Nganong Gilutos ni Saulo ang mga Kristohanon?

‘AKO SA PAGKATINUOD NAGHUNAHUNA nga ang angayng mohimo ug daghang buhat sa pagsupak batok sa ngalan ni Jesus nga Nasaretnon; nga, sa pagkatinuod, akong gihimo didto sa Jerusalem. Daghan sa mga balaan akong gitanggong sa mga prisohan, sanglit ako nakadawat man ug awtoridad gikan sa pangulong mga saserdote. Sa dihang patyon na ang mga tinun-an, mihatag ako sa akong boto batok kanila. Pinaagi sa pagsilot kanila sa makadaghan diha sa tanang sinagoga, gipaninguha ko nga pugson sila nga mohimo ug pagbakwi sa pagtuo. Sanglit ako nasuko man sa hilabihan batok kanila, ginalutos ko sila hangtod pa gani sa gawas nga mga siyudad.’​—Buhat 26:9-11.

MAO kanay giingon ni Saulo sa Tarso, nga nailhan usab ingong apostol Pablo. Hinuon, sa panahon nga iyang gisulti kini siya maoy usa na ka nabag-ong tawo. Dili na usa ka magsusupak sa Kristiyanidad, siya maoy usa na sa labing masibotong mga tigpaluyo. Apan unsay nagtukmod niadto ni Saulo sa paglutos sa mga Kristohanon? Nganong siya naghunahuna nga ‘siya angayng mohimo’ sa maong mga buhat? Ug aduna bay pagtulon-ang makuha sa iyang sugilanon?

Ang Pagbato Kang Esteban

Si Saulo naapil diha sa rekord sa Bibliya ingong usa sa nagpatay kang Esteban. “Human sa pag-abog [kang Esteban] gawas sa siyudad, sila misugod sa paglabayg mga bato kaniya. Ug ang mga saksi nagpahiluna sa ilang panggawas nga mga besti diha sa tiilan sa batan-ong lalaki nga gitawag ug Saulo.” “Si Saulo, sa iyang bahin, miuyon sa pagbuno kaniya.” (Buhat 7:58; 8:1) Unsay nakapukaw sa maong pag-atake? Ang mga Hudiyo, apil sa pipila nga gikan sa Cilicia, nakigdebate kang Esteban apan wala makabarog batok kaniya. Wala ipadayag kon si Saulo, nga usa usab ka taga-Cilicia, uban kanila. Kon unsa man ugaling, sila migamit ug bakak nga mga saksi sa pag-akusar kang Esteban sa pagpasipala sa Diyos ug gidala siya atubangan sa Sanhedrin. (Buhat 6:9-14) Kini nga katigoman, nga gidumala sa hataas nga saserdote, naglihok ingong hataas nga hukmanang Hudiyohanon. Ingon nga mao ang kinatas-ang relihiyosong awtoridad, gipanalipdan usab sa mga sakop niini kanang ilang gituohan nga putling doktrina. Alang kanila si Esteban angay patyon. Siya nangahas sa pag-akusar kanila nga wala magsunod sa Kasugoan, nangakusar ba siya? (Buhat 7:53) Ilang ipakita kaniya kon unsaon kini pagtuman!

Ang pag-uyon ni Saulo nianang opinyona maoy makataronganong resulta sa iyang mga gituohan. Siya usa ka Pariseo. Kining gamhanang sekta nangayog estriktong pagsunod sa kasugoan ug tradisyon. Ang Kristiyanidad giisip nga sukwahi sa maong mga tinuohan, nga nagtudlo ug usa ka bag-ong paagi sa kaluwasan pinaagi kang Jesus. Ang unang-siglong mga Hudiyo nagpaabot sa Mesiyas nga mahimong usa ka mahimayaong Hari nga magpagawas kanila batok sa gikaligutgotang yugo sa Romanhong pagmando. Nga ang usa nga gihukman sa Dakong Sanhedrin sa sumbong nga nagpasipala sa Diyos ug human niadto gilansang sa kahoy sa pagsakit nga samag usa ka tinunglong kriminal nga mahimong mao ang Mesiyas maoy supak, dili-madawat, ug dulumtanan gayod sa ilang hunahuna.

Ang Kasugoan nag-ingon nga ang usa ka tawo nga nagbitay diha sa kahoy maoy “tinunglo sa Diyos.” (Deuteronomio 21:22, 23; Galacia 3:13)  Sumala sa panghunahuna ni Saulo, “kining mga pulonga dayag nga aplikado ngadto kang Jesus,” mikomento si Frederick F. Bruce. “Siya namatay nga tinunglo sa Diyos, ug busa dili mahitabong mao ang Mesiyas, nga diha kaniya, sumala sa tradisyong Hudiyohanon, ang panalangin sa Diyos midangat nga walay sama. Ang pagpangangkon nga si Jesus mao ang Mesiyas sa ingon maoy pagpasipala sa Diyos; kadtong binuang nga mangangkon angayng mag-antos ingong mga tigpasipala sa Diyos.” Ingon sa giadmitir ni Saulo sa ulahi, ang mismong ideya bahin sa ‘Kristo nga gilansang [maoy] ngadto sa mga Hudiyo usa ka hinungdan sa pagkapandol.’​—1 Corinto 1:23.

Ang reaksiyon ni Saulo sa maong pagtulon-an mao ang pagsupak niini nga hugot gayod. Bisan ang kapintasan gigamit sa pagpaningkamot nga mahanaw kining pagtulon-ana. Nagtuo gayod siya nga kagustohan kini sa Diyos. Nagbatbat sa tinamdan nga iyang gihambin, si Saulo miingon: ‘Kon bahin sa kasibot, [akong] gilutos ang kongregasyon; kon bahin sa pagkamatarong nga pinaagi sa balaod, usa nga nagpamatuod sa iyang kaugalingon nga walay-ikasaway.’ “Sa hilabihan gayod padayon ko nga gilutos ang kongregasyon sa Diyos ug ginapayhag kini, ug ako nakahimog labaw nga pag-uswag sa Judaismo kay sa daghan sa mga katalirungan ko sa akong rasa, sanglit ako labaw pa kaayong masiboton alang sa mga tradisyon sa akong mga amahan.”​—Filipos 3:6; Galacia 1:13, 14.

Tigpanguna sa Paglutos

Human mamatay si Esteban, si Saulo wala na maglarawan sa usa nga kakunsabo lamang sa paglutos kondili ingong maglalaban niini. Sa ingon, siya lagmit nakabaton ug usa ka dungog, tungod kay bisan nga nakabig na siya, sa dihang siya misulay sa pagpakig-uban sa mga tinun-an, “silang tanan nahadlok kaniya, tungod kay sila wala motuo nga siya usa ka tinun-an.” Sa dihang nadayag nga siya tinuod gayod nga Kristohanon, ang pagkakabig kaniya nahimong tuboran sa pagkalipay ug pagpasalamat taliwala sa mga tinun-an, kinsa nakadungog, nga dili kay si bisan kinsa lamang nga magsusupak kanhi ang nagbag-o sa kasingkasing, kondili nga “ang tawo nga kaniadto naglutos kanato nagapahayag na karon sa maayong balita bahin sa pagtuo nga kaniadto iyang gipayhag.”​—Buhat 9:26; Galacia 1:23, 24.

Ang Damasco nahimutang duolan sa 220 kilometros​—usa ka pito- o walo-ka-adlawng pagbaktas—​gikan sa Jerusalem. Bisan pa niana, “nagapangusmo pa gihapon ug hulga ug pagbuno batok sa mga tinun-an,” si Saulo miadto sa hataas nga saserdote ug nangayo kaniya ug mga sulat alang sa mga sinagoga sa Damasco. Ngano? Aron madala nga ginapos ni Saulo ngadto sa Jerusalem ang bisan kinsa nga iyang makit-an nga iya sa “Dalan.” May opisyal nga pag-uyon, siya ‘misugod pagtratar nga malampingason sa kongregasyon, gisulong ang nagkalainlaing balay, nga nagpangguyod sa mga lalaki ug mga babaye aron itugyan sila sa prisohan.’ Ang uban iyang ‘gipamunalan diha sa mga sinagoga,’ ug siya ‘miboto’ (sa literal, iyang “pangboto nga bato”) pabor sa pagpatay kanila.​—Buhat 8:3; 9:1, 2, 14; 22:5, 19; 26:10, potnot.

Kon palandongon ang edukasyon nga nadawat ni Saulo ubos ni Gamaliel ug ang gahom nga iya karong gihuptan, ang ubang mga eskolar nagtuo nga siya miuswag gikan sa pagkahimong estudyante lamang sa Balaod ngadto sa punto nga siya nakabatog igong awtoridad sa Hudaismo. Usa ka awtor nag-ingon, pananglitan, nga si Saulo lagmit nahimong magtutudlo sa sinagoga sa Jerusalem. Apan, kon unsa may gipasabot sa ‘pagboto’ ni Saulo​—ingong membro kaha sa usa ka korte o ingong usa nga nagpahayag sa iyang moral nga pagpaluyo sa mga pagpatay sa mga Kristohanon—​kita dili makatino. *

 Sanglit sa sinugdan ang tanang Kristohanon maoy mga Hudiyo o Hudiyohanong mga kinabig, lagmit gisabot ni Saulo ang Kristiyanidad ingong usa ka apostatang kalihokan sulod sa Hudaismo, ug iyang giisip kini nga responsibilidad sa opisyal nga Hudaismo ang pagtul-id sa mga sumusunod niini. “Walay kalagmitan,” nag-ingon ang eskolar nga si Arland J. Hultgren, “nga si Pablo nga maglulutos misupak sa Kristiyanidad tungod kay gilantaw niya kini ingong relihiyon nga gawas sa Hudaismo, nga usa ka kaatbang. Ang Kristohanong kalihokan gilantaw niya ug sa uban ingong nailalom gihapon sa Hudiyohanong awtoridad.” Ang iyang tuyo niadto mao ang pagpugos sa nasaag nga mga Hudiyo sa pagbulag sa Kristiyanidad ug sa pagbalik sa ortodoksiya, nga migamit sa tanang mabatonang paagi. (Buhat 26:11) Usa ka paagi nga gigamit niya mao ang pagpabilanggo. Ang lain mao ang pagpamunal diha sa mga sinagoga, nga usa ka kasagarang paagi sa pagdisiplina nga mahimong ipahamtang ingong pagbadlong tungod sa pagsupak sa awtoridad sa mga rabbi diha sa bisan haing lokal nga korte nga dunay tulo ka maghuhukom.

Sa pagkatinuod, ang pagpakita ni Jesus ngadto kang Saulo diha sa dalan paingon sa Damasco nagpahunong nianang tanan. Gikan sa pagkahimong mabangis nga kaaway sa Kristiyanidad, si Saulo kalit nga nahimong usa ka masibotong tigpaluyo niana, ug wala magdugay ang mga Hudiyo sa Damasco nagtinguha sa pagpatay kaniya. (Buhat 9:1-23) Sa pagkabaligho, ingong usa ka Kristohanon, giantos ni Saulo ang daghang butang nga iya mismong gipahamtang ingong maglulutos, mao nga sa katuigan sa ulahi siya nakaingon: “Sa mga Judio ako lima ka higayon nakadawat ug kap-atan ka hampak kulang ug usa.”​—2 Corinto 11:24.

Ang Kasibot Masayop sa Pagkatumong

‘Kanhi ako usa ka tigpasipala sa Diyos ug maglulutos ug tawong bagis,’ nagsulat si Saulo human nga siya nakabig, human nga siya mas nailhan ingong Pablo. “Bisan pa, ako gipakitaan ug kaluoy, tungod kay ako walay-alamag ug milihok uban ang kawalay pagtuo.” (1 Timoteo 1:13) Busa, ang pagkasinsero ug pagkaaktibo sa relihiyon sa usa dili garantiya nga makabaton sa pag-uyon sa Diyos. Si Saulo masiboton ug milihok sumala sa tanlag, apan kana wala maghimo kaniya nga husto. Ang iyang mainitong kasibot sayop nga pagkatumong. (Itandi ang Roma 10:2, 3.) Kana angayng magpamalandong kanato.

Daghan karon nagtuo gayod nga ang maayong panggawi mao lamay gipangayo sa Diyos kanila. Apan mao ba? Ang matag usa maayong mamati sa tambag ni Pablo: “Tinoa ang tanang butang; pangupot pag-ayo sa kon unsay maayo.” (1 Tesalonica 5:21) Kana nagpasabot sa paggahin ug panahon aron makabaton sa tukmang kahibalo sa Pulong sa Diyos sa kamatuoran ug dayon magkinabuhi nga bug-os nga nahiuyon niana. Kon kita makaamgo gikan sa pagsusi sa Bibliya nga kita kinahanglang maghimog mga kausaban, nan himoon gayod nato kini nga walay paglangan. Tingali ang pipila kanato dili mga tigpasipala sa Diyos, mga maglulutos, o mga mayubiton sa sukod nga sama kang Saulo. Bisan pa niana, pinaagi lamang sa paglihok sumala sa pagtuo ug tukmang kahibalo nga kita, sama kaniya, makabaton sa pag-uyon sa Diyos.​—Juan 17:3, 17.

[Footnote]