Hangtod Kanus-a pa ang mga Daotan?
Hangtod Kanus-a pa ang mga Daotan?
“Ngano man . . . nga nagpakahilom ka [Jehova] sa dihang ang tawong daotan naglamoy sa tawo nga mas matarong pa kay kaniya?”—HABACUC 1:13.
1. Kanus-a bug-os nga mapuno ang yuta sa kahibalo sa himaya ni Jehova?
LAGLAGON ba gayod sa Diyos ang mga daotan? Kon mao, hangtod kanus-a pa nga kita kinahanglang maghulat? Ang maong mga pangutana gisukna sa mga tawo sa tibuok yuta. Asa nato makaplagan ang mga tubag? Makaplagan nato kana diha sa dinasig-sa-Diyos nga matagnaong mga pulong bahin sa tinudlong panahon sa Diyos. Kini nagpasalig kanato nga si Jehova sa dili madugay magpatuman sa paghukom batok sa tanang daotan. Niana lamang panahona nga ang yuta bug-os nga “mapuno sa kahibalo sa himaya ni Jehova maingon nga ang katubigan nagatabon sa dagat.” Mao kana ang matagnaong saad nga makaplagan diha sa Sagradong Pulong sa Diyos sa Habacuc 2:14.
2. Ang basahon ni Habacuc naundan ug unsang tulo ka pagpatuman sa mga paghukom sa Diyos?
2 Gisulat sa mga 628 W.K.P., ang basahon ni Habacuc gilangkoban sa serye sa tulo ka pagpatuman ni Jehova nga Diyos sa mga paghukom. Duha nianang maong mga paghukom natuman na. Ang una mao ang paghukom ni Jehova batok sa malinapasong nasod sa karaang Juda. Komosta ang ikaduha? Mao kadto ang paghukom sa Diyos nga gipahamtang batok sa madaogdaogong Babilonya. Nan, tino nga duna kitay katarongan nga magmasaligon nga ang ikatulo niining mga paghukom sa Diyos pagatumanon. Sa pagkatinuod, makadahom kita sa katumanan niini sa dili madugay. Alang sa mga matul-id niining kataposang mga adlaw, ang Diyos magpahinabog kalaglagan sa tanang daotang mga tawo. Ang kataposan kanila mabugtoan sa iyang gininhawa sa tuling nagsingabot nga “gubat sa dakong adlaw sa Diyos nga Labing Gamhanan.”—Pinadayag 16:14, 16.
3. Unsay tinong mahitabo sa mga daotan sa atong adlaw?
3 Ang gubat sa dakong adlaw sa Diyos nag-anam ka duol. Ug ang pagpatuman sa paghukom sa Diyos batok sa mga daotan sa atong panahon sama ra ka tino sa katumanan sa mga paghukom ni Jehova batok sa Juda ug Babilonya. Apan, sa pagkakaron nganong dili handurawon nga kita anaa sa Juda sa adlaw ni Habacuc? Unsay nagakahitabo sa maong yuta?
Usa ka Yuta nga Anaa sa Kasamok
4. Unsang makapakurat nga balita ang nadunggan ni Habacuc?
4 Handurawa ang manalagna ni Jehova nga si Habacuc nga naglingkod sa patag nga atop sa iyang balay, nga nagpahayahay sa mabugnaw nga huyohoy sa kagabhion. Tupad niya ang usa ka instrumento sa musika. (Habacuc 1:1; 3:19, subscription) Apan si Habacuc nakadungog ug makapakurat nga balita. Gipatay ni Haring Jehoiakim sa Juda si Urias ug gitambog ang patayng lawas sa maong manalagna diha sa lubnganan sa mga timawa. (Jeremias 26:23) Tinuod, si Urias wala maghupot sa iyang pagsalig kang Jehova, nga nahadlok ug mikalagiw sa Ehipto. Bisan pa niana, si Habacuc nahibalo nga ang kapintasan ni Jehoiakim wala palihoka sa tinguha nga bayawon ang kadungganan ni Jehova. Madayag kini sa tumang kawalay-pagtagad sa hari sa balaod sa Diyos ug sa iyang pagdumot sa manalagnang si Jeremias ug sa uban nga nag-alagad kang Jehova.
5. Unsay espirituwal nga kahimtang sa kalihokan sa Juda, ug unsay reaksiyon ni Habacuc niana?
5 Nakita ni Habacuc ang aso sa insenso nga miutbo gikan sa mga atop sa mga balay sa duol. Ang mga tawo wala magsunog niini nga insenso ingong mga magsisimba ni Jehova. Nakigbahin sila sa bakak nga relihiyosong mga buhat nga gipaluyohan sa daotang Haring Jehoiakim sa Juda. Pagkamakauulaw! Nanglugmaw ang mga luha ni Habacuc, ug siya nangamuyo: “Hangtod kanus-a, Oh Jehova, nga ako magpakitabang, ug ikaw dili mamati? Hangtod kanus-a nga ako mosangpit kanimo tungod sa kapintasan, ug ikaw dili moluwas? Nganong gipakita mo kanako ang makadaot, ug ginatan-aw mo lang ang kasamok? Ug nganong ang pagpanglaglag ug kapintasan anaa sa akong atubangan, ug nganong adunay panag-away, ug nganong gihimo ang panagbangi? Busa ang balaod nawad-an sa gahom, ug ang hustisya wala gayod mogula. Tungod kay ang daotan nagalibot sa matarong, mao nga ang hustisya mogula nga tinuis.”—Habacuc 1:2-4.
6. Unsay nahitabo sa balaod ug hustisya sa Juda?
6 Oo, ang pagpanglaglag ug kapintasan midagsang. Bisan asa motan-aw si Habacuc, makita niya ang kasamok, pag-awayay, panagbangi. ‘Ang balaod wala nay gahom,’ wala na maglihok. Ug ang hustisya? Aw, kini “wala gayod mogula” nga madaogon! Wala gayod kini magmadaogon. Hinunoa, ‘ang mga daotan naglibot sa mga matarong,’ nga gilikayan ang legal nga mga paagi nga gituyo sa pagpanalipod sa mga inosente. Sa pagkatinuod, “ang hustisya mogula nga tinuis.” Kini kahiwian. Pagkamakapasubong kahimtang!
7. Unsay determinadong buhaton ni Habacuc?
7 Si Habacuc mihunong ug namalandong sa kahimtang. Molunga ba siya? Dili gayod! Human naghanduraw sa tanang paglutos sa matinumanong mga alagad sa Diyos, kining maunongong tawo nagbag-o sa iyang determinasyon nga magpabiling lig-on, maunongon ingong manalagna ni Jehova. Si Habacuc magpadayon sa pagmantala sa mensahe sa Diyos—bisan pag ang paghimo niana magkahulogag kamatayon.
Si Jehova Nagabuhat ug Dili-Katuohang “Kalihokan”
8, 9. Si Jehova nagbuhat ug unsang dili-katuohang “kalihokan”?
8 Sa usa ka panan-awon, nakita ni Habacuc ang bakak nga mga relihiyonista, nga wala magpasidungog sa Diyos. Pamati sa gisulti ni Jehova kanila: “Tan-aw kamo, taliwala sa mga nasod, ug sud-onga ninyo, ug magtinutokay sa kahibulong.” Lagmit, nahibulong si Habacuc kon nganong misulti ang Diyos ug ingon niini sa mga daotan. Dayon nadungog niya si Jehova nga miingon kanila: “Mahibulong kamo; kay adunay kalihokan nga ginahimo sa inyong mga adlaw, nga dili ninyo tuohan, bisan pag kini isugilon.” (Habacuc 1:5) Sa pagkatinuod, si Jehova mismo nagabuhat niini nga kalihokan nga dili sila makatuo. Apan unsa kini?
9 Naminaw pag-ayo si Habacuc sa dugang mga pulong sa Diyos, nga nasulat sa Habacuc 1:6-11. Mao kini ang mensahe ni Jehova—ug walay bakak nga diyos o walay-kinabuhing idolo ang makababag sa katumanan niini: “Ania karon, akong bangonon ang mga Caldeanhon, ang nasod nga mabangis ug madalidalion, nga nagaadto sa halapad nga mga hawan sa yuta aron sa pagpanag-iya sa mga puloy-anan nga dili iya. Makahahadlok ug makalilisang siya. Gikan sa iyang kaugalingon ang iyang hustisya ug iyang dignidad mogula. Ug ang iyang mga kabayo mas tulin kay sa mga leopardo, ug sila mas mabangis kay sa mga lobo sa kagabhion. Ug ang iyang mga kabayong iggugubat nagpanikad, ug nagagikan sa halayo ang iyang mga kabayong iggugubat. Siya naglupad ingon sa agila nga nagdali aron sa paglamoy. Silang tanan mangabot aron lamang sa pagpanglupig. Ang direksiyon sa ilang nawong ingon sa hanging timog, ug kini nanigom ug mga binihag sama sa balas. Ug sa iyang bahin, iyang bugalbugalan ang mga hari, ug ang hataas nga mga opisyal kataw-anan lamang alang kaniya. Sa iyang bahin, iyang kataw-an bisan ang tanang kinutaang dapit, ug siya magtapok ug abog ug agawon kini. Nianang panahona siya mohuros sama sa hangin ug moagi ug mahimong sad-an. Ang iyang gahom maoy tungod sa ilang diyos.”
10. Kinsay giaghat ni Jehova?
10 Pagkamatagnaong pasidaan gikan sa Labing Hataas! Si Jehova nag-aghat sa mga Caldeanhon, ang luog nga nasod sa Babilonya. Sa pagmartsa niini latas sa ‘halapad nga mga hawan sa yuta,’ kini mobuntog ug daghan, daghang puy-anan. Pagkamakalilisang! Ang panon sa mga Caldeanhon “makahahadlok ug makalilisang,” mangilngig ug makahahadlok. Kini naghimo ug iyang kaugalingong estrikto nga mga balaod. ‘Ang iyang hustisya mogula gikan sa iyang kaugalingon.’
11. Unsaon nimo paghubit ang pagpangabot sa kasundalohan sa Babilonya batok sa Juda?
11 Ang mga kabayo sa Babilonya mas tulin kay sa kusog-managan nga mga leopardo. Ang iyang mga kabayong iggugubat mas mabangis kay sa gutom nga mga lobo nga mangayam sa gabii. Naghinamhinam sa pagdagan, “ang iyang mga kabayong iggugubat nagpanikad” nga dili na makahulat. Gikan sa halayo nga Babilonya sila nagpadulong sa Juda. Nanglupad ingon sa agila nga nagdali paingon sa lamiang pagkaon, ang mga Caldeanhon sa dili madugay mosakmit sa ilang tukbonon. Apan kini ba usa ka daklit nga pagsulong lamang, pag-atake lang sa pipila ka sundalo? Dili gayod! “Silang tanang nangabot aron sa pagpanglupig lamang,” ingon sa dako kaayong panon nga mihugpa aron sa pagpanglaglag. Ang ilang mga nawong nagdan-ag tungod sa kahinam, sila nagkabayo padulong sa kasadpan paingon sa Juda ug Jerusalem, nga nagdagan sama ka tulin sa hanging timog. Ang kasundalohan sa Babilonya nagdala ug daghan kaayong binilanggo nga sila “nanigom ug mga binihag sama sa balas.”
12. Unsay tinamdan sa mga Babilonyanhon, ug ‘nahimong sad-an’ sa unsa kining lisod-buntogong kaaway?
12 Ang kasundalohan sa Caldea magbugalbugal sa mga hari ug magyubit sa hataas nga mga opisyal, nga ang tanan walay gahom sa paghunong sa padayong pag-abante niini. Kini ‘mokatawa sa tanang kinutaang dapit,’ kay ang bisan unsang kuta mahugno sa dihang ang mga Babilonyanhon “magtapok ug abog” pinaagi sa pagtukod ug bungdo sa yuta nga gikan niana sila mosulong. Sa tinudlong panahon ni Jehova, ang lisod-buntogong kaaway “mohuros sama sa hangin.” Sa pag-atake sa Juda ug Jerusalem, kini “mahimong sad-an” tungod sa paghimog kadaot sa katawhan sa Diyos. Human sa tulin nga kadaogan, ang Caldeanhong komander manghambog: ‘Kining gahoma maoy tungod sa among diyos.’ Apan pagkadiyutay gayod sa iyang nahibaloan!
Usa ka Lig-ong Pasikaranan sa Paglaom
13. Nganong si Habacuc natugob sa paglaom ug pagsalig?
13 Uban ang nag-uswag nga pagsabot sa katuyoan ni Jehova, ang paglaom mitubo diha sa kasingkasing ni Habacuc. Natugob sa bug-os nga pagsalig, siya misulti nga nagdayeg kang Jehova. Sumala sa giingon sa Habacuc 1:12, ang manalagna miingon: “Dili ba ikaw sukad pa kaniadto, Oh Jehova? Oh akong Diyos, akong Balaang Usa, ikaw dili mamatay.” Sa pagkatinuod, si Jehova maoy Diyos “gikan sa panahong walay tino hangtod sa panahong walay tino”—sa walay kataposan.—Salmo 90:1, 2.
14. Unsang dalan ang gisubay sa mga apostata sa Juda?
14 Namalandong sa iyang hinatag-Diyos nga panan-awon ug nagmaya sa hait nga panabot nga gitagana, ang manalagna nagpadayon: “Oh Jehova, imong gipahiluna siya aron sa paghukom; ug, Oh Bato, imong gitukod siya aron sa pagbadlong.” Ang Diyos grabeng naghukom sa mga apostata sa Juda, ug sila makadawat ug pagbadlong, grabeng pagkastigo, gikan kang Jehova. Angay unta silang molantaw kaniya ingong ilang Bato, ang bugtong tinuod nga salipdanan, dangpanan, ug Tuboran sa kaluwasan. (Salmo 62:7; 94:22; 95:1) Bisan pa niana, ang apostata nga mga lider sa Juda wala moduol sa Diyos, ug sila nagpadayon sa pagdaogdaog sa maaghop nga mga magsisimba ni Jehova.
15. Sa unsang diwa nga si Jehova “labing putli ug mga mata nga motan-aw sa daotan”?
15 Kining kahimtanga nakapaguol pag-ayo sa manalagna ni Jehova. Busa siya miingon: “Ikaw labing putli ug mga mata nga motan-aw sa daotan; ug ikaw dili makaako pagtan-aw sa kasamok.” (Habacuc 1:13) Oo, si Jehova “labing putli ug mga mata nga motan-aw sa daotan,” buot ingnon, sa pagtugot sa sayop nga buhat.
16. Unsaon nimo pagsumaryo ang nasulat sa Habacuc 1:13-17?
16 Busa si Habacuc dunay makapukaw-sa-hunahuna nga mga pangutana. Siya nangutana: “Ngano man nga ikaw nagtan-aw nila nga nagmaluibon, nga ikaw nagpakahilom sa dihang ang daotan naglamoy sa tawo nga mas matarong kay kaniya? Ug nganong gihimo nimo ang yutan-ong tawo nga sama sa mga isda sa dagat, sama sa nagkamang nga mga butang nga kanila walay nagmando? Silang tanan iyang gikuha pinaagi lamang sa taga; ilang giguyod sila sa iyang baling, ug iyang gisikop sila sa iyang pukot. Mao nga siya nagmaya ug nagmalipayon. Mao nga siya naghalad alang sa iyang baling ug naghimog gipaaso nga halad alang sa iyang pukot; kay pinaagi kanila ang iyang bahin matambok, ug ang iyang pagkaon makapahimsog. Mao ba diay nga iyang iyabyab ang iyang pukot, ug kinahanglan ba nga siya magpadayon pagpamatay sa mga nasod, samtang siya dili magpakita ug kaluoy?”—Habacuc 1:13-17.
17. (a) Sa pagsulong sa Juda ug Jerusalem, sa unsang paagi ang mga Babilonyanhon nag-alagad sa katuyoan sa Diyos? (b) Unsay ipahibalo ni Jehova kang Habacuc?
17 Sa pagsulong sa Juda ug sa kaulohang siyudad niini, ang Jerusalem, ang mga Babilonyanhon molihok sumala sa ilang kaugalingong mga tinguha. Sila dili mahibalo nga sila nag-alagad ingong mga galamiton sa Diyos sa pagpatuman sa iyang matarong nga paghukom batok sa dili-matinumanong katawhan. Sayon rang masabtan kon nganong si Habacuc malisdan sa pagsabot nga ang Diyos mogamit sa daotang mga Babilonyanhon sa pagpatuman sa Iyang paghukom. Kadtong walay-kaluoy nga mga Caldeanhon dili mga magsisimba ni Jehova. Ilang giisip ang mga tawo ingong ‘isda ug nagkamang nga mga butang’ lamang nga pagadakpon ug sakopon. Apan ang kalibog ni Habacuc dili magdugay. Sa dili madugay ipahibalo ni Jehova sa iyang manalagna nga ang mga Babilonyanhon dili magpabiling dili-masilotan tungod sa ilang hinakog nga pagpanglaglag ug walay-kukaluoy nga pagkasad-an sa dugo.—Habacuc 2:8.
Andam sa Pagpaminaw sa Dugang mga Pulong ni Jehova
18. Unsay atong makat-onan gikan sa tinamdan ni Habacuc sumala sa gipakita sa Habacuc 2:1?
18 Apan, niining tungora si Habacuc nagpaabot nga madungog ang dugang mga pulong ni Jehova alang kaniya. Ang manalagna determinadong nag-ingon: “Ako magpadayon sa pagtindog sa akong bantayanan; ug magpadayon ako sa pagpahiluna ibabaw sa kuta; ug magpadayon ako sa pagbantay, aron makita kon unsay iyang isulti kanako ug kon unsay akong itubag sa pagbadlong kanako.” (Habacuc 2:1) Si Habacuc interesado kaayo sa isultihay pa sa Diyos pinaagi kaniya ingong manalagna. Ang iyang pagtuo kang Jehova ingong Diyos nga dili motugot sa pagkadaotan nakapahibulong kaniya kon nganong nagpadayon ang pagkadaotan, apan andam niyang usbon ang iyang panghunahuna. Aw, komosta kita? Sa dihang mahibulong kita kon nganong ang pipila ka daotang mga butang gitugotan, ang atong pagsalig sa pagkamatarong ni Jehova nga Diyos angayng makatabang kanato sa paghupot sa atong pagkatimbang ug paghulat kaniya.—Salmo 42:5, 11.
19. Sumala sa gipamulong sa Diyos kang Habacuc, unsay nahitabo sa malinapasong mga Hudiyo?
19 Sumala sa iyang gipamulong kang Habacuc, gipatuman sa Diyos ang paghukom diha sa malinapasong Hudiyohanong nasod pinaagi sa pagtugot sa mga Babilonyanhon sa pag-asdang sa Juda. Sa 607 W.K.P., gilaglag nila ang Jerusalem ug ang templo, gipamatay ang tigulang ug bata, ug gidala ang daghang binihag. (2 Cronicas 36:17-20) Human sa dugayng pagkadestiyero sa Babilonya, ang matinumanong Hudiyong nanghibilin namalik sa ilang yutang natawhan ug ngadtongadto nagtukod pag-usab sa templo. Apan, human niana wala na usab magmatinumanon kang Jehova ang mga Hudiyo—ilabina sa dihang ilang gisalikway si Jesus ingong Mesiyas.
20. Sa unsang paagi gigamit ni Pablo ang Habacuc 1:5 maylabot sa pagsalikway kang Jesus?
20 Sumala sa Buhat 13:38-41, gipakita ni apostol Pablo sa mga Hudiyo sa Antioquia kon unsay kahulogan sa pagsalikway kang Jesus ug sa ingon nagtamay sa iyang halad lukat. Nagkutlo sa Habacuc 1:5 gikan sa Gregong Septuagint nga hubad, si Pablo nagpasidaan: “Tinoa nga kon unsay giingon sa mga Propeta dili modangat nganha kaninyo, ‘Tan-awa kini, kamong mga mangyuyubit, ug katingad-i kini, ug pangahanaw, tungod kay sa inyong mga adlaw ginabuhat ko ang usa ka buhat, usa ka buhat nga dili gayod ninyo tuohan bisan pa kon may moasoy niini kaninyo nga detalyado.’” Ingong katumanan sa pangutlo ni Pablo, ang ikaduhang katumanan sa Habacuc 1:5 nahitabo sa dihang ang Romanong kasundalohan naglaglag sa Jerusalem ug sa templo niini sa 70 K.P.
21. Sa unsang paagi giisip sa mga Hudiyo sa adlaw ni Habacuc ang ‘buluhaton’ sa Diyos sa paglaglag sa Jerusalem pinaagi sa mga Babilonyanhon?
21 Alang sa mga Hudiyo sa adlaw ni Habacuc, ang ‘buluhaton’ sa Diyos sa paglaglag sa Jerusalem pinaagi sa mga Babilonyanhon dili masabtan tungod kay ang maong siyudad mao ang nahimutangan sa pagsimba ni Jehova ug ang dapit diin ang iyang dinihogang hari naentrono. (Salmo 132:11-18) Nga ingon niana, ang Jerusalem wala pa gayod malaglag sukad. Ang templo niini wala pa gayod masunog. Ang harianong panimalay ni David wala pa gayod mapukan. Dili-katuohan nga tugotan ni Jehova nga mahitabo kanang mga butanga. Apan pinaagi kang Habacuc, ang Diyos naghatag ug daghang pasidaan nga mahitabo kining makapakurat nga mga hitabo. Ug ang kasaysayan nagpamatuod nga kini nahitabo sumala sa gitagna.
Dili-Katuohang ‘Buluhaton’ sa Diyos sa Atong Adlaw
22. Unsay nalakip sa dili-katuohang ‘buluhaton’ ni Jehova sa atong adlaw?
22 Himoon ba ni Jehova ang dili-katuohang ‘buluhaton’ sa atong adlaw? Magmasaligon nga buhaton niya kana, bisan tuod morag dili kana katuohan sa mga maduhaduhaon. Niining panahona, ang dili-katuohang buluhaton ni Jehova mao ang paglaglag sa Kakristiyanohan. Sama sa karaang Juda, siya nag-angkon nga nagsimba sa Diyos apan nahimong madunoton kaayo. Tinoon ni Jehova nga ang tanang timailhan sa relihiyosong sistema sa Kakristiyanohan sa dili madugay paphaon, maingon man ang tibuok nga “Dakong Babilonya,” ang tibuok-kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon.—Pinadayag 18:1-24.
23. Ang espiritu sa Diyos nagtukmod kang Habacuc nga mohimo sa unsa?
23 Si Jehova duna pay dugang buluhaton nga ipahimo kang Habacuc una pa sa kalaglagan sa Jerusalem sa 607 W.K.P. Unsa pay isulti sa Diyos sa iyang manalagna? Aw, makadungog si Habacuc ug mga butang nga magpalihok kaniya sa pagkuha sa iyang instrumento sa musika ug pag-awit kang Jehova sa mainampoong mga awit sa pagbakho. Apan, ang espiritu sa Diyos magtukmod una sa manalagna sa pagpahayag ug dagkong mga kaalaotan. Seguradong pabilhan nato ang pagbaton ug hait nga panabot sa lalom nga kahulogan sa maong matagnaong mga pulong alang sa tinudlong panahon sa Diyos. Busa hatagan nato ug dugang pagtagad ang tagna ni Habacuc.
Nahinumdom Ka Ba?
• Unsay mga kahimtang sa Juda sa adlaw ni Habacuc?
• Unsang dili-katuohang “kalihokan” ang gibuhat ni Jehova sa panahon ni Habacuc?
• Unsang pasikaranan sa paglaom ang nabatonan ni Habacuc?
• Ang Diyos magbuhat ug unsang dili-katuohang ‘buluhaton’ sa atong adlaw?
[Mga pangutana]
[Hulagway sa panid 9]
Si Habacuc nahibulong kon nganong gitugotan sa Diyos ang pagkadaotan nga magpadayon. Ikaw ba nahibulong?
[Hulagway sa panid 10]
Gitagna ni Habacuc ang kalamidad alang sa nasod sa Juda sa kamot sa mga Babilonyanhon
[Hulagway sa panid 10]
Arkeolohikal nga mga kagun-oban sa Jerusalem, nga nalaglag sa 607 W.K.P.