Unsa ang Yawi sa Kalamposan?

DUHA ka mamugnaong batan-ong mga lalaki sistematikong nag-andam sa usa ka katingalahan-tan-awong makina alang sa usa ka hinungdanong pagsulay. Sa kalit, ang naghaguros nga hangin nagpadpad sa huyang nga aparato, nagpaliyoliyo niini ngadto sa kahanginan, ug uban ang makapatay-og nga lagubo ang hangin naghagsa niini. Nangaminghoy, ang mga lalaki nagbarog nga walay timik. Ang ilang makutihong hago nga trabaho nahimong lut-od sa nangahiwing kahoy ug metal.

Alang kang Orville ug Wilbur Wright, ang nahitabo niadtong adlawa sa Oktubre sa 1900 dili mao ang unang makapahigawad nga kapakyasan sa ilang pagsulay sa pagtukod ug molupad nga makina nga mas bug-at sa hangin. Nakagugol na silag pipila ka tuig ug dakodakong kantidad sa salapi sa pag-eksperimento.

Apan, sa kataposan, nagbunga ang ilang pagkamalahutayon. Sa Disyembre 17, 1903, sa Kitty Hawk, Amihanang Carolina, T.B.A., ang magsoong Wright nakapatugpo ug demotor nga hulad nga milupad sulod sa 12 segundos—dali ra kon itandi sa mga paglupad karon, apan taas na kaayo aron sa pag-usab sa kalibotan hangtod sa hangtod!

Ang kalamposan sa kadaghanang mga paningkamot nag-agad ilabina sa mapailobong pagkamalahutayon. Paglarino man kana sa usa ka bag-ong pinulongan, pagkat-on ug usa ka trabaho, o bisan pag-ugmad ug usa ka relasyon, ang kadaghanang butang nga bililhon makab-ot lamang pinaagig mapinadayonong paningkamot. “Siyam ka beses sa napulo,” matod sa awtor nga si Charles Templeton, “ang kalamposan direktang ikapahinungod sa usa ka butang: kakugi.” Ang kolumnistang si Leonard Pitts, Jr., nag-ingon: “Kita mohisgot bahin sa katakos, kita moila ug suwerte, apan kasagaran, atong ibalewala ang labing hinungdanong mga butang. Ang kakugi ug daghang kapakyasan. Ang pag-abot nga sayo ug pagpabiling ulahi.”

Nagpamatuod kini sa dugay nang giingon sa Bibliya: “Ang kamot sa kugihan mao ang magamando.” (Proverbio 12:24) Ang kakugihan nagpasabot nga molahutay kita sa atong mga paningkamot. Kinahanglanon kini aron atong makab-ot ang atong gihunahunang buhaton. Unsa ang pagkamalahutayon? Sa unsang paagi makalahutay kita sa pagkab-ot sa atong mga tumong, ug sa unsa kita angayng molahutay? Kining mga pangutanaha tubagon sa mosunod nga artikulo.

[Picture Credit Line sa panid 3]

U.S. National Archives photo