Pagbuntog sa Tawhanong Kahuyangan
Pagbuntog sa Tawhanong Kahuyangan
“Ang paghunahuna sa unod nagkahulogag kamatayon.”—ROMA 8:6.
1. Unsay pag-isip sa uban bahin sa lawas sa tawo, ug unsang pangutana ang angayng tagdon?
“PAGADAYEGON ko ikaw tungod kay sa makalilisang nga paagi ako katingalahang pagkabuhat.” (Salmo 139:14) Mao kanay giawit ni salmistang David samtang namalandong bahin sa usa sa mga lalang ni Jehova—ang lawas sa tawo. Imbes maghatag ug ingon niini nga pagdayeg nga may malig-ong pasikaranan, ang ubang relihiyosong mga magtutudlo nag-isip sa lawas ingong dapit diin nagpahipi ang daotan ug ingong usa ka kasangkapan sa sala. Gitawag kini ug “takoban sa pagkaignorante, pundasyon sa bisyo, talikala sa kadunotan, daotang hawla, kinabuhing walay kalipay, kinabuhing walay katagbawan, naglakawlakaw nga patay.” Tinuod, si apostol Pablo nag-ingon: “Sa akong unod, walay nagpuyo nga bisan unsang maayo.” (Roma 7:18) Apan nagpasabot ba kini nga sa kawalay-paglaom kita nabilanggo diha sa usa ka makasasala nga lawas?
2. (a) Unsay kahulogan sa “paghunahuna sa unod”? (b) Unsang panagbangi tali sa “unod” ug “espiritu” ang mahitabo diha sa kahiladman sa mga tawo nga buot magpahimuot sa Diyos?
2 Ang Kasulatan usahay maghisgot sa lawas sa tawo ingong “unod.” (1 Hari 21:27) Gigamit usab niini ang “unod” sa paghawas sa tawo diha sa iyang dili-hingpit nga kahimtang ingong makasasalang kaliwat sa rebelyosong si Adan. (Efeso 2:3; Salmo 51:5; Roma 5:12) Ang atong panulondon gikan kaniya nagpatungha ug ‘kahuyangan sa unod.’ (Roma 6:19) Ug si Pablo nagpasidaan: “Ang paghunahuna sa unod nagkahulogag kamatayon.” (Roma 8:6) “Ang paghunahuna sa unod” nagkahulogan nga ang usa gikontrolar ug gipalihok sa mga tinguha sa makasasalang unod. (1 Juan 2:16) Busa kon naningkamot kita sa pagpahimuot sa Diyos, magbangi kanunay ang atong espirituwalidad ug ang atong makasasalang kinaiya nga kanunayng nagpit-os kanato sa paghimo sa “mga buhat sa unod.” (Galacia 5:17-23; 1 Pedro 2:11) Human sa pagbatbat niining masakit nga panagbangi sa sulod niya, mipatugbaw si Pablo: “Alaot ako nga tawo! Kinsa ang magaluwas kanako gikan sa lawas nga nakaagom niining maong kamatayon?” (Roma 7:24) Si Pablo ba maoy walay-mahimo nga biktima sa tentasyon? Ang Bibliya lanog nga nagtubag ug dili!
Ang Katinuoran sa Tentasyon ug Sala
3. Unsay panglantaw sa daghan bahin sa sala ug tentasyon, apan unsay pasidaan sa Bibliya batok sa maong tinamdan?
3 Alang sa daghan karon, ang sala maoy dili-madawat nga ideya. Ang uban masiawong naggamit sa “sala” ingong kinaraang termino sa pagbatbat sa ginagmayng mga sayop sa tawo. Wala sila makaamgo nga “kinahanglan nga kitang tanan mapadayag atubangan sa lingkoranan-sa-paghukom sa Kristo, aron ang matag usa makadawat sa iyang ganti alang sa mga butang nga nabuhat pinaagi sa lawas, sumala sa mga butang nga iyang gibuhat, kini man maayo o ngil-ad.” (2 Corinto 5:10) Ang uban tingali wala lang sa buut nga moingon: “Mapugngan nako ang tanan gawas sa tentasyon!” Ang ubang mga tawo nagkinabuhi diha sa usa ka kultura nga maoy giuna ang dihadihang katagbawan, may kalabotan man kini sa pagkaon, sekso, kalingawan, o kalamposan. Dili lang kay gusto nila ang tanan kondili gusto nila kana karon dayon! (Lucas 15:12) Dili sila molantaw saylo sa dihadihang kalipay ngadto sa umaabot nga kalipay sa “tinuod nga kinabuhi.” (1 Timoteo 6:19) Apan, ang Bibliya nagtudlo kanato nga maghunahuna pag-ayo ug magmapanagan-on, nga likayan ang bisan unsa nga makadaot kanato sa espirituwal o sa laing paagi. Matod sa usa ka dinasig nga sanglitanan: “Ang maalamon nga nakakita sa katalagman nagtago sa iyang kaugalingon; ang walay kasinatian nga miagi lamang nakaagom sa daotang sangpotanan.”—Proverbio 27:12.
4. Unsang tambag ang gihatag ni Pablo diha sa 1 Corinto 10:12, 13?
4 Sa dihang gisulatan ni Pablo ang mga Kristohanon nga nagpuyo sa Corinto—usa ka siyudad nga nabantog sa moral nga kadunotan niini—siya naghatag ug realistikong pasidaan batok sa tentasyon ug sa gahom sa sala. Siya miingon: “Siya nga nagahunahunang siya nagabarog pabantaya nga dili siya matumba. Walay tentasyon nga midangat kaninyo gawas sa unsay sagad diha sa mga tawo. Apan ang Diyos kasaligan, ug dili niya itugot nga tentalon kamo labaw sa kon unsay inyong maagwanta, apan uban sa tentasyon siya usab maghimog kalingkawasan aron kamo makalahutay niini.” (1 Corinto 10:12, 13) Kitang tanan—bata ug tigulang, lalaki ug babaye—masugamak sa daghang tentasyon sa eskuylahan, sa trabahoan, o bisan asa. Busa, atong tukion ang gisulti ni Pablo ug sabton kon unsay kahulogan niini alang kanato.
Ayaw Paghinobra ka Masaligon
5. Nganong peligroso ang sobrang pagkamasaligon?
5 Si Pablo nag-ingon: “Siya nga nagahunahunang siya nagabarog pabantaya nga dili siya matumba.” Peligroso ang sobrang pagkamasaligon may kalabotan sa atong moral nga kalig-on. Kini nagpadayag ug kakulang sa pagsabot sa kinaiya ug gahom sa sala. Sanglit ang mga tawong sama kang Moises, David, Solomon, ug apostol Pedro nahulog sa sala, angay ba kitang maghunahuna nga kita dili mahulog sa sala? (Numeros 20:2-13; 2 Samuel 11:1-27; 1 Hari 11:1-6; Mateo 26:69-75) “Ang maalamon mahadlok ug nagapahilayo sa pagkadaotan, apan ang hungog masuk-anon kaayo ug masaligon-sa-kaugalingon,” nag-ingon ang Proverbio 14:16. Dugang pa, si Jesus nag-ingon: ‘Ang espiritu maikagon, apan ang unod maluya.’ (Mateo 26:41) Sanglit walay dili-hingpit nga tawo nga walay madunotong mga pangandoy, kinahanglang hatagan nato ug seryosong pagtagad ang pasidaan ni Pablo ug pakigbisogan ang tentasyon, kay kon dili, kita mameligro nga matumba.—Jeremias 17:9.
6. Kanus-a ug sa unsang paagi kita mangandam alang sa tentasyon?
6 Maalamong pangandaman ang suliran nga basin motungha lang ug kalit. Si Haring Asa nahibalo nga ang malinawong yugto mao ang hustong panahon sa paglig-on sa iyang mga depensa. (2 Cronicas 14:2, 6, 7) Siya nahibalo nga ulahi na unya kaayo ang pagpangandam sa panahon mismo sa pag-atake. Sa susama, ang mga desisyon bahin sa kon unsay buhaton sa dihang motungha ang mga tentasyon labing maayong himoon sa dihang kalmado diha sa malinawong palibot. (Salmo 63:6) Si Daniel ug ang iyang mahinadlokon-sa-Diyos nga mga higala nakahukom nga magmatinumanon sa balaod ni Jehova sa wala pa sila pugsa sa pagkaon sa lamiang mga pagkaon sa hari. Busa, wala sila magpanuko sa pagpabilin diha sa ilang gituohan ug wala mokaon sa dili-hinlong pagkaon. (Daniel 1:8) Sa dili pa motungha ang matentalon nga mga kahimtang, palig-onon nato ang atong determinasyon nga magpabiling hinlo sa moral. Sa ingon makabaton kita ug kalig-on sa pagpakigbisog sa sala.
7. Nganong makahupay ang pagkahibalo nga ang uban malamposong nakapakigbisog sa tentasyon?
7 Pagkadakong kahupayan ang atong madawat gikan sa mga pulong ni Pablo: “Walay tentasyon nga midangat kaninyo gawas sa unsay sagad diha sa mga tawo”! (1 Corinto 10:13) Si apostol Pedro misulat: “Bumarog kamo batok [sa Yawa], nga lig-on diha sa pagtuo, kay nahibalo nga ang samang mga butang maylabot sa mga pag-antos ginapahinabo diha sa tibuok kapunongan sa inyong mga igsoon dinhi sa kalibotan.” (1 Pedro 5:9) Oo, ang uban nakaatubang ug susamang mga tentasyon ug malamposong nakapakigbisog niana sa tabang sa Diyos, ug mao man usab kita. Apan, ingong tinuod nga mga Kristohanon nga nagkinabuhi sa malaw-ayg gawi nga kalibotan, kitang tanan makadahom nga tentalon sa madugay o madali. Nan, sa unsang paagi kita makasalig nga mabuntog ang tawhanong kahuyangan ug tentasyon nga magpakasala?
Makapakigbisog Kita sa Tentasyon!
8. Unsa ang usa ka pasikaranang paagi nga malikayan ang tentasyon?
8 Ang usa ka pasikaranang paagi sa paghunong sa “pagkahimong ulipon sa sala” mao ang paglikay sa tentasyon kon posible. (Roma 6:6) Ang Proverbio 4:14, 15 nag-awhag kanato: “Ayaw pagsulod sa alagianan sa mga daotan, ug ayaw paglakaw ngadto sa dalan sa mga daotan. Likayi kini, ug ayaw pag-agi niini; tipas gikan niini, ug padayon sa paglakaw.” Kasagarang mahibaloan nato daan kon ang pipila ka mga sirkumstansiya lagmit nga mosangko sa pagpakasala. Busa, ang dayag nga buhaton ingong mga Kristohanon mao ang ‘pagtipas,’ magpalayo gikan ni bisan kinsa ug sa bisan unsa ug sa bisan unsang dapit nga makapainit sa daotang mga tinguha ug makapukaw diha kanato sa gana sa kahilayan.
9. Sa unsang paagi ang pagkalagiw gikan sa mga kahimtang nga makapatental gipasiugda diha sa Kasulatan?
9 Ang pagkalagiw gikan sa kahimtang nga makapatental maoy laing pasikaranang lakang sa pagbuntog sa tentasyon. Si Pablo nagtambag: “Kalagiw gikan sa pakighilawas.” (1 Corinto 6:18) Siya misulat: “Kalagiw gikan sa idolatriya.” (1 Corinto 10:14) Ang apostol nagpasidaan usab kang Timoteo sa pagkalagiw gikan sa sobrang pagpangandoy sa materyal nga mga bahandi, maingon man sa “mga tinguha nga iya sa pagkabatan-on.”—2 Timoteo 2:22; 1 Timoteo 6:9-11.
10. Unsang duha ka magkalahing mga panig-ingnan ang nagpakita sa bili sa pagkalagiw gikan sa tentasyon?
10 Tagda ang kahimtang ni Haring David sa Israel. Samtang midungaw siya gikan sa atop sa iyang palasyo, nakita niya ang usa ka maanyag nga babaye nga naligo, ug ang iyang kasingkasing naghurohuro sa daotang tinguha. Angay unta nga mobiya siya sa atop ug magpalayo gikan sa tentasyon. Hinunoa, nagpakisayod siya bahin niining babayhana—si Bat-seba—ug grabe kaayo ang miresulta niini. (2 Samuel 11:1–12:23) Sa laing bahin, sa unsang paagi milihok si Jose sa dihang giagni siya sa imoral nga asawa sa iyang agalon sa pagdulog kaniya? Ang asoy nag-asoy kanato: “Nahitabo nga sa nagasulti siya kang Jose sa adlaw-adlaw siya wala gayod mamati kaniya sa pagdulog kaniya, sa pagpabilin uban kaniya.” Bisag wala ang mga sugo sa Moisesnong Balaod, nga kaniadto wala pa ihatag, si Jose mitubag kaniya nga nag-ingon: “Unsaon ko pagbuhat kining dakong pagkadaotan ug makasala gayod batok sa Diyos?” Usa ka adlaw niana iyang gihawiran siya, nga nag-ingon: “Dulog kanako!” Nagpabilin ba si Jose didto ug misulay sa pagpangatarongan uban kaniya? Wala. Siya “mikalagiw ug migula.” Wala hatagig higayon ni Jose nga siya madaog sa seksuwal nga tentasyon. Siya mikalagiw!—Genesis 39:7-16.
11. Unsay posibleng himoon kon kita nakasinati ug balikbalik nga tentasyon?
11 Ang pagkalagiw usahay giisip nga tinalawan, apan ang pagbiya nato sa maong kahimtang sagad mao ang maalamong dalan nga subayon. Tingali nakasinati kita ug balikbalik nga tentasyon diha sa trabahoan. Bisan tuod ug dili tingali kita mahimong mobalhin ug trabaho, basin dunay laing mga paagi nga makabiya kita sa mga sirkumstansiya nga makapatental. Kinahanglang mokalagiw kita gikan sa bisan unsa nga atong nahibaloan nga sayop, ug kinahanglang determinado kita sa pagbuhat lamang sa kon unsay matarong. (Amos 5:15) Sa laing bahin, ang pagkalagiw gikan sa tentasyon magkinahanglag paglikay sa pornograpikong mga site sa Internet ug kuwestiyonableng mga dapit sa kalingawan. Mahimong magpasabot usab kini ug paglabay sa usa ka magasin o pagpangitag bag-ong mga higala—kadtong nahigugma sa Diyos ug mahimong makatabang kanato. (Proverbio 13:20) Bisan unsay motental kanato sa pagpakasala, maalamon kita kon determinado kita sa pagsalikway niana.—Roma 12:9.
Kon sa Unsang Paagi Makatabang ang Pag-ampo
12. Unsay atong gipangayo sa Diyos sa dihang kita mag-ampo: “Ayaw kami dad-a ngadto sa tentasyon”?
12 Si Pablo naghatag niining makapadasig nga pasalig: “Ang Diyos kasaligan, ug dili niya itugot nga tentalon kamo labaw sa kon unsay inyong maagwanta, apan uban sa tentasyon siya usab maghimog kalingkawasan aron kamo makalahutay niini.” (1 Corinto 10:13) Ang usa ka paagi nga si Jehova nagtabang kanato maoy pinaagi sa pagtubag sa atong mga pag-ampo alang sa iyang tabang sa pagsagubang sa tentasyon. Gitudloan kita ni Jesu-Kristo sa pag-ampo: “Ayaw kami dad-a ngadto sa tentasyon, apan luwasa kami gikan sa tuman-kadaotang usa.” (Mateo 6:13) Agig tubag sa maong kinasingkasing nga pag-ampo, dili kita pasagdan ni Jehova nga matental; luwason niya kita gikan kang Satanas ug sa iyang malipotong mga buhat. (Efeso 6:11, potnot) Kinahanglang mohangyo kita sa Diyos nga tabangan kita sa pag-ila sa mga tentasyon ug sa pagbatog kusog sa pagpakigbisog niana. Kon mangamuyo kita kaniya nga dili kita tugotan nga madala sa dihang kita tentalon, iya kitang tabangan aron dili kita madaog ni Satanas, “ang usa nga daotan.”
13. Unsay angay natong buhaton sa dihang mag-atubang ug walay paglunga nga tentasyon?
13 Kinahanglan kitang mag-ampo ilabina sa dihang mag-atubang ug walay paglunga nga tentasyon. Ang ubang mga tentasyon makapahinabog kusganong pakigbugno diha sa kahiladman, pagpakigbugno sa atong mga hunahuna ug mga tinamdan nga nagpahinumdom gayod kanato kon unsa kita kahuyang. (Salmo 51:5) Pananglitan, unsay atong himoon kon kita gihasol sa mga panumdoman sa usa ka malaw-ayng buhat nga nahimo sa miagi? Unsa na man kon matental kita sa paghimo niana pag-usab? Inay pugngan lamang ang maong mga pagbati, idangop ang maong butang kang Jehova pinaagi sa pag-ampo—balikbalik kon gikinahanglan. (Salmo 55:22) Pinaagi sa gahom sa iyang Pulong ug balaang espiritu, siya makatabang kanato sa pagwagtang gikan sa atong hunahuna sa malaw-ayng mga kiling.—Salmo 19:8, 9.
14. Nganong hinungdanon ang pag-ampo sa pagsagubang sa tentasyon?
14 Nakamatikod nga nagduka ang iyang mga apostoles diha sa tanaman sa Getsemane, si Jesus nag-awhag: “Padayon sa pagbantay ug pag-ampo nga mapadayonon, aron nga dili kamo mahisulod sa tentasyon. Ang espiritu, sa dayag, maikagon, apan ang unod maluya.” (Mateo 26:41) Ang usa ka paagi sa pagbuntog sa tentasyon mao ang pagpabiling maigmat sa lainlaing matang sa tentasyon ug sa pagpabiling maalinggaton sa pagkamalinglahon niini. Hinungdanon usab nga mag-ampo kita bahin sa maong tentasyon sa walay langan aron masangkapan kita sa espirituwal sa pagpakigbugno niana. Tungod kay ang tentasyon moatake sa mga bahin diin kita huyang, dili kita makapakigbisog niana nga mag-inusara. Ang pag-ampo hinungdanon tungod kay ang kusog nga gikan sa Diyos makapalig-on sa atong mga panagang batok kang Satanas. (Filipos 4:6, 7) Tingali gikinahanglan usab nato ang espirituwal nga tabang ug mga pag-ampo sa “mga ansiyano sa kongregasyon.”—Santiago 5:13-18.
Pakigbisogi Pag-ayo ang Tentasyon
15. Unsay nalangkit diha sa pagpakigbisog batok sa tentasyon?
15 Gawas pa sa paglikay sa tentasyon kon mahimo, kinahanglang makigbisog kita pag-ayo niana hangtod nga molabay kini o mausab ang kahimtang. Sa dihang gitental si Jesus ni Satanas, siya nakigbisog hangtod nga mibiya ang Yawa. (Mateo 4:1-11) Ang disipulong si Santiago misulat: “Sukli ang Yawa, ug siya mokalagiw gikan kaninyo.” (Santiago 4:7) Ang pagpakigbisog magsugod pinaagi sa pagpalig-on sa atong hunahuna ginamit ang Pulong sa Diyos ug hugot nga mohukom nga kita mosunod sa iyang mga sukdanan. Maayong sag-ulohon ug palandongon nato ang yawing mga kasulatan nga naghisgot bahin sa atong espesipikong kahuyangan. Maalamon nga mangitag hamtong nga Kristohanon—tingali usa ka ansiyano—nga atong kasuginlan sa atong mga kabalaka ug kapangayoan natog tabang sa dihang tentalon.—Proverbio 22:17.
16. Sa unsang paagi kita makapabiling matul-id sa moral?
16 Ang Kasulatan nag-awhag kanato sa pagsul-ob sa bag-ong personalidad. (Efeso 4:24) Nagpasabot kini nga tugotan si Jehova sa pag-umol ug pag-usab kanato. Nagsulat sa iyang isigkamagbubuhat nga si Timoteo, si Pablo nag-ingon: “Tinguhaa ang pagkamatarong, diyosnong pagkamahinalaron, pagtuo, gugma, pag-agwanta, kalumo sa buot. Bugnoa ang maayong bugno sa pagtuo, panggunit nga hugot sa kinabuhing walay-kataposan nga alang niini ikaw gitawag.” (1 Timoteo 6:11, 12) Mahimo natong ‘tinguhaon ang pagkamatarong’ pinaagi sa makugihong pagtuon sa Pulong sa Diyos aron makabaton kita ug lalom nga kahibalo bahin sa iyang personalidad ug pinaagi usab sa paggawi nga subay sa iyang mga kinahanglanon. Ang bug-os nga eskedyul sa Kristohanong mga kalihokan, sama sa pagsangyaw sa maayong balita ug pagtambong sa mga tigom, hinungdanon usab. Ang pagduol sa Diyos ug bug-os nga pagpahimulos sa iyang espirituwal nga mga tagana motabang kanato sa pag-uswag sa espirituwal ug sa pagpabiling matul-id sa moral.—Santiago 4:8.
17. Sa unsang paagi nato mahibaloan nga ang Diyos dili motalikod kanato panahon sa tentasyon?
17 Gipasaligan kita ni Pablo nga ang bisan unsang tentasyon nga atong maagoman dili gayod mosaylo sa atong hinatag-Diyos nga katakos sa pagsagubang niana. Si Jehova ‘maghimog kalingkawasan aron kita makalahutay niini.’ (1 Corinto 10:13) Sa pagkatinuod, dili tugotan sa Diyos nga mahimong lisod kaayo ang tentasyon nga makulangan kita ug igong espirituwal nga kalig-on sa paghupot sa integridad kon kita magpadayon sa pagsalig kaniya. Buot niyang molampos kita sa pagpakigbisog pag-ayo sa tentasyon sa pagbuhat sa kon unsay sayop sa iyang atubangan. Dugang pa, makasalig kita sa iyang saad: “Dili ko gayod ikaw pagabiyaan ni sa bisan unsa mang paagi pagatalikdan.”—Hebreohanon 13:5.
18. Nganong makaseguro kita nga mabuntog ang tawhanong kahuyangan?
18 Si Pablo nakaseguro sa sangpotanan sa iyang personal nga pagpakigbugno batok sa tawhanong kahuyangan. Wala niya isipa ang iyang kaugalingon nga makaluluoy ug walay-mahimong biktima sa iyang unodnong mga tinguha. Sa kasukwahi, siya miingon: “Ang paagi nga ako nagadagan dili kay walay-katinoan; ang paagi nga ako nagapatunong sa akong mga suntok dili ingon nga nagapanuntok sa hangin; kondili ginamakmak ko ang akong lawas ug gihimo kini nga samag usa ka ulipon, aron, human ako makawali sa uban, ako mismo sa unsa mang paagi dili mahimong dili-inuyonan.” (1 Corinto 9:26, 27) Kita usab makahimo sa pagpakiggubat nga malamposon batok sa dili-hingpit nga unod. Pinaagi sa Kasulatan, pinasukad-sa-Bibliya nga mga publikasyon, Kristohanong mga tigom, ug sa hamtong nga mga isigka-Kristohanon, ang atong mahigugmaong langitnong Amahan nagtagana ug makanunayong mga pahinumdom nga motabang kanato sa pagsubay sa matul-id nga dalan. Uban sa iyang tabang, mabuntog nato ang tawhanong kahuyangan!
Nahinumdom Ka Ba?
• Unsay kahulogan sa “paghunahuna sa unod”?
• Sa unsang paagi kita makapangandam alang sa tentasyon?
• Unsay atong mahimo sa pagsagubang sa tentasyon?
• Unsay papel sa pag-ampo diha sa pagsagubang sa tentasyon?
• Nganong nahibalo kita nga posible nga mabuntog ang tawhanong kahuyangan?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Mga hulagway sa panid 10]
Ang Bibliya wala magtudlo nga kita maoy walay-mahimong mga biktima sa atong unodnong mga tinguha
[Hulagway sa panid 12]
Ang pagkalagiw gikan sa tentasyon maoy usa ka pasikaranang paagi sa paglikay sa sala