Kon Unsaon Pagkaplag ug Tinuod nga Kalipay

USA ka Budhistang relihiyosong lider, ang Dalai Lama, miingon: “Ako nagtuo nga ang katuyoan sa atong kinabuhi mao ang pagpangitag kalipay.” Dayon siya misaysay nga siya nagtuo nga ang kalipay makab-ot pinaagi sa pagbansay, o pagdisiplina, sa hunahuna ug kasingkasing. “Ang hunahuna,” matod niya, “mao gayod ang sukaranang galamiton nga atong gikinahanglan sa pagkab-ot sa bug-os nga kalipay.” Ang pagtuo sa Diyos dili kinahanglanon, matod niya. a

Sa kasukwahi, palandonga si Jesus, kinsa dunay lig-ong pagtuo sa Diyos ug kansang mga pagtulon-an nakaapektar sa gatosan ka milyong tawo latas sa kasiglohan. Si Jesus interesado sa kalipay sa tawo. Gisugdan niya ang iyang nabantog nga Wali sa Bukid pinaagi sa siyam ka kabulahanan—siyam ka pahayag nga nagsugod sa: “Malipayon kadtong . . . ” (Mateo 5:1-12) Sa mao gihapong wali, gitudloan niya ang iyang mga mamiminaw sa pagsusi, pagputli, ug pagdisiplina sa ilang hunahuna ug kasingkasing—nga pulihan ang mabangis, imoral, ug hakog nga mga hunahuna sa malinawon, hinlo, ug mahigugmaong hunahuna. (Mateo 5:21, 22, 27, 28; 6:19-21) Sumala sa gitambag sa ulahi sa usa sa iyang mga apostoles, kita angayng “magpadayon sa pagpalandong” sa mga butang nga ‘matuod, maugdang, matarong, maputli, hiligugmaon, dungganon, hamili, ug dalayegon.’—Filipos 4:8.

Si Jesus nahibalo nga ang tinuod nga kalipay naglakip sa mga relasyon ngadto sa uban. Kitang mga tawo kinaiyanhon nga mahigalaon, busa dili gayod kita magmalipayon kon atong ilain ang atong kaugalingon o kon kita kanunayng makigbingkil niadtong anaa sa atong palibot. Magmalipayon lamang kita kon gibati nato nga gihigugma kita ug kon atong gihigugma ang uban. Si Jesus nagtudlo nga ang sukaranan sa maong gugma mao ang atong relasyon uban sa Diyos. Dinhi ilabina, nga ang pagtulon-an ni Jesus lahi nianang iya sa Dalai Lama, kay si Jesus nagtudlo nga ang mga tawo dili gayod magmalipayon kon mahimulag sa Diyos. Nganong ingon man niana?—Mateo 4:4; 22:37-39.

Hunahunaa ang Imong Espirituwal nga mga Panginahanglan

Usa sa mga kabulahanan mao: “Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.” (Mateo 5:3) Nganong nakaingon niini si Jesus? Tungod kay, dili sama sa mga mananap, kita dunay espirituwal nga mga panginahanglan. Kay gilalang sa dagway sa Diyos, kita sa usa ka sukod makaugmad ug diyosnong mga hiyas, sama sa gugma, hustisya, kaluoy, ug kaalam. (Genesis 1:27; Miqueas 6:8; 1 Juan 4:8) Ang atong espirituwal nga mga panginahanglan naglakip sa panginahanglan nga makabaton ug katuyoan ang atong kinabuhi.

Unsaon nato pagtagbaw ang maong espirituwal nga mga panginahanglan? Dili pinaagi sa transcendental meditation o sa pagsusi lamang sa kaugalingon. Hinunoa, si Jesus nag-ingon: “Ang tawo mabuhi, dili sa tinapay lamang, kondili sa matag pulong nga magagula sa baba ni Jehova.” (Mateo 4:4) Matikdi, si Jesus nag-ingon nga ang Diyos mao ang tuboran sa “matag pulong” nga hinungdanon sa atong kinabuhi. Dunay pipila ka pangutana nga ang Diyos lamang ang makatabang kanato  sa pagtubag. Kanang maong hait nga panabot ilabinang tukma sa panahon karon, tungod sa pagdaghan sa mga teoriya bahin sa katuyoan sa kinabuhi ug sa dalan sa kalipay. Ang mga tindahan ug libro naggahin ug tibuok nga mga seksiyon alang sa mga libro nga nagsaad sa mga magbabasa ug maayong panglawas, bahandi, ug kalipay. Ang Internet duna nay mga site nga espesipikong naghisgot sa kalipay.

Bisan pa niana, ang panghunahuna sa tawo niining mga bahina kasagarang nagiyahan sa sayop nga paagi. May kiling kini sa pagpukaw sa hakog nga mga tinguha o sa garbo. Gipasukad kini sa limitadong kahibalo ug kasinatian, ug kasagaran gipasukad kini sa sayop nga mga panghunahuna. Pananglitan, ang nagtubong kiling taliwala sa mga magsusulat sa mga libro nga naghatag ug praktikal nga tambag mao ang pagbase sa ilang mga ideya sa teoriya sa “ebolusyonaryong sikolohiya,” nga nangangkon nga ang pagbati sa tawo gipasukad sa giingon nga atong kaliwat nga hayop. Ang tinuod mao, ang bisan unsang paningkamot sa pagpangitag kalipay nga gibase sa teoriya nga nagsalikway sa papel sa atong Maglalalang dili lig-on ug pasukaranan ug sa ngadtongadto mosangpot sa kahigawad. Usa ka karaang manalagna miingon: “Ang mga maalamon nangaulaw. . . . Tan-awa! Sila nagsalikway sa pulong mismo ni Jehova, ug unsa nga kaalam ang anaa kanila?”—Jeremias 8:9.

Si Jehova nga Diyos nahibalo sa atong pagkagama ug kon unsay makahatag kanato ug tinuod nga kalipay. Nahibalo siya kon nganong gibutang niya ang tawo dinhi sa yuta ug kon unsay anaa sa umaabot, ug gipaambit niya kanato ang maong impormasyon diha sa Bibliya. Ang iyang gipadayag diha nianang dinasig nga basahon makatandog sa mga tawong mahiligon sa pagkamatarong ug makapatunghag kalipay. (Lucas 10:21; Juan 8:32) Mao kini ang kahimtang sa duha ka tinun-an ni Jesus. Sila naguol human sa iyang kamatayon. Apan human mahibalo gikan mismo sa gibanhawng Jesus mahitungod sa iyang papel diha sa katuyoan sa Diyos sa pagluwas sa katawhan, sila miingon: “Dili ba ang atong mga kasingkasing nagdilaab man samtang nakigsulti siya kanato sa dalan, samtang iyang gibuksan sa bug-os ang mga Kasulatan kanato?”—Lucas 24:32.

Ang maong kalipay mosamot pa sa dihang tugotan nato ang kamatuoran sa Bibliya nga mogiya sa atong kinabuhi. Niining bahina, ang kalipay ikatandi sa bangaw. Motungha kini kon maayo ang panahon, apan mas mohayag kini—mahimo pa ganing doble nga bangaw—kon hingpit ang mga kahimtang. Karon susihon nato ang pipila ka pananglitan kon sa unsang paagi ang pagpadapat sa mga pagtulon-an sa Bibliya makapasamot sa kalipay.

Hupting Yano ang Imong Kinabuhi

Una, tan-awa ang tambag ni Jesus bahin sa bahandi. Human sa pagtambag batok sa paghimo sa pagpangagpas sa bahandi nga pangunang butang sa kinabuhi, may gisulti siya nga talagsaon. Siya miingon: “Kon yano ang imong mata, ang imong tibuok lawas mahimong hayag.” (Mateo 6:19-22) Sa pagkatinuod, siya miingon nga kon kita madasigong mangagpas ug bahandi, gahom, o bisan unsa sa ubang mga tumong nga gihunahuna sa mga tawo nga ilang kab-oton, masayloan nato ang mas hinungdanong mga butang. Tungod kay, sumala sa giingon ni Jesus sa laing higayon, “bisag ang usa ka tawo adunay kadagaya ang iyang kinabuhi wala  magagikan sa mga butang nga iyang gipanag-iya.” (Lucas 12:15) Kon unahon nato ang mga butang nga tinuod nga hinungdanon, sama sa atong relasyon uban sa Diyos, mga alatimanon sa pamilya, ug ubang mga butang nga nalangkit niana, nan ang atong “mata” maoy “yano,” dili samok.

Matikdi, si Jesus wala magpasiugda ug asetismo o sobrang paghikaw sa kaugalingon. Tungod kay si Jesus mismo wala maghinobra paghikaw sa iyang kaugalingon. (Mateo 11:19; Juan 2:1-11) Hinunoa, siya nagtudlo nga kadtong nag-isip sa kinabuhi ingong kahigayonan lamang sa pagtigom ug bahandi nawad-ag maayong kahigayonan sa kinabuhi.

Nagkomento bahin sa pipila nga nadato pag-ayo sa batabata pa, usa ka sikoterapista sa San Francisco, T.B.A., nag-ingon nga alang kanila ang kuwarta mao “ang gamot sa kapit-os ug kalibog.” Kining mga tawhana, siya midugang, “mopalit ug duha o tulo ka balay, sakyanan, mamalit ug mga butang. Ug sa dihang wala kanay mahimo kanila [sa ato pa, makahatag kanilag kalipay], sila mobati ug dakong kaguol, mobatig kahaw-ang ug magduhaduha kon unsay buhaton sa ilang kinabuhi.” Sa kasukwahi, kadtong nagtuman sa tambag ni Jesus sa pagkinabuhing yano sa materyal nga paagi ug sa paggahin ug panahon alang sa espirituwal nga mga butang mas lagmit nga makakaplag ug tinuod nga kalipay.

Si Tom, usa ka magtutukod nga nagpuyo sa Hawaii, miboluntaryo sa pagtabang sa pagtukod ug mga dapit sa pagsimba didto sa mga isla sa Pasipiko diin ang mga tawo kabos sa materyal. May namatikdan si Tom niining timawa nga mga tawo. Siya miingon: “Ang akong Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye niining mga islaha malipayon gayod. Sa tabang nila mas nasabtan nako nga ang kuwarta ug mga kabtangan dili mao ang sekreto sa kalipay.” Gipanid-an usab niya ang mga boluntaryo nga nagtrabaho uban kaniya sa maong mga isla ug namatikdan niya nga kontento kaayo sila. “Makakuwarta unta silag dako,” matod ni Tom. “Apan gipili nila nga unahon ang espirituwal nga mga butang ug huptan ang yano nga estilo sa kinabuhi.” Natandog niini nga mga panig-ingnan, gipayano ni Tom ang iyang kinabuhi aron makagugol siya ug dugang panahon ngadto sa iyang pamilya ug sa espirituwal nga mga pangagpas—usa ka tikang nga wala gayod niya basoli.

Kalipay ug Pagtamod-sa-Kaugalingon

Hinungdanon sa kalipay ang pagbati nga dunay dignidad, o bili. Tungod sa pagkadili-hingpit sa tawo ug sa miresulta nga mga kahuyangan, ang uban dunay negatibong panglantaw sa ilang kaugalingon, ug alang sa daghan, ang maong pagbati nagsugod sa bata pa sila. Lisod tingali ang pagbuntog sa nakagamot nga pagbati, apan mabuntog kini. Ang solusyon anaa sa pagpadapat sa Pulong sa Diyos.

Gipatin-aw sa Bibliya kon unsay pagbati sa atong Maglalalang kanato. Dili ba mas hinungdanon ang iyang panglantaw kay sa kang bisan kinsang tawo—bisan sa atoa? Ang mismong personipikasyon sa gugma, ang Diyos nagsud-ong kanato nga walay pagpihig o daotang hunahuna. Naglantaw siya kanato sumala sa kon unsa kita, maingon man sa kon unsay atong potensiyal. (1 Samuel 16:7; 1 Juan 4:8) Sa pagkatinuod, giisip niya kadtong buot nga magpahimuot kaniya ingong bililhon, oo, tilinguhaon, bisan unsa pa ang ilang mga kahuyangan.—Daniel 9:23; Hageo 2:7.

Siyempre, mamatikdan sa Diyos ang atong mga kahuyangan ug ang bisan unsang sala nga atong mahimo. Gidahom niya nga maningkamot kita sa pagbuhat kon unsay matarong, ug paluyohan niya kita kon buhaton nato kana. (Lucas 13:24) Sa gihapon, ang Bibliya nag-ingon: “Ingon sa usa ka amahan nga magapakitag kaluoy sa iyang mga anak, si Jehova nagpakitag kaluoy kanila nga nahadlok kaniya.” Kini nag-ingon usab: “Kon mga kasaypanan mao pa ang imong gibantayan, Oh Jah, Oh Jehova, kinsa ba ang makabarog? Kay ang matuod nga pagpasaylo  anaa kanimo, aron nga ikaw kahadlokan.”—Salmo 103:13; 130:3, 4.

Busa tun-i ang pagtan-aw sa imong kaugalingon sumala sa pagtan-aw sa Diyos kanato. Ang pagkahibalo nga giisip niya kadtong nahigugma kaniya ingong tilinguhaon ug nga siya dunay pagsalig kanila—bisan tuod isipon tingali nila ang ilang kaugalingon nga dili-takos—dakog mahimo sa pagpasamot sa kalipay sa usa ka tawo.—1 Juan 3:19, 20.

Paglaom—Hinungdanon sa Kalipay

Usa ka di pa dugayng gipasiugda nga ideya nga gitawag ug positibong sikolohiya nangangkon nga ang pagkamalaomon, nga naugmad pinaagi sa positibong panghunahuna ug pinaagi sa pagsentro sa pagtagad diha sa personal nga mga hiyas sa usa, mosangpot sa kalipay. Pipila lang ang dili moangkon nga ang malaomong panglantaw sa kinabuhi ug sa umaabot makadugang sa atong kalipay. Apan, ang maong pagkamalaomon kinahanglang ibase sa kamatuoran, dili sa pangandoy lamang. Gawas pa, bisag unsa pa ka dako ang pagkamalaomon o ang positibong hunahuna dili kini makawagtang sa gubat, pagkalunos, balatian, polusyon, pagkatigulang, sakit, o kamatayon—mga butang nga naghikaw sa daghan kaayo sa ilang kalipay. Bisan pa niana, ang pagkamalaomon dunay hustong dapit.

Makaiikag, ang Bibliya wala mogamit sa pulong malaomon; kini naggamit ug mas puwersadong pulong—paglaom. Ang Vine’s Complete Expository Dictionary naghubit sa “paglaom” sumala sa paggamit niini diha sa Bibliya ingong “maayo ug masaligong pagdahom, . . . ang malipayong pagpaabot sa maayo.” Sa paggamit niini diha sa Bibliya, ang paglaom maoy labaw pa kay sa malaomon nga panglantaw sa usa ka kahimtang. Nagtumong usab kini sa butang nga gilaoman sa usa. (Efeso 4:4; 1 Pedro 1:3) Pananglitan, ang Kristohanong paglaom mao nga ang tanang dili-maayong mga butang nga gihisgotan sa nag-unang parapo pagawagtangon sa dili madugay. (Salmo 37:9-11, 29) Apan labaw pa ang nalakip niini.

Ang mga Kristohanon nagpaabot sa panahon sa dihang ang matinumanong mga tawo makadangat sa hingpit nga kinabuhi diha sa usa ka paraisong yuta. (Lucas 23:42, 43) Sa pagpatin-aw sa maong paglaom, ang Pinadayag 21:3, 4 nag-ingon: “Tan-awa! Ang tolda sa Diyos anaa uban sa mga tawo, ug siya mopuyo uban kanila, ug sila mahimong iyang mga katawhan. . . . Ug iyang pagapahiran ang tanang luha gikan sa ilang mga mata, ug ang kamatayon mawala na, ni may pagbangotan ni pagtiyabaw ni may kasakit pa. Ang unang mga butang nangagi na.”

Si bisan kinsa nga nagdahom nga mabatonan kanang maong kaugmaon dunay katarongan nga magmalipayon, bisan pag ang iyang mga kahimtang karon layo gayod sa pagkahimong maayo. (Santiago 1:12) Busa nganong dili tukion ang Bibliya ug susihon kon nganong makatuo ka niini. Palig-ona ang imong paglaom pinaagi sa paggugol ug panahon kada adlaw sa pagbasa sa Bibliya. Ang pagbuhat sa ingon makapauswag sa imong espirituwalidad, motabang kanimo sa paglikay sa mga butang nga maghikaw sa mga tawo sa kalipay, ug magpalig-on sa imong pagbatig pagkakontento. Oo, ang sukaranang sekreto sa tinuod nga kalipay mao ang pagtuman sa kabubut-on sa Diyos. (Ecclesiastes 12:13) Ang kinabuhi nga gibase sa pagsugot sa mga balaod sa Bibliya maoy malipayon nga kinabuhi, kay si Jesus miingon: “Malipayon kadtong nagapatalinghog sa pulong sa Diyos ug nagasunod niini!”—Lucas 11:28.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 5]

Ang kalipay dili makaplagan pinaagi sa pagtigom ug bahandi, paglain sa kaugalingon, o pagsalig sa limitadong kahibalo sa tawo

[Hulagway sa panid 6]

Ang kinabuhi nga gibase sa pagsugot sa Pulong sa Diyos maoy malipayon nga kinabuhi

[Hulagway sa panid 7]

Ang Kristohanong paglaom maghimo sa usa ka tawo nga malipayon