gyod ta ni Jehova. Busa, dili ta angayng magduhaduha sa pagpahayag sa atong kaguol pinaagi sa pag-ampo. Mahupay gyod ta sa pagkahibalo nga si Jehova makasabot sa atong pagbati ug makatagana sa paghupay nga atong gikinahanglan! Pero, sa unsang paagi?

⁶ Usa ka paagi nga gitabangan ta sa Diyos mao ang “paghupay sa balaang espiritu.” (Buh. 9:31) Ang aktibong puwersa sa Diyos maoy dakong tinubdan sa paghupay. Si Jesus nagsaad nga gusto kaayo sa atong Amahan sa langit nga ‘ihatag ang balaang espiritu niadtong nagapangayo kaniya.’ (Luc. 11:13) Si Susi, nga gihisgotan ganina, miingon: “Kadaghan ming mangluhod ug mohangyo kang Jehova nga hupayon mi. Matag higayon nga himoon namo kana, ang kalinaw sa Diyos magbantay gyod sa among kasingkasing ug hunahuna.”​—Basaha ang Filipos 4:6, 7.

7, 8. Nganong makaseguro ta nga itagana gyod ni Jesus ang paghupay?

⁷ Ang pagkamabination ni Jehova hingpit nga makita diha sa gisulti ug gibuhat sa iyang mabinationg Anak, si Jesus, dihang dinhi pa kini sa yuta. (Juan 5:19) Si Jesus gipadala aron sa paghupay sa “gun-ob nga kasingkasing” ug “sa tanang nagbangotan.” (Isa. 61:1, 2; Luc. 4:17-21) Busa, siya nailhan sa iyang pagkamaluluy-on​—ang mabinationg pagkahibalo sa pag-antos sa katawhan ug kinasingkasing nga tinguha sa paghupay kanila.​—Heb. 2:17.

⁸ Sa bata pa, seguradong namatyan si Jesus ug mga membro sa pamilya ug kaila. Si Jose, ang amaama ni Jesus, lagmit namatay dihang batan-on pa si Jesus. * Hunahunaa kon giunsa pag-atubang sa mabinationg si Jesus​—nga tingali tin-edyer o kapin pa sa 20 anyos—​ang kaguol niya, sa iyang Mama, ug sa iyang mga igsoon.

9. Giunsa pagpakita ni Jesus ang empatiya dihang namatay si Lazaro?

⁹ Sa iyang ministeryo, si Jesus nagpakitag talagsaong pagsabot ug pagkamabination sa uban. Tagda pananglitan dihang  namatay ang iyang suod nga higalang si Lazaro. Bisag nahibalo siya nga iya ra kining banhawon, iyang gibati ang kaguol nga gibati ni Maria ug Marta. Tungod sa iyang empatiya, nasakitan kaayo siya ug nakahilak.​—Juan 11:33-36.

10. Nganong makasalig ta nga si Jesus may simpatiya kanato?

¹⁰ Sa unsang paagi makatabang nato ang pagpakita ni Jesus ug simpatiya ug paghupay? Ang Bibliya nagpasalig kanato nga “si Jesu-Kristo mao sa gihapon kagahapon ug karon, ug hangtod sa kahangtoran.” (Heb. 13:8) Kay “ang Pangulong Ahente sa kinabuhi” nakasabot man sa pagbati sa namatyan, “siya makaarang sa pagtabang kanila nga ginasulayan.” (Buh. 3:15; Heb. 2:10, 18) Busa, makasalig ta nga si Kristo padayong matandog sa kasakitan sa uban, makasabot sa ilang kaguol, ug makataganag paghupay “sa hustong panahon.”​—Basaha ang Hebreohanon 4:15, 16.

11. Unsang mga tekstoha ang nakapahupay nimo?

¹¹ Ang asoy bahin sa kaguol nga gibati ni Jesus dihang namatay si Lazaro maoy usa lang sa daghan kaayong makapahupayng teksto sa Pulong sa Diyos. Ug dili kana ikatingala, “kay ang tanang butang nga gisulat kanhi gisulat alang sa pagtudlo kanato, aron nga pinaagi sa atong pag-antos [o, paglahutay] ug pinaagi sa paghupay gikan sa mga Kasulatan kita makabatog paglaom.” (Roma 15:4) Kon nagbangotan ka, mahupayan ka sa mosunod nga mga teksto:

• “Si Jehova haduol niadtong mga dugmok ug kasingkasing; ug siya magaluwas niadtong mga nahugno sa espiritu.”​—Sal. 34:18, 19.

• “Dihang ang makapatugaw nga mga hunahuna midaghan sa akong kahiladman, ang imong [kang Jehova] mga paghupay mihapohap sa akong kalag.”​—Sal. 94:19.

• “Hinaot nga ang atong Ginoong Jesu-Kristo ug ang Diyos nga atong Amahan, nga nahigugma kanato ug naghatag ug walay kataposang paghupay ug maayong paglaom pinaagi sa dili-takos nga kalulot, maghupay sa inyong mga kasingkasing ug magpalig-on kaninyo.”​—2 Tes. 2:16, 17. *

12. Unsa ang usa ka importanteng paagi sa paghupay sa uban?

¹² Ang laing tuboran sa paghupay mao ang kongregasyon. (Basaha ang 1 Tesalonica 5:11.) Unsaon nimo pagpalig-on ug paghupay kadtong dunay “masulub-on nga espiritu”? (Prov. 17:22) Hinumdomi nga naay “panahon sa paghilom ug panahon sa pagsulti.” (Eccl. 3:7) Ang biyudang si Dalene miingon: “Kinahanglang ipahayag sa mga nagbangotan ang ilang hunahuna ug pagbati. Busa, ang kinamaayohan nimong matabang sa nagbangotan mao ang pagpaminaw​—nga dili gyod mosagbat.” Si Junia, nga may igsoong nagpakamatay, miingon: “Bisag dili gyod nimo masabtan pag-ayo ang ilang kaguol, ang importante mao nga gusto nimong masabtan ang ilang gibati.”

13. Unsay angay natong hinumdoman bahin sa kaguol?

¹³ Hinumdomi sab nga ang matag usa lainlaig pagbati ug paagi sa pagpahayag sa kaguol. Usahay, malisdan tingali ang usa sa pagpahayag sa iyang grabeng kaguol. Ang Pulong sa Diyos miingon: “Ang kasingkasing  nasayod sa kapait sa kalag sa usa, ug walay estranyo ang mangilabot sa pagmaya niini.” (Prov. 14:10) Bisag mapahayag sa usa ang iyang gibati, usahay dili dayon masabtan sa uban ang buot niyang ipasabot.

14. Unsay mahimo natong isulti sa paghupay sa mga nagbangotan?

¹⁴ Busa, dili ikatingala nga lisod ang pagpangitag mga pulong nga ikasulti sa mga nagbangotan. Bisan pa niana, ang Bibliya nag-ingon nga “ang dila sa mga maalamon makaayo.” (Prov. 12:18) Daghan ang nakakitag makapahupayng mga punto nga puwedeng ipaambit sa uban diha sa brosyur nga Sa Dihang ang Imong Minahal Mamatay. * Pero sagad ang kinamaayohan nimong matabang mao ang ‘paghilak uban sa mga tawong nanghilak.’ (Roma 12:15) “Mga luha lang ang makapahayag sa akong pagbati,” miingon ang nabiyudang si Gaby. “Maong mahupayan ko dihang mohilak pod uban nako ang akong mga higala. Nianang mga panahona, dili ko mobating nag-inusara.”

15. Sa unsang paagi makahatag ta ug paghupay kon malisdan ta sa paghimo niana sa personal? (Tan-awa ang kahong “Makapahupayng mga Pulong.”)

¹⁵ Kon malisdan ka sa pagsulti sa personal, basin mas sayon ang paghatag ug paghupay pinaagig kard, e-mail, text, o sulat. Puwede nimong kutloon ang usa ka makapahupayng teksto, hisgotan ang dili nimo malimtang maayong kinaiya o hiyas sa namatay, o hisgotan ang makapalipayng kaagi. “Ang pagdawat ug mubong makapadasig nga mensahe o ang pag-imbitar sa mga igsoon kanako dako kaayog tabang,” miingon si Junia. “Kana nagpabati nakong gihigugma ug gipangga.”

16. Unsa ang laing epektibo kaayong paagi sa paghupay?

 ¹⁶ Dako kaayo ang matabang kon moampo ta uban ug alang sa nagbangotang igsoon. Bisag lisod tingali ang paghimo niana, ang imong pangamuyo alang sa hingtungdan makapahupay pag-ayo niya—bisan pag makahilak ka ug magkurog ang imong tingog. Si Dalene nahinumdom, “Usahay, kon hupayon ko sa mga sister, hangyoon nako sila kon puwede ba silang moampo. Kasagaran maglisod sila sa sinugdan, pero human makasultig pipila ka pulong, mas tin-aw na ang ilang tingog ug makaampo na sila nga kinasingkasing. Ang ilang lig-ong pagtuo, gugma, ug pagkamahunahunaon nakapalig-on pag-ayo sa akong pagtuo.”

17-19. Nganong gikinahanglan ang padayong paghupay?

¹⁷ Ang gidugayon sa pagbangotan magkalahi sa matag tawo. Busa, ubani ang hingtungdan, dili lang sa pipila ka adlaw nga naa pa ang mga higala ug paryente, kondili hangtod sa mga bulan diin ang uban namalik na sa normal nga pagkinabuhi. “Ang tinuod nga higala mahigugma sa tanang panahon, ug maoy usa ka igsoon nga natawo alang sa panahon sa kasakit.” (Prov. 17:17) Mahimong tuboran sa paghupay ang mga igsoon sa pagtuo samtang nagbangotan pa ang usa ka igsoon.​—Basaha ang 1 Tesalonica 3:7.

¹⁸ Hinumdomi nga usahay kalit nga mobalik ang kaguol sa usa ka namatyan tungod sa mga anibersaryo, musika, letrato, kalihokan, o bisan ganig baho, tingog, o klima. Daghang butang nga kinahanglang buhaton sa nabalo nga siyasiya ra ang makapaguol pag-ayo. Apil niana ang pagtambong ug asembliya o Memoryal. Usa ka brader ang miingon nga nagdahom siya nga mahimong sakit kaayo ang iyang unang anibersaryo human siya mabiyudo. Siya mipadayon, “Pero naghikay ang pipila ka igsoon ug tapoktapok kauban ang suod nakong mga higala aron dili ko mag-inusara.”

¹⁹ Pero hinumdomi nga ang nagbangotan nagkinahanglag pagdasig, dili lang panahon sa espesyal nga okasyon. “Sagad, makahupay pag-ayo ang tabang ug panag-ubanay dihang walay espesyal nga okasyon,” miingon si Junia. “Bililhon ug makapahupay pag-ayo ang maong wala planohang mga okasyon.” Oo, dili nato bug-os nga mawala ang kaguol o mapulihan ang kahaw-ang, pero makahatag tag paghupay ug pagdasig pinaagi sa paghimog praktikal nga mga tabang. (1 Juan 3:18) Si Gaby nahinumdom: “Mapasalamaton kaayo ko kang Jehova tungod sa mahigugmaong mga ansiyano nga miduyog nako sa matag lisod nga kahimtang. Gipabati gyod nila nga mapinanggaon kong gigakos ni Jehova.”

20. Nganong makapahupay pag-ayo ang mga saad ni Jehova?

²⁰ Makapahupay gayod ang pagkahibalo nga si Jehova, ang Diyos sa tanang paghupay, magwagtang sa tanang kaguol ug magtaganag permanenteng kahupayan dihang “ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa . . . tingog [ni Kristo] ug manggula”! (Juan 5:28, 29) Ang Diyos nagsaad nga “iyang lamyon [o, wad-on] gayod ang kamatayon hangtod sa kahangtoran, ug ang Soberanong Ginoong Jehova tinong magpahid sa mga luha gikan sa tanang nawong.” (Isa. 25:8) Dayon, imbes ‘mohilak uban sa mga tawong nanghilak,’ ang tanang molupyo sa yuta “magmaya uban sa mga tawong nagmaya.”​—Roma 12:15.