1. Unsay imong ikasulti bahin sa pamilya ni Santiago?

 SI Santiago, nga igsoon ni Jesus, nagdako sa pamilya nga lig-on sa espirituwal. * Ang iyang ginikanan, si Jose ug Maria, nahigugma pag-ayo kang Jehova ug naghimo sa ilang maarangan sa pag-alagad Kaniya. Diha pay laing panalangin nga nabatonan ni Santiago—ang iyang magulang nga lalaki mao ang gisaad nga Mesiyas. Pagkanindot sa pribilehiyo ni Santiago nga bahin siya nianang pamilyaha!

2. Nganong dunay mga rason si Santiago nga himoong sulondan ang iyang magulang?

² Si Santiago daghag rason nga himoong sulondan ang iyang magulang. (Mat. 13:55) Pananglitan, nahibalo kaayo si Jesus sa Kasulatan mao nga sa edad nga 12, nahingangha kaniya ang edukadong mga ansiyano sa Jerusalem. (Luc. 2:46, 47) Posible nga si Santiago nakauban ni Jesus sa pagpamanday. Kon mao, nailhan gyod pag-ayo ni Santiago ang iyang igsoon. Si Nathan H. Knorr sagad moingon, “Daghan kag makat-onan sa usa ka tawo kon mag-uban mog trabaho.” * Ug tingali namatikdan sab ni Santiago nga “si Jesus nagdako ug nag-uswag sa kaalam. Siya nauyonan sa Diyos ug sa mga tawo.” (Luc. 2:52) Busa maghunahuna tingali ta nga si Santiago mahimong usa sa unang mga tinun-an ni Jesus. Pero dili kana ang nahitabo.

3. Unsay reaksiyon ni Santiago dihang gisugdan ni Jesus ang iyang ministeryo?

³ Panahon sa ministeryo ni Jesus dinhi sa yuta, si Santiago  wala mahimong iyang tinun-an. (Juan 7:3-5) Gani, posible nga si Santiago usa sa mga paryente nga naghunahuna nga si Jesus “nabuang na.” (Mar. 3:21) Ug walay timailhan nga si Santiago kauban sa ilang inahan nga si Maria dihang si Jesus gipatay diha sa estaka.—Juan 19:25-27.

4. Unsang mga leksiyon ang atong hisgotan?

⁴ Sa ulahi, si Santiago nagpakitag pagtuo kang Jesus ug nahimong tinahod nga ansiyano sa Kristohanong kongregasyon. Niining artikuloha, atong hisgotan ang duha ka leksiyon nga atong makat-onan kang Santiago: (1) kon nganong angay tang magmapainubsanon ug (2) kon sa unsang paagi mahimo tang maayong mga magtutudlo.

5. Unsay gihimo ni Santiago dihang nagpakita kaniya ang nabanhawng si Jesus?

⁵ Kanus-a si Santiago nahimong maunongong sumusunod ni Jesus? Human mabanhaw si Jesus, “siya nagpakita kang Santiago, unya ngadto sa tanang apostoles.” (1 Cor. 15:7) Human niana, si Santiago nahimong usa sa mga tinun-an ni Jesus. Presente siya dihang ang mga apostoles nagpaabot sa gisaad nga balaang espiritu didto sa itaas nga lawak sa Jerusalem. (Buh. 1:13, 14) Sa ulahi, si Santiago nakapribilehiyo nga mahimong membro sa unang siglong nagamandong lawas. (Buh. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Ug sa wala pa ang 62 C.E., gigiyahan siya sa Diyos nga magsulat para sa dinihogang mga Kristohanon. Ang maong sulat makatabang nato karon, langitnon man o yutan-on ang atong paglaom. (Sant. 1:1) Sumala sa historyano sa unang siglo nga si Josephus, si Santiago gipatay sa mando sa Hudiyong Hataas nga Saserdote nga si Ananias nga Manghod. Si Santiago nagpabiling matinumanon kang Jehova hangtod natapos niya ang iyang kinabuhi dinhi sa yuta.

6. Sa unsang paagi lahi si Santiago sa mga lider sa relihiyon sa iyang panahon?

⁶ Si Santiago mapainubsanon. Nganong makaingon ta niana? Tagda ang kalainan tali sa reaksiyon ni Santiago sa ulahi ug nianang sa daghang lider sa relihiyon. Dihang nakita ni Santiago ang klarong ebidensiya nga si Jesus mao ang Anak sa Diyos, mapainubsanon niya kining gidawat. Dili ingon niana ang gihimo sa pangulong mga saserdote sa Jerusalem. Pananglitan, dili sila makalimod nga gibanhaw ni Jesus si Lazaro. Pero imbes ilhon nga si Jesus gipadala ni Jehova, misulay hinuon sila sa pagpatay kang Jesus ug kang Lazaro. (Juan 11:53; 12:9-11) Sa ulahi dihang si Jesus mismo  gibanhaw, nagsabotsabot sila nga itago kana. (Mat. 28:11-15) Tungod sa garbo, gisalikway sa maong mga lider sa relihiyon ang Mesiyas.

7. Nganong angay natong likayan ang garbo?

⁷ Leksiyon: Likayi ang garbo, ug magpatudlo kang Jehova. Sama nga ang sakit makabara sa kaugatan sa literal nga kasingkasing ug makaapektar sa pagpitik niini, ang garbo makabara sa atong simbolikong kasingkasing ug makapugong nato sa pagsunod sa giya ni Jehova. Gipagahi pag-ayo sa mga Pariseo ang ilang kasingkasing maong wala nila dawata ang klarong ebidensiya nga gipadayag kanila sa espiritu sa Diyos. (Juan 12:37-40) Peligroso to kay tungod ato, dili nila madawat ang kinabuhing walay kataposan. (Mat. 23:13, 33) Busa importante gyod nga padayon natong tugotan ang Pulong ug espiritu sa Diyos sa pagbag-o sa atong personalidad ug pag-impluwensiya sa atong panghunahuna ug mga desisyon. (Sant. 3:17) Kay mapainubsanon si Santiago, andam siyang magpatudlo kang Jehova. Ug sa ato unyang makita, nahimo siyang maayong magtutudlo tungod sa iyang pagkamapainubsanon.

8. Unsay makatabang nato nga mahimong maayong mga magtutudlo?

⁸ Si Santiago dili taas ug edukasyon. Walay duhaduha nga ang mga lider sa relihiyon sa iyang panahon nag-isip kaniya ingong ‘ordinaryong tawo ug dili edukado,’ sama sa ilang pag-isip kang apostol Pedro ug Juan. (Buh. 4:13) Pero si Santiago nahimong maayong magtutudlo. Makita nato ni dihang basahon nato ang basahon sa Santiago. Sama niya, dili tingali taas ang atong edukasyon. Pero sa tabang sa espiritu ni Jehova ug sa mapuslanong pagbansay gikan sa iyang organisasyon, puwede sab tang mahimong maayong mga magtutudlo. Konsiderahon nato ang ehemplo nga gipakita ni Santiago ingong magtutudlo ug tan-awon nato kon unsang mga leksiyon ang atong makat-onan.

9. Unsay imong ikasulti bahin sa paagi ni Santiago sa pagpanudlo?

⁹ Si Santiago wala mogamit ug lisod sabton nga mga pulong o komplikadong mga eksplinasyon. Tungod niana, ang iyang mga magbabasa nahibalo kon unsay angay nilang buhaton ug kon unsaon kana paghimo. Tagda pananglitan  ang iyang simpleng paagi sa pagtudlo nga ang mga Kristohanon kinahanglang andam moantos sa inhustisya nga dili magdumot. Siya misulat: “Giisip natong malipayon kadtong nakalahutay. Inyong nadungog ang bahin sa pagkamalahutayon ni Job, ug tungod sa gihimo ni Jehova kaniya, inyong nasayran nga si Jehova mabination kaayo ug maluluy-on.” (Sant. 5:11) Matikdi nga gibase ni Santiago ang iyang pagpanudlo diha sa Kasulatan. Gigamit niya ang Pulong sa Diyos sa pagtabang sa iyang magbabasa nga masabtan nga si Jehova kanunayng magpanalangin niadtong maunongon Kaniya, sama sa Iyang gibuhat kang Job. Gipatin-aw ni Santiago ang maong punto pinaagig simpleng mga pulong ug eksplinasyon. Nianang paagiha, dili mapokus kaniya ang pagtagad sa iyang mga magbabasa, kondili ngadto kang Jehova.

10. Unsa ang usa ka paagi nga masundog nato si Santiago diha sa atong pagpanudlo?

¹⁰ Leksiyon: Himoang simple ang imong mensahe, ug ibase sa Pulong sa Diyos ang imong pagpanudlo. Dihang manudlo ta, dili nato tumong nga ipakita sa mga tawo kon unsa ka daghan ang atong nahibaloan, kondili ipakita nato kanila kon unsa ka lawom ang kahibalo ni Jehova ug kon unsa ka dako ang iyang gugma kanila. (Roma 11:33) Makab-ot nato ang maong tumong kon kanunay natong ibase sa Kasulatan ang atong isulti. Pananglitan, imbes sultian ang atong mga Bible study sa atong buhaton kon kita pay naa sa ilang kahimtang, angay nato silang tabangan nga mamalandong sa mga ehemplo sa Bibliya ug masabtan ang panghunahuna ug pagbati ni Jehova. Kon buhaton nato kana, mapalihok sila sa pagpadapat sa ilang nakat-onan kay gusto nilang mapalipay si Jehova, dili kita.

11. Unsay gipakigbisogan sa pipila ka Kristohanon sa panahon ni Santiago, ug unsang tambag ang iyang gihatag kanila? (Santiago 5:13-15)

¹¹ Si Santiago realistiko. Sa iyang sulat, dayag nga nahibalo si Santiago sa mga kahuyangan nga gipakigbisogan sa iyang mga isigkamagtutuo, ug gihatagan niya silag klarong instruksiyon kon unsay angay nilang himoon. Pananglitan, dihay pipila ka Kristohanon nga hinayng mopadapat sa mga tambag. (Sant. 1:22) Ang uban nagpakitag paboritismo sa mga dato. (Sant. 2:1-3) Diha poy nalisdan sa pagkontrolar sa ilang dila. (Sant. 3:8-10) Ang maong mga Kristohanon may seryosong mga kahuyangan, pero si Santiago wala mawad-ig paglaom nga magbag-o sila. Gihatag niya ang iyang tambag sa malumo pero prangka nga paagi, ug gidasig niya kadtong naluya sa espirituwal nga mangayog tabang sa mga ansiyano.—Basaha ang Santiago 5:13-15.

12. Sa unsang paagi makapabilin tang positibo samtang naningkamot ta sa pagtabang sa atong mga study?

¹² Leksiyon: Magmarealistiko, pero magpabiling positibo sa imong panglantaw sa uban. Daghan niadtong mga nagtuon sa Bibliya ang malisdan tingali sa pagpadapat sa mga tambag niini. (Sant. 4:1-4) Dangtan tingalig pipila ka panahon una nila mahunong ang daotang mga kinaiya ug mapulihan kanag Kristohanong mga hiyas. Sama kang Santiago, kinahanglang duna tay kaisog sa pagsulti sa atong mga study kon unsay angay nilang pauswagon. Kinahanglan sab tang magpabiling positibo, nga masaligon nga si Jehova magkabig sa mapainubsanong mga tawo ug maghatag kanilag kusog sa paghimog mga kausaban.—Sant. 4:10.

13. Sumala sa Santiago 3:2 ug sa footnote, unsay giila ni Santiago?

¹³ Si Santiago may hustong panglantaw sa kaugalingon. Wala siya maghunahuna nga mas importante o mas labaw siya sa ubang Kristohanon kay igsoon siya ni Jesus o kay duna siyay mga pribilehiyo sa pag-alagad. Gitawag niya ang iyang mga isigkamagtutuo ingong ‘iyang hinigugmang mga igsoon.’ (Sant. 1:16, 19; 2:5) Wala niya ipakita sa uban nga daw  hingpit siya. Hinuon, giapil niya ang iyang kaugalingon dihang siya miingon: “Kitang tanan masayop sa makadaghan.”—Basaha ang Santiago 3:2 ug ang footnote.

14. Nganong kinahanglan natong angkonon nga masayop gyod ta?

¹⁴ Leksiyon: Hinumdomi nga kitang tanan makasala. Dili ta angayng maghunahuna nga mas labaw ta sa atong mga ginatudloan. Ngano? Kon ipakita nato sa atong study nga mora bag dili ta masayop, basin maghunahuna siya nga dili niya kayang sundon ang mga sugo sa Diyos. Pero kon matinud-anon natong angkonon nga diha poy mga higayon nga nalisdan ta sa pagsunod sa mga prinsipyo sa Bibliya ug isulti nato kaniya kon giunsa ta pagtabang ni Jehova nga makahimog mga kausaban, matabangan nato ang atong study nga makita nga makaalagad pod siya kang Jehova.

15. Unsay imong ikasulti sa mga ilustrasyon nga gigamit ni Santiago? (Santiago 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Si Santiago migamit ug mga ilustrasyon nga makatandog sa kasingkasing. Segurado nga gitabangan siya sa balaang espiritu, pero posible sab nga daghan siyag nakat-onan bahin sa pagpanudlo pinaagi sa pagtuon sa mga ilustrasyon nga gigamit sa iyang magulang nga si Jesus. Sa sulat ni Santiago, simple ra ang mga ilustrasyon nga iyang gigamit ug klaro ang mga leksiyon niini.—Basaha ang Santiago 3:2-6, 10-12.

16. Nganong angay tang mogamit ug epektibong mga ilustrasyon?

¹⁶ Leksiyon: Paggamit ug epektibong mga ilustrasyon. Kon mogamit kag haom nga mga ilustrasyon, matabangan nimo ang imong mga mamiminaw nga maimadyin ang imong gitudlo. Makatabang ni nga mahinumdoman nila ang importanteng mga kamatuoran sa Bibliya. Si Jesus hanas kaayong mogamit ug epektibong mga ilustrasyon, ug gisundog siya sa iyang igsoong si Santiago. Susihon nato ang usa sa mga ilustrasyon ni Santiago ug tan-awon nato kon nganong epektibo kaayo ni.

17. Nganong epektibo kaayo ang ilustrasyon diha sa Santiago 1:22-25?

¹⁷ Basaha ang Santiago 1:22-25. Ang ilustrasyon ni Santiago bahin sa salamin epektibo tungod sa pipila ka rason. Duna siyay espesipikong punto nga gustong itudlo, nga mao, aron makabenepisyo ta sa Pulong sa Diyos, dili igo ang pagbasa lang niini; kinahanglang ipadapat nato ang atong mabasa. Si Santiago mipilig ilustrasyon nga daling masabtan sa iyang mamiminaw—usa ka tawo nga nanamin. Unsay  iyang punto? Walay kapuslanan kon ang usa ka tawo nga nanamin makakitag kinahanglang ayohon sa iyang hitsura pero wala siyay himoon niana. Sa susama, walay kapuslanan kon magbasa ta sa Pulong sa Diyos ug makakitag kinahanglang bag-ohon sa atong personalidad pero wala tay himoon niana.

18. Unsang tulo ka butang ang angay natong buhaton dihang mogamit ug ilustrasyon?

¹⁸ Dihang mogamit ug ilustrasyon, puwede nimong sundogon si Santiago pinaagi sa paghimo niining tulo ka butang: (1) Seguroa nga ang ilustrasyon haom sa punto nga imong gihisgotan. (2) Paggamit ug ilustrasyon nga daling masabtan sa imong mamiminaw. (3) Himoang tin-aw ang kapadapatan sa ilustrasyon. Kon nalisdan ka sa paghunahuna ug haom nga mga ilustrasyon, tan-awa ang Watch Tower Publications Index. Ubos sa ulohang “Illustrations,” makakita kag daghang ilustrasyon nga puwede nimong gamiton. Pero hinumdomi nga ang mga ilustrasyon samag mikropono—kini magpalanog o magpasiugda sa imong punto. Busa paggamit ug ilustrasyon diha lang sa importanteng mga punto nga gusto nimong itudlo. Siyempre, dili nato tumong nga mapokus kanato ang atensiyon sa mga tawo. Ang pangunang hinungdan nga gusto natong mouswag sa atong kahanas sa pagpanudlo mao ang pagtabang sa daghang tawo kutob sa maarangan nga mahimong bahin sa malipayong pamilya ni Jehova.

19. Unsaon nato pagpakita nga giapresyar nato ang atong espirituwal nga pamilya?

¹⁹ Wala ta makapribilehiyo nga magdako uban ang hingpit nga magulang, pero nakapribilehiyo ta nga mag-alagad kang Jehova uban sa atong mga igsoon diha sa dakong espirituwal nga pamilya. Mapakita nato ang atong gugma pinaagi sa pagpakig-uban kanila, pagkat-on gikan kanila, ug maunongong pag-alagad uban nila diha sa buluhaton nga pagsangyaw ug pagpanudlo. Kon maningkamot ta nga sundogon ang ehemplo ni Santiago diha sa atong panghunahuna, binuhatan, ug paagi sa pagpanudlo, atong madayeg si Jehova ug matabangan ang sinserong mga tawo nga masuod sa atong mahigugmaong langitnong Amahan.