Natawo ko niadtong 1935 sa Darlaston, nga bahin sa Black Country, usa ka rehiyon sa England. Ginganlan nig Black Country tungod sa itom nga mga aso gikan sa daghang pabrika didto. Niadtong mga kuwatro anyos ko, dihay mga Saksi ni Jehova nga nag-Bible study sa akong mga ginikanan. Sa mga 15 anyos ko, kombinsido na ko nga ang akong gitun-an mao ang kamatuoran, ug nagpabawtismo ko niadtong 1952 sa edad nga 16.

Adtong panahona, nag-apprentice ko sa dakong pabrika nga naggamag mga hand tool ug piyesa sa sakyanan. Gibansay ko aron mahimong company secretary, ug ganahan kaayo ko sa maong trabaho.

Dayon, gidasig ko sa nagapanawng tigdumala nga mag-conduct ug Pagtuon sa Libro sa Kongregasyon sa midweek nga tigom sa among kongregasyon sa Willenhall. Naglisod kog desisyon. Adtong panahona, nagtambongan ko sa duha ka kongregasyon. Sa midweek, didto ko motambong sa kongregasyon nga kinadul-an sa akong trabahoan sa Bromsgrove, nga mga 32 kilometros (20 ka milya) gikan sa among balay. Ug sa weekend, mopauli ko sa amoa, ug didto ko motambong sa kongregasyon sa Willenhall.

Kay gusto nakong suportahan ang organisasyon ni Jehova, gidawat nako ang sugyot sa nagapanawng tigdumala bisag kinahanglan nakong biyaan ang trabaho nga gusto kaayo nako. Nagpagiya ko kang Jehova adtong tungora, ug miresulta to sa malipayong kinabuhi nga wala gyod nako mahayi.

Sa nagtambongan ko sa Bromsgrove Congregation, nailaila nako ang guwapa ug dasig kaayong sister nga si Anne. Naminyo mi niadtong 1957, ug nakapribilehiyo ming duha nga mag-alagad ingong regular payunir, espesyal payunir, diha sa nagapanawng buluhaton, ug sa Bethel. Malipayon ang among kinabuhi.

Niadtong 1966, eksayted ming makaeskuwela sa ika-42 nga klase sa Gilead. Naasayn mi sa Malawi, lugar sa Africa nga nailado tungod sa buotan ug maabiabihong mga tawo didto. Pero wala mi magdahom nga dili diay mi magdugay didto.

Miabot mi sa Malawi niadtong Pebrero 1, 1967. Nagkugi mig tuon sa ilang pinulongan sulod sa usa ka bulan, ug human ana, nagsugod mi sa distritong buluhaton. Migamit mig Kaiser Jeep nga gihunahuna sa uban nga puwedeng maruborubo bisan asa, bisan sa mga suba. Pero dili to tinuod, kay makadrayb lang mi sa mabaw kaayong mga tubig. Usahay, miestar mi sa mga balay nga hinimo sa uga nga lapok, ug kay pawod ra man ang atop niini, kinahanglang magbutang mig trapal ilalom sa atop kon ting-ulan. Dili to lalim, ilabina nga bag-o ra ming nagsugod sa among pagmisyonaryo, pero nalingaw ra mi!

Pagka-Abril, nakita nako nga morag naay motungha nga mga problema. Nadungog nako sa radyo ang giingon sa presidente sa Malawi nga si Dr. Hastings Banda. Miingon siya nga ang mga Saksi ni Jehova kuno dili mobayad ug buhis ug problema sila sa gobyerno. Siyempre dili to tinuod. Nahibalo mi nga ang tinuod nga isyu mao ang among neyutralidad, ilabina kay dili mi mopalit ug membership card para sa partido sa politika.

Pagka-Septiyembre, nabasahan namo sa newspaper nga giakusahan sa presidente ang mga igsoon. Matod niya, nagpahinabo kuno silag problema bisan asa. Sa usa ka politikal nga komperensiya, iyang gipahibalo nga sa dili madugay, idili sa gobyerno ang mga Saksi ni Jehova. Ang pagdili nagsugod niadtong Oktubre 20, 1967. Dayon giadto sa mga polis ug mga opisyales sa immigration ang sangang buhatan aron ipasira kini ug ideport ang mga misyonaryo.

Napriso mi, ug human sa tulo ka adlaw, gideport mi sa Mauritius​—nasod nga ilalom sa pagdumala sa Britain. Pero wala mi tugoti sa gobyerno sa Mauritius nga magpabilin didto ingong mga  misyonaryo. Maong giasayn mi sa Rhodesia (Zimbabwe na karon). Pag-abot namo didto, nakaatubang mig isog kaayo nga immigration officer nga dili mosugot nga pasudlon mi sa nasod. Siya miingon: “Gipapahawa mo sa Malawi, wala mo tugoti nga magpabilin sa Mauritius, unya karon mianhi mo diri? Hayahaya uroy ninyo!” Mihilak si Anne. Morag walay gustong modawat namo. Niadtong tungora, morag kaulion na ko sa England. Pero sa ulahi, gitugotan mi sa mga opisyales sa immigration nga matulog anang gabhiona sa sangang buhatan, sa kondisyon nga moreport mi sa ilang hedkuwarter pagkaugma. Gikapoy kaayo mi, pero padayon namong gitugyan ang tanan kang Jehova. Pagkaugma sa hapon, nakurat mi kay gitugtan mi nga magpabilin sa Zimbabwe ingong mga bisita. Di gyod ko malimot sa akong gibati adtong adlawa. Kombinsido ko nga gigiyahan gyod mi ni Jehova.

Sa sangang buhatan sa Zimbabwe, naasayn ko sa Service Department, nga nag-atiman sa buluhaton didto sa Malawi ug Mozambique. Gilutos pag-ayo ang mga igsoon sa Malawi. Apil sa akong trabaho ang paghubad sa mga report gikan sa mga tigdumala sa sirkito sa Malawi. Usa ka gabii niana, dihang giobertayman nako ang usa ka report, naghilak ko samtang nagbasa sa grabeng pag-abuso nga naeksperyensiyahan sa mga igsoon. * Pero nadasig pod kaayo ko sa ilang pagkamaunongon, pagtuo, ug paglahutay.​—2 Cor. 6:4, 5.

Naningkamot mi nga matagan-an ug espirituwal nga pagkaon ang mga igsoon nga nabilin sa Malawi, apil pod kadtong mibalhin sa Mozambique aron makaikyas sa kagubot. Ang translation team sa Chichewa, ang pinulongan nga gigamit sa kadaghanang tawo sa Malawi, gibalhin sa dakong uma sa usa ka brader didto sa Zimbabwe. Buotan ang maong brader kay gitukoran silag mga balay ug opisina. Gipadayon nila didto ang ilang importanteng buluhaton sa paghubad ug mga publikasyon nga binase sa Bibliya.

Gihikay namo nga ang mga tigdumala sa sirkito sa Malawi makatambong sa Chichewa nga distritong kombensiyon kada tuig sa Zimbabwe. Hatagan sila didto ug mga outline sa mga pakigpulong sa kombensiyon. Pagbalik nila sa Malawi, maningkamot sila nga isulti sa mga igsoon ang mga nahisgotan sa kombensiyon. Dihay tuig nga pag-adto nila sa Zimbabwe, nag-organisar mig Kingdom Ministry School aron palig-onon kining maisogong mga tigdumala sa sirkito.

Niadtong Pebrero 1975, gibisita nako ang mga Saksi nga taga-Malawi nga miikyas ngadto sa mga kampo sa Mozambique. Gisunod niini nga mga igsoon ang kinabag-ohang mga direksiyon sa organisasyon ni Jehova, apil ang kahikayan nga naa nay lawas sa mga ansiyano. Gihikay sa bag-ong mga ansiyano ang daghang espirituwal nga mga kalihokan, sama sa paghatag ug mga pakigpulong publiko, panaghisgot sa inadlawng teksto ug sa Bantayanang Torre, ug pagpahigayon ug mga asembliya. Ilang giorganisar ang mga kampo nga mora gyod ug nagkombensiyon, nga naay mga departamento sa pagpanghinlo, pag-apod-apod ug pagkaon, ug seguridad. Daghag napalampos ang maong matinumanong mga brader tungod sa panalangin ni Jehova, ug nadasig kaayo ko sa akong pagduaw nila.

Sa ulahing bahin sa katuigan sa 1970, ang sangang buhatan sa Zambia mao nay nagdumala sa atong buluhaton sa Malawi. Pero pirme gihapon kong naghunahuna sa mga igsoon sa Malawi ug pirme nako silang ginaampo, ug mao pod nay gihimo sa daghang igsoon. Ingong membro sa Komite sa Sangang Buhatan sa Zimbabwe, kadaghan mi nagmiting uban sa mga representante sa hedkuwarter, apil sa mga brader nga may bug-at nga responsibilidad sa Malawi, South Africa, ug Zambia. Kada miting, hisgotan namo kon unsa pay among mahimo para sa mga igsoon sa Malawi.

Sa kadugayan, dili na ingon ana ka grabe ang paglutos. Ang mga igsoon nga miikyas sa laing nasod anam-anam nga mibalik sa Malawi, ug  kadtong nagpabilin sa Malawi wala na kaayo lutosa. Legal na nga giila sa silingang mga nasod ang mga Saksi ni Jehova ug gitangtang na ang ilang mga restriksiyon. Mao pod nay gihimo sa Mozambique niadtong 1991. Pero naghunahuna mi kon kanus-a gyod hatagan ug kagawasan ang mga Saksi ni Jehova sa Malawi.

Sa ngadtongadto, nausab ang kahimtang sa politika sa Malawi. Ug niadtong 1993, wala na idili sa gobyerno ang mga Saksi ni Jehova. Dayon dihay misyonaryo nga nangutana nako, “Mobalik ka sa Malawi?” Niadtong tungora, 59 anyos na ko, maong mitubag ko, “Dili, tigulang na kaayo ko!” Pero niana mismong adlawa, nakadawat mig mensahe gikan sa Nagamandong Lawas nga nagdapit namo nga mobalik sa Malawi.

Ganahan kaayo mi sa among asaynment sa Zimbabwe, maong naglisod mig desisyon. Malipayon mi didto, ug daghan na mig suod nga mga higala. Buotan kaayo ang Nagamandong Lawas kay miingon sila nga puwede ra ming magpabilin sa Zimbabwe kon gusto namo. Busa puwede ra unta ming modesisyon nga dili mohawa sa Zimbabwe. Pero gipamalandong nako si Abraham ug Sara, nga mibiya sa ilang komportableng puy-anan dihang tigulang na sila kay gisunod nila ang instruksiyon ni Jehova.​—Gen. 12:1-5.

Midesisyon mi nga sundon ang instruksiyon sa organisasyon ni Jehova ug mibalik mi sa Malawi niadtong Pebrero 1, 1995, eksaktong 28 ka tuig sukad sa among unang pag-abot didto. Nagporma didto ug Komite sa Sangang Buhatan, ug tulo mi ka brader nga apil niini nga komite. Giorganisar dayon namo pag-usab ang mga kalihokan sa mga Saksi ni Jehova.

Nalipay gyod kong makita nga gipanalanginan ni Jehova ang buluhaton didto, ug paspas ning miuswag! Ang mga magmamantala paspas nga midaghan, gikan sa mga 30,000 niadtong 1993 ngadto sa kapig 42,000 niadtong 1998. * Giaprobahan sa Nagamandong Lawas ang mga plano para sa bag-ong sangang buhatan aron maatiman ang nagkadaghang buluhaton sa Gingharian. Naay napalit nga 12 ka ektaryang lote sa Lilongwe, ug naasayn ko diha sa construction committee.

Si Brader Guy Pierce sa Nagamandong Lawas ang mihatag sa pakigpulong aron ipahinungod ang bag-ong mga pasilidad niadtong Mayo 2001.  Kapig 2,000 ka Saksi didto ang mitambong, kadaghanan nila kapin nag 40 ka tuig nga bawtismado. Kining matinumanong mga igsoon nakalahutay sa dili lalim nga paglutos sulod sa daghang tuig dihang gidili ang buluhaton. Pobre sila sa materyal, pero dato kaayo sila sa espirituwal. Ug karon, nalipay silang nag-tour sa bag-ong Bethel. Samtang nag-tour sila, nagsige silag kanta sa mga awit sa Gingharian, ug gikanta nila ni sa style nga komon didto sa Africa. Tungod adto, nahimong makapatandog kaayo ang maong okasyon. Pamatuod to nga dagayang panalanginan ni Jehova kadtong matinumanong molahutay sa mga pagsulay.

Human sa pagtukod sa sangang buhatan, nalipay ko sa pagdawat ug mga asaynment sa pagpahinungod ug mga Kingdom Hall. Ang mga kongregasyon sa Malawi nakabenepisyo sa programa sa organisasyon sa paspas nga pagtukod ug mga Kingdom Hall sa mga lugar nga pobre ang mga igsoon. Sa una, ang mga tigomanan sa ubang kongregasyon gama sa kahoyng eucalyptus. Ang ilang atop gama sa tangbo ug ang ilang tag-as nga mga bangko gama sa uga nga lapok. Karon, ang mga igsoon kugi nga nagpagba ug mga tisa diha sa ilang hinimo nga mga pugon ug nagtukod silag nindot nga mga tigomanan. Pero ganahan gihapon silag tag-as nga bangko, kay matod pa nila, puwede ning pasal-otag lingkod ug usa pa ka tawo!

Nalipay pod ko nga makita nga gitabangan ni Jehova ang mga igsoon nga mohamtong sa espirituwal. Nakadayeg ko sa mga batan-ong brader sa Africa kay miboluntaryo sila, ug paspas silang nakakat-on kay gibansay sila sa organisasyon ni Jehova ug gigamit nila ang ilang nakat-onan. Busa gihatagan silag dugang responsibilidad sa Bethel ug sa kongregasyon. Mas nalig-on ang mga kongregasyon tungod sa bag-ong natudlo nga mga tigdumala sa sirkito, nga daghan nila mga minyo. Bisan pa sa ilang kultura, ug usahay sa pagpresyur sa ilang pamilya, kini nga mga magtiayon midesisyon nga dili usa manganak kay gusto nilang mohimo pag dugang para kang Jehova.

Human sa 52 ka tuig nako sa Africa, nakasinati kog mga problema sa panglawas. Giaprobahan sa Nagamandong Lawas ang rekomendasyon sa Komite sa Sangang Buhatan nga ibalhin mi sa Britain. Naguol mi nga biyaan ang asaynment nga among gimahal, pero mapasalamaton mi nga giatiman mi pag-ayo sa pamilyang Bethel sa Britain karon nga edaran na mi.

Kombinsido ko nga ang pagpagiya nako kang Jehova mao ang kinamaayohang desisyon nga akong nahimo. Kon misalig ko sa akong kaugalingong pagsabot, ambot kon unsa nay kinabuhi nako karon. Nahibalo si Jehova kon unsay akong gikinahanglan aron mahimong maayo ang akong kinabuhi. (Prov. 3:5, 6) Niadtong batan-on ko, interesado kong mahibalo sa mga palakaw sa dakong kompaniya. Pero ang tibuok kalibotang organisasyon ni Jehova naghatag nakog mas makapalipay nga buluhaton. Sukad sa una hangtod karon, ang pag-alagad kang Jehova nakahatag nakog makapatagbaw kaayo nga kinabuhi!