1. Unsay gidasig ni Jehova nga atong buhaton?

GIPABILHAN pag-ayo ni Jehova ang maunongong gugma. (Os. 6:6) Gusto niya nga ang iyang mga alagad magpabili pod niana. Pinaagi kang propetang Miqueas, ang atong Diyos nagdasig kanato sa “paghigugma sa maunongong gugma.” (Miq. 6:8, footnote) Pero aron mahimo kana, kinahanglan natong mahibaloan kon unsa ang maunongong gugma.

2. Unsa ang maunongong gugma?

² Unsa ang maunongong gugma? Ang terminong “maunongong gugma” makitag mga 230 ka beses diha sa Bag-ong Kalibotang Hubad sa Balaang Kasulatan. Unsay gipasabot niini? Sumala sa “Glossary sa mga Termino sa Bibliya” nga makita niana nga hubad, kini nagtumong sa “gugma nga gipalihok sa panaad, integridad, pagkamaunongon, ug suod nga pagbati. Sagad gigamit kini may kalabotan sa gugma sa Diyos alang sa mga tawo, apan gugma usab kini nga ipakita tali sa mga tawo.” Si Jehova ang kinalabwang ehemplo sa pagpakitag maunongong gugma. Niining artikuloha, atong hisgotan kon sa unsang paagi si Jehova nagpakitag maunongong gugma sa mga tawo. Sa sunod nga artikulo, atong hisgotan kon sa unsang paagi kita nga mga alagad ni Jehova makasundog kaniya sa pagpakitag maunongong gugma sa usag usa.

3. Giunsa pagpaila ni Jehova ang iyang kaugalingon kang Moises?

³ Wala madugay human mobiya ang mga Israelinhon sa Ehipto, gipaila ni Jehova ang iyang kaugalingon kang Moises pinaagi sa pagsulti sa Iyang ngalan ug mga hiyas. Siya miingon: “Si Jehova, si Jehova, Diyos nga maluluy-on ug mabination, dili daling masuko ug dagaya sa maunongong gugma ug kamatuoran, nagapakitag maunongong gugma sa linibo ka henerasyon, nagapasaylo sa kasaypanan ug kalapasan ug kasal-anan.” (Ex. 34:6, 7) Pinaagi niining  nindot nga deskripsiyon sa Iyang mga hiyas, may gipadayag si Jehova kang Moises nga talagsaon kaayo bahin sa Iyang maunongong gugma. Unsa kini?

4-5. (a) Unsay giingon ni Jehova bahin sa iyang kaugalingon? (b) Unsang mga pangutana ang atong hisgotan?

⁴ Si Jehova wala lang mag-ingon nga duna siyay maunongong gugma kondili nga siya “dagaya sa maunongong gugma.” Kana nga deskripsiyon makita pag daghang beses diha sa Bibliya. (Num. 14:18; Neh. 9:17; Sal. 86:15; 103:8; Joel 2:13; Jon. 4:2) Sa matag higayon nga gigamit kini nga deskripsiyon, si Jehova lang ang gitumong, dili ang mga tawo. Makapainteres gyod nga sagad gipaila ni Jehova ang iyang kaugalingon nianang paagiha. Busa, ang maunongong gugma importante kaniya. * Kanay rason nga si Haring David miingon: “Oh Jehova, ang imong maunongong gugma misangko sa kalangitan . . . Pagkabililhon sa imong maunongong gugma, Oh Diyos! Sa landong sa imong mga pako, ang mga anak sa mga tawo modangop.” (Sal. 36:5, 7) Sama kang David, giapresyar ba nato pag-ayo ang maunongong gugma sa Diyos?

⁵ Aron mas masabtan nato ang kahulogan sa maunongong gugma, atong hisgotan ang duha ka pangutana: Kinsay pakitaan ni Jehova ug maunongong gugma? Ug unsang kaayohan ang atong madawat tungod sa pagpakita ni Jehova ug maunongong gugma kanato?

6. Kinsay pakitaan ni Jehova ug maunongong gugma?

⁶ Kinsay pakitaan ni Jehova ug maunongong gugma? Ang Bibliya nag-ingon nga puwede natong higugmaon ang daghang butang, sama sa “disiplina,” “kahibalo,” ug “kaalam.” (Prov. 12:1; 29:3) Pero ang maunongong gugma dili mapakita ngadto sa mga butang; mapakita lang ni ngadto sa mga tawo. Apan dili kay si bisan kinsa lang ang pakitaan ni Jehova ug maunongong gugma. Iya ning ipakita niadtong dunay suod nga relasyon kaniya. Ang atong Diyos maunongon sa iyang mga higala. Duna siyay nindot nga katuyoan para nila, ug dili siya mohunong sa paghigugma kanila.

7. Sa unsang paagi si Jehova nagpakitag gugma sa tanang tawo?

⁷ Si Jehova nagpakitag gugma sa tanang tawo. Gisultihan ni Jesus si Nicodemo: “Gihigugma pag-ayo sa Diyos ang kalibotan [o, ang mga tawo] mao nga gihatag niya ang iyang bugtong nga Anak aron ang tanan nga magpakitag pagtuo kaniya dili malaglag kondili makabaton ug kinabuhing walay kataposan.”—Juan 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

8-9. (a) Nganong si Jehova nagpakitag maunongong gugma sa iyang mga alagad? (b) Unsay atong sunod nga hisgotan?

⁸ Sumala sa gihisgotan ganina, si Jehova nagpakitag maunongong gugma niadto lang dunay  suod nga relasyon kaniya—ang iyang mga alagad. Makita nato ni sa giingon ni Haring David ug ni propetang Daniel. Pananglitan, si David miingon: “Padayong ipakita ang imong maunongong gugma ngadto sa mga nakaila kanimo.” “Ang maunongong gugma ni Jehova maoy hangtod sa hangtod alang niadtong mga nahadlok kaniya.” Ug si Daniel miingon: “Oh Jehova, ang matuod nga Diyos, [kinsa] nagapakitag maunongong gugma niadtong nahigugma kaniya ug nagatuman sa iyang mga sugo.” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Base niini nga mga teksto, si Jehova nagpakitag maunongong gugma sa iyang mga alagad kay sila nakaila kaniya, nahadlok kaniya, nahigugma kaniya, ug nagatuman sa iyang mga sugo. Si Jehova nagpakitag maunongong gugma ngadto lang sa iyang katawhan, sa iyang tinuod nga mga magsisimba.

⁹ Sa wala pa ta mag-alagad kang Jehova, nakabenepisyo ta sa gugma nga gipakita sa Diyos sa tanang tawo. (Sal. 104:14) Pero karon nga nagsimba na ta kaniya, nakabenepisyo sab ta sa iyang maunongong gugma. Gani, gipasaligan ni Jehova ang iyang mga alagad: ‘Ang akong maunongong gugma dili mawala kaninyo.’ (Isa. 54:10) Sa pagkatinuod, sama sa naeksperyensiyahan mismo ni David, “trataron ni Jehova sa espesyal nga paagi ang maunongon kaniya.” (Sal. 4:3) Unsay angay natong himoon tungod sa espesyal nga pagtagad ni Jehova kanato? Ang salmista miingon: “Bisan kinsa nga maalamon maghatag ug pagtagad niining mga butanga ug iyang susihon pag-ayo ang mga buhat sa maunongong gugma ni Jehova.” (Sal. 107:43) Kining maayo nga tambag naggikan kang Jehova. Busa, atong hisgotan ang tulo ka paagi diin ang mga alagad ni Jehova nakabenepisyo sa iyang maunongong gugma.

10. Sa unsang paagi nakabenepisyo ta sa pagkahibalo nga ang maunongong gugma sa Diyos molungtad hangtod sa hangtod? (Salmo 31:7)

¹⁰ Ang maunongong gugma sa Diyos molungtad hangtod sa hangtod. Kining importanteng deskripsiyon sa maunongong gugma mabasag 26 ka beses diha sa Salmo 136. Sa unang bersikulo niini, atong mabasa: “Magpasalamat kamo kang Jehova, kay siya maayo; ang iyang maunongong gugma molungtad hangtod sa hangtod.” (Sal. 136:1) Sa bersikulo 2 ngadto sa 26, atong mabasa ang pamulong nga “kay ang iyang maunongong gugma molungtad hangtod sa hangtod.”  Samtang basahon nato kini nga salmo, mahingangha ta sa daghang paagi nga gipakita ni Jehova—sa walay hunong—ang iyang maunongong gugma. Ang pamulong nga “kay ang iyang maunongong gugma molungtad hangtod sa hangtod” nagpasalig nato nga ang gugma sa Diyos alang sa iyang katawhan dili mausab. Nadasig gyod ta sa pagkahibalo nga si Jehova dili dayon mohunong sa paghigugma sa iyang mga alagad! Makigsuod hinuon siya niadtong nag-alagad kaniya ug mounong siya kanila, ilabina panahon sa mga kalisdanan. Kon sa unsang paagi nakabenepisyo ta: Ang pagkahibalo nga si Jehova mounong kanato nakahatag natog kalipay ug kusog nga atong gikinahanglan aron makalahutay sa mga problema ug padayong makasubay sa dalan sa kinabuhi.—Basaha ang Salmo 31:7.

11. Sumala sa Salmo 86:5, unsay nagpalihok kang Jehova nga magmapinasayloon?

¹¹ Ang maunongong gugma sa Diyos nagpalihok niya nga magmapinasayloon. Dihang makita ni Jehova nga ang usa ka makasasala naghinulsol ug mibiya sa iyang daotang binuhatan, ang maunongong gugma magpalihok Niya nga magmapinasayloon. Ang salmistang si David miingon bahin kang Jehova: “Wala siya magpahamtang kanatog silot sumala sa atong kasal-anan, ug wala niya kita paningli sumala sa kon unsay angay sa atong kasaypanan.” (Sal. 103:8-11) Si David mismo nahibalo gikan sa iyang pait nga kasinatian nga bug-at kaayo ang bation sa usa kon hasolon siya sa iyang konsensiya. Pero nakat-onan sab niya nga si Jehova “andam sa pagpasaylo.” Unsay nagpalihok kang Jehova nga magmapinasayloon? Ang tubag mabasa sa Salmo 86:5. (Basaha.) Oo, sama sa giingon ni David sa iyang pag-ampo, si Jehova magpasaylo tungod kay dagaya ang iyang maunongong gugma alang niadtong tanan nga nagatawag kaniya.

12-13. Kon nakonsensiya gihapon ta pag-ayo sa atong nahimong kasaypanan kaniadto, unsay makatabang nato?

¹² Sa dihang makasala ta, haom lang—ug maayo pa gani—nga maguol ta sa atong nahimo. Magpalihok ni nato sa paghinulsol ug pagtul-id sa atong mga sayop. Pero ang pipila ka alagad sa Diyos nakonsensiya gihapon pag-ayo sa ilang nahimong kasaypanan kaniadto. Ang ilang mahukmanong kasingkasing nagkombinsir kanila nga si Jehova dili gyod makapasaylo nila—bisag naghinulsol na sila ug nagbag-o. Kon  kanay imong gibati, makatabang nimo ang pagkahibalo nga ang Diyos gusto gyong magpakitag maunongong gugma sa iyang mga alagad.

¹³ Kon sa unsang paagi nakabenepisyo ta: Bisag dili ta hingpit, malipayon gihapon tang makaalagad kang Jehova uban ang hinlong konsensiya. Posible ni kay ‘ang dugo ni Jesus nga iyang Anak naghinlo kanato gikan sa tanang sala.’ (1 Juan 1:7) Kon maluya ka tungod sa imong kahuyangan, hinumdomi nga si Jehova andam, oo, gusto gyong mopasaylo sa mahinulsolong makasasala. Matikdi ang giingon ni David nga koneksiyon tali sa maunongong gugma ug sa pagpasaylo. Siya misulat: “Sama nga ang kalangitan mas taas kay sa yuta, dako usab kaayo ang iyang maunongong gugma alang niadtong mga nahadlok kaniya. Sama ka layo sa sidlakan gikan sa kasadpan, ingon usab niana ka layo nga gibutang niya ang atong kalapasan gikan kanato.” (Sal. 103:11, 12) Oo, si Jehova andam gyong ‘mopasaylo nga madagayaon.’—Isa. 55:7.

14. Sumala ni David, sa unsang paagi ang maunongong gugma sa Diyos nanalipod kanato?

¹⁴ Ang maunongong gugma sa Diyos nanalipod kanato sa espirituwal. Sa iyang pag-ampo kang Jehova, si David miingon: “Ikaw ang akong tagoanang dapit; panalipdan ko nimo gikan sa kasakitan. Palibotan ko nimog malipayong mga hugyaw sa kaluwasan. . . . Ang usa nga nagasalig kang Jehova gipalibotan sa Iyang maunongong gugma.” (Sal. 32:7, 10) Sama nga ang mga paril palibot sa karaang siyudad nanalipod sa mga molupyo niini, ang maunongong gugma ni Jehova naglibot kanato, nga naghatag natog espirituwal nga proteksiyon batok sa bisan unsa nga makadaot sa atong relasyon kaniya. Dugang pa, ang maunongong gugma ni Jehova maoy nagpalihok niya sa pagkabig kanato.—Jer. 31:3.

15. Sa unsang paagi ang maunongong gugma ni Jehova samag dangpanan ug salipdanan?

¹⁵ Gihulagway ni David sa laing paagi ang panalipod nga natagamtam sa katawhan sa Diyos. Siya misulat: “Ang Diyos mao ang akong luwas nga dangpanan, ang Diyos nga nagpakita kanakog maunongong gugma.” Si David miingon sab bahin kang Jehova: “Siya ang akong maunongong gugma ug salipdanan, ang akong luwas nga dangpanan ug manluluwas, ang akong taming ug ang Usa nga akong gidangpan.” (Sal. 59:17; 144:2) Nganong gipakasama ni David ang maunongong gugma ni Jehova sa usa ka dangpanan ug salipdanan? Bisag asa ta nagpuyo sa yuta, basta nag-alagad ta kaniya, si Jehova manalipod gyod kanato aron maampingan nato ang atong bililhong relasyon kaniya. Ang maong pasalig makita sab sa Salmo 91. Ang magsusulat niana nga salmo miingon: “Moingon ko kang Jehova: ‘Ikaw ang akong dangpanan ug salipdanan.’” (Sal. 91:1-3, 9, 14) Susama niana ang paghulagway ni Moises kang Jehova. (Sal. 90:1, footnote) Dugang pa, sa hapit na siyang mamatay, si Moises naghisgot ug laing makapatandog nga detalye. Siya miingon: “Ang Diyos maoy dangpanan sukad pa sa karaang panahon, ang iyang mga bukton nga magpabilin hangtod sa hangtod magsapnay kanimo.” (Deut. 33:27) Unsay atong makat-onan bahin kang Jehova sa mga pulong nga “ang iyang mga bukton nga magpabilin hangtod sa hangtod magsapnay kanimo”?

16. Unsang duha ka panalangin ang atong nadawat? (Salmo 136:23)

¹⁶ Kon si Jehova ang atong Dangpanan, mobati tang luwas. Pero usahay, maluya tingali ta ug malisdan sa pagsukol niini nga pagbati. Nianang mga panahona, unsaon ta pagtabang ni Jehova? (Basaha ang Salmo 136:23.) Siya magsapnay kanato, hinayhinayng magbangon kanato, ug motabang kanato nga makabarog pag-usab. (Sal. 28:9; 94:18) Kon sa unsang paagi nakabenepisyo ta: Ang pagkahibalo nga dili gyod ta pasagdan sa Diyos makatabang nato sa paghinumdom niining duha ka panalangin: Una, duna tay luwas nga dapit nga kadangpan bisag asa pa ta  nagpuyo. Ikaduha, ang atong mahigugmaong langitnong Amahan nagmahal gyod kanato.

17. Tungod sa maunongong gugma sa Diyos, sa unsa ta makasalig? (Salmo 33:18-22)

¹⁷ Sa nahisgotan na, dihang mag-atubang tag kalisdanan, makaseguro ta nga si Jehova motabang kanato aron makapabilin tang matinumanon kaniya. (2 Cor. 4:7-9) Si propetang Jeremias miingon: “Tungod sa maunongong gugma ni Jehova nga kita wala mapuo, kay ang iyang kaluoy dili matapos.” (Lam. 3:22) Makasalig ta nga si Jehova padayong magpakitag maunongong gugma kanato kay, sama sa giingon sa salmista, “ang mata ni Jehova nagtan-aw niadtong mga nahadlok kaniya, niadtong naghulat sa iyang maunongong gugma.”—Basaha ang Salmo 33:18-22.

18-19. (a) Unsay gusto natong hinumdoman? (b) Unsay atong hisgotan sa sunod nga artikulo?

¹⁸ Unsay gusto natong hinumdoman? Sa wala pa ta mag-alagad kang Jehova, nakabenepisyo ta sa gugma nga gipakita sa Diyos sa tanang tawo. Pero karon nga nagsimba na ta kaniya, nakabenepisyo sab ta sa iyang maunongong gugma. Tungod niana nga gugma, si Jehova samag naggakos ug nanalipod kanato. Siya kanunayng magauban kanato ug tumanon niya ang iyang katuyoan para kanato. Gusto niya nga molampos ta! (Sal. 46:1, 2, 7) Busa, bisan unsa pang pagsulay ang atong maatubang, si Jehova maghatag kanato sa kusog nga atong gikinahanglan aron makapabilin tang matinumanon.

¹⁹ Nakita nato kon sa unsang paagi si Jehova nagpakitag maunongong gugma sa iyang mga alagad. Ug gidahom niya nga magpakita pod tag maunongong gugma sa usag usa. Unsaon nato kana paghimo? Ang sunod nga artikulo maghisgot nianang importanteng topiko.