1-2. Unsay atong hisgotan niining artikuloha?

KARON, mas daghag ebidensiya nga nagkinabuhi ta sa kataposang bahin niining kataposang mga adlaw. Sa dili madugay, laglagon ni Jehova ug Jesu-Kristo ang tanang gobyerno nga supak sa Gingharian. Sa dili pa kana mahitabo, ang hari sa amihanan ug hari sa habagatan padayong magkontrahay ug padayong maglutos sa katawhan sa Diyos.

² Niining artikuloha, atong hisgotan ang tagna sa Daniel 11:40–12:1. Atong sayron kon kinsa ang hari sa amihanan karon ug hisgotan kon nganong makasalig ta nga luwason ta ni Jehova bisag unsay mahitabo sa umaabot.

3-4. Kinsa ang hari sa amihanan karon? Ipatin-aw.

³ Human mahugno ang Soviet Union niadtong 1991, ang katawhan sa Diyos nianang dakong rehiyon nakaeksperyensiyag ‘diyutayng tabang’​—usa ka yugto sa kagawasan. (Dan. 11:34) Tungod niana, may kagawasan na sila sa pagsangyaw, ug wala madugay ang mga magmamantala sa mga nasod nga bahin kaniadto sa Soviet Union miabot ug gatosan ka libo. Pero paglabay sa pipila ka tuig, ang Russia ug ang mga kaalyado niini nahimong hari sa amihanan. Ingon sa gihisgotan sa miaging artikulo, ang usa ka gobyerno mahimong hari sa amihanan o hari sa habagatan kon buhaton niini ang tulo ka butang: (1) Siya makiglabot sa katawhan sa Diyos, (2) iyang ipakita nga kaaway siya ni Jehova ug sa Iyang katawhan, ug (3) siya makigkompetensiya sa karibal nga hari.

⁴ Matikdi kon nganong makaingon ta nga karon, ang hari sa amihanan mao ang Russia ug ang mga kaalyado niini. (1) Sila nakiglabot sa katawhan sa Diyos, nga nagdili sa buluhatong  pagsangyaw ug naglutos sa gatosan ka libong igsoon nga nagpuyo sa mga dapit nga sakop nila. (2) Ang ilang gihimo nagpakita nga gidumtan nila si Jehova ug ang iyang katawhan. (3) Sila nakigkompetensiya sa hari sa habagatan, ang Anglo-Amerikanong Gahom sa Kalibotan. Atong tan-awon kon sa unsang paagi ang Russia ug ang mga kaalyado niini nahimong hari sa amihanan.

5. Unsang yugto sa panahon ang gihisgotan sa Daniel 11:40-43, ug unsay mahitabo nianang panahona?

⁵ Basaha ang Daniel 11:40-43. Kining bahina sa tagna naghisgot sa mahitabo panahon sa kataposan. Gihisgotan niini ang pagkontrahay sa hari sa amihanan ug hari sa habagatan. Ingon sa gitagna ni Daniel, sa panahon sa kataposan, ang hari sa habagatan “makigtinuloray,” o “makigsinungayay” sa hari sa amihanan.​—Dan. 11:40; footnote.

6. Sa unsang paagi ang duha ka hari nagtinuloray?

⁶ Ang hari sa amihanan ug hari sa habagatan padayong nagkompetensiyahay kay gusto sa matag usa nila nga modominar sa kalibotan. Pananglitan, konsideraha ang nahitabo human sa Gubat sa Kalibotan II dihang ang Soviet Union ug ang mga kaalyado niini misugod sa pagdominar sa dakong bahin sa Europe. Ang gihimo sa hari sa amihanan nagpugos sa hari sa habagatan sa pagpakig-alyansa sa ubang kanasoran, ug kini nga alyansa gitawag ug NATO (North Atlantic Treaty Organization). Ang hari sa amihanan ug hari sa habagatan naggastog dako aron magpalabwanayg armas. Ang hari sa amihanan nakig-away sab pinaagi sa pagsuportar sa mga kaaway sa karibal niini sa Africa, Asia, ug Latin America. Sa di pa dugayng katuigan, ang Russia ug ang mga kaalyado niini nahimong gamhanan kaayo sa tibuok kalibotan. Nakig-away sab sila sa hari sa habagatan gamit ang mga computer. Ang duha ka hari nag-akusahay, nga ang matag usa kanila naggamit kunog mga programa sa computer aron daoton ang ekonomiya ug politikal nga sistema sa usag usa. Ug sumala sa gitagna ni Daniel, ang hari sa amihanan padayong nag-atake sa katawhan sa Diyos.​—Dan. 11:41.

7. Unsa ang “yuta sa Dekorasyon”?

⁷ Ang Daniel 11:41 nag-ingon nga ang hari sa amihanan mosulod sa “yuta sa Dekorasyon.” Unsa kanang yutaa? Sa karaang panahon, ang Israel giisip nga “kinanindotan sa tanang yuta.” (Ezeq. 20:6) Ang maong yuta espesyal kaayo kay diha niana gihimo ang matuod nga pagsimba. Sukad sa Pentekostes 33 C.E., ang “yuta sa Dekorasyon” dili na usa ka espesipikong dapit sa yuta. Makataronganon ni kay ang katawhan ni Jehova naa na sa tibuok kalibotan. Busa ang “yuta sa Dekorasyon” karon mao ang paagi sa pagkinabuhi sa katawhan ni Jehova nga nag-apil sa ilang pagsimba kaniya pinaagi sa mga tigom ug sa ministeryo.

8. Sa unsang paagi ang hari sa amihanan misulod sa “yuta sa Dekorasyon”?

⁸ Panahon sa kataposang mga adlaw, ang hari sa amihanan kadaghan misulod sa “yuta sa Dekorasyon.” Pananglitan, dihang ang Nazi Germany mao ang hari sa amihanan ilabina panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan, siya misulod sa “yuta sa Dekorasyon” pinaagi sa paglutos ug pagpatay sa katawhan sa Diyos. Human sa Gubat sa Kalibotan II dihang ang Soviet Union nahimong hari sa amihanan, siya misulod sa “yuta sa Dekorasyon” pinaagi sa paglutos sa katawhan sa Diyos ug pagpugos kanila sa pagbalhin sa Siberia.

9. Sa di pa dugayng katuigan, sa unsang paagi ang Russia ug ang mga kaalyado niini misulod sa “yuta sa Dekorasyon”?

 ⁹ Sa di pa dugayng katuigan, ang Russia ug ang mga kaalyado niini misulod sab sa “yuta sa Dekorasyon.” Sa unsang paagi? Niadtong 2017, gidili sa Russia ang buluhaton sa katawhan ni Jehova ug gipapriso ang atong mga igsoon. Gidili sab niya ang atong mga publikasyon, apil na ang Bag-ong Kalibotang Hubad. Dugang pa, giembargo niya ang atong sangang buhatan sa Russia, maingon man ang mga Kingdom Hall ug Assembly Hall. Tungod niana, niadtong 2018, gipaila sa Nagamandong Lawas ang Russia ug ang mga kaalyado niini ingong hari sa amihanan. Pero bisan pag grabeng gilutos ang katawhan ni Jehova, wala sila makig-away sa gobyerno o maningkamot sa pag-usab niini. Hinunoa, ilang gisunod ang tambag sa Bibliya nga iampo ang “tanan nga taas ug katungdanan,” ilabina kon kadtong naa sa katungdanan maghimog mga desisyon nga makaapektar sa kagawasan sa pagsimba.​—1 Tim. 2:1, 2.

10. Mapildi ba sa hari sa amihanan ang hari sa habagatan? Ipatin-aw.

¹⁰ Ang tagna sa Daniel 11:40-45 pangunang nagpokus sa kon unsay buhaton sa hari sa amihanan. Nagpasabot ba ni nga mapildi niya ang hari sa habagatan? Wala. Ang hari sa habagatan “buhi” pa dihang laglagon ni Jehova ug Jesus ang tanang gobyerno sa tawo panahon sa Armagedon. (Pin. 19:20) Nganong makaseguro ta niana? Konsideraha ang gipakita sa mga tagna sa Daniel ug sa Pinadayag.

11. Unsay gipakita sa Daniel 2:43-45? (Tan-awa ang hulagway sa atubangan sa magasin.)

¹¹ Basaha ang Daniel 2:43-45. Si Daniel naghisgot sa sunodsunod nga gobyerno sa tawo nga nakaapektar sa katawhan sa Diyos. Kini nga mga gobyerno gihulagway ingong lainlaing parte sa usa ka dako kaayong metal nga estatuwa. Ang kataposang gobyerno nga gihisgotan sa tagna gihulagway ingong tiil nga gama sa puthaw nga naay sagol nga kulonon. Ang tiil nagrepresentar sa Anglo-Amerikanong Gahom sa Kalibotan. Ang maong tagna nagpakita nga ang Anglo-Amerika gamando pa dihang laglagon sa Gingharian sa Diyos ang mga gobyerno sa tawo.

12. Unsay girepresentahan sa ikapitong ulo sa pintas nga mananap, ug nganong importanteng mahibaloan kana?

¹² Si apostol Juan naghisgot sab ug sunodsunod nga mga gahom sa kalibotan nga nagmando sa katawhan ni Jehova. Gihulagway ni Juan kini nga mga gobyerno ingong pintas nga mananap nga may pito ka ulo. Ang ikapitong ulo niana nga mananap nagrepresentar sa Anglo-Amerikanong Gahom sa Kalibotan. Importanteng mahibaloan kana kay wala nay laing ulo human niana. Ang ikapitong ulo niini nga mananap gamando pa dihang ang Kristo ug ang iyang langitnong kasundalohan maglaglag niana ug sa tanang bahin sa mananap. *​—Pin. 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. Kinsa si “Gog sa yuta sa Magog,” ug unsay posibleng makaaghat niya sa pag-atake sa katawhan sa Diyos?

¹³ Ang Ezequiel 38:10-23 maghatag natog ideya kon unsay posibleng mahitabo sa dili pa laglagon ang hari sa amihanan ug hari sa habagatan. Kini nga tagna ni Ezequiel ug ang mga tagna sa Daniel 2:43-45; 11:44–12:1 ug Pinadayag 16:13-16, 21 posibleng naghisgot sa  samang yugto sa panahon ug mga panghitabo. Kon mao gyod na, makadahom ta nga mahitabo ang mosunod.

¹⁴ Human sa pagsugod sa dakong kasakitan, ang “mga hari sa tibuok gipuy-ang yuta” mag-alyansa. (Pin. 16:13, 14; 19:19) Ang maong alyansa sa kanasoran gitawag sa Kasulatan ug “Gog sa yuta sa Magog.” (Ezeq. 38:2) Kini nga alyansa moatake sa katawhan sa Diyos ug maningkamot sa paglaglag kanila. Unsay makaaghat nila sa pag-atake? Sa paghisgot niini nga panahon, nakita ni apostol Juan nga ang mga kaaway sa Diyos gipaulanan ug dagko kaayong yelo. Ang maong simbolikong pag-ulan ug yelo mahimong magtumong sa bug-at nga mensahe sa paghukom nga ipahayag sa katawhan ni Jehova. Posible nga kini nga mensahe mag-aghat kang Gog sa Magog sa pag-atake sa katawhan sa Diyos sa tuyo nga puohon sila.​—Pin. 16:21.

15-16. (a) Unsang panghitabo ang posibleng gitumong sa Daniel 11:44, 45? (b) Unsay mahitabo sa hari sa amihanan ug sa uban pang nasod nga bahin sa Gog sa Magog?

¹⁵ Kining pagpahayag ug bug-at nga mensahe ug ang kataposang pag-atake nga himoon sa mga kaaway sa Diyos posibleng mao pod ang mga panghitabo nga gihisgotan sa Daniel 11:44, 45. (Basaha.) Dinhi, si Daniel nag-ingon nga ang hari sa amihanan mahasol sa “mga balita gikan sa sidlakan ug amihanan,” mao nga siya mogawas nga may “dakong kasuko.” Tuyo sa hari sa amihanan nga “laglagon ang daghan.” Ang “daghan” nga gihisgotan dinhi morag nagtumong sa katawhan ni Jehova. * Posible nga si Daniel naghisgot bahin sa kataposang pag-atake batok sa katawhan sa Diyos.

¹⁶ Dihang ang hari sa amihanan ug ang uban pang gobyerno sa kalibotan moatake sa katawhan sa Diyos, ang Labing Gamhanan masuko pag-ayo, dayon magsugod ang Armagedon. (Pin. 16:14, 16) Nianang panahona, laglagon ang hari sa amihanan ug ang uban pang nasod nga bahin sa Gog sa Magog, ug “walay motabang kaniya.”​—Dan. 11:45.

17. Kinsa si Miguel, “ang labawng prinsipe” nga gihisgotan sa Daniel 12:1? Unsay iyang ginahimo karon, ug unsay iyang himoon sa umaabot?

¹⁷ Ang sunod nga bersikulo sa asoy ni Daniel  naghatag ug dugang nga detalye kon sa unsang paagi laglagon ang hari sa amihanan ug ang mga kaalyado niini, ug kon sa unsang paagi ta luwason. (Basaha ang Daniel 12:1.) Unsay gipasabot niini nga bersikulo? Ang Miguel maoy laing ngalan sa atong nagamandong hari, si Kristo Jesus. Siya “nagtindog alang” sa katawhan sa Diyos sukad niadtong 1914 dihang ang iyang Gingharian natukod sa langit. Sa dili madugay, siya “motindog,” o maglaglag sa iyang mga kaaway, sa gubat sa Armagedon. Ang maong gubat mao ang kataposang panghitabo diha sa gitawag ni Daniel nga kinagrabehang “panahon sa kasakitan.” Sa tagna ni Juan sa Pinadayag, ang yugto sa panahon nga mosangko sa Armagedon, apil ang Armagedon, gitawag ug “dakong kasakitan.”​—Pin. 6:2; 7:14.

18. Nganong dili ta angayng mahadlok bisag unsa pay mahitabo sa umaabot?

¹⁸ Si Daniel ug Juan nag-ingon nga luwason ni Jehova ug Jesus ang ilang mga alagad panahon sa dakong kasakitan. Busa dili ta angayng mahadlok bisag unsa pay mahitabo sa umaabot. Si Daniel nag-ingon nga ang mga ngalan sa maluwas ‘masulat sa basahon.’ (Dan. 12:1) Unsay atong buhaton aron masulat ang atong ngalan nianang basahona? Kinahanglan natong pamatud-an nga nagtuo ta kang Jesus, ang Kordero sa Diyos. (Juan 1:29) Kinahanglan tang magpabawtismo ingong simbolo sa atong pagpahinungod sa Diyos. (1 Ped. 3:21) Ug kinahanglan natong ipakita ang atong pagsuportar sa Gingharian sa Diyos pinaagi sa paghimo sa atong maarangan sa pagtabang sa uban nga makakat-on bahin kang Jehova.

19. Unsay angay natong buhaton karon, ug ngano?

¹⁹ Panahon na karon sa pagpalig-on sa atong pagsalig kang Jehova ug sa iyang organisasyon. Panahon na karon nga suportahan ang Gingharian sa Diyos. Kon ato nang buhaton, maluwas ta dihang laglagon sa Gingharian sa Diyos ang hari sa amihanan ug hari sa habagatan.