1-2. (a) Unsay kahimtang ni Pablo dihang gisulatan niya ang mga taga-Efeso? (b) Unsa nga mga pangutana ang atong konsiderahon?

 SAMTANG gipriso sa usa ka balay didto sa Roma, gustong dasigon ni apostol Pablo ang iyang mga isigkamagtutuo. Dili siya personal nga makabisita nila maong gisulatan niya sila. Ang usa sa iyang mga sulat maoy para sa mga taga-Efeso. Iya ning gisulat niadtong mga 60 o 61 C.E.—Efe. 1:1; 4:1.

² Mga 10 ka tuig kanhi, si Pablo nagpabilin ug pipila ka panahon sa Efeso, nga nagsangyaw ug nanudlo sa maayong balita. (Buh. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Gimahal niya pag-ayo ang mga igsoon ug gusto niyang tabangan sila nga magpabiling matinumanon kang Jehova. Pero nganong gisulatan niya ang dinihogang mga Kristohanon bahin sa kangitngit ug kahayag? Ug unsang mga leksiyon ang makat-onan sa tanang Kristohanon gikan niini nga tambag? Konsiderahon nato ang tubag niini nga mga pangutana.

GIKAN SA KANGITNGIT NGADTO SA KAHAYAG

3. Unsang mga pulong ang gigamit ni Pablo sa iyang sulat para sa mga taga-Efeso?

³ Gisulatan ni Pablo ang mga Kristohanon sa Efeso: “Kaniadto naa mo sa kangitngit, apan karon naa na mo sa kahayag.” (Efe. 5:8) Gigamit dinhi ni Pablo ang mga pulong nga kangitngit ug kahayag aron ipatin-aw ang duha ka magkalahing kahimtang. Konsiderahon nato kon nganong nakaingon si Pablo nga ang mga taga-Efeso ‘naa sa kangitngit’ kaniadto.

4. Sa unsang paagi ang mga taga-Efeso naa sa espirituwal nga kangitngit?

⁴ Espirituwal nga kangitngit. Sa wala pa makakat-on sa kamatuoran  ug mahimong Kristohanon, ang mga taga-Efeso nga gisulatan ni Pablo naulipon sa bakak nga relihiyosong mga pagtulon-an ug mga patuotuo. Naa sa siyudad sa Efeso ang sikat nga templo ni Artemis, nga niadtong panahona giisip nga usa sa pinakatalagsaong tinukod sa tibuok kalibotan. Ang mga tawo moadto niana nga templo aron mosimba sa mga idolo. Ang paghimo ug pagpamaligyag mga imahen sa diyosa nga si Artemis maoy dakog kita nga negosyo adtong panahona. (Buh. 19:​23-27) Dugang pa, ang siyudad nailhan pod sa paggamit ug salamangka.—Buh. 19:19.

5. Sa unsang paagi ang mga taga-Efeso naa sa moral nga kangitngit?

⁵ Moral nga kangitngit. Ang mga taga-Efeso nailhan sa ilang grabeng imoralidad ug walay kaulaw nga paggawi. Ang bastos nga sinultihan komon kaayo sa ilang mga teatro ug bisan sa ilang relihiyosong mga selebrasyon. (Efe. 5:3) Daghan kanila ang “dili na makaila kon unsay maayo ug daotan,” nga sa literal nagkahulogang “dili na mobatig kasakit.” (Efe. 4:​17-19) Sa wala pa sila makakat-on kon unsa gyoy husto o sayop, ang ilang konsensiya nakubalan na ug wala sila mobati nga naa silay tulubagon kang Jehova. Tungod niana, si Pablo miingon nga ang “ilang kaisipan naa sa kangitngit ug sila nahimulag sa kinabuhi nga naggikan sa Diyos.”

6. Nganong nakaingon si Pablo nga ang mga taga-Efeso ‘naa na sa kahayag’?

⁶ Pero ang uban sa mga taga-Efeso wala magpabilin sa kangitngit. Si Pablo misulat nga “naa na [sila] sa kahayag maylabot sa Ginoo.” (Efe. 5:8) Nagkinabuhi na sila uyon sa Pulong ni Jehova, nga samag kahayag nga naggiya kanila. (Sal. 119:105) Gibiyaan na nila ang mga binuhatan nga konektado sa bakak nga relihiyon ug ang ilang imoral nga paggawi. Ila nang ‘gisundog ang Diyos’ ug gihimo ang ilang kinamaayohan sa pagsimba ug paglipay kang Jehova.—Efe. 5:1.

7. Sa unsang paagi ang atong kahimtang parehas niadtong sa mga Kristohanon sa Efeso?

⁷ Sa susama, sa wala pa ta makakat-on sa kamatuoran, naa pod ta sa espirituwal ug moral nga kangitngit. Ang uban nato nagsaulog ug  mga selebrasyon nga konektado sa bakak nga relihiyon ug ang uban imoral ug pagkinabuhi. Pero dihang nakakat-on ta sa mga sukdanan ni Jehova sa husto ug sayop, mihimo tag mga kausaban. Nagkinabuhi na ta subay sa iyang matarong nga mga sukdanan. Ug ingong resulta, nakabaton tag daghang kaayohan. (Isa. 48:17) Pero karon, nag-atubang tag daghang pagsulay. Kinahanglan tang magpalayo gikan sa kangitngit nga ato nang gibiyaan ug ‘padayong magkinabuhi ingong mga anak sa kahayag.’ Unsaon nato na paghimo?

LIKAYI ANG KANGITNGIT

8. Sumala sa Efeso 5:​3-5, unsay kinahanglang likayan sa mga taga-Efeso?

⁸ Basaha ang Efeso 5:​3-5. Aron makapabiling layo sa moral nga kangitngit, kinahanglang padayong isalikway sa mga Kristohanon sa Efeso ang mga binuhatan nga gidumtan ni Jehova. Lakip ana ang seksuwal nga imoralidad, apil na pod ang bastos nga sinultihan. Gipahinumdoman ni Pablo ang mga taga-Efeso nga kinahanglan nilang likayan ang maong mga butang aron madawat nila ang “panulondon sa Gingharian sa Kristo ug sa Diyos.”

9. Nganong angay natong likayan ang bisan unsa nga makatental nato sa paghimog imoralidad?

⁹ Sa atong bahin, kinahanglang padayon natong likayan ang “way pulos nga mga buhat nga iya sa kangitngit.” (Efe. 5:11) Gipakita sa mga eksperyensiya nga kon ang tawo magsigeg tan-aw, paminaw, o hisgot bahin sa hugaw, imoral nga mga butang, mas dakog posibilidad nga makahimo siyag daotan. (Gen. 3:6; Sant. 1:​14, 15) Sa usa ka nasod, daghang igsoon ang nahimong “friends” sa usa ka online nga group chat. Sa primero, espirituwal pa nga mga butang ang ilang gihisgotan diha sa ilang chat. Pero sa ngadtongadto, dili na maayo ang ilang topic. Naghisgot na sila bahin sa sekso. Sa ulahi, ubay-ubay niini nga mga igsoon ang miingon nga tungod sa ilang hugaw nga ginahisgotan sa chat, nakahimo silag seksuwal nga imoralidad.

10. Sa unsang paagi naningkamot si Satanas sa paglimbong nato? (Efeso 5:6)

¹⁰ Ang kalibotan ni Satanas naningkamot sa paglimbong nato aron patuohon ta nga ang mga butang nga giisip ni Jehova nga imoral ug hugaw dili ra sayop. (2 Ped. 2:19) Dili ni ikatingala! Sukad pa sa una, ginalibog na sa Yawa ang hunahuna sa mga tawo aron malisdan sila sa pag-ila kon unsay husto ug sayop. (Isa. 5:20; 2 Cor. 4:4) Kanay hinungdan nga daghang salida, programa sa TV, ug website ang nagpasiugda sa mga ideya nga supak sa matarong nga mga sukdanan ni Jehova. Naningkamot si Satanas nga limbongan ta aron atong hunahunaon nga ang hugaw nga mga buhat dalawaton, dili ra makadaot, ug makapalipay pa gyod.—Basaha ang Efeso 5:6.

11. Sa unsang paagi gipasiugda sa eksperyensiya ni Angela nga kinahanglan natong sundon ang maalamong tambag sa Efeso 5:7? (Tan-awa sab ang hulagway.)

¹¹ Gusto ni Satanas nga makig-uban ta sa mga tawo nga wala mahigugma kang Jehova aron malisdan ta sa pagsunod sa Iyang mga sukdanan. Busa gidasig ni Pablo ang mga taga-Efeso: “Ayaw mo pakig-uban nila,” sa ato pa, niadtong nagbuhat ug daotan sa panan-aw sa Diyos. (Efe. 5:​7, footnote) Pero kinahanglan tang mas mag-amping kay sa mga taga-Efeso kaniadto, kay karon puwede tang makig-uban sa mga tawo dili lang sa personal kondili bisan diha sa social media. Nakita ni Angela, a nga nagpuyo sa Asia, kon unsa ka peligroso ang social media. Siya miingon: “Delikado gyod ni kay sa ngadtongadto, puwedeng makubalan ang imong konsensiya. Miabot sa punto nga dili na ko makonsensiya nga naa koy ‘friends’  nga wala magtahod sa mga prinsipyo sa Bibliya. Ngadtongadto, naghunahuna na ko nga okey ra ang pagkinabuhi nga dili makapalipay kang Jehova.” Maayo na lang kay gitabangan si Angela sa mahigugmaong mga ansiyano nga mohimog mga kausaban. Siya miingon: “Nagpokus na ko karon sa espirituwal nga mga butang imbes sa social media.”

12. Unsay makatabang nato nga padayong sundon ang mga sukdanan ni Jehova sa husto ug sayop?

¹² Kinahanglan natong suklan ang panghunahuna sa kalibotan nga dalawaton ra ang imoral nga binuhatan. Nahibalo ta kon unsay husto. (Efe. 4:​19, 20) Maayong pangutan-on nato ang atong kaugalingon: ‘Naningkamot ba ko nga likayan ang tanang wala kinahanglana nga pagpakig-uban sa mga katrabaho, klasmet, ug uban pa nga wala magtahod sa matarong nga mga sukdanan ni Jehova? Gisunod ba gyod nako ang mga sukdanan ni Jehova bisag moingon ang uban nga sirado ra kaayo kog hunahuna?’ Sumala sa gipakita sa 2 Timoteo 2:​20-22, kinahanglan pod tang mag-amping sa pagpilig suod nga mga higala diha sa kongregasyon. Atong hinumdoman nga naa tingali uban nga dili makatabang nato nga magpabiling matinumanon sa pag-alagad kang Jehova.

MAGKINABUHI “INGONG MGA ANAK SA KAHAYAG”

13. Unsay gipasabot sa “pagkinabuhi ingong mga anak sa kahayag”? (Efeso 5:​7-9)

¹³ Gawas nga gidasig ni Pablo ang mga Kristohanon sa Efeso nga padayong isalikway ang kangitngit, iya pod silang gidasig sa “pagkinabuhi ingong mga anak sa kahayag.” (Basaha ang Efeso 5:​7-9.) Unsay gipasabot niana? Nagpasabot na nga mogawi ta ingong tinuod nga mga Kristohanon sa tanang panahon. Ang usa ka paagi aron mahimo nato ni mao ang pagkugi sa pagbasa ug pagtuon sa Bibliya ug sa atong mga publikasyon nga binase sa Bibliya. Ug importante kaayo nga atong tun-an ang ehemplo ug mga gitudlo ni Jesu-Kristo, “ang kahayag sa kalibotan.”—Juan 8:12; Prov. 6:23.

14. Sa unsang paagi ang balaang espiritu makatabang nato?

¹⁴ Gikinahanglan pod nato ang tabang sa balaang espiritu sa Diyos aron padayon tang mogawi ingong “mga anak sa kahayag.” Ngano?  Kay dili gyod sayon nga magpabiling hinlo niining imoral nga kalibotan. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) Ang balaang espiritu makatabang nato nga masuklan ang panghunahuna sa kalibotan, apil na ang mga pilosopiya ug ideya nga supak sa panghunahuna sa Diyos. Ang balaang espiritu makatabang pod nato nga mapakita ang “tanang matang sa pagkamaayo ug pagkamatarong.”—Efe. 5:9.

15. Sa unsang mga paagi makadawat tag balaang espiritu? (Efeso 5:​19, 20)

¹⁵ Ang usa ka paagi nga makadawat tag balaang espiritu mao ang pagpangayo niana diha sa pag-ampo. Si Jesus miingon nga si Jehova “mohatag ug balaang espiritu niadtong nagapangayo kaniya.” (Luc. 11:13) Dihang dayegon nato si Jehova sa mga tigom, madawat pod nato ang balaang espiritu. (Basaha ang Efeso 5:​19, 20.) Ug ang maayong impluwensiya sa balaang espiritu sa Diyos makatabang nato nga magkinabuhi sa paagi nga makapalipay sa Diyos.

16. Unsay makatabang aron makahimo tag maalamong mga desisyon? (Efeso 5:​10, 17)

¹⁶ Dihang mohimog importanteng mga desisyon, kinahanglan natong sabton “kon unsa ang kabubut-on ni Jehova” ug molihok uyon niana. (Basaha ang Efeso 5:​10, 17.) Dihang atong hunahunaon kon unsa nga mga prinsipyo sa Bibliya ang mapadapat sa atong situwasyon, atong gipakita nga naningkamot ta nga masabtan ang panghunahuna sa Diyos. Ug dihang ipadapat nato ang iyang mga prinsipyo, makahimo tag maayong mga desisyon.

17. Unsay gipasabot sa paggamit sa atong panahon sa maalamong paagi? (Efeso 5:​15, 16) (Tan-awa sab ang hulagway.)

¹⁷ Gitambagan pod ni Pablo ang mga Kristohanon sa Efeso nga gamiton ang ilang panahon sa maalamong paagi. (Basaha ang Efeso 5:​15, 16.) Ang “usa nga daotan,” ang atong kaaway nga si Satanas, naningkamot nga ma-busy ta sa mga butang sa kalibotan aron wala na tay panahon sa pag-alagad sa Diyos. (1 Juan 5:19) Basig unahon na sa usa ka Kristohanon  ang kuwarta, edukasyon, o trabaho imbes ang pag-alagad kang Jehova. Kon mao, nagpakita kana nga naimpluwensiyahan na siya sa panghunahuna sa kalibotan. Siyempre, wala ray sayop niining mga butanga, pero dili kini ang angay natong unahon sa atong kinabuhi. Aron magkinabuhi “ingong mga anak sa kahayag,” kinahanglan natong “gamiton ang [atong] panahon sa kinamaayohang paagi,” nga magpokus sa kon unsa gyoy importante.

18. Unsay gihimo ni Donald aron magamit ang iyang panahon sa kinamaayohang paagi?

¹⁸ Pangitag mga paagi nga makaalagad kang Jehova nga mas bug-os pa. Kanay gihimo ni Donald nga nagpuyo sa South Africa. Siya miingon: “Gihunahuna nako pag-ayo ang akong situwasyon ug mihangyo ko kang Jehova nga tabangan ko nga makahimog dugang sa ministeryo. Nag-ampo ko nga makakita kog trabaho nga maghatag nakog dugang panahon sa pagsangyaw. Sa tabang ni Jehova, nakakita kog ingon ana nga trabaho. Dayon ako ug ang akong asawa misulod sa bug-os panahong pag-alagad.”

19. Sa unsang paagi ta makapadayon sa pagkinabuhi “ingong mga anak sa kahayag”?

¹⁹ Ang sulat ni Pablo sa mga taga-Efeso seguradong nakatabang nila nga magpabiling matinumanon kang Jehova. Ug kana nga tambag makatabang pod nato karon. Sama sa nahisgotan na, makatabang ni nato sa pagpilig maayong mga kauban ug kalingawan. Makadasig ni nato nga padayong magpagiya sa kahayag sa kamatuoran pinaagi sa regular nga pagtuon sa Bibliya. Ug nagpasiugda ni sa kaimportante sa balaang espiritu, nga makatabang nato nga maugmad ang nindot nga mga hiyas. Ang pagpadapat sa gisulat ni Pablo makatabang nga makahimo tag maalamong mga desisyon nga uyon sa panghunahuna ni Jehova. Kon ato nang himoon, makalikay ta sa kangitngit niining kalibotana ug makapabilin sa kahayag!