“Hinumdomi ang Kanhing mga Adlaw”—Ngano?

“HINUMDOMI ang kanhing mga adlaw.” Kining tambaga ni apostol Pablo, nga gisulat sa mga 61 K.P., gitumong ngadto sa Hebreohanong mga Kristohanon sa Judea. (Hebreohanon 10:32, The New English Bible) Unsay midasig sa maong komento? Nganong kinahanglang kadtong unang-siglong mga magsisimba ni Jehova dili malimot sa nangagi? Makabaton ba kitag kaayohan pinaagi sa pagsunod sa susamang pahinumdom karong adlawa?

Latas sa kasiglohan, ang mga magsusulat sa Bibliya balikbalik nga nagpasidaan batok sa dili pagpanumbaling o pagtagad sa nangagi. Ang kanhing mga panahon ug mga hitabo kinahanglang ibutang sa hunahuna ug palandongon. Bisan si Jehova miingon: “Hinumdomi ang unang mga butang sa dugay nang panahon kanhi, nga ako mao ang Usang Balaan ug walay laing Diyos, ni adunay sama kanako.” (Isaias 46:9) Susihon nato ang tulo ka dagkong katarongan sa pagsunod sa maong tambag.

Panukmod ug Pagdasig

Nahauna, kini mahimong dakong tinubdan sa panukmod ug pagdasig. Sa gisulat ni Pablo ang iyang sulat ngadto sa Hebreohanong kongregasyon, siya nagsulat ngadto sa mga isigka-Kristohanon nga sa matag adlaw gisulayan sa ilang pagtuo tungod sa pagsupak gikan sa mga Hudiyo. Sa pag-ila sa panginahanglan nga ilang ugmaron ang pag-agwanta, si Pablo miingon: “Padayong hinumdomi ang kanhing mga adlaw diin, human kamo malamdagi, inyong giagwanta ang usa ka dakong sangka ilalom sa mga pag-antos.” (Hebreohanon 10:32) Ang ilang paghinumdom sa nangaging mga buhat sa pagkamaunongon sa espirituwal nga sangka maghatag kanila sa gikinahanglang kaisog sa pagtapos sa lumba. Sa samang paagi, si propeta Isaias misulat: “Hinumdomi kini, aron kamo makabatog kaisog.” (Isaias 46:8) Nga diha sa hunahuna ang susamang maayong epekto giingnan ni Jesu-Kristo ang kongregasyon sa Efeso: “Busa hinumdomi gikan sa unsa ikaw nahulog [ang gugma nimo sa sinugdan], ug paghinulsol ug buhata ang kanhing mga buhat.”​—Pinadayag 2:4, 5.

Ang tambag nga “hinumdomi ang mga adlaw sa kakaraanan, palandonga ang mga tuig kanhi gikan sa kaliwatan ngadto sa kaliwatan” maoy balikbalik nga ulohan sa mga pakigpulong nga gipahayag ni Moises ngadto sa Israel, samtang iyang giawhag ang nasod nga magpakitag way-kahadlok nga pagkamaunongon kang Jehova. (Deuteronomio 32:7) Matikdi ang iyang mga pulong, nga natala sa Deuteronomio 7:18: “Kinahanglang dili ka mahadlok kanila [ang mga taga-Canaan]. Angay gayod nga imong pagahinumdoman kon unsay gibuhat ni Jehova nga Diyos kang Paraon ug sa tibuok Ehipto.” Ang paghinumdom sa mga buhat sa pagluwas ni Jehova alang sa iyang katawhan mahimong usa ka panghaylo sa ilang padayong matinumanong pagsunod sa mga balaod sa Diyos.​—Deuteronomio 5:15; 15:15.

Ikasubo, ang mga Israelinhon kasagarang nagpadaog sa sala sa pagkamalimtanon. Unsay resulta? “Sa balikbalik ilang gibutang ang Diyos sa pagsulay, ug ilang gisakit bisan ang Usang Balaan sa Israel. Sila wala mahinumdom sa iyang kamot, sa adlaw nga iyang gitubos sila gikan sa kaaway.” (Salmo 78:41, 42) Sa ngadtongadto, ang ilang pagkamalimtanon sa mga sugo ni Jehova misangpot sa pagsalikway niya kanila.​—Mateo 21:42, 43.

Usa ka maayong panig-ingnan ang gihatag sa salmista kinsa misulat: “Akong pagahinumdoman ang mga buhat ni Jah; kay akong hinumdoman ang imong kahibulongang buhat sa dugay na kanhi. Ug ako magapalandong gayod sa tanan  mong kalihokan, ug ako magmatinagdanon sa imong mga pakiglabot.” (Salmo 77:11, 12) Ang maong mapamalandongong paghinumdom sa nangaging maunongong pag-alagad ug mahigugmaong mga buhat ni Jehova maghatag kanato sa gikinahanglang panukmod, pagdasig, ug pagpabili. Gawas pa, ang “paghinumdom sa kanhing mga adlaw” makahanaw sa kakapoy ug makadasig kanato sa pagbuhat sa tanan natong maarangan ug paghupot sa matinumanong pag-agwanta.

Pagkakat-on Gikan sa Nangaging mga Sayop

Ikaduha, ang dili pagkalimot mahimong usa ka paagi sa pagkat-on gikan sa nangaging mga sayop ug sa ilang mga resulta. Uban niini sa hunahuna, si Moises mitambag sa mga Israelinhon: “Hinumdomi: Ayaw hikalimti kon giunsa ninyo pagpasuko kang Jehova nga inyong Diyos sa kamingawan. Sukad sa adlaw nga kamo migawas sa yuta sa Ehipto hangtod sa inyong pag-abot niining dapita kamo napamatud-ang masukolon sa inyong panggawi kang Jehova.” (Deuteronomio 9:7) Ang resulta sa maong pagkamasupilon sa bahin sa mga Israelinhon mao, sumala sa gipunting ni Moises, nga ‘gipalakaw sila ni Jehova nga ilang Diyos sa kap-atan ka tuig sa kamingawan.’ Nganong gidasig man sila sa paghinumdom niini? Aron nga sila magmapainubsanon ug matul-id ang ilang masukolong mga dalan aron sila “magsunod sa mga sugo ni Jehova nga [ilang] Diyos pinaagi sa paglakaw diha sa iyang mga dalan ug pinaagi sa pagkahadlok kaniya.” (Deuteronomio 8:2-6) Kinahanglang makakat-on sila sa diwa nga dili sublion ang ilang nangaging mga sayop.

Mipahayag ang usa ka magsusulat: “Ang tawong masinaboton makakuhag kaayohan gikan sa personal nga kasinatian, ang tawong maalamon makakuhag kaayohan gikan sa kasinatian sa uban.” Samtang si Moises miawhag sa katawhan sa Israel sa pagkuhag kaayohan pinaagi sa pagpalandong sa ilang kaugalingong mga sayop kanhi, si apostol Pablo mitambag sa uban​—ang unang-siglong kongregasyon sa Corinto ug, sa pagpalugway, kanato​—sa pagkat-on sa usa ka leksiyon gikan sa samang asoy sa kasaysayan. Misulat siya: “Karon kining mga butanga nangahitabo kanila [mga Israelinhon] ingong mga panig-ingnan, ug sila gikasulat ingong pasidaan kanato nga naabtan sa mga kataposan sa mga sistema sa mga butang.” (1 Corinto 10:11) Diha sa hunahuna ni Jesu-Kristo ang lain pang karaang hitabo diha sa Bibliya ug sa panginahanglan nga makakat-on gikan niana sa miingon siya: “Hinumdomi ninyo ang asawa ni Lot.” (Lucas 17:32; Genesis 19:1-26) Misulat ang Ingles nga magbabalak ug pilosopo nga si Samuel Taylor Coleridge: “Kon ang mga tawo makakat-on gikan sa kasaysayan, pagkadaghang leksiyon ang ikatudlo niini kanato!”

Kamakasaranganon ug Utang-Kabubut-on

Ikatulo, ang paghinumdom makapatungha diha kanato sa makapahimuot-sa-Diyos nga mga kinaiya sa kamakasaranganon ug utang-kabubut-on. Samtang magkalipay kita sa daghang kinaiyahan sa atong tibuok-kalibotang espirituwal nga paraiso, hinaot dili gayod kita malimot nga nag-agad kini sa tinong mga igtutukod. Naglakip kini sa pagkamaunongon, gugma, sakripisyo-sa-kaugalingon, kaisog atubangan sa kalisdanan, pag-agwanta, hataas-nga-pailob ug pagtuo​—mga hiyas nga gipakita sa atong Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye nga tinagpulo ka tuig kanhi nagbukas sa buluhaton sa lainlaing mga nasod. Sa pagtapos sa taho niini bahin sa modernong-adlawng kasaysayan sa katawhan sa Diyos sa Mexico, ang 1995 Yearbook of Jehovah’s Witnesses miingon: “Alang sa mga tawo nga bag-o pang nakig-uban sa mga Saksi ni Jehova, ang mga pagsulay nga giatubang niadtong nagpakig-ambit sa pagbukas sa buluhaton sa Mexico mahimong makapatingala. Sila naanad sa espirituwal nga paraiso diin adunay daghang espirituwal nga pagkaon, diin adunay ginatos ka libong mahadlokon-sa-Diyos nga mga kauban, ug diin ang pag-alagad sa Diyos ginahimo sa organisado kaayong paagi.”

Kadtong unang mga mag-uuna kasagarang nag-alagad nga nag-inusara lamang o diha sa gamayng nahilit nga mga grupo. Giatubang nila ang kamingaw, kawalad-on, ug ubang grabeng mga pagsulay sa integridad samtang sila nagmalahutayon sa pagmantala sa mensahe sa Gingharian. Bisan pag daghan sa maong mga alagad sa kanhing mga panahon namatay na, pagkamakalilipay sa kasingkasing ang pagkasayod nga si Jehova nahinumdom sa ilang matinumanong  pag-alagad! Gipamatud-an kini ni apostol Pablo, sa misulat siya: “Ang Diyos dili usang dili-matarong nga kalimtan ang inyong buhat ug ang gugma nga inyong gipakita alang sa iyang ngalan.” (Hebreohanon 6:10) Kon si Jehova mapabilhong nahinumdom, dili ba angay nga kita mahinumdom usab tungod sa espiritu sa pagkadunay utang-kabubut-on?

Kadtong bag-ong nasinati sa kamatuoran makaangkon niining makasaysayanhong kaamgohan pinaagi sa basahong Mga Saksi ni Jehova​—Mga Magmamantala sa Gingharian sa Diyos. a Dugang pa, kon nakapribilehiyo kita sa pagkasakop sa usa ka pamilya o sa usa ka Kristohanong kongregasyon kansang mga membro naglakip sa dugay-nang-nag-alagad nga tigulang nga mga igsoong lalaki o babaye, giawhag kita sa espiritu sa Deuteronomio 32:7 nga “hinumdomi ang mga adlaw sa karaan, palandonga ang mga tuig kanhi gikan sa kaliwatan ngadto sa kaliwatan; pangutana sa imong amahan, ug siya makasugilon kanimo; inyong mga tigulang nga lalaki, ug sila makasugid niini kanimo.”

Oo, ang paghinumdom sa kanhing mga buhat sa diyosnong debosyon makadasig kanato nga mopadayon sa pag-agwanta nga malipayon diha sa atong Kristohanong pag-alagad. Gawas pa, ang kasaysayan dunay mga leksiyon nga kinahanglang atong makat-onan. Ug ang pagpalandong sa atong gipanalanginan-sa-Diyos nga espirituwal nga paraiso mopatungha sa kahimut-anang mga hiyas sa kamakasaranganon ug utang-kabubut-on. Sa tinuoray, “hinumdomi ang kanhing mga adlaw.”

[Footnote]