Ang Moralidad sa Bibliya Mao ba ang Labing Maayo?

“ANG katilingban nagkinahanglan ug gambalay sa paninugdang mga prinsipyo nga makahatag sa mga membro niini sa kasegurohan ug paggiya.” Kini ang komento sa may-kasinatiang Aleman nga magsusulat ug magsisibya sa telebisyon. Makataronganon gayod kana. Aron ang tawhanong katilingban molig-on ug molambo, ang mga tawo kinahanglang adunay solidong pundasyon sa naandang dinawat nga mga sukdanan nga magpaila sa husto o sayop, maayo o daotan. Ang pangutana mao: Unsang mga sukdanan ang labing maayo, alang sa katilingban ug alang sa mga membro niini?

Kon ang moral nga mga prinsipyo sa Bibliya mao ang gidawat nga mga sukdanan, kini kinahanglang motabang sa mga indibiduwal sa pagbaton ug malig-on, malipayong mga kinabuhi. Kana, kon ipasangkad pa, maghimo sa katilingban sa mga tawo nga nagtuman nianang mga prinsipyoha nga mas malipayon ug mas malig-on. Ingon ba niana ang kahimtang? Atong susihon ang gisulti sa Bibliya bahin sa duha ka hinungdanong mga isyu: pagkamatinumanon diha sa kaminyoon ug pagkamatinud-anon diha sa adlaw-adlawng kinabuhi.

Pabilin sa Imong Kapikas

Ang atong Maglalalang naglalang kang Adan ug dayon nagbuhat kang Eva nga mahimong iyang kauban. Ang paghiusa kanila mao ang unang kaminyoon sa kasaysayan ug nga kini mahimong usa ka dumalayong relasyon. Ang Diyos miingon: “Ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug siya mopabilin gayod sa iyang asawa.” Mga 4,000 ka tuig  sa ulahi, gisubli ni Jesu-Kristo kining sukdanan sa kaminyoon alang sa tanan niyang mga sumusunod. Dugang pa, iyang gihukman ang seksuwal nga mga relasyon gawas sa kaminyoon.—Genesis 1:27, 28; 2:24; Mateo 5:27-30; 19:5.

Sumala sa Bibliya, ang duha ka importanteng yawi sa malipayong kaminyoon mao ang gugma ug pagtahod sa bahin sa magtiayon. Ang bana, nga mao ang ulo sa panimalay, kinahanglang magpakitag di-mahakogong gugma pinaagi sa pagbuhat sa ikaayo gayod sa iyang asawa. Siya makig-uban kaniya “sumala sa kahibalo” ug kinahanglang dili ‘masuko nga hilabihan’ kaniya. Ang asawa magtratar sa iyang bana uban ang “halawom nga pagtahod.” Kon ang mga kapikas sa kaminyoon mosunod niining mga prinsipyoha, ang kadaghanang problema sa kaminyoon malikayan o mabuntog. Ang bana gustong magpabilin sa iyang asawa ug ang asawa sa iyang bana. —1 Pedro 3:1-7; Colosas 3:18, 19; Efeso 5:22-33.

Ang sukdanan sa Bibliya sa pagpabiling matinumanon sa kapikas sa usa makatampo ba sa usa ka malipayong kaminyoon? Buweno, matikdi ang mga resulta sa usa ka surbi nga gihimo didto sa Alemanya. Ang mga tawo gisukna kon unsang mga butanga ang importante sa maayong kaminyoon. Ang panguna sa listahan mao ang pagkamatinumanon sa usag usa. Mouyon ka ba nga ang mga minyo mas malipayon kon ilang mahibaloan nga matinumanon ang ilang mga kapikas?

Komosta Kon Motungha ang mga Problema?

Apan, komosta na man kon ang usa ka bana ug asawa adunay grabeng di-pagsinabtanay? Unsa na man kon mikupas na ang ilang gugma? Dili ba labing maayo nga ilalom sa maong mga kahimtang taposon na ang kaminyoon? O ang sukdanan sa Bibliya sa pagpabiling matinumanon sa kapikas sa usa mao gihapon ang labing maayong himoon?

Ang mga magsusulat sa Bibliya miila nga ang tanang magtiayon mosuong ug mga problema ingong sangpotanan sa tawhanong pagkadi-hingpit. (1 Corinto 7:28) Sa gihapon, ang mga magtiayon nga mosunod sa moral nga mga sukdanan sa Bibliya maningkamot sa pagpasaylo ug pagsulbad sa ilang mga problema nga magkauban. Siyempre, dunay mga kahimtang—sama sa panapaw o pagdagmal—nga ang usa ka Kristohanon mahimong sa tukmang paagi maghunahuna sa pagbulag o pagdiborsiyo. (Mateo 5:32; 19:9) Apan ang dinaliang pagputol sa kaminyoon nga wala kaayoy grabeng rason o aron lang makakuhag laing kapikas maoy pagpakitag hinakog nga pagsalikway sa uban. Dili gayod kini makalig-on o makalipay sa kinabuhi sa tawo. Atong hisgotan ang usa ka pananglitan.

Si Peter nakamatikod nga ang iyang kaminyoon nawad-an na sa kanhing kainit. a Busa, gibiyaan niya ang iyang asawa ug nakigpuyo kang Monika, kinsa nagbiya usab sa iyang bana. Unsay gisangpotan niadto? Sulod sa pipila ka bulan, si Peter miadmitir nga ang pagpakigloon kang Monika “dili diay ingon ka sayon sumala sa akong gihunahuna.” Nganong dili? Ang tawhanong mga kasaypanan milutaw ra gihapon sa iyang bag-ong gikauban sama ra sa iyang kanhing asawa. Ang nakadaot pa, ang iyang dinalian ug hinakog nga desisyon nakanudnod kaniya sa dagkong mga problema sa panalapi. Dugang pa, ang mga anak ni Monika naguol pag-ayo sa kalit nga kausaban sa ilang pamilyahanong kinabuhi.

Sumala sa giilustrar niining kasinatiana, kon ang kaminyoon makasugamak ug kalisdanan, ang panagbulag dili sagad mao ang sulbad. Sa laing bahin, atubangan sa bagyo sa kaminyoon, ang pagkinabuhi sumala sa moral nga mga prinsipyo sa Pulong sa Diyos, ang Bibliya, kasagarang maoy moluwas sa kaminyoon ug magdala niini ngadto sa mas malinawong katubigan. Ingon niini ang kahimtang ni Thomas ug Doris.

Si Thomas ug Doris naminyo nag kapin sa 30 ka tuig sa dihang si Thomas misugod sa paghuboghubog. Si Doris naguol pag-ayo, ug silang duha naghisgot nang magbulag. Si Doris nagpakitambag sa usa sa mga Saksi ni Jehova. Gipakita sa Saksi ngadto kang Doris ang giingon sa Bibliya bahin sa kaminyoon, nga nagdasig kaniya nga dili magdali sa pagpakigbulag kondili makighusay una sa iyang bana ug maningkamot sa pagpangitag sulbad. Mao kanay gihimo ni Doris. Sulod lamang sa pipila ka bulan, nahilom na ang bahin sa diborsiyo. Si Thomas ug Doris nagtinabangay na pagsulbad sa ilang mga problema. Ang pagsunod sa tambag sa Bibliya nagpalig-on sa ilang kaminyoon ug naghatag nilag panahon sa pagsulbad sa ilang mga problema.

 Pagkamatinud-anon Diha sa Tanang Butang

Ang pagpabiling matinumanon sa kapikas sa kaminyoon nagkinahanglag moral nga kalig-on ug gugma sa prinsipyo. Ang samang mga hiyas gikinahanglan sa pagpabiling matinud-anon sa di-matinud-anong kalibotan. Daghag ikasulti ang Bibliya bahin sa pagkamatinud-anon. Misulat si apostol Pablo sa unang-siglong mga Kristohanon sa Judea: “Buot man namong managgawi mismo nga matinud-anon sa tanang butang.” (Hebreohanon 13:18) Unsay ipasabot niana?

Ang matinud-anong tawo maoy matinuoron ug dili limbongan. Parehas ang iyang pagtagad sa uban—way-lipodlipod, dungganon, dili malimbongon o mapahisalaagon. Dugang pa, ang matinud-anong tawo maoy usa nga dunay integridad nga dili manglimbong sa iyang isigkatawo. Ang matinud-anong mga tawo makatampo sa pagbati sa pagsalig ug kompiyansa, nga mosangpot sa maayong mga tinamdan ug mopausbaw sa malig-ong tawhanong mga relasyon.

Malipayon ba ang matinud-anong mga tawo? Buweno, may katarongan nga sila magmalipayon. Bisan pa sa kaylap nga korapsiyon ug panikas—o tingali tungod niana—ang matinud-anong mga tawo sa kinatibuk-an ginadayeg sa uban. Sumala pa sa usa ka surbi nga gihimo taliwala sa mga batan-on, ang pagkamatinud-anon maoy hiyas nga gipabilhan pag-ayo sa 70 porsiyento sa mga gipangutana. Dugang pa, bisag pilay atong edad, ang pagkamatinud-anon maoy pangunang kinahanglanon sa mga tawong atong giisip nga mga higala.

Si Christine gitudloan nga mangawat sa nag-edad siyag 12 anyos. Latas sa katuigan siya nahimong hanas nga mangunguot. “Dihay mga adlaw nga nakakuot akog kantidad nga DM 5,000 [$2,200, T.B.] nga cash,” siya misaysay. Apan si Christine gidakop na sa daghang higayon, ug siya nagkinabuhi nga anaa kanunay ang kapeligrohang mabilanggo. Sa dihang ang mga Saksi ni Jehova misaysay kaniya sa giingon sa Bibliya bahin sa pagkamatinud-anon, si Christine nadani sa moral nga mga sukdanan sa Bibliya. Iyang nakat-onan ang pagsunod sa tambag: “Ayaw na papangawata ang kawatan.”—Efeso 4:28.

Sa pagbawtismo kang Christine ingong usa sa mga Saksi ni Jehova, siya dili na kawatan. Naningkamot siya nga magmatinud-anon sa tanang butang, kay ang mga Saksi nagpabili ug dako sa pagkamatinud-anon ug sa ubang Kristohanong mga hiyas. Ang mantalaang Lausitzer Rundschau nagtaho: “Ang maong mga termino bahin sa moral sama sa pagkamatinud-anon, pagkamakasaranganon, ug gugma sa silingan gipabilhan pag-ayo sa pagtuo sa mga Saksi.” Unsay gibati ni Christine sa kausaban sa iyang kinabuhi? “Mas malipayon ako karon nga ako mihunong na sa pagpangawat. Akong gibati nga ako maoy dungganong membro sa katilingban.”

Ang Tibuok Katilingban Makabatog Kaayohan

Ang mga tawong matinumanon sa ilang mga kapikas ug matinud-anon dili lamang mas malipayon kondili mapuslanon usab sa katilingban sa katibuk-an. Ang mga nagpatrabaho mopalabi sa mga trabahante nga dili manikas. Kitang tanan gustog kasaligang mga silingan, ug buot kitang mopalit diha sa mga tindahan nga gipanag-iyag di-tikasang mga negosyante. Dili ba motahod man kitag mga politiko, mga polis, ug mga huwes nga naglikay sa korapsiyon? Ang komunidad makabatog dakong kaayohan kon ang mga membro niini magmatinud-anon sumala sa prinsipyo, dili lamang sa dihang mapuslanon kanila ang pagbuhat sa ingon.

Dugang pa, ang matinumanong mga kapikas sa kaminyoon maoy pasukaranan sa lig-ong mga pamilya. Ug ang kadaghanang tawo mouyon sa usa ka politiko sa Uropa nga mipahayag: “Ang [naandang] pamilya nagpabilin hangtod karon nga mao ang labing hinungdanong dangpanan sa tawhanong kasegurohan ug makahuloganong katuyoan.” Ang makigdaitong yunit sa pamilya maoy dapit nga ang mga hamtong ug mga bata adunay kinamaayohang kahigayonan sa pagbating hilwas sa emosyonal nga paagi. Silang matinumanon sa kaminyoon sa ingon nakigtambayayong sa pagtukod ug lig-ong katilingban.

Hunahunaa lang kon unsa ka dakong kaayohan ang madawat sa tanan kon wala nay biniyaang mga kapikas, mga korte para sa diborsiyo, o mga kaso sa katungod sa pag-atiman sa bata. Ug unsa na man kon wala nay mga mangunguot, mga kawatan sa paninda, mga tigpanghukhok, korap nga mga opisyales, o limbongang mga siyentipiko? Morag damgo ba lamang kanang paminawon? Dili alang niadtong adunay dulot nga kaikag sa Bibliya ug sa gisulti niini bahin sa atong umaabot. Ang Pulong sa Diyos nagsaad nga ang Mesiyanikong Gingharian ni Jehova sa dili madugay  mopuli sa pagmando sa tibuok tawhanong katilingban sa yuta. Ilalom nianang Ginghariana ang tanang sakop niini tudloan sa pagkinabuhi sumala sa moralidad sa Bibliya. Nianang panahona, “ang mga matarong magapanag-iya sa yuta, ug sila magapuyo sa ibabaw niini hangtod sa kahangtoran.”—Salmo 37:29.

Ang Moralidad sa Bibliya mao ang Labing Maayo

Ang milyonmilyong tawo nga misusi sa Balaang Kasulatan miapresyar nga ang tambag sa Bibliya gipasukad sa diyosnong kaalam, nga labaw kaayo sa tawhanong panghunahuna. Kining mga tawhana nag-isip sa Bibliya ingon nga kasaligan ug hinungdanon sa kinabuhi sa atong modernong kalibotan. Nasayod sila nga alang gayod sa ilang kaayohan ang pagsunod sa tambag sa Pulong sa Diyos.

Busa, ang maong mga indibiduwal nagsunod sa tambag sa Bibliya: “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa kaugalingon mong pagsabot. Sa tanan mong mga dalan tagda siya, ug siya magatul-id sa imong mga alagianan.” (Proverbio 3:5, 6) Sa pagbuhat sa ingon, napauswag nilag maayo ang ilang kinabuhi, ug nakahatag usab silag kaayohan sa mga tawo sa ilang palibot. Ug naugmad nila ang lig-ong pagsalig “sa kinabuhi . . . sa umaabot,” sa dihang ang moralidad sa Bibliya mao nay sundon sa tanang katawhan.—1 Timoteo 4:8.

[Footnote]

[Blurb sa panid 5]

Atubangan sa bagyo sa kaminyoon, ang pagkinabuhi sumala sa mga sukdanan sa Bibliya kasagarang maoy moluwas sa kaminyoon ug magdala niini ngadto sa mas malinawong katubigan

[Blurb sa panid 6]

Bisan pa sa kaylap nga korapsiyon—o tingali tungod niana—ang matinud-anong mga tawo sa kinatibuk-an ginadayeg sa uban