1, 2. (a) Unsay tubag ni Jesus sa tambag ni Pedro nga magmahunahunaon sa kaugalingon? (Tan-awa ang hulagway sa sinugdan sa artikulo.) (b) Nganong kanay tubag ni Jesus?

ANG mga tinun-an ni Jesus dili katuo sa ilang nadunggan. Si Jesus, nga ilang gidahom nga maoy mopasig-uli sa gingharian sa Israel, miingon nga hapit na siyang mag-antos ug mamatay. Si apostol Pedro misulti: “Magmaluloton ka sa imong kaugalingon, Ginoo; dili gayod mahitabo kanimo kini nga dulnganan.” Giingnan siya ni Jesus: “Magpalikod ka kanako, Satanas! Ikaw maoy kapandolan kanako, tungod kay ikaw naghunahuna, dili sa mga hunahuna sa Diyos, kondili nianang sa mga tawo.”​—Mat. 16:21-23; Buh. 1:6.

² Sa maong mga pulong, gipakita ni Jesus ang kalainan sa panghunahuna sa Diyos ug nianang sa kalibotan nga gikontrolar ni Satanas. (1 Juan 5:19) Giawhag ni Pedro si Jesus nga magmahunahunaon sa kaugalingon sama sa kalibotan. Pero kabalo si Jesus nga lahi ang panghunahuna sa iyang Amahan. Nahibalo siyang gusto sa Diyos nga andamon niya ang kaugalingon para sa pag-antos  ug kamatayon nga hapit nang mahitabo. Sa iyang tubag kang Pedro, klarong gipili ni Jesus ang panghunahuna ni Jehova imbes ang sa kalibotan.

3. Nganong dali rang sundogon ang panghunahuna sa kalibotan kay nianang kang Jehova?

³ Komosta sa atong bahin? Ang ato bang panghunahuna parehas nianang sa Diyos o sa kalibotan? Tinuod, naningkamot na tingali ta sa pagsunod sa mga sugo sa Diyos. Pero komosta ang atong panghunahuna? Gisundog ba nato ang panghunahuna ug panglantaw ni Jehova? Nagkinahanglan nag paningkamot. Sa laing bahin, dali ra kaayo natong masundog ang panghunahuna sa kalibotan kay komon kaayo ni. (Efe. 2:2) Dugang pa, makapadani ang panghunahuna sa kalibotan kay sagad nagdasig nig pagkamahunahunaon sa kaugalingon. Oo, lisod ang pagsundog sa panghunahuna ni Jehova pero dali ra kaayong sundogon ang iya sa kalibotan.

4. (a) Unsay mahitabo kon magpaimpluwensiya ta sa panghunahuna sa kalibotan? (b) Sa unsang paagi makatabang nato kining artikuloha?

⁴ Pero kon magpaimpluwensiya ta sa panghunahuna sa kalibotan, lagmit unahon nato ang kaugalingon ug dili na ta magpagiya sa Diyos sa pagdesisyon kon unsay husto ug sayop. (Mar. 7:21, 22) Busa, importante gyong sundogon ang ‘panghunahuna sa Diyos,’ dili ang “sa mga tawo.” Tabangan ta niining artikuloha nga mahimo kana. Hisgotan niini ang mga rason kon nganong ang pagsundog sa panghunahuna ni Jehova dili sobra ka estrikto kondili makaayo. Ipakita pod niini kon unsay buhaton aron dili ta maimpluwensiyahan sa panghunahuna sa kalibotan. Sa sunod nga artikulo, hisgotan nato kon sa unsang paagi mahibaloan ang panghunahuna ni Jehova sa lainlaing butang ug kon unsaon siya pagsundog.

5. Nganong ang pipila dili ganahan nga dunay moimpluwensiya nila?

⁵ Ang pipila ka tawo dili ganahan nga dunay moimpluwensiya sa ilang panghunahuna. Sila moingon, “Akoy magbuot sa akong kaugalingon.” Lagmit gusto nila nga silay modesisyon para sa kaugalingon, ug nga katungod nila kana. Dili sila ganahan nga dunay mokontrol nila o magsunodsunod na lang sila sa buhaton sa uban. *

6. (a) Unsang kagawasan ang gihatag ni Jehova kanato? (b) Bug-os ba ni nga kagawasan?

⁶ Pero, makasalig ta nga bisag sundogon nato ang panghunahuna ni Jehova, makahimo gihapon tag kaugalingong opinyon. Sama sa giingon sa 2 Corinto 3:17, “kon asa gani ang espiritu ni Jehova, adunay kagawasan.” May kagawasan ta sa pagpili kon unsa nga personalidad ang gusto nato. Makadesisyon ta kon unsay atong gusto ug makapainteres nato. Gidisenyo ta ni Jehova nga ingon ana. Pero, may limitasyon ang atong kagawasan. (Basaha ang 1 Pedro 2:16.) Kon bahin sa husto ug sayop, gusto ni Jehova nga magpagiya ta sa iyang panghunahuna nga makita diha sa iyang Pulong. Kini ba sobra ka estrikto, o makaayo?

7, 8. Nganong dili sobra ka estrikto ang pagsundog sa panghunahuna ni Jehova? Iilustrar.

⁷ Konsideraha ni nga ilustrasyon. Ang mga ginikanan naningkamot sa pagtudlog maayong pamatasan sa ilang mga anak. Tingali tudloan sila nga mahimong matinud-anon, kugihan, ug mahunahunaon sa uban. Dili ni sobra ka estrikto. Hinuon, ilang giandam  ang ilang mga anak aron magmalamposon sila inigkadagko na. Dihang ang mga anak managko na ug mobiya sa balay, makahimo na silag kaugalingong desisyon. Kon modesisyon sila nga sundon ang maayong pamatasan nga gitudlo sa ilang ginikanan, lagmit mas makahimo silag mga desisyon nga dili nila basolan sa ulahi. Ingong resulta, malikayan nila ang daghang problema ug kabalaka.

⁸ Parehas sa maayong ginikanan, gusto gyod ni Jehova nga magmalamposon ang iyang mga anak. (Isa. 48:17, 18) Busa, naghatag siyag simpleng mga prinsipyo bahin sa maayong panggawi ug pagpakiglabot sa uban. Gidasig ta niya sa pagsundog sa iyang panghunahuna ug mga prinsipyo. Imbes pugngan ta, makatabang ni nato nga mangatarongan sa hustong paagi. (Sal. 92:5; Prov. 2:1-5; Isa. 55:9) Makatabang ni nato sa paghimog mga desisyon nga makapalipay ug sa samang higayon makapauswag sa atong pagkatawo. (Sal. 1:2, 3) Oo, ang pagsundog sa panghunahuna ni Jehova makaayo gyod!

9, 10. Sa unsang paagi labaw gyod ang panghunahuna ni Jehova kay sa kalibotan?

⁹ Gusto pong sundogon sa mga magsisimba ni Jehova ang iyang panghunahuna kay labaw ni kay sa panghunahuna sa kalibotan. Ang kalibotan naghatag ug tambag bahin sa moralidad, pamilya, trabaho, ug ubang bahin sa kinabuhi. Kadaghanan niana lahi sa panghunahuna ni Jehova. Pananglitan, sagad idasig nila nga unahon ang kaugalingon, ug dalawaton ra ang seksuwal nga imoralidad. Usahay, motambag sila nga ang panagbulag ug diborsiyo, bisag unsay rason, maoy solusyon aron mahimong mas malipayon. Kanang mga tambaga supak sa Bibliya. Pero, may pipila ba niana nga praktikal sa atong panahon?

¹⁰ Si Jesus miingon: “Ang kaalam mapamatud-ang matarong pinaagi sa mga buhat niini.” (Mat. 11:19) Dako nag pag-uswag ang kalibotan kon bahin sa teknolohiya, pero wala masulbad niini ang dagkong problema sama sa gubat, diskriminasyon, ug krimen. Ug komosta ang bahin sa luag nga panghunahuna maylabot sa moralidad? Daghan ang nakaingon nga wala ni makasulbad sa mga problema kondili mao hinuoy hinungdan sa pagkabungkag sa pamilya, sakit, ug sa uban pang dili maayong kahimtang. Sa laing bahin, ang mga Kristohanon nga nagsundog sa panglantaw sa Diyos nagtagamtam ug mas malipayong pamilya, maayong panglawas tungod sa moral nga kahinlo, ug malinawong relasyon uban sa katawhan ni Jehova sa tibuok kalibotan. (Isa. 2:4; Buh. 10:34, 35; 1 Cor. 6:9-11) Dili ba nagpakita ni nga labaw gyod ang panghunahuna ni Jehova kay nianang sa kalibotan?

11. Kang kinsang panghunahuna ang naggiya ni Moises, ug unsay resulta?

¹¹ Ang matinumanong mga alagad ni Jehova kaniadto nahibalo nga labaw gyod ang iyang panghunahuna. Pananglitan, bisag natudloan si Moises “sa tanang kaalam sa mga Ehiptohanon,” siya nangayo sa Diyos ug “kasingkasing nga manggialamon.” (Buh. 7:22; Sal. 90:12) Mihangyo pod siya kang Jehova: “Pahibaloa ako . . . sa imong mga dalan.” (Ex. 33:13) Kay nagpagiya sa panghunahuna ni Jehova, dako siyag nahimo sa pagpalampos sa Iyang katuyoan ug gipasidunggan siya diha sa Kasulatan ingong tawo nga may dakong pagtuo.​—Heb. 11:24-27.

12. Sa unsa gibase ni Pablo ang iyang mga pangatarongan?

¹² Si apostol Pablo intelihente ug edukado, ug makasulti siyag labing menos duha ka pinulongan. (Buh. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Bisan pa niana, kon bahin sa pagdesisyon kon unsay husto ug sayop, wala niya sunda ang  kaalam sa kalibotan. Hinunoa, gibase niya sa Kasulatan ang iyang mga pangatarongan. (Basaha ang Buhat 17:2; 1 Corinto 2:6, 7, 13.) Ingong resulta, nagmalamposon siya sa iyang ministeryo ug nagpaabot ug walay kataposang panalangin.​—2 Tim. 4:8.

13. Kang kinsang responsibilidad ang pagpaningkamot nga masundog ang panghunahuna ni Jehova?

¹³ Klaro nga labaw gyod ang panghunahuna sa Diyos kay nianang sa kalibotan. Ang pagkinabuhi sumala sa iyang panghunahuna moresultag tinuod nga kalipay ug kalamposan. Pero dili mamugos si Jehova nga sundogon nato ang iyang panghunahuna. “Ang matinumanon ug maalamong ulipon” dili mokontrolar sa panghunahuna sa matag usa, ug dili pod nâ buhaton sa mga ansiyano. (Mat. 24:45; 2 Cor. 1:24) Responsibilidad sa matag Kristohanon ang pagpaningkamot nga masundog ang panghunahuna sa Diyos. Unsaon nato nâ paghimo?

14, 15. (a) Aron masundog ang panghunahuna ni Jehova, unsay angay natong pamalandongon? (b) Base sa Roma 12:2, nganong dili ta angayng maghunahuna sa mga ideya sa kalibotan? Iilustrar.

¹⁴ Ang Roma 12:2 nagtambag: “Hunong na sa pagpaumol sumala niining sistemaha sa mga butang, kondili mag-usab kamo pinaagi sa pagbag-o sa inyong hunahuna, aron inyong ikapamatuod sa inyong kaugalingon ang maayo ug dalawaton ug hingpit nga kabubut-on sa Diyos.” Kanang tekstoha nagpakita nga bisag unsay nag-impluwensiya sa atong panghunahuna sa wala pa nato mahibaloi ang kamatuoran, posible gyod nga masundog nato ang panghunahuna sa Diyos. Tinuod, ang atong panghunahuna naimpluwensiyahan sa atong kagikan ug kagahapon. Pero ang hunahuna nagausab-usab ug padayong nagabag-o. Kasagaran, ang maong kausaban nagdepende kon unsay gipasulod nato sa hunahuna ug gipamalandong. Pinaagi sa pagpamalandong sa panghunahuna ni Jehova, makombinsir ta nga husto ang iyang panglantaw. Dayon, mahimo nang natural nato ang pagsundog sa iyang panghunahuna.

¹⁵ Pero matikdi nga aron masundog ang panghunahuna ni Jehova, kinahanglan tang ‘mohunong sa pagpaumol sumala niining sistemaha.’ Kinahanglang dili na ta maghunahuna sa mga ideya o panglantaw nga supak sa Diyos. Puwede natong ikailustrar sa pagkaon ang kaimportante niini. Ang tawong gustong mohimsog kinahanglang mokaon ug sustansiyadong pagkaon. Pero unsay kapuslanan niana kon pirme pod siyang mokaon ug daot nga pagkaon? Sa susama, mahimong walay kapuslanan ang atong paningkamot sa pagsundog sa panghunahuna ni Jehova kon magsige tag hunahuna sa mga ideya sa kalibotan.

16. Gikan sa unsa nga kinahanglan natong protektahan ang kaugalingon?

¹⁶ Malikayan ba nato ang tanang panghunahuna sa kalibotan? Dili, kay dili ta literal nga makahawa sa kalibotan. Makadungog gyod tag pipila niana nga mga ideya. (1 Cor. 5:9, 10) Bisan dihang magsangyaw, makadungog tag sayop nga mga pagtulon-an. Pero, puwedeng dili nato ni paminawon o dawaton. Parehas ni Jesus, kinahanglang isalikway dayon nato ang panghunahuna ni Satanas. Dugang pa, maprotektahan nato ang kaugalingon sa mga situwasyon nga posible tang maimpluwensiyahan sa kalibotan.​—Basaha ang Proverbio 4:23.

17. Unsay atong buhaton aron dili ta maimpluwensiyahan sa panghunahuna sa kalibotan?

¹⁷ Pananglitan, kinahanglan tang mag-amping sa pagpilig suod nga mga higala. Ang Bibliya nagpasidaan nga kon pirme tang makig-uban niadtong wala magsimba kang  Jehova, masundog nato ang ilang panghunahuna. (Prov. 13:20; 1 Cor. 15:12, 32, 33) Kinahanglan pod tang mag-amping sa pagpilig kalingawan. Pinaagi sa paglikay sa mga kalingawan nga nagpasiugdag ebolusyon, kabangis, o imoralidad, wala ta magpasulod sa atong hunahuna ug makadaot nga mga ideya nga “batok sa kahibalo sa Diyos.”​—2 Cor. 10:5.

18, 19. (a) Nganong angay tang mag-amping maylabot sa panghunahuna sa kalibotan nga dili daling mailhan? (b) Unsay atong ikapangutana sa kaugalingon, ug ngano?

¹⁸ Angay sab natong mailhan ug isalikway ang panghunahuna sa kalibotan dihang ipasiugda kini sa paagi nga dili kaayo mailhan. Pananglitan, ang pipila ka balita ipresentar tingali sa paagi nga mopabor sa usa ka politikal nga opinyon. May mga estorya sab nga nagpasiugda sa kalibotanong panglantaw maylabot sa mga tumong ug kalamposan. Ang pipila ka salida ug libro nagpasiugda sa “ako usâ” ug “pamilya usâ” nga mga pilosopiya, nga naghimo niining morag rasonable, makapadani, ug husto pa gani. Ang maong mga panglantaw nagbalewala sa giingon sa Bibliya nga kita ug ang atong pamilya tinuod nga magmalipayon kon mas labaw natong gihigugma si Jehova. (Mat. 22:36-39) Dugang pa, ang pipila ka estoryang pangbata, nga morag dili kuwestiyonable, basin nasagolag ideya nga naghimo sa imoral nga mga buhat nga dalawaton.

¹⁹ Wala ni magpasabot nga dili na ta moapil sa maayong kalingawan. Pero, kinahanglang pangutan-on nato ang kaugalingon: ‘Nailhan ba nato ang mga ideya sa kalibotan bisag gipresentar ni sa dili kaayo klarong paagi? Naningkamot ba ta nga dili maimpluwensiyahan ang atong mga anak​—ug kita mismo—​sa pipila ka programa o basahon? Gitabangan ba nato ang atong mga anak nga masundog ang panglantaw ni Jehova dihang makadungog o makakita silag panghunahuna sa kalibotan?’ Kon mailhan nato ang kalainan sa panghunahuna sa Diyos ug nianang sa kalibotan, dili ta ‘maumol sumala niining sistemaha sa mga butang.’

20. Sa unsang paagi mailhan kon kinsay nag-impluwensiya nato?

²⁰ Hinumdomi nga duha ra ang kakuhaag impormasyon​—si Jehova ug ang kalibotan nga kontrolado ni Satanas. Kinsay nag-impluwensiya nato? Ang tubag nagdepende kon kang kinsa ta nagkuhag impormasyon. Kon dawaton nato ang mga ideya sa kalibotan, kini mag-impluwensiya sa atong panghunahuna, nga magtental nato ngadto sa unodnong panghunahuna ug binuhatan. Maong importanteng mag-amping ta kon unsay atong pamalandongon.

21. Unsay atong hisgotan sa sunod nga artikulo?

²¹ Sama sa nahisgotan na, aron masundog ang panghunahuna ni Jehova, dili igo ang paglikay sa makadaot nga impluwensiya. Kinahanglan natong pamalandongon ug sundogon ang panghunahuna sa Diyos. Hisgotan sa sunod nga artikulo kon unsaon nato nâ pagbuhat.