Sa dili pa nako ipadayon ang nahitabo, isulti una nako kon sa unsang paagi ko nakasulod sa bug-os panahong pag-alagad.

Natawo ko niadtong 1942 sa Curaçao, usa ka nindot nga isla sa Caribbean. Ang akong papa taga-Suriname, pero mibalhin siya sa Curaçao tungod sa trabaho. Pipila ka tuig una ko matawo, siya nabawtismohan ug nahimong usa sa unang mga Saksi ni Jehova sa Curaçao. a Kami nga iyang mga anak iyang estadihan kada semana bisan pag usahay dili mi ganahan. Niadtong 14 anyos ko, namalhin mi sa Suriname aron maatiman ni Papa ang iyang tigulang na nga inahan.

Sa Suriname, nasuod ko sa mga batan-on sa kongregasyon nga dasig sa pag-alagad kang Jehova. Magulang sila nako gamay ug mga regular payunir sila. Dihang mag-estorya sila sa ilang mga kasinatian sa pagsangyaw, makita sa ilang mga nawong ang kalipay. Human sa tigom, mag-estoryahanay mi bahin sa Bibliya​—usahay mag-estoryahanay mi sa gawas samtang nagtan-aw sa mga bituon. Nakatabang sila nako nga makita kon unsay gusto nakong himoon sa akong kinabuhi; gusto kong magpagamit kang Jehova. Busa pag-edad nakog 16, nagpabawtismo ko. Dayon pag-edad nakog 18, nagregular payunir ko.

Daghan kog nakat-onan ingong payunir ug nakatabang to nako sa akong bug-os panahong pag-alagad. Pananglitan, usa sa una nakong mga nakat-onan mao ang kaimportante sa pagbansay sa uban. Pagsugod nakog payunir, gibansay ko sa misyonaryo nga si Willem van Seijl. b Gitudloan ko niya kon unsaon pag-atiman ang mga responsibilidad sa kongregasyon.  Adtong panahona, wa ko magdahom nga gikinahanglan nako pag-ayo ang maong pagbansay. Pagkasunod tuig, gitudlo ko ingong espesyal payunir ug dayon akoy nanguna sa gagmayng grupo sa mga igsoon didto sa lasang sa Suriname. Mapasalamaton kaayo ko nga gibansay ko sa mga brader! Sukad adto, naningkamot ko nga sundogon ang ilang ehemplo pinaagi sa pagbansay sa uban.

Ang ikaduhang leksiyon nga akong nakat-onan mao ang pagkinabuhing simple pero organisado. Inigsugod sa kada bulan, planohon namo sa akong partner sa pag-espesyal payunir ang among mga panginahanglan nianang bulana. Dayon usa namo ang moadto sa layo kaayo nga kaulohan aron mamalit. Kinahanglan namong badyeton ang among binulang reimbursement ug mga suplay aron makaabot ni sa kataposan sa bulan. Kon mahutdan mig konsumo didto sa lasang, wala kaayoy makatabang namo. Kon naa man, pipila ra. Kay nakakat-on ko nga magkinabuhing simple pero organisado sa batan-on pa ko, nakatabang ni nako nga magpokus kanunay sa pag-alagad kang Jehova sa tibuok nakong kinabuhi.

Nakat-onan sab nako nga maayong tudloan ang mga tawo gamit ang ilang kaugalingong pinulongan. Nagdako ko nga kamaong mosultig Dutch, English, Papiamento, ug Sranantongo (gitawag sab ug Sranan), ang pinulongan nga gigamit sa kadaghanan sa Suriname. Pero didto sa lasang, nakita nako nga mas maminaw ang mga tawo sa maayong balita kon sangyawan namo sila sa ilang kaugalingong pinulongan. Nalisdan ko sa ubang pinulongan, sama sa Saramaccan, kay ang kahulogan sa usa ka pulong dali rang mausab depende sa pagkasulti. Pero nalipay ko nga nagkat-on ko. Sulod sa daghang tuig, daghan kog natudloan sa kamatuoran kay kamao ko sa ilang pinulongan.

Siyempre naa koy makauulaw nga mga eksperyensiya kay sayop diay ang akong nasulti. Pananglitan, dihay higayon nga gusto nakong komostahon ang akong Bible study nga babaye nga Saramaccan kay nagsigeg sakit ang iyang tiyan. Pero ang ako diayng gipangutana maoy kon mabdos ba siya. Siyempre naulaw siya sa akong pangutana. Bisan pa sa akong mga sayop, naningkamot gihapon ko nga mosulti sa pinulongan sa mga tawo.

Niadtong 1970, gitudlo ko ingong tigdumala sa sirkito. Niadtong tuiga, gipasalida nako ang slide program nga “Visiting the World Headquarters of Jehovah’s Witnesses” ngadto sa daghang gagmayng grupo didto sa lasang. Aron makaabot didto, ako ug ang ubang igsoon moagi sa mga suba sakay sa taas nga baroto. Nagdala mig generator, tangke sa gasolina, petromaks, ug slide projector. Pag-abot namo didto, dad-on namo ang maong mga gamit sa dapit diin ipasalida ang slide program. Ganahan kaayo ang mga tawo didto sa maong mga programa. Nalipay kaayo ko sa pagtabang sa uban nga makakat-on bahin kang Jehova ug sa yutan-ong bahin sa iyang organisasyon. Ang bisan unsang sakripisyo nga akong gihimo alang sa buluhaton ni Jehova wala ra sa kumingking sa kalipay nga  akong gibati sa pagtabang sa uban nga masuod kang Jehova.

Bisan pag nakita nako ang kaayohan sa pagkahimong tagsaanon diha sa akong asaynment, gusto gihapon kong magminyo. Busa espesipiko kong miampo nga makakitag asawa kinsa malipayong moduyog nako sa bug-os panahong pag-alagad bisan pa sa mga kalisdanan didto sa lasang. Paglabayg mga usa ka tuig, nangulitawo ko kang Ethel, usa ka espesyal payunir nga kugihan ug andam mosakripisyo. Sukad sa pagkabata, nakadayeg pag-ayo si Ethel kang apostol Pablo ug gusto niyang ihatag ang iyang maarangan sa ministeryo sama kang Pablo. Naminyo mi niadtong Septiyembre 1971 ug nag-alagad mi sa sirkitong buluhaton.

Nagdako si Ethel sa simpleng pamilya maong naka-adjust dayon siya sa among asaynment didto sa lasang. Pananglitan, dihang mangandam sa pagduaw ug mga kongregasyon sa tunga sa lasang, pipila ra ka gamit ang among dad-on. Manglaba mi ug maligo sa suba. Naanad sab mi nga mokaon ug bisan unsa nga idalit sa mga igsoon—ibid, piranha, o bisan unsa nga makaon gikan sa lasang o suba. Kon walay plato, dahon sa saging ang among gamiton. Kon walay kutsara ug tenedor, magkinamot mi. Gibati namo ni Ethel nga ang among mga sakripisyo sa pag-alagad kang Jehova nakatabang nga molig-on ang among kaminyoon. (Eccl. 4:12) Dili gyod namo ibaylo sa bisan unsa ang among mga nasinatian!

Dihang pauli na mi gikan sa pagduaw sa mga igsoon didto sa lasang, nahitabo tong gihisgotan nako sa sinugdan. Pag-abot sa baroto sa parte sa suba nga sulog kaayo, misawom ni kadiyot pero mibalik ni dayon sa ibabaw. Maayo na lang kay nagsul-ob mig life jacket ug wala mi mahulog sa tubig. Pero napunog tubig ang among baroto. Among gihuho sa suba ang among mga sudlanan sa pagkaon ug mao toy gigamit aron limasan o kuhaag tubig ang baroto.

 Kay wala na mi pagkaon, nangisda mi samtang nagsakay sa baroto. Pero wala mi kuha. Busa nag-ampo mi kang Jehova nga hatagan mig pagkaon anang adlawa. Human gyod sa among pag-ampo, namasol ang usa sa mga brader ug nakakuha siyag dako nga isda nga igo para namong lima nga kaonon anang gabhiona ug nangabusog mi.

Human sa lima ka tuig nga magkauban diha sa sirkitong buluhaton, nakadawat mi ni Ethel ug wala damhang panalangin—mahimo na ming ginikanan. Nalipay ko pagkadungog sa balita, pero wala ko mahibalo kon unsa unyay epekto niini sa among kinabuhi. Gusto gyod namo ni Ethel nga magpabilin sa bug-os panahong pag-alagad kon mahimo. Niadtong 1976, natawo ang among anak nga si Ethniël. Duha ka tuig ug tunga sa ulahi, natawo ang among ikaduhang anak nga si Giovanni.

Tungod sa panginahanglan sa Suriname adtong panahona, midesisyon ang sangang buhatan nga magpadayon ko sa pag-alagad ingong tigdumala sa sirkito samtang nagpadako sa among mga anak. Dihang gamay pa ang among mga anak, giasayn ko sa mga sirkito nga diyutay rag kongregasyon. Tungod ana, makaalagad ko ingong tigdumala sa sirkito sulod sa pila ka semana kada bulan ug ang nahibiling panahon anang bulana magamit nako sa pag-alagad ingong payunir sa kongregasyon diin mi naasayn. Ubanan ko ni Ethel ug sa among mga anak dihang moduaw kog mga kongregasyon duol sa among balay. Pero ako rang usa ang moadto dihang mag-alagad sa mga kongregasyon ug asembliya didto sa lasang.

Kinahanglang planohon nakog maayo ang akong mga kalihokan aron maatiman ang tanan nakong responsibilidad. Gipaneguro nako nga duna mi pamilyahanong pagtuon kada semana. Kon wala ko kay miduaw kog mga kongregasyon sa lasang, si Ethel ang magdumala sa pamilyahanong pagtuon kauban ang among mga anak. Kutob sa mahimo, dungan namong himoon ang among mga kalihokan ingong pamilya. Regular sab ang among paglingawlingaw ni Ethel kauban ang among mga anak—magduwa mi o manglaag. Sagad magpulaw kog andam sa akong mga asaynment. Ug parehas gyod si Ethel sa kugihang asawa nga gihisgotan sa Proverbio 31:15 kay mangadlawon siyag mata aron makabasa mi sa inadlawng teksto ingong pamilya ug aron dungan ming makapamahaw kauban sa among  mga anak sa dili pa sila moadto sa eskuwelahan. Mapasalamaton kaayo ko nga duna koy masakripisyohong asawa nga kanunayng nagtabang nako nga matuman ang akong mga responsibilidad!

Ingong ginikanan, naningkamot mi nga tabangan ang among mga anak nga mahigugma kang Jehova ug sa ministeryo. Gusto namo nga mosulod sila sa bug-os panahong pag-alagad, dili tungod kay mao nay gusto namo para nila, kondili tungod kay sila mismo ang mipili niini. Kanunay namo silang sultihan kon unsa ka malipayon ang bug-os panahong pag-alagad. Among gipasiugda kon giunsa mi pagtabang ug pagpanalangin ni Jehova ingong pamilya bisan pa sa mga kalisdanan. Gipaneguro sab namo nga ang among mga anak makabaton ug mga higala nga nag-una kang Jehova sa ilang kinabuhi.

Gitagan-an mi ni Jehova sa tanan namong panginahanglan ingong pamilya. Siyempre kanunay nakong gihimo ang akong maarangan aron masuportahan ang akong pamilya. Ang akong kaagi didto sa lasang ingong ulitawo nga espesyal payunir nagtudlo nako nga planohon daan ang among mga panginahanglan. Pero bisan pa sa among mga paningkamot, usahay dili gihapon namo mabatonan ang tanan namong panginahanglan. Niadtong mga panahona, gitabangan mi ni Jehova. Pananglitan, niadtong 1986 hangtod 1992, dihay sibil nga gubat sa Suriname. Niadtong mga tuiga, lisod usahay mabatonan bisan ang pangunang mga panginahanglan. Pero gitagan-an mi ni Jehova.—Mat. 6:32.

Sa tibuok namong kinabuhi, giatiman gyod mi ni Jehova ug gitabangan mi nga magmalipayon ug magmakontento. Dakong panalangin ang among mga anak, ug giisip namong pribilehiyo ang pagpadako ug pagtabang nila nga moalagad kang Jehova. Malipayon mi nga misulod sab sila sa bug-os panahong pag-alagad. Si Ethniël ug Giovanni migraduwar sa mga tunghaan sa organisasyon ug nag-alagad na karon sa sangang buhatan sa Suriname kauban sa ilang asawa.

Tigulang na mi ron ni Ethel, pero busy gihapon mi sa pag-alagad kang Jehova ingong espesyal payunir. Gani sa among ka-busy, wala pa ko kalugar sa pagkat-on kon unsaon paglangoy! Pero wala ko magmahay. Dihang maghinumdom ko sa akong kaagi, makaingon ko nga ang akong pagsulod sa bug-os panahong pag-alagad niadtong batan-on pa mao ang usa sa kinamaayohang mga desisyon nga akong nahimo.