Pagtuon—Magantihon ug Makalingaw

“Kon ikaw magapadayon sa pagpangita niini . . . , imong makaplagan ang kahibalo sa Diyos.”—PROVERBIO 2:4, 5.

1. Sa unsang paagi ang pagbasa agig lingawlingaw makahatag kanato ug dakong kalipay?

 DAGHANG tawo ang mobasa agig lingawlingaw lamang. Kon maayo ang balasahon, ang pagbasa mahimong usa ka tinubdan sa mapuslanong paglingawlingaw. Gawas pa sa ilang regular nga programa sa pagbasa sa Bibliya, ang ubang mga Kristohanon nakabatog tinuod nga kalipay sa pagbasa bisan asa diha sa Salmo, Proverbio, sa mga asoy sa Ebanghelyo, o sa ubang mga bahin sa Bibliya. Ang nindot kaayong pinulongan ug hunahuna naghatag kanila ug dako kaayong kalipay. Ang pilion sa uban aron kalingawan ug basa mao ang Yearbook of Jehovah’s Witnesses, ang magasing Pagmata!, mga asoy sa kinabuhi nga mabasa dinhi niining maong magasin, o mga basahon bahin sa kasaysayan, geograpiya, ug mga pagtuon bahin sa kinaiyahan.

2, 3. (a) Sa unsang paagi ang lalom nga espirituwal nga impormasyon ikatandi sa gahi nga pagkaon? (b) Unsay nalangkit sa pagtuon?

² Samtang ang pagbasa mahimong usa ka dagway sa kalingawan, ang pagtuon nagkinahanglan ug mental nga paningkamot. Ang Ingles nga pilosopong si Francis Bacon misulat: “Ang unod sa pipila ka libro kinahanglang tilawan, ang uban kinahanglang tunlon, ug ang pipila ka buok angayng usapon ug hilison.” Ang Bibliya way duhaduhang malakip gayod sa kataposang kategoriya. Si apostol Pablo misulat: “Mahitungod kaniya [si Kristo, nga gihulagwayan sa Hari-Saserdote nga si Melquisedek] daghan kamig ikasulti ug nga lisod ipatin-aw, sanglit kamo nangahabol man sa inyong pandungog. . . . Ang gahi nga pagkaon ilaha sa hamtong nga mga tawo, kanilang kinsa pinaagi sa pagginamit nakabansay sa ilang kagahom sa pag-ila nga mailhan ang husto ug ang sayop.” (Hebreohanon 5:11, 14) Ang gahi nga pagkaon kinahanglang usapon una pa tunlon ug hilison. Ang lalom nga espirituwal nga impormasyon kinahanglang palandongon una pa ipatuhop ug tipigan sa panumdoman.

³ Gihubit sa usa ka diksiyonaryo ang “pagtuon” ingong “ang buhat o proseso sa paggamit sa hunahuna aron makakuhag kahibalo o pagsabot, pinaagi sa pagbasa, pagpanukiduki, ubp.” Kini nagpasabot nga labaw pa ang nalangkit kay sa taphaw lamang nga pagbasa, tingali nagbadlis sa mga pulong samtang nagbasa. Ang pagtuon nagkahulogan ug paghago, mental nga paningkamot, ug paggamit sa kagahom sa pag-ila. Apan, bisan tuod ang pagtuon nagkinahanglan ug paningkamot, kini wala magpasabot nga dili na kini mahimong makalingaw.

Paghimo sa Pagtuon nga Usa ka Kalipay

4. Sumala pa sa salmista, sa unsang paagi ang pagtuon sa Pulong sa Diyos mahimong makapalagsik ug magantihon?

⁴ Ang pagbasa ug pagtuon sa Pulong sa Diyos mahimong makapalagsik ug makapabaskog. Ang salmista mipahayag: “Ang balaod ni Jehova hingpit, nga nagapahiuli sa kalag. Ang pahinumdom ni Jehova kasaligan, nga nagahimo nga maalamon sa walay-kasinatian. Ang mga sugo ni Jehova matul-id,  nga makapalipay sa kasingkasing; ang kasugoan ni Jehova hinlo, nga nagapadan-ag sa mga mata.” (Salmo 19:7, 8) Ang mga balaod ug mga pahinumdom ni Jehova makapadasig sa atong kalag, makapauswag sa atong espirituwal nga pagkatawo, makahatag kanatog kalipay sa galamhan, ug makapadan-ag sa atong mga mata uban ang tin-aw nga panan-aw sa kahibulongang mga katuyoan ni Jehova. Pagkamakapalipay!

5. Sa unsang mga paagi makahatag kanato ug dakong kalipay ang pagtuon?

⁵ Kon atong makita ang maayong mga resulta sa atong paghago, kita mas malipayng mobuhat niini. Busa, aron mahimong makalipay ang pagtuon, kinahanglang gamiton dayon nato ang bag-ong nabatonang kahibalo. Si Santiago misulat: “Siya nga nagasud-ong pag-ayo sa hingpit nga balaod nga iya sa kagawasan ug kinsa nagapadayon diha niana, kini nga tawo, tungod kay siya nahimong, dili usa ka malimtanong tigpaminaw, kundili usa ka magbubuhat sa buluhaton, magmalipayon sa iyang pagbuhat niini.” (Santiago 1:25) Ang dihadihang personal nga pagpadapat sa mga puntong nakat-onan mohatag ug dakong katagbawan. Ang pagpanukiduki nga ang espesipikong katuyoan mao ang pagtubag sa gipatunghang pangutana panahon sa atong buluhatong pagsangyaw ug pagpanudlo maghatag usab kanato ug dakong kalipay.

Pag-ugmad ug Kahinangop sa Pulong sa Diyos

6. Sa unsang paagi gipahayag sa magsusulat sa Salmo 119 ang iyang kahinangop sa pulong ni Jehova?

⁶ Ang kompositor sa Salmo 119, tingalig si Ezequias sa batan-on pa siyang prinsipe, nagpahayag sa iyang kahinangop sa pulong ni Jehova. Sa balaknong pinulongan, siya miingon: “Ipakita ko ang kahinangop sa imong mga lagda. Dili ko kalimtan ang imong pulong. Dugang pa, ako nahinangop sa imong mga pahinumdom . . . Ipakita ko ang kahinangop sa imong kasugoan nga akong gihigugma. Ipadangat kanako ang imong mga kaluoy, aron ako padayong mabuhi; kay ang imong balaod akong gikahinangpan. Gipangandoy ko ang imong pagluwas, Oh Jehova, ug nahinangop ako sa imong balaod.”—Salmo 119:16, 24, 47, 77, 174.

7, 8. (a) Sumala sa usa ka reperensiyang basahon, unsay ipasabot sa ‘pagpakita ug kahinangop’ sa Pulong sa Diyos? (b) Sa unsang paagi atong ikapakita ang atong gugma sa Pulong ni Jehova? (c) Sa unsang paagi giandam ni Esdras ang iyang kaugalingon una pa mobasa sa Balaod ni Jehova?

⁷ Sa pagpatin-aw sa pulong nga gihubad ingong ‘pagpakita ug kahinangop’ diha sa Salmo 119, ang usa ka diksiyonaryo sa Hebreohanong Kasulatan nag-ingon: “Ang paggamit niini diha sa b. 16 maoy katumbas sa [mga berbo] alang sa pagkalipay . . . ug sa pagpamalandong . . . Ang pagkasunodsunod niini maoy: pagkalipay, pagpalandong, kahimuot sa . . . Kini nga kombinasyon mahimong nagpasabot nga pinaagi sa makahuloganong pagpamalandong ang usa ka tawo makakat-on sa pagkalipay sa pulong ni Yahweh. . . . Ang kahulogan naglakip sa usa ka elemento nga naglangkit sa emosyon.” a

⁸ Oo, ang atong gugma sa Pulong ni Jehova kinahanglang maggikan sa atong kasingkasing, ang nahimutangan sa emosyon. Angay kitang malipay nga mohunong ug balikbalikon pagbasa ang pipila ka pulong nga bag-o pa natong nabasahan. Angay kitang maghinuktok bahin sa lalom nga espirituwal nga mga hunahuna, malingaw niini, ug mamalandong niini. Nagkinahanglan kinig hilom nga pagpamalandong ug pag-ampo. Sama ni Esdras, kinahanglang atong andamon ang atong mga kasingkasing sa pagbasa ug pagtuon sa Pulong sa Diyos. Kini gisulat bahin kaniya: “Si Esdras nakaandam sa iyang kasingkasing sa pagkonsulta sa balaod ni Jehova ug sa pagbuhat niini ug sa pagtudlo sa Israel sa regulasyon ug sa hustisya.” (Esdras 7:10) Matikdi ang tulo ka katuyoan sa pag-andam ni Esdras  sa iyang kasingkasing: sa pagtuon, sa pagpadapat sa kaugalingon, ug sa pagtudlo. Kinahanglang atong sundogon ang iyang panig-ingnan.

Ang Pagtuon Ingong Usa ka Buhat sa Pagsimba

9, 10. (a) Sa unsang mga paagi gipakita sa salmista ang pagkamatinagdanon sa Pulong ni Jehova? (b) Unsay kahulogan sa Hebreohanong berbo nga gihubad ingong ‘pagkamatinagdanon’? (c) Nganong hinungdanon nga atong isipon ang pagtuon sa Bibliya ingong “usa ka buhat sa pagsimba”?

⁹ Gipahayag sa salmista nga iyang gipakita ang pagkamatinagdanon sa mga balaod, mga sugo, ug mga pahinumdom ni Jehova. Siya miawit: “Sa imong mga sugo magmatinagdanon ako, ug magatamod ako sa imong mga alagianan. . . . Pagabayawon ko ang akong mga kamot sa imong mga kasugoan nga akong gihigugma, ug magmatinagdanon ako sa imong mga regulasyon. Gihigugma ko gayod ang imong balaod! Nagmatinagdanon ako niini sa tibuok nga adlaw. Ako nakabaton ug hait nga salabotan nga labaw pa kay sa tanan kong mga magtutudlo, kay nagmatinagdanon ako sa imong mga pahinumdom.” (Salmo 119:15, 48, 97, 99) Unsay ipasabot sa ‘pagkamatinagdanon’ sa Pulong ni Jehova?

¹⁰ Ang Hebreohanong berbo nga gihubad ingong ‘pagkamatinagdanon’ nagkahulogan usab ug “pagpamalandong, paghinuktok,” “pagtimbangtimbang sa usa ka butang.” “Gigamit kini maylabot sa hilom nga paghinuktok sa mga buhat sa Diyos . . . ug sa pulong sa Diyos.” (Theological Wordbook of the Old Testament) Ang nombre nga ‘pagkamatinagdanon’ nagtumong sa “pagpamalandong sa salmista,” “sa iyang gugma sa pagtuon” sa balaod sa Diyos, ingong “usa ka buhat sa pagsimba.” Ang pag-isip sa pagtuon sa Pulong sa Diyos ingong bahin sa atong pagsimba makadugang sa pagkaseryoso niini. Busa kini kinahanglang himoon nga makugihon ug pinaagi sa tabang sa pag-ampo. Ang pagtuon maoy bahin sa atong pagsimba ug ginahimo sa pagpauswag sa atong pagsimba.

Pagpangalot ug Dugang Diha sa Pulong sa Diyos

11. Sa unsang paagi gipadayag ni Jehova ang lawom nga espirituwal nga mga hunahuna ngadto sa iyang katawhan?

¹¹ Sa matahaong pagdayeg, ang salmista mipatugbaw: “Pagkadagko gayod sa imong mga buhat, Oh Jehova! Pagkalalom sa imong mga hunahuna.” (Salmo 92:5) Ug si apostol Pablo naghisgot bahin sa “lawom nga mga butang sa Diyos,” ang lawom nga mga hunahuna nga gipadayag ni Jehova sa iyang katawhan “pinaagi sa iyang espiritu” nga nagalihok diha sa matinumanon ug maalamong ulipon nga matang. (1 Corinto 2:10; Mateo 24:45) Ang ulipon nga matang makugihon nga nagtaganag espirituwal nga pagkaon alang sa tanan—“gatas” alang sa mga bag-ohan apan “gahing pagkaon” alang sa “hamtong nga mga tawo.”—Hebreohanon 5:11-14.

12. Paghatag ug usa ka pananglitan sa “lawom nga mga butang sa Diyos” nga gipatin-aw sa ulipong matang.

¹² Aron masabtan ang maong “lawom nga mga butang sa Diyos,” gikinahanglan ang mainampoong pagtuon ug pagpamalandong sa iyang Pulong. Pananglitan, dunay maayong impormasyong gipatik nga naghisgot kon sa unsang paagi dungan nga ikapakita ni Jehova ang hustisya ug pagkamaluluy-on. Ang iyang pagpasundayag ug kaluoy wala magpahuyang sa iyang hustisya; hinunoa, ang diyosnong kaluoy maoy pagpahayag sa hustisya sa Diyos maingon man sa iyang gugma. Sa dihang maghukom sa usa ka makasasala, tinoon una ni Jehova kon posible bang ipakita ang kaluoy pinasikad sa halad-lukat sa iyang Anak. Kon ang makasasala dili mahinulsolon o rebelyoso, tugotan sa Diyos nga mapahamtang ang hustisya nga walay dili angay nga kaluoy. Bisan hain niini ang himoon sa Diyos, siya nagsunod sa iyang hataas nga mga prinsipyo. b (Roma 3:21-26) ‘Oh pagkalalom sa kaalam sa Diyos!’—Roma 11:33.

13. Sa unsang paagi angay natong ipakita ang pagpabili alang sa “katibuk-ang gidaghanon” sa espirituwal nga mga kamatuoran nga gibutyag hangtod karon?

¹³ Sama sa salmista, kita nalipay kaayo nga si Jehova nagpaambit sa daghan niyang hunahuna kanato. Si David misulat: “Alang kanako pagkabililhon uyamot sa imong mga hunahuna! Oh Diyos, pagkadako gayod sa ilang katibuk-ang gidaghanon! Kon iphon ko sila, sila mas daghan pa kay sa balas.” (Salmo 139:17, 18) Bisan pag ang atong kahibalo karon tipik ra sa daghan kaayong hunahuna nga igabutyag ni Jehova hangtod sa kahangtoran, gipabilhan gayod nato ang “katibuk-ang gidaghanon” sa bililhong espirituwal nga mga kamatuoran nga gibutyag hangtod karon ug mangalot pag dugang sa katibuk-ang impormasyon, o unod, sa Pulong sa Diyos.—Salmo 119:160, potnot.

 Paningkamot ug Epektibong mga Himan Gikinahanglan

14. Sa unsang paagi ang Proverbio 2:1-6 nagpasiugda sa panginahanglan nga maningkamot sa pagtuon sa Pulong sa Diyos?

¹⁴ Ang seryoso nga pagtuon sa Bibliya nagkinahanglan ug paningkamot. Ang mainampingong pagbasa sa Proverbio 2:1-6 tin-aw kaayong nagpadayag niini. Matikdi ang aktibong mga berbo nga gigamit sa maalamon nga Haring Solomon sa pagpasiugda sa paningkamot nga gikinahanglan aron sa pagkuhag diyosnong kahibalo, kaalam, ug katakos sa pag-ila. Siya misulat: “Anak ko, kon dawaton mo ang akong mga pulong ug tipigan mo ang akong mga sugo diha kanimo, aron hatagag pagtagad sa imong igdulungog ang kaalam, aron ikiling mo ang imong kasingkasing sa katakos sa pag-ila; kon, dugang pa, ikaw magasangpit sa pagsabot ug ikaw magapatugbaw sa imong tingog alang sa katakos sa pag-ila, kon ikaw magapadayon sa pagpangita niini ingon sa plata, ug ingon sa tinagong mga bahandi ikaw magpadayon sa pagpangita niini, nan imong masabtan ang pagkahadlok kang Jehova, ug imong makaplagan ang kahibalo sa Diyos. Kay si Jehova nagahatag ug kaalam; sa iyang baba nagagikan ang kahibalo ug ang katakos sa pag-ila.” Oo, ang magantihong pagtuon nagkinahanglag panukiduki, pagkalot, nga maorag nangitag tinagong bahandi.

15. Unsang ilustrasyon sa Bibliya ang nagpasiugda sa panginahanglan alang sa maayong mga paagi sa pagtuon?

¹⁵ Ang pagtuon nga makapadato sa espirituwal nagkinahanglan usab ug maayong mga paagi sa pagtuon. Si Solomon misulat: “Kon ang usa ka puthawng himan nahabol ug walay mobaid sa sulab niini, nan siya maggamit sa iyang kaugalingong kusog.” (Ecclesiastes 10:10) Kon ang usa ka mamumuo mogamit ug igpuputol nga habol o kon siya dili mogamit niini sa hanas nga paagi, mag-usik lang siya sa iyang kusog ug walay nada ang iyang trabaho. Sa susama, ang mga kaayohan nga mabatonan tungod sa panahong gigugol sa pagtuon mahimong nagkalainlain gayod, depende sa atong mga paagi sa pagtuon. Ang ekselenteng praktikal nga mga sugyot alang sa pagpauswag sa atong paagi sa pagtuon makaplagan diha sa Tun-anan 7 sa Giya sa Tunghaan sa Teokratikanhong Ministeryo. c

16. Unsang praktikal nga mga sugyot ang gihatag aron sa pagtabang kanato nga makahimog seryosong pagtuon?

¹⁶ Sa dihang ang usa ka artesano magsugod sa iyang trabaho, iyang iplastar ang mga himan nga iyang gikinahanglan. Sa kaamgid, sa dihang kita magsugod sa pagtuon, kinahanglang atong pilion diha sa atong kaugalingong librarya ang mga himan sa pagtuon nga atong gikinahanglan. Kay naghinumdom nga ang pagtuon maoy paghago ug nagkinahanglan ug mental nga paningkamot, maayo usab nga magpahiluna diha sa hustong posisyon. Kon buot natong magpabiling alisto sa hunahuna, ang paglingkod diha sa usa ka lingkoranan duol sa lamesa mahimong mas epektibo kay sa paghigda sa kama o paglingkod diha sa usa ka komportableng sopa. Human ang taudtaod nga paghatag ug bug-os nga pagtagad sa ginatun-an, mahimong imong makaplagang makaayo ang pagtuyhad o paggawas sa balay aron makahanggab ug preskong hangin.

17, 18. Paghatag ug mga pananglitan kon unsaon paggamit ang maayong mga himan sa pagtuon nga imong mabatonan.

¹⁷ Daghang talagsaong mga himan sa pagtuon ang mabatonan usab nato. Ang panguna niining tanan mao ang Bag-ong Kalibotang Hubad sa Bibliya, nga mabatonan na karon sa tibuok o sa bahin diha sa 37 ka pinulongan. Ang naandang edisyon sa Bag-ong Kalibotang Hubad adunay mga cross-reference ug “Talaan sa mga Basahon” sa Bibliya nga naghatag sa ngalan sa magsusulat, sa dapit diin ang basahon gisulat, ug ang yugto nga gikobrehan. Duna usab kiniy indise sa mga pulong sa Bibliya, apendiks, ug mga mapa. Sa ubang mga pinulongan, kining maong Bibliya giimprenta diha sa mas dako nga edisyon, nga nailhan ingong Reference Bible. Kini naundan sa tanang bahin nga gihisgotan sa itaas ug daghan pa, lakip sa daghang potnot, nga gihimoan usab ug indise. Ikaw ba bug-os nga nagpahimulos sa kon unsay mabatonan diha sa imong pinulongan aron sa pagtabang kanimo sa pagpangalot ug dugang diha sa Pulong sa Diyos?

¹⁸ Ang laing bililhon kaayong himan sa pagtuon mao ang duha-ka-tomo nga ensiklopedia sa Bibliya nga Insight on the Scriptures. Kon aduna ka niining mga libroha diha sa pinulongan nga imong masabtan, angay nga kanunay nimo kining gamiton sa dihang ikaw magtuon. Maghatag kini kanimo ug nagpaluyong impormasyon bahin sa kadaghanang mga ulohan sa Bibliya. Ang  kaamgid nga mapuslanong himan mao ang librong “Ang Tibuok Kasulatan Dinasig sa Diyos ug Mapuslanon.” Sa dihang mosugod pagbasa ug laing basahon sa Bibliya, maayong susihon ang katumbas nga tun-anan diha sa “Tibuok Kasulatan” nga libro aron mahibaloan ang geograpikal ug makasaysayanhon nga kahimtang, ug ang sumaryo sa mga unod sa basahon sa Bibliya ug ang kapuslanan niini kanato. Ang di pa dugayng gidugang sa daghang giimprenta nga mga himan sa pagtuon mao ang magamit sa kompiyuter nga Watchtower Library, nga mabatonan na karon diha sa siyam ka pinulongan.

19. (a) Nganong naghatag si Jehova kanato ug maayong mga himan alang sa pagtuon sa Bibliya? (b) Unsay gikinahanglan alang sa hustong pagbasa ug pagtuon sa Bibliya?

¹⁹ Si Jehova nagtagana niining tanan nga himan pinaagi sa ‘matinumanon ug maalamong ulipon’ aron ang iyang mga alagad dinhi sa yuta ‘makakaplag sa kahibalo sa Diyos.’ (Proverbio 2:4, 5) Ang maayong mga batasan sa pagtuon magpaarang kanato nga mas mahibalo bahin kang Jehova ug magtagamtam ug mas suod nga relasyon uban kaniya. (Salmo 63:1-8) Oo, ang pagtuon nagkahulogag paghago, apan kini maoy paghago nga makalingaw ug magantihon. Apan, nagkinahanglan kinig panahon, ug tingali maghunahuna ka, ‘Asa ko mangitag panahon aron mahatagag igong pagtagad ang akong pagbasa sa Bibliya ug personal nga pagtuon?’ Kining bahina pagatagdon diha sa paniklop nga artikulo niining seryeha.

[Mga footnote]

Mga Pangutana Agig Pagsubli

• Sa unsang paagi atong mahimo ang atong personal nga pagtuon nga makapalagsik ug magantihon?

• Sama sa salmista, sa unsang paagi atong ikapakita ang “kahinangop” ug ‘pagkamatinagdanon’ sa Pulong ni Jehova?

• Sa unsang paagi gipakita sa Proverbio 2:1-6 ang panginahanglan nga maningkamot sa pagtuon sa Pulong sa Diyos?

• Unsang maayong mga himan sa pagtuon ang gitagana ni Jehova?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 14]

Ang hilom nga pagpamalandong ug pag-ampo motabang kanato sa pag-ugmad ug gugma alang sa Pulong sa Diyos

[Mga hulagway sa panid 17]

Ikaw ba bug-os nga nagpahimulos sa mabatonang mga himan aron makakalot ug dugang diha sa Pulong sa Diyos?