SUGILANON SA KINABUHI
Si Jehova Nagpalig-on Namo Panahon sa Giyera ug sa Kalinaw
Paul: Niadtong Nobyembre 1985, eksayted kaayo mi. Padulong mi sa una namong asaynment ingong misyonaryo sa Liberia, West Africa. Ang eroplano nga among gisakyan mihunong sa Senegal. Si Anne miingon, “Usa na lang ka oras, makaabot na ta sa Liberia!” Dayon naay pahibalo: “Ang mga pasahero para sa Liberia kinahanglang monaog sa eroplano. Kanselado ang mga biyahe didto tungod sa kudeta.” Tungod ana, nagpabilin mi sa Senegal ug mipuyo uban sa mga misyonaryo sulod sa 10 ka adlaw. Nakadungog mig balita nga didto sa Liberia, daghan ang gipamatay ug ang gobyerno estriktong nagpatuman ug curfew. Kon dili mosunod ang mga tawo, pusilon sila.
Anne: Dili mi hilig ug adventure. Gani sukad sa pagkabata, nailhan gyod ko nga hadlokan kaayo. Makulbaan gani ko bisag motabok lang ug kalsada! Pero determinado gihapon mi nga moadto sa among asaynment.
Paul: Kami ni Anne natawo sa west nga bahin sa England, ug mga otso kilometros (5 ka milya) ang distansiya sa among mga balay. Ang akong mga ginikanan ug ang mama ni Anne kanunayng nagdasig namo nga magpayunir. Maong pag-graduate namog high school, nagpayunir dayon mi. Gisuportaran mi nila pag-ayo sa among tinguha nga mosulod sa bug-os panahong pag-alagad. Pag-edad nakog 19, nakapribilehiyo ko nga mag-alagad sa Bethel, ug misunod si Anne human sa among kasal niadtong 1982.
Anne: Ganahan mi sa Bethel, pero dugay na ming nangandoy nga mag-alagad sa lugar nga mas dakog panginahanglan. Misamot pa gyod ang among tinguha dihang nakauban namo sa Bethel ang mga igsoon nga misyonaryo kaniadto. Espesipiko namo ning giampo kada gabii sulod sa tulo ka tuig, maong nalipay kaayo mi dihang nakadawat mig imbitasyon nga moeskuwela sa ika-79 nga klase sa Gilead niadtong 1985! Human sa klase, naasayn mi sa Liberia, West Africa.
NAPALIG-ON SA GUGMA SA MGA IGSOON
Paul: Dihang puwede nang moadto sa Liberia, misakay mi sa unang biyahe sa eroplano. Pag-abot namo, hadlok kaayo ang palibot ug naa gihapoy mga curfew. Naa lang gani mobuto sa sakyanan, mangahadlok na ang mga tawo ug managan. Aron mokalma mi, kada gabii magbasa mi sa Salmo. Pero bisag a Dugay na siyang nagpuyo sa Liberia ug nahibalo siya pag-ayo sa kahimtang sa mga igsoon didto, maong daghan kaayo kog nakat-onan niya.
hadlok kaayo ang kahimtang didto, ganahan gyod mi sa among asaynment. Si Anne nag-alagad ingong misyonaryo, ug ako naa sa Bethel, kauban si John Charuk.Anne: Nganong giganahan man dayon mi sa Liberia? Tungod sa mga igsoon. Buotan kaayo sila, mahigalaon, ug matinumanon. Maong nasuod mi nila ug nahimo silang among bag-ong pamilya. Ang ilang mga tambag nakapalig-on gyod namo. Nindot sab kaayo ang pagsangyaw didto. Masuko gani ang mga tagbalay kon mobiya ka dayon. Ang mga tawo maghisgot ug Bibliya bisan diha sa mga dalan. Puwede ra kang moduol ug moapil nila. Daghan kaayo mig mga Bible study. Gani, maproblema mi sa eskedyul tungod sa kadaghan sa among mga study. Pero nindot kaayo to nga problema!
NALIG-ON BISAN PAG NAHADLOK
Paul: Sulod sa upat ka tuig, medyo miarang-arang ang kahimtang. Pero pagka-1989, naay nahitabong giyera sa nasod. Kalit nga nausab ang tanan. Gisakop sa mga rebelde ang lugar nga palibot sa Bethel niadtong Hulyo 2, 1990. Sulod sa tulo ka bulan, wala gyod mi kontak sa gawas, apil na sa among mga pamilya ug sa hedkuwarter. Gubot kaayo ang kahimtang bisan asa. Gamay ra kaayog pagkaon, ug daghang babaye ang gipanglugos. Nagpadayon ang kagubot sulod sa 14 ka tuig ug naapektohan ang tibuok nasod.
Anne: Ang ubang mga tribo nagpinatyanay. Bisan asa, naay armadong mga tawo nga lahig sininaan. Manulod silag mga balay ug manguha ug bisan unsa nga ilang gusto. Para nila, ang pagpatayg tawo mora lag “pag-ihaw ug manok.” Nagtapok ang mga patayng lawas didto sa mga checkpoint, ug ang uban duol sa sangang buhatan. Naay matinumanong mga igsoon nga gipatay, apil na ang duha ka misyonaryo.
Gipameligro sa mga igsoon ang ilang kinabuhi aron tagoan ang mga igsoon nga sakop sa mga tribo nga gipangita aron patyon. Mao pod nay gihimo sa mga misyonaryo ug mga Bethelite. Sa Bethel, ang ubang namakwet nga mga igsoon natulog sa ubos, ug ang uban gipasaka didto sa mga kuwarto sa ibabaw. Kauban namo sa among kuwarto ang usa ka pamilya nga may pito ka membro.
Paul: Kada adlaw, ang mga rebelde naningkamot nga sudlon ang Bethel aron makita kon naa ba mi gitagoan nga mga tawo. Dihang mahitabo ni, naay upat ka igsoon nga magbantay: ang duha magtan-aw gikan sa bentana, samtang ang duha moadto sa gate. Kon ang duha nga naa sa gate magbutang sa ilang kamot sa atubangan, okey lang ang tanan. Pero kon ibutang nila ang ilang kamot sa likod, nagpasabot na nga agresibo ang mga rebelde, maong
tagoan dayon sa mga nagbantay gikan sa bentana ang mga igsoon nga namakwet.Anne: Human sa daghang semana, wala na gyod magpapugong ang mga rebelde ug nanulod sila sa Bethel. Ako ug ang usa ka sister misulod sa CR ug nanirado. Didto naay kabinet, ug ang ilalom sa salog sa kabinet naay sekretong katagoan. Gamay kaayo to, maong misuksok pag-ayo ang sister. Giadto ko sa mga rebelde nga naay dalang mga machine gun. Agresibo kaayo sila ug gidombol nila ang pultahan. Misulay ug pugong si Paul ug miingon, “Naa pa sa sulod ang akong asawa.” Dihang gibalik nako ang salog sa kabinet, medyo mibanha. Ug kay kinahanglan man nakong ibalik ang mga sulod sa kabinet, kabalo ko nga magduda gyod ang mga rebelde kon nag-unsa ko ug kon nganong nadugay ko sa CR. Maong nangurog ang akong tibuok lawas. Unsaon man nako pag-abli sa pultahan nga nangurog man ko? Maong miampo ko kang Jehova ug nangayo sa iyang tabang. Dayon, giablihan nako ang pultahan ug kalmado nako silang gitimbaya. Gituklod ko sa usa sa mga rebelde ug mideretso siya sa kabinet, giablihan ni, ug gipamungkag ang mga gamit. Dili siya katuo nga wala siyay nakita. Siya ug ang iyang mga kauban miadto sa ubang kuwarto ug sa lawting. Pero wala gihapon silay nakita.
ANG KAHAYAG SA KAMATUORAN PADAYONG MISIDLAK
Paul: Sulod sa pipila ka bulan, nihit kaayo ang pagkaon. Pero ang Pulong ni Jehova nagsilbi namong pagkaon. Ang morning worship sa Bethel mao ray among “pamahaw,” ug nakahatag gyod ni namog kusog nga among gikinahanglan kada adlaw.
Kon nahutdan pa mig pagkaon ug tubig, mapugos gyod mig biya sa Bethel, ug ang mga igsoon nga nanago seguradong mapatay. Pero gitabangan mi ni Jehova sa saktong panahon ug sa mga paagi nga wala namo damha. Giatiman gyod ni Jehova ang among panginahanglan ug gitabangan mi nga mahimong kalmado.
Samtang mas mingitngit ang kalibotan, mas misamot pod ka hayag ang kamatuoran. Kadaghan nangikyas ang mga igsoon aron maluwas ang ilang kinabuhi, pero wala gyod sila mawad-ig pagtuo ug paglaom. Ang uban miingon nga ang ilang paglahutay sa giyera maoy “pagbansay para sa dakong kasakitan.” Ang mga ansiyano ug mga batan-ong brader maisogong nanguna aron tabangan ang mga igsoon. Dihang mamakwet, ang mga igsoon mag-uban ug magtinabangay. Mosangyaw sila sa mga lugar nga ilang gibalhinan, maghimog simpleng tigomanan sa lasang, ug magpahigayon ug mga tigom. Niadtong lisod kaayo nga mga panahon, ang mga tigom nakadasig pag-ayo nila, ug ang pagsangyaw nakatabang nila nga makalahutay. Dihang mag-apod-apod mig hinabang, matandog kaayo mi kay ang mga igsoon mohangyo ug bag nga pangsangyaw imbes mga sinina. Tungod sa mga nakita ug naeksperyensiyahan sa mga tawo panahon sa giyera, daghan nila ang naminaw sa maayong balita. Natingala ang mga tawo kay bisan pa sa lisod nga kahimtang, malipayon ug positibo gihapon ang mga Saksi—sama silag kahayag panahon sa kangitngit. (Mat. 5:14-16) Tungod sa kadasig sa mga igsoon, ang ubang mangtas nga mga rebelde nahimo pa ganing Saksi.
NAPALIG-ON NGA HIMOON ANG LISOD NGA DESISYON
Paul: Dihay mga higayon nga kinahanglan ming mobiya sa nasod—katulo mi mibiya kadali, ug kaduha mi mibiya nga tibuok tuig. Naay giingon ang usa ka misyonaryong sister nga mao poy among gibati: “Sa Gilead, gitudloan mi nga mahalon ang among asaynment, ug mao nay among gihimo. Maong sa dihang mobiya mi sa mga igsoon ilabina sa lisod nga mga kahimtang, mora gyog kumoton ang among kasingkasing!” Maayo na lang kay makatabang gihapon mi sa mga igsoon sa Liberia bisag naa mi sa laing mga nasod.
Anne: Niadtong Mayo 1996, upat mi nga nagbiyahe gamit ang sakyanan sa Bethel ug dala namo ang importanteng mga rekord sa branch. Gusto ming moadto sa mas luwas nga lugar sa pikas nga bahin sa lungsod nga 16 kilometros (10 ka milya) ang gilay-on. Pero dihay kalit nga nahitabong kagubot. Ang mga rebelde nagpabuto sa ilang pusil pataas, gipahunong mi, gipagawas ang tulo namo, ug giilog ang sakyanan nga naa pa si Paul sa sulod. Nakuratan gyod mi sa panghitabo ug nablangko ang among hunahuna. Dayon, nakita namo si Paul nga naglakaw padulong namo ug ang iyang agtang nagkadugo. Abi namog gipusil siya, pero nakahunahuna mi nga kon gipusil siya, dili na unta siya makalakaw! Diay to gitulod siya sa usa sa mga rebelde pagawas sa sakyanan ug nabangga ang iyang agtang. Maayo na lang kay gamay lang to nga samad.
Sa duol, nakakita mig trak sa militar nga punog nangalisang nga mga tawo. Mikabit mi sa trak, ug halos wala na mi magunitan. Paspas kaayong nagpadagan ang drayber maong halos mangahagbong na mi. Gisinggitan namo siya nga mohunong, pero wala siya maminaw tungod sa kahadlok. Maong naningkamot na lang gyod mig gunit hangtod nga nakaabot mi. Pero grabe gyong pangurog sa among mga kaunoran ug nanghawoy ang among mga bukton.
Paul: Human adto, hugaw kaayo ug nagkagisigisi ang among sinina. Dayon nagtinan-away mi, ug dili mi katuo nga buhi pa mi. Natulog ra mi sa gawas, duol sa kabungkagon nga helikopter nga natadtad ug bala, nga mao ra poy among gisakyan padulong sa Sierra Leone pagkasunod adlaw. Mapasalamaton kaayo mi nga buhi mi pero nabalaka mi pag-ayo sa mga igsoon sa Liberia.
NAPALIG-ON SA PAG-ATUBANG UG LAING WALA DAMHA NGA KALISDANAN
Anne: Miabot mi nga luwas sa Bethel sa Freetown, Sierra Leone, ug giatiman mi pag-ayo sa mga igsoon. Pero magsigeg balikbalik sa akong hunahuna ang hadlok kaayo nga mga panghitabo didto sa Liberia. Kon adlaw, pirme kong mabalaka ug mahadlok nga basin naay mahitabong dili maayo. Ug bisag okey ra ang tanan, para nako morag dili ni tinuod. Kon gabii pod, makamata ko nga bugnaw ug singot ug magkurog sa kahadlok. Mag-apas ko sa akong ginhawa, maong gakson ko ni Paul ug mag-ampo mi. Manganta mig mga Kingdom song hangtod nga mawala ang akong pagpangurog. Niadtong panahona, abi nakog mabuang na ko ug dili na makapadayon sa pag-alagad ingong misyonaryo.
Dili gyod nako malimtan ang sunod nga nahitabo. Niana mismong semanaha, nakadawat mig duha ka magasin. Ang usa niana mao ang Hunyo 8, 1996 nga Pagmata! Naa ni artikulo nga nag-ulohang “Pagsagubang sa mga Atake sa Kalisang.” Nakasabot na gyod ko kon unsay nagakahitabo nako. Ang ikaduha mao ang Mayo 15, 1996 nga Bantayanang Torre, nga naay artikulo nga nag-ulohang “Diin Nila Gikuha ang Ilang Kusog?” Kini nga artikulo naay hulagway sa alibangbang nga nadaot ang pako. Kini nag-ingon nga sama nga ang alibangbang makapadayon sa pagpangitag pagkaon ug paglupad bisag daot na kaayo ang iyang mga pako, kita pod makapadayon sa pagtabang sa uban bisag naa ta sa emosyonal nga kasakit kay tabangan ta ni Jehova. Nalig-on kaayo ko niining espirituwal nga pagkaon nga gitagana ni Jehova sa husto gyod nga panahon. (Mat. 24:45) Nag-research ko ug mga artikulo nga sama ani ug ako ning gibutang sa usa ka folder. Nakatabang gyod to nako. Paglabay sa panahon, wala na kaayo nako batia ang mga simtomas sa post-traumatic stress.
NAPALIG-ON SA PAGDAWAT UG BAG-ONG MGA ASAYNMENT
Paul: Kada balik namo sa Liberia, malipay kaayo mi. Sa hinapos sa 2004, halos 20 ka tuig na mi sa among asaynment. Nahuman na ang giyera. Naa na poy giplano nga mga proyekto sa pagpanukod sa sangang buhatan. Pero wala mi magdahom nga hatagan mig bag-ong asaynment.
Dili gyod to sayon para namo. Suod kaayo mi sa mga igsoon sa Liberia ug mora na silag among pamilya, maong nalisdan gyod mi sa pagbiya nila. Pero among gihinumdoman nga dihang gibiyaan namo ang among mga pamilya aron moeskuwela sa Gilead, gitabangan ug gipanalanginan gyod mi ni Jehova. Maong gidawat namo ang among bag-ong asaynment nga moadto sa Ghana.
Anne: Puwerte gyod namong hilak dihang mibiya mi sa Liberia. Pero nakurat mi dihang si Frank, usa ka maalamon ug edarang brader, miingon namo: “Kalimti na mi!” Dayon siya miingon: “Kabalo mi nga dili gyod mi ninyo kalimtan, pero kinahanglan ninyong ihatag ang inyong tibuok kasingkasing sa inyong bag-ong asaynment. Gikan na kang Jehova, maong pagpokus mo sa mga igsoon didto.” Nakapalig-on gyod to namo kay dili sayon ang pagsugod sa uno—diin bag-o ang mga igsoon, bag-o ang kultura, bag-o tanan.
Paul: Pero dali ra kaayo ming nasuod sa among bag-ong espirituwal nga pamilya sa Ghana. Daghan kaayog Saksi didto! Daghan mig nakat-onan sa ilang pagkamaunongon ug lig-ong pagtuo. Dayon human sa 13 ka tuig nga pag-alagad sa Ghana, nakadawat mig laing asaynment. Gidapit mi nga mag-alagad sa sangang buhatan sa East Africa didto sa Kenya. Bisag gimingaw kaayo mi sa among mga higala sa miagi namong mga asaynment, nasuod dayon mi sa matinumanong mga igsoon sa Kenya. Ug nag-alagad gihapon mi sa dakong teritoryo nga dako kaayog panginahanglan.
PAGHINUMDOM SA NANGAGI
Anne: Sulod sa daghang tuig, daghan kog naeksperyensiyahan nga lisod ug makapahadlok nga mga situwasyon. Kini nga mga situwasyon naay dili maayong epekto namo sa pisikal ug emosyonal. Kon makadungog kog buto sa pusil o kanyon, maglain ang akong ginhawa ug maminhod ang akong mga kamot. Tinuod, wala mi proteksiyoni ni Jehova sa milagrosong paagi niining tanan, pero nakakat-on ko nga mosalig sa tabang nga gitagana ni Jehova aron palig-onon mi, sama sa tabang sa mga igsoon. Ug nakita nako nga ang maayong espirituwal nga rutina nakatabang namo nga magpabilin sa among asaynment.
Paul: Ang uban mangutana, “Ganahan ba mo sa inyong asaynment?” Nindot ang kada nasod, pero naa poy peligrosong mga kahimtang nga kalit rang mahitabo. Maong unsa man gyoy among ganahan sa among asaynment? Ang mga igsoon, ang among espirituwal nga pamilya. Bisag lahilahi mig kagikan, parehas ra gyod mi nga nahigugma kang Jehova. Abi namog gipadala mi aron dasigon sila, pero ang tinuod silay nakadasig namo.
Matag higayon nga mobalhin mi, maeksperyensiyahan gyod namo ang tibuok kalibotang panag-igsoonay. Milagro gyod ni gikan kang Jehova. Basta magpabilin ta sa organisasyon ni Jehova, naa gyod tay espirituwal nga pamilya bisan asa. Makaseguro ta nga kon padayon tang mosalig kang Jehova, palig-onon ug hatagan ta niyag kusog nga atong gikinahanglan sa bisan unsa mang situwasyon.—Filip. 4:13.
a Tan-awa ang sugilanon sa kinabuhi ni John Charuk nga nag-ulohang “I Am Grateful to God and Christ,” sa Marso 15, 1973 nga The Watchtower.