Ang Maglalalang Makahimo sa Imong Kinabuhi nga mas Makahuloganon

“Padayega sila sa ngalan ni Jehova; kay siya mismo nagsugo, ug sila nangalalang.”​—SALMO 148:5.

1, 2. (a) Unsang pangutana ang angay natong konsiderahon? (b) Sa unsang paagi nalangkit ang kalalangan sa pangutana ni Isaias?

 “WALA ka ba makaila?” Kana morag sama rag usa ka nagatultol nga pangutana, nga nagtukmod sa daghan sa pagtubag, ‘Nakaila ni kinsa?’ Apan kana maoy ugdang nga pangutana. Ug kita makasabot pag-ayo sa tubag pinaagi sa pagmatikod sa nahimutangan niini​—ang ika-40ng kapitulo sa basahon sa Bibliya sa Isaias. Usa ka karaang Hebreohanon, si Isaias, ang misulat niana, busa ang pangutana karaan. Bisan pa niana, kini usab moderno kaayo, nga may kalabotan sa sukaranang kahulogan sa imong kinabuhi.

² Sanglit ingon niana ka hinungdanon, ang pangutana sa Isaias 40:28 takos sa atong ugdang nga pagtagad: “Wala ka ba makaila o wala ka ba makadungog? Si Jehova, ang Maglalalang sa mga kinatumyan sa yuta, maoy Diyos hangtod sa panahong walay tino.” Busa ang ‘pagkaila’ naglangkit sa Maglalalang sa yuta, ug ang konteksto nagpakita nga dili lang kay ang yuta ra ang naapil. Duha ka bersikulo una niana si Isaias misulat bahin sa kabituonan: “Iyahat ang inyong mga mata sa itaas ug tan-awa. Kinsay naglalang niining mga butanga? Mao Siya nga nagdala sa ilang panon sa tinagdaghan . . . Tungod sa pagkadako sa iyang dinamikong kusog, ug usab sa iyang pagkagamhanan, walay usa niini ang nangawala.”

3. Bisan pag daghan kag nahibaloan bahin sa Maglalalang, nganong buot gayod nimong mahibalo ug dugang pa?

³ Oo, ang pangutanang “Wala ka ba makaila?” sa pagkatinuod maoy bahin sa Maglalalang sa atong uniberso. Ikaw tingali sa personal kombinsido nga si Jehova nga Diyos mao “ang Maglalalang sa mga kinatumyan sa yuta.” Daghan usab tingali ang imong nahibaloan bahin sa iyang personalidad ug sa iyang mga dalan. Apan komosta kon makahibalag ka ug lalaki o babaye nga nagduhaduha nga dunay Maglalalang ug tatawng wala mahibalo kon sama siya sa unsa? Ang maong panaghibalag dili angayng makapatingala tungod kay dunay milyonmilyon nga wala makaila o motuo sa Maglalalang.​—Salmo 14:1; 53:1.

4. (a) Nganong ang pagkonsiderar sa Maglalalang haom niining panahona? (b) Unsang mga tubag ang dili ikatagana sa siyensiya?

⁴ Ang mga eskuylahan nagpatunghag daghang maduhaduhaon kinsa mibati nga ang siyensiya adunay (o makakaplag ug) mga tubag sa mga pangutana bahin sa sinugdanan sa uniberso ug sa kinabuhi. Sa The Origin of Life (orihinal nga ulohan sa Pranses: Aux Origines de la Vie) ang mga awtor nga si Hagene ug Lenay nag-ingon: “Ang sinugdanan sa kinabuhi gilantugian pa gihapon sa sinugdanan sa ikabayente-unong siglo. Kining sulirana, nga lisod kaayong sulbaron, nagkinahanglag mga pagsusi diha sa tanang natad, gikan sa kadako sa kawanangan ngadto sa pagkagamay kaayo sa materya.” Sa gihapon, ang kataposang kapitulo, “Ang Pangutana Nagpabiling Buhi,” miangkon: “Among gisusi ang pipila ka siyentipikanhong mga tubag sa pangutana, Sa unsang paagi mitungha ang kinabuhi dinhi sa yuta? Apan nganong mitungha ang kinabuhi? Duna bay katuyoan ang kinabuhi? Kining mga pangutanaha dili matubag sa siyensiya. Kini nagtuki lamang kon ‘giunsa’ pagbuhat ang mga butang. Ang ‘giunsa’ ug ‘ngano’ maoy duha ka lahi kaayong mga pangutana. . . . Mahitungod sa pangutanang ‘ngano,’ ang pilosopiya, relihiyon, ug​—labaw sa tanan—​ang matag usa kanato kinahanglang makakaplag sa tubag.”

 Pagpangita sa mga Tubag ug Kahulogan

5. Unsang matanga sa mga tawo ang ilabina tingaling makabenepisyo gikan sa pagkahibalo ug dugang bahin sa Maglalalang?

⁵ Oo, buot natong masabtan kon nganong naglungtad ang kinabuhi​—ug ilabina kon nganong ania kita dinhi. Dugang pa, kinahanglang interesado kita sa mga tawo nga wala pa makahinapos nga dunay Maglalalang ug tinong diyutay rag nahibaloan bahin sa iyang mga dalan. O hunahunaa kadtong kansang kasinatian naglakip sa ideya bahin sa Diyos nga lahi kaayo gikan sa gipakita sa Bibliya. Binilyon ang nagdako sa Sidlakan o sa ubang mga dapit diin kadaghanang tawo wala maghunahuna nga ang Diyos usa ka persona, usa ka tinuod nga persona nga dunay makapadaning personalidad. Alang kanila ang pulong “diyos” magpatungha tingali ug ideya bahin sa usa ka dili-tataw nga puwersa o anaa sa hunahuna lamang nga tigpahinabo. Wala sila ‘makaila sa Maglalalang’ o mahibalo sa iyang mga dalan. Kon sila, o ang minilyon nga dunay susamang mga panglantaw, makombinsir nga naglungtad ang Maglalalang, pagkadakong mga benepisyo ang ilang madawat, lakip ang walay-kataposang mga kalaoman! Sila makaangkon usab ug usa ka butang nga talagsaon gayod​—tinuod nga kahulogan, tinuod nga katuyoan ug kalinaw sa hunahuna, sa kinabuhi.

6. Sa unsang paagi ang kinabuhi sa daghan karon kaamgid sa kasinatian ni Paul Gauguin ug sa usa sa iyang mga gidibuho?

⁶ Sa pag-ilustrar: Sa 1891, ang Pranses nga dibuhistang si Paul Gauguin miadto sa Pranses nga Polynesia aron sa pagpangita ug makapatagbawng kinabuhi, diha sa usa ka samag-paraisong dapit. Apan ang iyang mapatuyangong kagahapon sa wala madugay nagpahinabog sakit kaniya ug sa uban. Sa gibati niya nga hapit na siyang mamatay, nagdibuho siya sa usa ka dakong canvas nga niana morag iyang ‘gihubit ang kinabuhi ingong usa ka dakong misteryo.’ Nahibalo ka ba kon unsay gihingalan ni Gauguin sa iyang gidibuho? “Diin Kita Gikan? Unsa ba Kita? Asa Kita Padulong?” Lagmit nadungog nimo ang uban nga misukna ug susamang mga pangutana. Daghan ang misukna niana. Apan kon wala sila makakaplag ug makapatagbawng mga tubag​—walay tinuod nga kahulogan sa kinabuhi—​asa sila mahimong modangop? Sila tingali mohinapos nga ang ilang kinabuhi diyutay rag kalainan nianang sa mga mananap.​—2 Pedro 2:12. *

7, 8. Nganong ang mga pagsusi sa siyensiya dili pa igo?

 ⁷ Busa masabtan nimo kon nganong ang usa ka tawo nga sama sa propesor sa pisika nga si Freeman Dyson makasulat: “Pareho ang akong mga hunahuna sa daghang tinamod nga mga tawo sa dihang gisukna ko pag-usab ang mga pangutanang gisukna ni Job. Nganong kita nag-antos? Nganong mapihigon kaayo ang kalibotan? Unsay katuyoan sa kasakit ug trahedya?” (Job 3:20, 21; 10:2, 18; 21:7) Sumala sa nahisgotan na, daghang tawo ang modangop sa siyensiya alang sa mga tubag inay ngadto sa Diyos. Ang mga biologo, mga batid bahin sa dagat, ug uban pa nagdugang ug kahibalo bahin sa atong yuta ug sa kinabuhi diha niini. Nagsusi sa laing direksiyon, ang mga astronomo ug mga pisiko nakakat-on ug daghan pa bahin sa atong sistema sa adlaw, sa mga bituon, bisan sa halayong mga galaksiya. (Itandi ang Genesis 11:6.) Ngadto sa unsang makataronganong mga konklusyon nga ang maong mga impormasyon nagpunting?

⁸ Ang pipila ka siyentipiko naghisgot bahin sa “hunahuna” sa Diyos o sa “personal nga mga buhat sa Diyos” nga gipadayag diha sa uniberso. Apan di ba dili na hinuon masabtan niana ang pangunang punto? Ang magasing Science nag-ingon: “Sa dihang ang mga tigdukiduki nag-ingon nga ang pagtuon bahin sa uniberso nagpadayag sa ‘hunahuna’ o sa ‘personal nga mga buhat’ sa Diyos, ilang gipahinungod sa Diyos ang sa pagkatinuod mapamatud-an tingali nga mas menos ug importansiya diha sa uniberso​—ang pisikal nga katukoran niini.” Sa pagkatinuod, ang pisiko nga gipasidunggan ug Nobel nga si Steven Weinberg misulat: “Sa dihang mas masabtan nato ang uniberso, mas nahimo usab kining morag walay katuyoan.”

9. Unsang pamatuod ang makatabang kanato ug sa uban sa pagkahibalo bahin sa Maglalalang?

⁹ Sa gihapon, lagmit lakip ka sa minilyon nga seryosong nagtuon sa maong butang ug kinsa nakasabot nga ang tinuod nga kahulogan sa kinabuhi naglangkit sa pagkaila sa Maglalalang. Hinumdomi ang gisulat ni apostol Pablo: “Ang mga tawo dili makaingon nga sila wala makaila sa Diyos. Sukad sa sinugdanan sa kalibotan, ang mga tawo makakita kon sama sa unsa ang Diyos pinaagi sa mga butang nga Iyang gihimo. Kini nagpakita sa Iyang gahom nga magpabilin sa walay kataposan. Kini nagpakita nga Siya maoy Diyos.” (Roma 1:20, Holy Bible, New Life Version) Oo, dunay mga impormasyon bahin sa atong kalibotan ug bahin kanato nga makatabang sa mga tawo sa pagkaila sa Maglalalang ug sa pagkaplag ug kahulogan may kalabotan kaniya. Tagda ang tulo ka bahin niini: ang uniberso palibot nato, ang sinugdanan sa kinabuhi, ug ang atong mental nga mga katakos.

Mga Katarongan nga Motuo

10. Nganong angay natong hunahunaon ang “sinugdanan”? (Genesis 1:1; Salmo 111:10)

¹⁰ Sa unsang paagi mitungha dinhi ang atong uniberso? Nahibaloan tingali nimo gikan sa mga taho bahin sa mga teleskopyo ug mga instrumento sa pagsusi sa kawanangan nga kadaghanang siyentipiko nakaamgo nga ang atong uniberso wala maglungtad kaniadto. Duna kiniy sinugdanan, ug kini nagakadako. Unsay gipasabot niini? Pamati sa astronomo nga si Sir Bernard Lovell: “Kon sa usa ka yugto sa nangagi, ang Uniberso kanhi halos nang mahimong gamitoy kaayo ug dasok kaayo, kinahanglang mangutana kita kon unsay anaa diha sa wala pa ang Uniberso . . . Kinahanglang atubangon nato ang suliran sa usa ka Sinugdanan.”

11. (a) Unsa ka dako ang uniberso? (b) Unsay gipakita sa pagkatakdo diha sa uniberso?

¹¹ Ang katukoran sa uniberso, lakip sa atong yuta, nagbanaag sa kahibulongang gagmayng pagpasibo. Pananglitan, duha ka talagsaong mga hiyas sa atong adlaw ug sa ubang mga bituon mao ang layog-abot nga pagkaepisyente ug kalig-on. Ang bag-ohayng mga banabana sa gidaghanon sa mga galaksiya sa makitang uniberso maoy gikan sa 50 ka bilyon (50,000,000,000) ngadto sa 125 ka bilyon. Ug ang atong Milky Way nga galaksiya dunay binilyong mga bituon diha niana. Karon palandonga: Kita nahibalo nga ang makina sa awto nagkinahanglan ug eksaktong proporsiyon sa gasolina ug hangin. Kon duna kay kotse, magsuhol ka tingali ug nabansay nga mekaniko aron sa pagpasibo sa makina niini, aron ang imong kotse mas maayog dagan, mas episyente. Kon hinungdanon ang pagkatakdo bisan sa makina lamang, komosta na ang bahin sa atong episyenteng “nagdilaab” nga adlaw, pananglitan? Tin-aw, ang pangunang mga puwersa nga nalangkit takdong gipasibo aron maglungtad ang kinabuhi dinhi sa yuta. Sulagma ba lamang kini? Si Job sa kakaraanan gisukna: “Gipahayag ba nimo ang mga lagda nga nagmando sa kalangitan, o gitino ang mga  balaod sa kinaiyahan dinhi sa yuta?” (Job 38:33, The New English Bible) Walay tawo nga naghimo niana. Busa kinsay nagpahinabo sa pagkatakdo?​—Salmo 19:1.

12. Nganong makataronganon ang pagkonsiderar nga ang usa ka gamhanang Intelihensiya nagpaluyo sa paglalang?

¹² Gipahinabo ba kini sa usa ka butang o sa Usa ka persona nga dili makita sa tawhanong mga mata? Tagda kining pangutanaha gikan sa punto de bista sa modernong siyensiya. Kadaghanang astronomo karon modawat nga dunay puwersado kaayong mga butang sa langit​—mga black hole. Kini nga mga black hole dili makita, bisan pa niana ang mga eksperto kombinsido nga kini naglungtad. Sa pagtandi, ang Bibliya nagtaho nga sa laing dominyo dunay naglungtad nga gamhanang mga linalang nga dili makita​—espiritung mga linalang. Kon ang maong gamhanan, dili-makitang mga linalang naglungtad, dili ba makataronganon nga ang pagkatakdo nga gipadayag sa tibuok uniberso naggikan sa usa ka gamhanang Intelihensiya?​—Nehemias 9:6.

13, 14. (a) Sa pagkatinuod unsay giestablisar sa siyensiya bahin sa sinugdanan sa kinabuhi? (b) Nagpunting sa unsa ang paglungtad sa kinabuhi dinhi sa yuta?

¹³ Ang ikaduhang matang sa ebidensiya nga makatabang sa mga tawo sa pag-ila sa Maglalalang naglangkit sa sinugdanan sa kinabuhi. Sukad sa panahon sa mga eksperimento ni Louis Pasteur, gidawat nga ang kinabuhi wala molungtad gikan sa wala pinaagi sa kalit nga pagtungha. Busa sa unsang paagi nagsugod ang kinabuhi sa yuta? Sa katuigang 1950, ang mga siyentipiko misulay sa pagpamatuod nga mahimong inanay kining naugmad diha sa usa ka dagat kaniadto sa dihang ang atmospera kanhi kanunayng giigo sa kilat. Apan, ang mas bag-ohayng pamatuod nagpakita nga ang maong sinugdanan sa kinabuhi sa yuta dili posible tungod kay ang maong matang sa atmospera wala gayod maglungtad. Busa, ang ubang mga siyentipiko nangita ug hustong katin-awan. Apan wala ba usab nila masabti ang punto?

¹⁴ Human mogugol ug mga dekada sa pagtuon sa uniberso ug sa kinabuhi diha niana, ang Britanikong siyentipiko nga si Sir Fred Hoyle mikomento: “Inay dawaton ang gamay kaayong posibilidad nga ang kinabuhi mitungha pinaagi sa dili-tatawng mga puwersa sa kinaiyahan, morag mas maayo ang paghunahuna nga ang sinugdanan sa kinabuhi maoy tinuyo nga buhat sa intelihensiya.” Oo, kon mas daghan ang atong mahibaloan bahin sa mga kahibulongan sa kinabuhi, labi pang mahimong makataronganon nga kini naggikan sa usa ka intelihenteng Tinubdan.​—Job 33:4; Salmo 8:3, 4; 36:9; Buhat 17:28.

15. Nganong ikaingon nga ikaw talagsaon?

¹⁵ Busa ang unang matang sa pangatarongan naglangkit sa uniberso, ug ang ikaduha, sa sinugdanan sa kinabuhi dinhi sa yuta. Matikdi ang ikatulo—ang atong pagkatalagsaon. Sa daghang paagi ang tanang tawo talagsaon, busa nagkahulogan kana nga mao usab ikaw. Sa unsang paagi? Lagmit nadungog nimo nga ang utok gitandi sa usa ka kusog nga kompiyuter. Apan, sa pagkatinuod ang bag-ohayng mga diskobre nagpakita nga kini nga pagtandi dili gayod tukma. Usa ka siyentipiko sa Massachusetts Institute of Technology nag-ingon: “Ang mga kompiyuter karon dili gani makatupong sa 4-anyos nga bata sa ilang abilidad sa pagtan-aw, pagsulti, paglihok, o paggamit sa sentido komon. . . . Gibanabana nga ang kapasidad sa pagproseso sa impormasyon bisan sa kinakusgan kaayong superkompiyuter katumbas sa sistema sa nerbiyos sa usa ka hilahila​—gamayng tipik sa puwersa nga nabatonan sa superkompiyuter diha sa sulod sa [imong] bagolbagol.”

16. Nagpunting sa unsa ang imong abilidad sa pagsultig pinulongan?

¹⁶ Ang pagsultig pinulongan maoy abilidad nga imong nabatonan tungod sa imong utok. Ang ubang tawo mosulti ug duha, tulo, o kapin pang mga pinulongan, apan ang abilidad sa pagsultig bisag usa ka pinulongan naghimo kanatong talagsaon. (Isaias 36:11; Buhat 21:37-40) Sila Propesor R. S. ug D. H. Fouts nangutana: “Ang tawo ra ba . . . ang makasarang sa pagpakigkomunikar pinaagi sa pinulongan? . . . Ang tanang mas taas ug matang nga mga mananap sa pagkatinuod makigkomunikar pinaagi sa . . . mga kompas, baho, tawag, singgit ug mga awit, ug bisan ang sayaw sa mga buyog. Apan ang mga mananap gawas sa tawo dayag nga walay tinukod nga gramatikanhong pinulongan. Ug ang mga mananap dili, nga tingali hinungdanon kaayo, modibuho ug kaamgid nga mga hulagway. Ang labing maayong mahimo lamang nila mao ang pagkuriskuris.” Sa pagkatinuod, ang mga tawo lamang ang makagamit sa utok sa pagsultig pinulongan ug pagdibuhog makahuloganong mga hulagway.​—Itandi ang Isaias 8:1; 30:8; Lucas 1:3.

17. Unsay paninugdang kalainan tali sa pagpanamin sa mananap ug sa pagbuhat niana sa tawo?

¹⁷ Dugang pa, ikaw dunay kaamgohan sa kaugalingon;  ikaw nakaila sa imong kaugalingon. (Proverbio 14:10) Nakakita ka na ba sa usa ka langgam, iro, o iring nga nanamin ug unya mituka, mingulob, o miatake? Kini naghunahuna nga nakakita kini ug laing mananap, nga wala mailhi ang kaugalingon. Sa kasukwahi, sa dihang manamin ka, ikaw nahibalo nga ikaw kana. (Santiago 1:23, 24) Susihon tingali nimo ang imong panagway o maghunahuna kon unsay imong hitsura paglabay sa pipila ka tuig. Ang mga mananap dili mobuhat niana. Oo, ang imong utok naghimo kanimong talagsaon. Kinsa ang angayng pasidunggan? Sa unsang paagi mitungha ang imong utok, kon dili pa gikan sa Diyos?

18. Unsang mga katakos sa hunahuna ang nagpalahi kanimo sa mga mananap?

¹⁸ Ang imong utok magtugot usab kanimo sa pag-apresyar sa mga buhat sa arte ug sa musika maingon man sa pagbaton ug moral nga pagbati. (Exodo 15:20; Maghuhukom 11:34; 1 Hari 6:1, 29-35; Mateo 11:16, 17) Nganong ikaw ug dili ang mga mananap? Sa panguna gigamit nila ang ilang utok sa pag-atiman sa dihadihang mga kinahanglanon​—pagkuhag pagkaon, pagpangitag kapikas, o paghimog salag. Ang mga tawo lamang ang maghunahuna sa umaabot. Ang uban gani maghunahuna bahin sa kon sa unsang paagi ang ilang mga lihok makaapektar sa kalikopan o sa ilang mga kaliwat dugay pa sa umaabot. Ngano man? Ang Ecclesiastes 3:11 nag-ingon bahin sa mga tawo: “Bisan ang panahong walay tino gibutang [sa Maglalalang] sa ilang kasingkasing.” Oo, ang imong katakos nga maghunahuna sa kahulogan sa panahong walay tino o nga maghanduraw sa walay-kataposang kinabuhi maoy linain.

Pasagdi ang Maglalalang nga Maghimong Mas Makahuloganon

19. Unsang tulo-ka-bahin nga matang sa pangatarongan ang mahimo nimong gamiton sa pagtabang sa uban sa paghunahuna bahin sa Maglalalang?

¹⁹ Nahisgotan nato ang tulo lamang ka bahin: ang pagkatakdo nga makita sa halapad nga uniberso, ang sinugdanan sa kinabuhi dinhi sa yuta, ug ang dili-ikapangulipas nga katalagsaon sa utok sa tawo, uban sa lainlaing katakos niini. Unsay gipunting niining tulo? Ania ang usa ka matang sa pangatarongan nga magamit nimo sa pagtabang sa uban nga makakab-ot ug konklusyon. Mahimong mangutana una ka: Ang uniberso ba dunay sinugdanan? Ang kadaghanan mouyon nga aduna. Dayon pangutana: Ang mao bang sinugdanan walay nagpahinabo, o kana gipahinabo? Ang kadaghanang tawo nakasabot nga ang sinugdanan sa uniberso gipahinabo. Motultol kini ngadto sa kataposang pangutana: Ang sinugdanan ba gipahinabo sa usa ka butang nga dumalayon o sa Usa ka persona nga dumalayon? Nga ang mga isyu sa ingon tin-aw ug makataronganong gipresentar, daghan ang matultolan sa paghinapos: Duna gayoy Maglalalang! Kay duna man, dili ba posible gayod nga mahimong makahuloganon ang kinabuhi?

20, 21. Nganong ang pagkaila sa Maglalalang hinungdanon sa atong pagkabaton ug kahulogan sa kinabuhi?

²⁰ Ang atong bug-os nga paglungtad, lakip ang atong pagbati sa moralidad ug ang moralidad mismo angayng ilangkit sa Maglalalang. Si Dr. Rollo May kanhi misulat: “Ang bugtong hustong katukoran alang sa moralidad mao kanang gipasikad sa  paninugdang kahulogan sa kinabuhi.” Asa kana makaplagi? Siya nagpadayon: “Ang paninugdang katukoran mao ang kinaiya sa Diyos. Ang mga prinsipyo sa Diyos mao ang mga prinsipyo nga nagsuportar sa kinabuhi gikan sa sinugdanan sa paglalang hangtod sa kataposan.”

²¹ Nan, masabtan nato pag-ayo kon nganong ang salmista nagpasundayag ug pagkamapaubsanon ug kaalam sa dihang mihangyo siya sa Maglalalang: “Ipakita kanako ang imong mga dalan, Oh Jehova; tudloi ako sa imong mga alagianan. Palakwa ako diha sa imong kamatuoran ug tudloi ako, kay ikaw mao ang akong Diyos sa kaluwasan.” (Salmo 25:4, 5) Samtang labi pa niyang nailhan ang Maglalalang, ang kinabuhi sa salmista tinong may labaw pang kahulogan, katuyoan, ug direksiyon. Ingon usab niana ang mahimong mahitabo sa matag usa kanato.​—Exodo 33:13.

22. Unsay nalangkit sa pagkahibalo sa mga dalan sa Maglalalang?

²² Ang pagkahibalo sa “kaugalingong mga dalan” sa Maglalalang naglakip sa pagkahibalo pa gani kon sama siya sa unsa, ang iyang personalidad ug ang iyang mga dalan. Apan sanglit ang Maglalalang dili makita ug gamhanan sa makalilisang nga paagi, sa unsang paagi labi pa nato siyang mailhan? Konsiderahon kini sa sunod nga artikulo.

[Footnote]

Unsaon Nimo Pagtubag?

◻ Nganong kinahanglan kitang mohimog labaw pa kay sa pagkuhag siyentipikanhong impormasyon bahin sa atong uniberso?

◻ Sa pagtabang sa uban sa paghunahuna bahin sa Maglalalang, unsay mahimo nimong ipunting?

◻ Nganong ang pagkaila sa Maglalalang usa ka yawi sa pagkabaton ug makapatagbawng kahulogan sa kinabuhi?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Diagram/​Hulagway sa panid 18]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Unsay Imong Konklusyon?

Atong Uniberso

↓ ↓

Walay Dunay Sinugdanan

Sinugdanan ↓

Walay Nagpahinabo Gipahinabo

↓ ↓

Sa Usa ka BUTANG Sa Usa ka

nga Dumalayon PERSONA nga

Dumalayon

[Hulagway sa panid 15]

Ang kalapad ug pagkatakdo nga gipadayag diha sa uniberso mitultol sa daghan sa paghunahuna bahin sa Maglalalang

[Credit Line]

Mga panid 15 ug 18: Jeff Hester (Arizona State University) ug NASA