Mga Batan-on nga Nahinumdom sa Ilang Maglalalang

“Hinumdomi, karon, ang imong Dakong Maglalalang sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on.”​—ECCLESIASTES 12:1.

1. Unsang mga pahayag sa usa ka 11-anyos ang nagpadayag nga ang atong Maglalalang maoy tinuod alang kaniya?

 PAGKAMAAYO sa dihang ang mga batan-on mosulti ug molihok sa paagi nga magpadayag nga sila nag-isip kang Jehova nga Diyos ingong tinuod nga persona nga ginadayeg nila ug buot nga pahimut-an! Usa ka 11-anyos nga batang lalaki miingon: “Sa dihang ako mag-inusara ug manambo sa bentana, akong makita ang kahibulongang mga linalang ni Jehova. Unya ako maghanduraw bahin sa pagkatahom sa Paraiso sa umaabot ug nga ako makahikap na sa kahayopan.” (Isaias 11:6-9) Siya midugang: “Sa dihang ako mag-inusara, ako mag-ampo kang Jehova. Nasayod ako nga dili siya mapikal kanako tungod sa pagpakigsulti kanunay kaniya. Nasayod ako nga siya atua didto nga kanunayng nagabantay kanako.” Ang atong Maglalalang ba ingon ka tinuod alang kanimo maingon nga siya tinuod alang nianang batang lalaki?

Unsa ka Tinuod ang Diyos Alang Kanimo?

2. (a) Sa unsang paagi ang imong Maglalalang mahimong tinuod alang kanimo? (b) Unsang bahin ang mabatonan sa mga ginikanan sa pagtabang sa ilang mga anak sa pag-ila nga ang Diyos maoy tinuod nga persona?

² Aron nga si Jehova ug ang iyang mga saad mahimong tinuod alang kanimo, kinahanglang makakat-on ka una bahin kaniya ug sa kahibulongang kaugmaon nga iyang gitanyag kanimo diha sa matarong nga bag-ong kalibotan nga gibatbat sa Bibliya. (Pinadayag 21:3, 4) Kon gitudloan ka sa imong mga ginikanan niining mga butanga, ikaw may katarongan nga magmapasalamaton kay kini makapaarang nimo nga mosugot sa dinasig nga sugo: “Hinumdomi, karon, ang imong Dakong Maglalalang.” (Ecclesiastes 12:1) Usa ka batan-on miingon bahin sa sayong pagbansay kaniya sa iyang ginikanan: “Ang tanang butang sa kinabuhi kanunayng gilangkit kang Jehova. Kadto ang yawi sa akong paghinumdom sa akong Maglalalang.” Ang laing batan-ong babaye miingon: “Ako magmapasalamaton sa walay kataposan sa akong mga ginikanan  tungod sa pagtudlo kanako nga si Jehova maoy tinuod nga persona. Ilang gipakita kanako kon unsaon siya paghigugma ug gisugid kanako ang bahin sa kalipay sa pag-alagad kaniya sa bug-os nga panahon.”

3, 4. Unsay makatabang nimo sa paghunahuna nga si Jehova maoy tinuod nga persona?

³ Bisan pa niana, daghan ang malisdan sa paghunahuna nga ang Diyos maoy tinuod nga persona nga interesado kanila. Nalisdan ka ba? Usa ka batan-on natabangan sa paghunahuna sa Diyos sa personal nga paagi pinaagi niining pamulong sa Ang Bantayanang Torre: “Kon unsa ka dako si Jehova nga Diyos kon bahin sa iyang lawas, wala kita mahibalo.” Siyempre, ang pagkadako sa Diyos wala mag-agad sa iyang gidak-on o porma, sumala sa giingon sa sunod nga tudling-pulong sa maong Bantayanang Torre: “Ang tinuod niyang pagkadako maoy diha sa matang sa iyang pagka-Diyos,” sa tinuoray, matinumanon, mabination, mahigugmaon, ug mapinasayloon nga Diyos. a (Exodo 34:6; Deuteronomio 32:4: Salmo 86:5; Santiago 5:11) Nakadangat ka ba sa pag-isip kang Jehova ingon nga maong matang sa persona, usa ka kasaligan nga higala nga uban kaniya ikaw makabaton ug bililhong relasyon?​—Isaias 41:8; Santiago 2:23.

⁴ Gitabangan ni Jesus ang iyang unang mga sumusunod nga magpahimulos ug personal nga relasyon uban sa Diyos. Busa, sa misulat si apostol Juan mahitungod sa iyang gipaabot nga pagkabanhaw ngadto sa langitnong kinabuhi, si Juan mipahayag: “Kita mahisama [sa Diyos], tungod kay ato man siyang makita ingon gayod sa iyang pagkamao.” (1 Juan 3:2; 1 Corinto 15:44) Ang mga batan-on karong adlawa matabangan usab sa pag-isip sa Diyos ingong tinuod nga persona, usa nga mahimo nilang hiilhan pag-ayo bisan pag dili sila makakita kaniya sa personal. Usa ka batan-ong lalaki miingon: “Gitabangan ako sa akong mga ginikanan sa paghinumdom kang Jehova pinaagi sa pagsuknag daghang pangutana, sama sa, ‘Unsay ikasulti ni Jehova? Sa unsang paagi nimo isaysay kana sa imong kaugalingong mga pulong? Unsay kahulogan niana?’” Dili ba ang mga pangutanang sama niini makapahunahuna kanato bahin sa atong personal nga relasyon uban sa Diyos?

Kon Unsay Kahulogan ang Paghinumdom

5. Unsang mga panig-ingnan sa Bibliya ang nagpakita nga ang paghinumdom sa usa naglangkit ug labaw pa sa paghinumdom sa iyang ngalan?

⁵ Ang pagsugot sa sugo, “Hinumdomi, karon, ang imong Dakong Maglalalang,” nagkahulogan ug labaw pa kay sa paghunahuna lamang bahin kang Jehova. Kini naglangkit sa lihok, sa pagbuhat sa butang nga makapahimuot kaniya. Sa mihangyo ang kriminal kang Jesus, “Hinumdomi ako sa dihang mahiadto ka na sa imong gingharian,” tinguha niya nga himoon ni Jesus ang labaw pa kay sa paghinumdom sa iyang ngalan. Gusto niya nga si Jesus molihok, magbanhaw kaniya. (Lucas 23:42) Sa susama, ang nabilanggong si Jose nagdahom ug lihok alang kaniya sa gihangyo niya ang magtitiing ni Paraon sa paghinumdom kaniya ngadto kang Paraon. Ug sa mihangyo si Job sa Diyos, “Hinumdomi ako,” si Job naghangyo nga sa umaabot nga panahon, ang Diyos molihok aron banhawon siya.​—Job 14:13; Genesis 40:14, 23.

6. Sa unsang paagi ang Hebreohanong pulong alang sa “hinumdomi” nagpasabot ug pagbati alang sa butang o persona nga gihinumdoman?

⁶ Usa ka awtoridad nag-ingon nga ang Hebreohanong pulong nga gihubad ug “hinumdomi” kasagarang nagpasabot sa “pagbati sa hunahuna ug sa lihok nga duyog sa paghinumdom.” Ang kahulogan sa “pagbati” diha sa pulong “hinumdomi” makita diha sa pagpatugbaw sa “sagol nga panon” sa kamingawan: “Kita mahinumdom gayod sa isda nga atong gikaon sa Ehipto!” Maingon nga si Job mihangyo nga hinumdomang may pag-uyon sa Diyos, si Ezequias, Nehemias, David, ug usa ka wala-hinganling salmista usab mihangyo nga hinumdoman ni Jehova nga may pagbati ingong pag-ila sa ilang pagkamatinumanon.​—Numeros 11:4, 5; 2 Hari 20:3; Nehemias 5:19; 13:31; Salmo 25:7; 106:4.

7. Kon atong hinumdoman ang Diyos nga may pagbati, sa unsang paagi maapektahan niini ang atong panggawi?

⁷ Busa kita makasukna, ‘Kita ba nahinumdom sa atong Maglalalang nga may pagbati ug naglikay sa pagbuhat sa bisan unsa nga makapasakit o makapaguol?’ Usa ka batan-on mipahayag: “Gitabangan ako ni Mama sa pag-ila nga si Jehova adunay mga pagbati, ug sa linghod nga edad, ako nasayod nga siya maapektahan sa akong mga lihok.” (Salmo 78:40-42) Ang lain mipatin-aw: “Nasayod ako nga ang akong mga lihok mahimong  makatabang o makababag sa pagtubag sa hagit nga gihimo ni Satanas kang Jehova. Buot nakong lipayon ang kasingkasing ni Jehova, busa kana nagtabang kanako ug nagpadayon pagtabang kanako karong adlawa.”​—Proverbio 27:11.

8. (a) Unsang buluhaton ang magpaila nga atong gihinumdoman si Jehova nga may pagbati? (b) Unsang mga pangutana ang pagatagdon nga maalamon sa mga batan-on?

⁸ Tinuod, niining tuman-kadaotang kalibotan, dili kanunayng sayon ang paghinumdom kang Jehova pinaagi sa pag-ambit sa bug-os sa kalihokan nga makapahimuot kaniya. Apan pagkamaayo gayod kon makasundog ka sa batan-ong si Timoteo sa unang siglo​—nga dili na hisgotan ang libolibong mahadlokon-sa-Diyos nga mga batan-on karong adlawa​—pinaagi sa pagsulod sa Kristohanong pag-alagad sa bug-os panahon ingong usa ka payunir nga ministro! (Buhat 16:1-3; 1 Tesalonica 3:2) Bisan pa niana, ikasukna kini, Makasuportar ka ba sa imong kaugalingon sa payunir nga pag-alagad? Kon maminyo ka, ikaw ba dunay mga kahanas aron pagbuhi niadtong sakop sa imong pamilya? (1 Timoteo 5:8) Kini sila hinungdanong mga pangutana, ug hinungdanon nga ugdang nimong palandongon.

Edukasyon nga May Katuyoan

9. Unsang desisyon ang giatubang sa mga batan-on mahitungod sa sekular nga edukasyon?

⁹ Samtang mahimong mas komplikado ang tawhanong katilingban, ang dakodakong edukasyon mahimong gikinahanglan aron makabaton ug igong trabaho sa pagsuportar sa imong kaugalingon diha sa payunir nga buluhaton. Tingali nakamatikod ka nga bisan pag ang pipila nga nakatunghag unibersidad kinahanglang mokuhag ekstrang edukasyon aron makabaton ug bag-ong mga kahanas nga gipabilhan sa mga amo karong adlawa. Busa unsa ka dakong edukasyon ang inyong batonan kamong mga batan-on nga buot magpahimuot sa Diyos? Ang desisyon angayng pagahimoon nga diha sa hunahuna ang dinasig nga sugo: “Hinumdomi, karon, ang inyong Dakong Maglalalang.”

10. Unsa ang labing maayong edukasyon nga atong mabatonan?

¹⁰ Siyempre, buot ninyong batonan ang butang nga giisip bisan sa daghang sekular nga mga awtoridad nga labing maayong edukasyon​—ang usang makuha gikan sa mainampingong pagtuon sa Pulong sa Diyos. Ang Alemang magsusulat nga si Johann Wolfgang von Goethe miingon: “Kon mas dako ang pag-uswag sa pangutok [sa usa ka katawhan], mahimong mas bug-os pa ang paggamit sa Bibliya ingong pundasyon ug instrumento sa edukasyon.” Oo, ang pagtuon sa Bibliya labaw pang magsangkap kanimo alang sa kinabuhi kay sa bisan unsang laing edukasyon!​—Proverbio 2:6-17; 2 Timoteo 3:14-17.

11. (a) Unsa ang labing hinungdanong buluhaton nga atong mahimo? (b) Nganong ang usa ka batan-on mipalabi sa pagkuhag igoigong edukasyon?

 ¹¹ Sanglit ang kahibalo sa Diyos nagahatag man ug kinabuhi, ang labing hinungdanong buluhaton nga imong mahimo karong adlawa mao ang pagpaambit sa maong kahibalo sa uban. (Proverbio 3:13-18; Juan 4:34; 17:3) Ugaling, aron mahimo kining epektibo kinahanglang maedukar ka sa pangunang mga paagi. Kinahanglang makaarang ka sa paghunahuna sa tin-awng paagi, sa pagsulting may lohika, ug sa hanas nga pagbasa ug pagsulat​—mga kahanas nga gitudlo sa tunghaan. Busa sa maugdang tun-i ang mga kurso sa imong tunghaan, sama sa gihimo ni Tracy, usa ka batan-on sa Florida, T.B.A., kinsa migraduwar sa hayskul nga may mga honor. Gipahayag niya ang iyang paglaom: “Sa kanunay ang akong tumong mao ang pagkahimong bug-os-panahong alagad sa akong Diyos nga si Jehova, ug naglaom ako nga ang akong edukasyon magtabang kanako sa pagkab-ot sa maong tumong.”

12. Kon palabihon ang dugang nga sekular nga edukasyon, unsang katuyoan ang matabangan niining matuman?

¹² Nakapalandong ka ba kon nganong ikaw nag-eskuyla? Sa panguna mao ba ang pagsangkap sa imong kaugalingon aron mahimong epektibong ministro ni Jehova? Kon mao, buot nimong ugdang nga palandongon kon kaha ang imong edukasyon makatuman ba niining katuyoana. Human makigsulti sa imong mga ginikanan, basin mahukman nga ikaw angayng motungha ug labaw sa minimo nga kinahanglanon sa balaod. Ang maong dugang nga edukasyon basin makatabang kanimo nga makabatog trabaho aron suportahan ang imong kaugalingon ug magbilin pag panahon ug kusog kanimo aron bug-os nga makaambit sa buluhaton sa Gingharian.​—Mateo 6:33.

13. Sa unsang paagi ang duha ka Rusong Kristohanon nga mikuhag dugang nga edukasyon nagpasundayag sa ilang katuyoan sa kinabuhi?

¹³ Ang pipila nga nagkuhag dugang nga edukasyon nagbuhat sa bug-os-panahong ministeryo bisan samtang nagkuha silag dugang nga edukasyon. Tagda si Nadia ug Marina, duha ka tin-edyer nga batang mga babaye sa Moscow, Rusya. Ang duruha nabawtismohan niadtong Abril 1994 ug nagsugod sa pag-alagad ingong oksilyare payunir nga mga ministro. Wala madugay human niadto sila migraduwar sa hayskul ug nagpalista sa duha-ka-tuig nga programa sa accounting. Sa Mayo 1995 sila misugod sa pagregular payunir, bisan pa niana nagpadayon  sila pagbaton ug A nga grado sa ilang mga klase sa accounting. Dugang pa, sila nakadumala, tali kanila, sa aberids nga 14 ka pagtuon sa Bibliya kada semana samtang nag-eskuyla pa. Ang mga batan-ong babaye naglaom nga ang ilang edukasyon sa accounting makapaarang nila nga makabaton ug igong trabaho, aron makasuportar sila sa ilang kaugalingon diha sa bug-os-panahong ministeryo.

14. Bisan unsay gidak-on sa sekular nga edukasyon nga atong palabihon, angay unsa man ang labing hinungdanong butang sa atong mga kinabuhi?

¹⁴ Kon mokuha kag sekular nga edukasyon nga labaw sa gikinahanglan sa balaod, sa kamaalamon susiha ang imong katarongan sa pagbuhat niana. Mao ba ang paghimog ngalan alang sa imong kaugalingon ug pagbaton ug materyal nga bahandi? (Jeremias 45:5; 1 Timoteo 6:17) O ang imo bang tumong mao ang paggamit sa dugang nga edukasyon aron mas bug-os nga makaambit sa pag-alagad kang Jehova? Si Lydia, usa ka batan-on nga mipalabi sa pagkuhag dugang edukasyon, mipahayag ug maayong panglantaw sa espirituwal nga mga butang, nga misaysay: “Ang uban nagkuhag taas nga edukasyon ug nagtugot nga mababagan sila sa materyalismo, ug ilang makalimtan ang Diyos. Sa personal ang akong relasyon sa Diyos mao ang labing hinungdanong butang alang kanako.” Pagkadalayegong tinamdan alang kanatong tanan!

15. Unsay nagkadaiyang edukasyonal nga mga kagikan ang nabatonan sa unang-siglong mga Kristohanon?

¹⁵ Makahuloganon, ang unang-siglong mga Kristohanon may nagkadaiya kaayong edukasyonal nga kagikan. Pananglitan, si apostol Pedro ug Juan giisip nga “dili-edukado ug ordinaryo” tungod kay wala sila makatungha sa rabbinikong mga tunghaan. (Buhat 4:13) Si apostol Pablo, sa laing bahin, nakadawat sa ikatandi karong adlawa sa edukasyon sa unibersidad. Bisan pa niana, wala gamita ni Pablo ang maong edukasyon aron mahimo siyang ilado; hinunoa, kadto usa ka mapuslanong tabang sa misangyaw siya ngadto sa mga tawo sa lainlaing mga kahimtang sa kinabuhi. (Buhat 22:3; 1 Corinto 9:19-23; Filipos 1:7) Sa susama, si Manaen, kinsa “naedukar uban ni Herodes nga magmamando sa distrito,” nahiapil niadtong nanguna sa kongregasyon sa Antioquia.​—Buhat 13:1.

Nganong Magmaalamon sa Pagdumala sa Imong Panalapi?

16. (a) Nganong mas lisod tingali ang paghinumdom sa atong Maglalalang kon kita may utang? (b) Sa unsang paagi ang usa sa mga ilustrasyon ni Jesus nagpadayag sa kahinungdanon sa paghunahuna sa dili pa kita mogasto?

¹⁶ Kon mapakyas ka sa pagdumala nga maalamon sa imong panalapi, basin mas lisod ang paghinumdom sa imong Maglalalang pinaagi sa pagbuhat kon unsay makapahimuot kaniya. Kay kon ikaw mautangan, ikaingon nga ikaw adunay laing agalon. Ang Bibliya nagsaysay: “Panghulam ug salapi ug ikaw mao ang ulipon sa nagpahulam.” (Proverbio 22:7, Today’s English Version) Usa sa mga ilustrasyon ni Jesus nagpasiugda sa pagkahinungdanon sa paghunahuna una pa kita mogasto. “Kinsa kaninyo,” matod ni Jesus, “nga buot motukod ug tore nga dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto, aron tan-awon kon siya aduna bay igo sa paghuman niini? Kay kon dili, basin ug iyang ikapahiluna ang patukoranan niini apan dili makahimo sa paghuman niini, ug ang tanang manan-aw basig mosugod sa pagbiaybiay kaniya.”​—Lucas 14:28, 29.

17. Nganong kasagarang lisod ang pagpugong sa pagpanggasto sa usa?

¹⁷ Busa, maalamon nga maningkamot ka sa pagkinabuhi sumala sa Kasulatanhong prinsipyo nga ‘dili magpakautangan kang bisan kinsa ug usa ka butang, gawas sa paghigugma sa usag usa.’ (Roma 13:8) Apan kini lisod himoon, ilabina kon giatubang sa way-hunong nga suplay sa bag-ong mga produkto nga gipangangkon sa mga tig-anunsiyo nga imong gikinahanglan gayod. Usa ka ginikanan, kinsa misulay pagtabang sa iyang mga anak nga magbaton ug pagkamailahon, mipahayag: “Nagugol namo ang dakong panahon sa paghisgot kon unsa ang panginahanglan ug kon unsay gusto.” Ang mga tunghaan kasagarang napakyas sa pagtudlo sa maong mga butang, nga naghatag ug diyutay ra kon duna man ing instruksiyon bahin sa kon unsaon pagdumala ang panalapi sa kasaligang paagi. “Kita migraduwar sa hayskul nga labawng nahibalo bahin sa isosceles triangle kay sa kon unsaon pagtigom,” miingon ang usa ka tig-alagad sa katilingban o social worker. Nan, unsay makatabang nimo sa pagpanggasto nga maalamon?

18. Unsay usa ka yawi sa maalamong pagdumala sa panalapi, ug ngano?

¹⁸ Ang pagpamati sa tambag, “Hinumdomi,  karon, ang imong Dakong Maglalalang,” maoy usa ka yawi sa maalamong pagdumala sa imong panalapi. Tungod kay sa dihang sugton nimo kanang sugoa, ang imong pangunang gihunahuna mao ang pagpahimuot kang Jehova, ug ang imong pagbati kaniya mag-impluwensiya kon unsaon nimo paggasto ang imong salapi. Uyon niana, dili nimo tugotan ang personal nga mga gusto nga mobalda sa paghatag ug tibuok-kalag nga debosyon ngadto sa Diyos. (Mateo 16:24-26) Maninguha ka nga mahuptan kanunay nga “yano” ang imong mata, nga mao, tin-awng natumong sa Gingharian sa Diyos ug sa pagbuhat sa iyang kabubut-on. (Mateo 6:22-24) Sa ingon mahidangat ka sa pag-isip sa balaang tambag nga “pasidunggi si Jehova pinaagi sa imong bililhong mga butang” ingong makalipayng pribilehiyo.​—Proverbio 3:9.

Mga Batan-on nga Angayng Sundogon

19. Sa unsang paagi ang mga batan-on sa nangagi naghinumdom sa ilang Maglalalang?

¹⁹ Ikalipay, daghang batan-on, sa nangagi ug karon, ang nahinumdom sa ilang Maglalalang. Ang batang si Samuel nagpabiling malig-on sa pag-alagad sa tabernakulo bisan pa sa imoral nga impluwensiya niadtong kauban niya sa pag-alagad. (1 Samuel 2:12-26) Usa ka makabibihag nga manenental, ang asawa ni Potipar, wala makabuyo sa batan-ong si Jose sa paghimog pakighilawas. (Genesis 39:1-12) Bisan pag “usa lamang ka bata,” si Jeremias miwali nga maisogon atubangan sa grabeng pagsupak. (Jeremias 1:6-8) Usa ka Israelinhong batang babaye sa way-kahadlok nagsulti sa gamhanang Siryanhong pangulo sa kasundalohan nga magtinguhag tabang sa Israel, diin siya makahibalo bahin kang Jehova. (2 Hari 5:1-4) Ang batan-ong si Daniel ug iyang mga kauban nagpadayon sa paghupot sa ilang pagtuo sa gisulayan bahin sa mga balaod sa Diyos sa pagkaon. Ug ang mga batan-ong si Sadrak, Mesak, ug Abednego mipalabi nga itambog sa nagdilaab nga hurno inay ikompromiso ang ilang pagkamaunongon ngadto sa Diyos pinaagi sa pagsimba atubangan sa usa ka imahen.​—Daniel 1:8, 17; 3:16-18; Exodo 20:5.

20. Sa unsang paagi ang daghang batan-on naghinumdom sa ilang Maglalalang karong adlawa?

²⁰ Karong adlawa kapig 2,000 ka batan-on nga 19 ngadto 25 anyos sa edad nag-alagad sa tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova sa Estado sa New York, T.B.A. Sila gamay lamang nga bahin sa tinagpulo ka libong batan-on nga naghinumdom sa ilang Maglalalang sa tibuok kalibotan. Sama kang Jose sa kakaraanan, sila midumili sa pagkompromiso sa ilang kahinlo sa moral. Daghan ang nagsugot sa Diyos inay sa mga tawo sa gipugos nga mopili kon kinsay ilang alagaron. (Buhat 5:29) Sa 1946 sa Polandia, ang 15-anyos nga si Henryka Zur gipaantos sa midumili siya paghimo sa usa ka buhat sa relihiyosong idolatriya. “Tuo lang kon unsay gusto nimong tuohan,” misugyot ang usa sa iyang mga magsasakit, “pangurus lang sa Katolikong pangurus.” Tungod kay midumili siya, siya giguyod ngadto sa lasang ug gipusil, nga ang iyang tinong paglaom sa kinabuhing walay kataposan segurado! b

21. Unsang imbitasyon ang maalamon nga dawaton, nga adunay unsang sangpotanan?

²¹ Labihan ka malipayon ang kasingkasing ni Jehova tungod sa mga batan-on nga nahinumdom kaniya latas sa kasiglohan! Dawaton mo ba ang iyang imbitasyon, “Hinumdomi, karon, ang imong Dakong Maglalalang”? Sa pagkatinuod takos siya nga imong hinumdoman! Sa adlaw-adlaw hunahunaa ang tanan nga iyang nabuhat alang kanimo ug pagabuhaton pa, ug dawata ang iyang imbitasyon: “Magmaalamon ka, anak ko, ug lipaya ang akong kasingkasing, aron matubag ko siya nga nagatamay kanako.”​—Proverbio 27:11.

[Mga footnote]

Nahinumdom Ka Ba?

◻ Sa unsang paagi ang mga batan-on matabangan sa pag-isip sa Diyos ingong tinuod nga persona?

◻ Unsay kahulogan sa paghinumdom sa imong Maglalalang?

◻ Unsang katuyoan ang angayng mapausbaw sa atong edukasyon?

◻ Nganong hinungdanon nga madumalang maalamon ang atong panalapi?

◻ Kinsa ang mga batan-on nga angay nimong sundogon?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 17]

Nakapalandong ka ba kon nganong ikaw nag-eskuyla?

[Hulagway sa panid 18]

Nakakat-on ka ba sa pagdumala nga maalamon sa panalapi?