SUKAD pa sa karaang panahon, ang mga Israelinhon naanad sa paghatag ug kuwarta aron suportahan ang tinuod nga pagsimba. Pero ang pagbayad ug buhis nahimong komplikado ug bug-at kaayo para sa mga Hudiyo sa panahon ni Jesus.

Aron suportahan ang tabernakulo ug sa ulahi ang templo, ang tanang hamtong nga Hudiyo kinahanglang mobayad ug tunga sa siklo (duha ka drakma). Sa panahon ni Jesus, ang maong buhis gigamit sa pagtaganag mga halad ug pagmentinar sa templo nga gitukod ni Herodes. Ang pipila ka Hudiyo nangutana kang Pedro kon unsay panglantaw ni Jesus niana, ug si Jesus miingon nga dili sayop ang pagbayad ug buhis. Gani, gisugo niya si Pedro sa pagkuhag sensilyo aron bayran ang maong buhis.—Mat. 17:24-27.

Ang katawhan sa Diyos niadtong panahona kinahanglan pong mohatag ug ikapulo sa ilang abot o kita. (Lev. 27:30-32; Num. 18:26-28) Ang mga lider sa relihiyon miinsistir nga kinahanglang ihatag gyod sa mga Hudiyo ang ikapulo sa tanang gulay, bisan sa “herbabuena, eneldo, ug cumino.” Wala moingon si Jesus nga sayop ang pagbayad ug ikapulo, pero gisaway niya ang pagkasalingkapaw sa mga eskriba ug Pariseo.—Mat. 23:23.

Pero niadtong panahona, gimandoan sila sa mga Romano, kinsa nagpahamtang kanilag daghang buhis. Pananglitan, kadtong nakapanag-iyag yuta kinahanglang mobayad ug buhis, pinaagi mag kuwarta o mga produkto. Gibanabana nga kini mokantidad ug 20 ngadto sa 25 porsiyento sa abot sa yuta. Ang matag Hudiyo kinahanglan pong mohatag ug buhis. Mao ni nga buhis ang gipangutana sa mga Pariseo kang Jesus. Iyang gipakita kon unsay angay natong panglantaw sa pagbayad ug buhis dihang siya miingon: “Ibayad ninyo sa Cesar ang iya sa Cesar, apan ngadto sa Diyos ang iya sa Diyos.”—Mat. 22:15-22.

Duna poy bayad ang mga produkto nga mosulod ug mogawas sa usa ka distrito nga nagkolektag taripa. Ang maong buhis gikolekta diha sa mga pantalan, tulay, krosing, o entrada sa mga lungsod o merkado.

Ubos sa pagmando sa Roma, bug-at kaayo ang mga buhis nga kinahanglang bayran sa mga tawo. Ang Romanong historyano nga si Tacitus miingon nga panahon sa pagmando ni Emperador Tiberio dihang dinhi pa si Jesus sa yuta, “ang Sirya ug Judea nabug-atan pag-ayo sa ilang mga buhis ug mihangyo nga menosan kini.”

Misamot ka bug-at ang pagbayad ug buhis tungod sa paagi sa pagkolekta niana. Ang katungod nga mangolekta ibaligya ngadto sa motanyag ug kinadak-ang kantidad para niana nga trabaho. Kadtong motanyag ug kinadak-ang bayad, kinsa makaganansiya gikan sa mga resibo, mangontratag mga tawo nga mohimo sa aktuwal nga pagpangolekta, ug pinaagi niana mokita sila. Dayag nga si Zaqueo may mga maniningil nga ubos sa iyang pagdumala. (Luc. 19:1, 2) Siyempre, ang mga tawo naglagot niini, ug ubos ang ilang panglantaw sa mga maniningil ug buhis.