Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

Ang mga Saksi ni Jehova modawat ba ug bisan unsang medikal nga mga produkto nga gikan sa dugo?

Ang pangunang tubag mao nga ang mga Saksi ni Jehova dili modawat ug dugo. Kami lig-ong nagtuo nga ang balaod sa Diyos bahin sa dugo dili puwedeng usbon aron sundon ang nag-usab-usab nga mga opinyon. Apan, motungha ang bag-ong mga isyu tungod kay ang dugo mahimo na karong prosesohon ngadto sa upat ka pangunang mga sangkap ug sa mga tipik niini nga mga sangkap. Sa paghukom kon modawat ba niana, ang usa ka Kristohanon kinahanglang motan-aw saylo pa sa posibleng medikal nga mga kaayohan ug kapeligrohan. Ang iyang angayng kabalak-an mao ang giingon sa Bibliya ug ang posibleng epekto niini sa iyang relasyon sa Labing Gamhanang Diyos.

Ang yawing mga isyu yano lamang. Ingong tabang sa pagkasabot kon nganong ingon niana, tagda ang pipila ka Biblikanhon, makasaysayanhon, ug medikal nga kasaysayan.

Gisultihan ni Jehova nga Diyos ang katigulangan natong tanan nga si Noe nga ang dugo kinahanglang isipon nga usa ka linaing butang. (Genesis 9:3, 4) Sa ulahi, ang mga balaod sa Diyos ngadto sa Israel nagpabanaag sa pagkabalaan sa dugo: “Kon bahin ni bisan kinsa sa balay sa Israel o sa usa ka langyaw nga pumoluyo . . . nga mokaon sa bisan unsang matang sa dugo, ako tinong magtumong sa akong nawong batok sa kalag nga mokaon sa dugo.” Pinaagi sa pagsalikway sa balaod sa Diyos, ang usa ka Israelinhon makaimpluwensiya sa uban; busa, ang Diyos midugang: “Putlon ko gayod siya gikan sa taliwala sa iyang katawhan.” (Levitico 17:10) Sa ulahi, diha sa usa ka tigom sa Jerusalem, ang mga apostoles ug mga ansiyano nagmando nga kita angayng ‘moayad sa dugo.’ Ang pagbuhat niana ingon ka hinungdanon sa pag-ayad sa seksuwal nga imoralidad ug idolatriya.—Buhat 15:28, 29.

Unsa kahay ipasabot sa ‘pag-ayad’ niadtong panahona? Ang mga Kristohanon wala mokaog dugo, lab-as man kini o gipabagtok; ni mokaon silag karne gikan sa hayop nga wala paagasi sa dugo. Gidili usab ang mga pagkaong gisagolan ug dugo, sama sa sorisong dugo. Ang pagkaon ug dugo bisan hain niining mga paagiha maoy pagsupak sa balaod sa Diyos.—1 Samuel 14:32, 33.

Kadaghanang tawo sa karaang mga panahon dili gayod mahasol maylabot sa pagkaon ug dugo, ingon sa atong masabtan gikan sa mga sinulat ni Tertullian (ikaduha ug ikatulong mga siglo K.P.). Ingong sanong sa bakak nga mga sumbong nga ang mga Kristohanon mokaog dugo, si Tertullian mihisgot ug mga tribo nga mogarantiya sa mga tratado pinaagi sa pag-inom ug dugo. Siya miingon usab nga “sa dihang may pasundayag nga himoon sa natad dulaanan, [ang uban] nga may hangol nga kauhaw mosalod sa lab-as nga dugo sa mga sad-an . . . ingong tambal sa ilang patol.”

Kadtong maong mga batasan (bisan pag gihimo kini sa ubang mga Romano tungod sa mga hinungdan maylabot sa panglawas) maoy sayop alang sa mga Kristohanon: “Dili namo iapil bisan ang dugo sa mga hayop diha sa among naandang pagkaon,” misulat si Tertullian. Gigamit sa mga Romano ang pagkaong may dugo ingong pagsulay sa integridad sa tinuod nga mga Kristohanon. Si Tertullian midugang: “Karon, pangutan-on ko kamo, unsang pagkaagi, nga kon kamo masaligon [nga ang mga Kristohanon] may kalisang nga moayad sa dugo sa mga hayop, kamo nagtuo nga sila hangol sa dugo sa tawo?”

Karong panahona, pipila lang ka tawo ang naghunahuna nga ang mga balaod sa Labing Gamhanang Diyos mahimong isyu kon ang doktor mosugyot nga sila modawat ug dugo. Bisan tuod ang mga Saksi ni Jehova buot gayod nga mabuhi, kami komitido sa pagtuman sa balaod ni Jehova bahin sa dugo. Unsay kahulogan niini maylabot sa presenteng medikal nga paagi?

Samtang ang pag-abonog kompletong dugo nahimo nang naandan human sa Gubat sa Kalibotan II, nasabtan sa mga Saksi ni Jehova nga supak kini sa balaod sa Diyos—ug kami nagtuo gihapon niana. Apan, ang medisina nausab sa paglabay sa panahon. Karon, ang kadaghanang pag-abono maoy dili sa kompletong dugo kondili sa usa sa pangunang mga sangkap niini: (1) pulang mga selula; (2) puting mga selula; (3) mga platelet; (4) plasma (serum), ang pluwido nga bahin. Depende sa kahimtang sa pasyente, ang mga doktor tingali moreseta ug pulang mga selula, puting mga selula, mga platelet, o plasma. Ang pag-abono niining pangunang mga sangkap magpaposible nga ang usa ka yunit sa dugo mabahinbahin sa mas daghang pasyente. Ang mga Saksi ni Jehova nagtuo nga ang pagdawat ug kompletong dugo o bisan hain nianang upat ka pangunang mga sangkap supak sa balaod sa Diyos. Sa pagkatinuod, ang pagsunod niining pinasikad-sa-Bibliya nga baroganan nakapanalipod kanila gikan sa daghang kapeligrohan, lakip sa mga sakit sama sa hepatitis ug AIDS nga mahimong motakod pinaagi sa dugo.

Apan, sanglit dili lang kanang pangunang mga sangkap ang mahimong maproseso gikan sa dugo, motungha ang mga pangutana bahin sa mga tipik nga makuha gikan sa pangunang mga sangkap sa dugo. Sa unsang paagi gigamit ang maong mga tipik, ug unsay angayng  hatagag pagtagad sa usa ka Kristohanon sa dihang maghimog desisyon bahin niana?

Komplikado ang dugo. Bisan ang plasma—nga 90 porsiyentong tubig—nagdalag daghan kaayong hormone, dili-organikong mga asin, mga enzyme, ug mga sustansiya, lakip sa mga minerales ug asukar. Ang plasma dunay mga protina usab sama sa albumin, mga clotting factor (mga elementong magpatibug-ok sa dugo), ug mga antibody nga mosumpo sa mga sakit. Malain ug magamit sa mga teknisyan ang daghang protina sa plasma. Pananglitan, ang clotting factor VIII gidapat ngadto sa mga hemophiliac, kinsa dali rang magdugo. O kon ang usa ka tawo naladlad sa pipila ka sakit, ang mga doktor tingali moreseta ug pag-ineksiyon sa gamma globulin, nga gikuha gikan sa plasma sa dugo sa mga tawong naimyun na. Ang ubang mga protina sa plasma gigamit ingong tambal, apan ang gihisgotan sa ibabaw nag-ilustrar kon sa unsang paagi ang pangunang sangkap sa dugo (plasma) mahimong prosesohon aron makuha ang mga tipik. a

Maingon nga ang plasma sa dugo mahimong tinubdan sa daghang tipik, ang ubang pangunang mga sangkap (pulang mga selula, puting mga selula, mga platelet) mahimong prosesohon aron ilain ang mas gagmayng mga bahin. Pananglitan, ang puting mga selula sa dugo mahimong tinubdan sa mga interferon ug interleukin, nga gigamit sa pagtambal sa pipila ka impeksiyon nga ipahinabo sa virus ug mga kanser. Ang mga platelet puwedeng prosesohon aron makakuhag elemento nga makaayo sa samad. Ug ginahimo ang ubang medisina nga nag-apil (labing menos sa sinugdan) ug mga substansiya nga gikan sa mga sangkap sa dugo. Ang maong mga tambal dili mga pag-abono nianang pangunang mga sangkap; kini kasagarang naglangkit sa mga bahin o mga tipik nga gikan niini. Angay bang modawat ang mga Kristohanon nianang maong mga tipik sa dihang magpatambal? Wala kitay ikasulti. Ang Bibliya wala maghatag ug mga detalye, busa ang usa ka Kristohanon kinahanglang mohimo sa iyang kaugalingong matanlagon nga desisyon atubangan sa Diyos.

Ang uban mobalibad sa bisan unsa nga gikuha gikan sa dugo (bisag mga tipik nga gituyo aron makataganag temporaryong imyunidad). Mao kana ang ilang pagsabot sa sugo sa Diyos nga ‘ayran ang dugo.’ Sila nangatarongan nga ang iyang balaod sa Israel nagbaod nga ang dugong gikuha gikan sa usa ka linalang ‘iyabo sa yuta.’ (Deuteronomio 12:22-24) Nganong nalangkit kana? Buweno, sa pag-andam sa gamma globulin, mga clotting factor nga gikuha sa dugo, ug uban pa, kinahanglan nga may tigomon ug prosesohon nga dugo. Busa, ang ubang Kristohanon dili modawat sa maong mga produkto, sama nga sila dili magpaabono ug kompletong dugo o sa upat ka pangunang mga sangkap niini. Ang ilang sinsero, matanlagon nga baroganan kinahanglang tahoron.

Ang ubang Kristohanon lahi ug desisyon. Sila usab modumili sa pagpaabonog kompletong dugo, pulang mga selula, puting mga selula, mga platelet, o plasma. Apan, sila motugot tingali nga tambalan sa doktor ginamit ang tipik nga gikuha sa pangunang mga sangkap. Bisan niini duna tingaliy mga kalainan. Ang usa ka Kristohanon magpaineksiyon tingali ug gamma globulin, apan siya mahimong mosugot o dili mosugot nga magpaineksiyon ug tambal nga gikuha sa pula o puting mga selula. Apan, sa katibuk-an, unsa kahay hinungdan nga ang ubang mga Kristohanon nakahukom nga sila mahimong modawat ug mga tipik sa dugo?

Ang “Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa” diha sa Ang Bantayanang Torre sa Hunyo 1, 1990, nag-ingong  ang mga protina sa plasma (mga tipik) gikan sa dugo sa mabdos nga babaye mobalhin ngadto sa bulag nga sistema sa dugo sa iyang bata sa tiyan. Busa ipasa sa inahan ang mga immunoglobulin ngadto sa iyang anak, nga nagtaganag mapuslanong imyunidad. Sa bulag nga paagi, samtang kompletohon sa pulang mga selula sa bata sa tiyan ang naandang gidugayon sa paglungtad niini, ang tigdalag-oksihenong bahin ginaugmad. Ang uban niini mahimong bilirubin, nga mogawas sa inunlan ngadto sa inahan ug ipagawas uban sa mga hugaw sa iyang lawas. Ang ubang mga Kristohanon tingali mohinapos nga sanglit ang mga tipik sa dugo mapasa ngadto sa laing tawo diha niining kinaiyanhong kahimtang, sila mahimong modawat ug tipik sa dugo nga gikuha gikan sa plasma sa dugo o sa mga selula.

Tungod kay nagkalainlain ang mga opinyon ug matanlagong mga desisyon nagpasabot ba nga ang isyu dili hinungdanon? Wala. Seryoso kini. Apan, adunay pasukaranang pagkayano. Gipakita sa impormasyon sa ibabaw nga ang mga Saksi ni Jehova dili magpaabonog kompletong dugo ug sa pangunang mga sangkap niini. Ang Bibliya nagmando sa mga Kristohanon sa ‘pag-ayad sa mga butang nga gihalad ngadto sa mga idolo ug gikan sa dugo ug gikan sa pakighilawas.’ (Buhat 15:29) Saylo niana, kon hisgotan ang mga tipik sa bisan unsa sa pangunang mga sangkap, ang matag Kristohanon, human ang mainampingon ug mainampoong pagpamalandong, kinahanglang matanlagon nga mohukom alang sa iyang kaugalingon.

Daghang tawo ang andam nga modawat ug bisan unsang pagtambal nga daw nagtanyag ug dihadihang kaayohan, bisan sa usa ka pagtambal nga nahibaloang adunay mga kapeligrohan sa panglawas, sama sa mga produkto nga gikuha sa dugo. Ang sinsero nga Kristohanon maningkamot sa pagbaton ug mas lapad, mas timbang nga panglantaw nga naglangkit ug labaw pa kay sa pisikal lamang nga mga bahin. Ang mga Saksi ni Jehova nagpabili sa mga paningkamot sa pagtaganag dekalidad nga medikal nga pag-atiman, ug sila nagtimbangtimbang sa sukod sa peligro o kaayohan sa bisan unsang pagtambal. Ugaling, kon hisgotan ang mga produkto nga gikuha sa dugo, sila magtimbangtimbang pag-ayo sa gisulti sa Diyos ug sa ilang personal nga relasyon sa atong Maghahatag-Kinabuhi.—Salmo 36:9.

Pagkadakong panalangin alang sa usa ka Kristohanon nga adunay pagsalig sama nianang sa salmista kinsa misulat: “Si Jehova nga Diyos maoy adlaw ug taming; pabor ug himaya mao ang iyang ihatag. Walay bisan unsang butang nga maayo nga idumili ni Jehova gikan niadtong nagalakaw diha sa pagkawalay-ikasaway. Oh Jehova . . . , malipayon ang tawo nga nagasalig kanimo”!—Salmo 84:11, 12.

[Footnote]

[Kahon sa panid 30]

GISUGYOT NGA MGA PANGUTANA ALANG SA DOKTOR

Kon ikaw operahanan o dapatan ug tambal nga mahimong naglangkit ug produkto nga gikuha sa dugo, pangutana:

Nahibalo ba ang tanang medikal nga kawaning nalangkit nga, ingong usa sa mga Saksi ni Jehova, ako naghatag ug instruksiyon nga walay mga pag-abono ug dugo (kompletong dugo, pulang mga selula, puting mga selula, mga platelet, o plasma sa dugo) nga himoon kanako ubos sa bisan unsang mga kahimtang?

Kon ang bisan unsang tambal nga ireseta mahimong gikuha sa plasma sa dugo, pula o puting mga selula, o mga platelet, pangutana:

Ang tambal ginama ba gikan sa usa sa upat ka pangunang mga sangkap sa dugo? Kon mao, puwede bang ipatin-aw nimo ang pagkagama niini?

Unsa man ka daghan niining tambala nga gikuha sa dugo ang tingali idapat, ug sa unsang paagi?

Kon motugot ang akong tanlag nga dawaton nako kining maong tipik, unsa may medikal nga mga kapeligrohan niini?

Kon ang akong tanlag motukmod nako nga balibaran kining maong tipik, unsa may laing tambal nga mahimong gamiton?

Human nako matimbangtimbang ug dugang kining butanga, kanus-a ko ikaw puwedeng pahibaloon sa akong desisyon?