‘Pinaagi sa Kaalam ang Among mga Adlaw Modaghan’

KINSAY mosupak nga ang kaalam kinahanglan gayod kon mahitungod sa pagdumala sa mga problema sa kinabuhi? Ang tinuod nga kaalam mao ang katakos sa paggamit sa kahibalo ug pagsabot sa tukmang paagi. Kini mao ang mismong kaatbang sa kabuangan, kahungog, ug katonto. Busa ang Kasulatan nag-awhag kanato sa pagbaton ug kaalam. (Proverbio 4:7) Sa pagkamatuod, ang basahon sa Bibliya nga Proverbio pangunang gisulat sa paghatag ug kaalam ug disiplina. Ang pangbukas nga mga pulong niini mabasa: “Ang mga proverbio ni Solomon nga anak nga lalaki ni David, ang hari sa Israel, aron ang usa makahibalo sa kaalam ug sa disiplina.”—Proverbio 1:1, 2.

Pananglitan, tagda lamang ang maayo ug kasaligang mga pagtulon-an sa unang mga kapitulo sa Proverbio. Sama sa usa ka mahigugmaong amahan nga nagaagda sa iyang anak, nangamuyo si Solomon sa iyang mga magbabasa sa pagdawat sa disiplina ug sa pagtagad sa kaalam. (Kapitulo 1 ug 2) Gipakita niya kanato kon unsaon pag-ugmad ang pagkasuod kang Jehova ug kon unsaon pag-amping ang atong kasingkasing. (Kapitulo 3 ug 4) Gitambagan kita sa pagpabiling hinlo sa moral. (Kapitulo 5 ug 6) Oo, hinungdanon kaayo kanato ang pagyagyag sa paagi sa paglihok sa usa ka tawong imoral. (Kapitulo 7) Ug pagkamadanihon gayod alang sa tanan ang pangamuyo sa gipersonipikar nga kaalam! (Kapitulo 8) Sa wala pa mopadayon ngadto sa mugbong indibiduwal nga mga proverbio sa ulahing mga kapitulo, naghatag si Haring Solomon ug makapapukaw nga sumaryo kon unsa na ang iyang nahisgotan.—Kapitulo 9.

‘Umari Kamo, Kan-a ang Akong Tinapay ug Imna ang Akong Bino’

Ang konklusyon sa unang bahin sa Proverbio dili usa ka makalaay nga sumaryo nga naglatid lamang sa nahisgotan na nga tambag. Hinunoa, gipresentar kini ingong makaiikag ug makapapukaw nga ilustrasyon, nga nagpalihok sa magbabasa sa pagpangagpas sa kaalam.

Ang ika-9 nga kapitulo sa basahon sa Bibliya nga Proverbio nagbukas uban niining mga pulonga: “Ang matuod nga kaalam nagtukod sa iyang balay; kini naghulma sa iyang pito ka haligi.” (Proverbio 9:1) Ang terminong “pito ka haligi,” nag-ingon ang usa ka eskolar, “nagpaila sa usa ka mansiyon nga gitukod palibot sa sawang, nga ang tinukod gisuportahan sa tulo ka haligi sa isigkakiliran ug sa usa nga anaa sa taliwala sa ikatulong kiliran atbang sa bakanteng luna nga mao ang ganghaan.” Bisan unsa man kadto, ang tinuod nga kaalam nagtukod ug usa ka malig-on nga balay sa pag-abiabi sa daghang bisita.

Ang tanan andam na alang sa kombira. Anaa na ang karne, mao man usab ang bino. Ang kaalam naghatag ug personal nga pagtagad sa pagpangandam sa pagkaon ug sa paghikay sa lamesa. “Kini naghikay sa iyang pagpangihaw sa mga hayop; kini nagsagol sa iyang bino; labaw pa niana, kini nag-andam sa iyang lamesa.” (Proverbio 9:2) Ang espirituwal nga pagkaon nga takos sa mainampingong pagtagad tatawng mapahimuslan diha niining masambingayong lamesa.—Isaias 55:1, 2.

Kinsa ang gidapit niining kombiraha nga giandam sa tinuod nga kaalam? “Kini nagpadala sa iyang tig-alagad nga mga babaye, aron makatawag kini sa tumoy sa hatag-as nga mga dapit sa lungsod: ‘Bisan kinsa nga walay kasinatian, paanhia siya dinhi.’ Bisan kinsa kansang kasingkasing nakulangan—siya miingon kaniya: ‘Umari kamo, kaon kamo sa akong tinapay ug ambit sa pag-inom sa bino nga akong gisagol. Biyai ang mga walay kasinatian ug magpadayong buhi, ug lakaw nga tul-id sa dalan sa pagsabot.’”—Proverbio 9:3-6.

Gisugo sa kaalam ang iyang mga alagad nga babaye sa paghatag ug imbitasyon. Miadto sila sa publikong mga dapit diin makapanawag sila sa labing daghan nga tawo. Ang tanan gidapit—kadtong kansang “kasingkasing nakulangan,” o kadtong kulang sa pagsabot, maingon man usab  kadtong walay kasinatian. (Proverbio 9:4) Ug gihatagan sila ug usa ka saad sa kinabuhi. Ang kaalam nga anaa sa Pulong sa Diyos, lakip na nianang anaa sa basahon sa Proverbio, tinong mabatonan halos sa tanan. Karong adlawa, ingong mga mensahero sa tinuod nga kaalam, ang mga Saksi ni Jehova puliking nagadapit sa katawhan, bisan asa sila makaplagan, sa pagtuon sa Bibliya. Sa pagkatinuod, ang pagkuha niini nga kahibalo motultol ngadto sa kinabuhing walay kataposan.—Juan 17:3.

Ang mga Kristohanon kinahanglang mapainubsanong modawat sa disiplina sa kaalam. Kini ilabinang tinuod sa mga batan-on ug niadtong bag-o pang nagsugod sa pagkakat-on bahin kang Jehova. Tungod sa kakulang sa kasinatian sa mga dalan sa Diyos, sila hayan ‘nakulangan sa kasingkasing.’ Kini wala magpasabot nga daotan ang tanan nilang mga motibo, apan nagkinahanglag panahon ug paningkamot aron maumol ang kasingkasing ngadto sa kahimtang nga magpahimuot gayod kang Jehova nga Diyos. Nagkinahanglan kini nga ang mga hunahuna, tinguha, pagbati, ug mga tumong mahisubay nianang giuyonan sa Diyos. Hinungdanon gayod nga ilang ‘ugmaron ang pagpangandoy sa walay sambog nga gatas nga iya sa pulong.’—1 Pedro 2:2.

Sa pagkatinuod, dili ba ang tanan kanato angayng mouswag saylo pa sa “pangunang doktrina”? Tinong gikinahanglan nato ang pag-ugmad sa kaikag sa “lawom nga mga butang sa Diyos” ug sa pagkaon sa gahing pagkaon nga iya sa hamtong nga mga tawo. (Hebreohanon 5:12–6:1; 1 Corinto 2:10) “Ang matinumanon ug maalamong ulipon,” nga direktang gidumala ni Jesu-Kristo, makugihong nagtagana ug espirituwal nga pagkaon sa tukmang panahon alang sa tanan. (Mateo 24:45-47) Hinaot kombirahan nato ang lamesa sa kaalam pinaagi sa makugihong pagtuon sa Pulong sa Diyos ug sa mga publikasyong pinasukad sa Bibliya nga gitagana sa ulipon nga matang.

“Ayaw Badlonga ang Usa ka Mabiaybiayon”

Ang mga pagtulon-an sa kaalam naglakip usab sa pagtul-id ug pagbadlong. Kini nga aspeto sa kaalam wala dawata sa tanan. Busa, ang paniklop sa unang seksiyon sa basahon sa Proverbio naundan sa usa ka tambag: “Siya nga nagatul-id sa mabiaybiayon makadawat ug kaulawan, ug siya nga nagabadlong sa usa ka tawong daotan—ang kasaypanan anaa kaniya. Ayaw badlonga ang usa ka mabiaybiayon, aron dili siya magdumot kanimo.”—Proverbio 9:7, 8a.

Ang mabiaybiayon naghambin ug kayugot ug pagdumot ngadto sa usa nga naningkamot sa pagtabang nga tul-iron ang iyang dalan. Ang daotang tawo kulang ug apresasyon sa bili sa pagbadlong. Pagkadili-maalamon nga itudlo ang matahom nga kamatuoran sa Pulong sa Diyos ngadto sa usa nga nagdumot sa kamatuoran o nagtinguha lamang sa pagbiaybiay niini! Sa dihang nagsangyaw si apostol Pablo sa Antioquia, nahibalag niya ang usa ka pundok sa mga Hudiyo nga walay gugma sa kamatuoran. Sila misulay sa paglangkit kaniya sa argumento pinaagi sa mapasipalahong pagsupak kaniya, apan si Pablo mipahayag lamang: “Sanglit inyo mang gisalikway [ang pulong sa Diyos] ug wala maghukom sa inyong kaugalingon nga takos sa kinabuhing walay kataposan, tan-awa! kami moliso ngadto sa kanasoran.”—Buhat 13:45, 46.

Sa atong paningkamot nga ipaabot sa matinud-anog kasingkasing nga mga tawo ang maayong balita sa Gingharian, hinaot nga kita magmainampingon nga dili malangkit sa mga debate ug mga argumento uban sa mga mabiaybiayon. Si Kristo Jesus nagsugo sa iyang mga tinun-an: “Inigsulod ninyo sa balay, paghatag ug katahoran sa panimalay; ug kon takos ang balay, ipaabot niini ang kalinaw nga inyong gipanghinaot; apan kon kini dili-takos, ang kalinaw gikan kaninyo ipabalik nganha kaninyo. Kon adunay dili magpadayon kaninyo o magpatalinghog sa inyong mga pulong, sa paggula nianang balaya o nianang siyudara itaktak ang abog gikan sa inyong mga tiil.”—Mateo 10:12-14.

 Ang sanong sa maalamong tawo sa pagbadlong sukwahi nianang sa usa ka mabiaybiayon. Matod ni Solomon: “Badlonga ang usa ka tawong maalamon ug mahigugma siya kanimo. Hatagi ang usa ka maalamong tawo ug siya mahimong mas maalamon pa.” (Proverbio 9:8b, 9a) Ang maalamong tawo nasayod nga “walay disiplina nga daw makapalipay, hinunoa makapaguol; apan pagkahuman niini alang kanila nga nabansay niini kini magpatunghag madaitong bunga, nga mao, ang pagkamatarong.” (Hebreohanon 12:11) Bisan tuod nga ang tambag daw makapasakit, nganong kita mosukol o mangatarongan kon ang pagdawat niini maghimo kanatong mas maalamon?

“Hatagig kahibalo ang matarong ug mouswag siya sa kinaadman,” nagpadayon ang maalamong hari. (Proverbio 9:9b) Walay usa nga sobra ka maalamon o sobra ka tigulang sa pagpadayon sa pagkat-on. Pagkamakapalipayng makita nga bisan kadtong mga tigulang na midawat sa kamatuoran ug nagpahinungod kang Jehova! Hinaot nga kita usab maningkamot nga ipadayon ang tinguha sa pagkat-on ug himoong aktibo ang hunahuna.

“Igadugang Kanimo ang mga Tuig sa Kinabuhi”

Sa pagpatugbaw sa pangunang punto sa ulohan nga gihisgotan, gilakip ni Solomon ang hinungdanong kinahanglanon alang sa kaalam. Siya misulat: “Ang pagkahadlok kang Jehova maoy sinugdanan sa kaalam, ug ang kahibalo bahin sa Labing Balaang Usa mao ang pagsabot.” (Proverbio 9:10) Walay diyosnong kahadlok kon walay halalom, masimbahong kataha sa matuod nga Diyos. Ang usa ka tawo tingali nakabaton ug daghang kahibalo, apan kon siya walay kahadlok kang Jehova, siya mapakyas sa paggamit sa maong kahibalo sa paaging makapasidungog sa Maglalalang. Siya lagmit makahimog sayop nga mga konklusyon gikan sa nahibaloang mga kamatuoran, nga maghimo sa iyang kaugalingon nga daw buangbuang. Dugang pa, ang kahibalo ni Jehova, ang Labing Balaang Usa, hinungdanon sa pagbaton ug pagsabot, usa ka talagsaong hiyas sa kaalam.

Unsay bunga nga ipatungha sa kaalam? (Proverbio 8:12-21, 35) Ang hari sa Israel nag-ingon: “Pinaagi kanako ang imong mga adlaw modaghan, ug igadugang kanimo ang mga tuig sa kinabuhi.” (Proverbio 9:11) Ang daghan nga mga adlaw ug mga tuig sa kinabuhi maoy resulta sa pagpakig-uban sa kaalam. Oo, “ang kaalam nagatipig nga buhi sa mga nanag-iya niini.”—Ecclesiastes 7:12.

Ang pagpaningkamot sa pagbaton ug kaalam maoy atong personal nga responsibilidad. Sa pagpasiugda niini nga kamatuoran, si Solomon nag-ingon: “Kon ikaw nahimong maalamon, ikaw nahimong maalamon alang sa imong kaugalingon; ug kon ikaw nagbiaybiay, ikaw lamang usa ang magaantos niana.” (Proverbio 9:12) Ang tawong maalamon maoy maalamon alang sa iya mismong kaayohan, ug ang mabiaybiayon mao lamang ang basolon sa iyang pag-antos. Sa pagkatinuod, anihon nato kon unsay atong gipugas. Nan, hinaot kita ‘maghatag ug pagtagad sa kaalam.’—Proverbio 2:2.

“Ang Usa ka Babayeng Hungog Maoy Sabaan”

Ingong pagtandi, si Solomon sunod nga miingon: “Ang usa ka babayeng hungog maoy sabaan. Siya walay buot ug walay hibangkaagan. Ug siya naglingkod sa ganghaan sa iyang balay, sa usa ka lingkoranan, sa hatag-as nga mga dapit sa lungsod, aron sa pagtawag niadtong moagi sa dalan, niadtong mga nagalakaw nga matul-id sa ilang mga alagianan: ‘Bisan kinsa nga walay kasinatian, paanhia siya dinhi.’” —Proverbio 9:13-16a.

Ang pagkahungog gihulagway ingong banhaan, dili mapitol, ug hangal nga babaye. Siya nagtukod usab ug usa ka balay. Ug siya nangahas sa pagtawag kang bisan kinsa nga walay kasinatian. Busa ang moagi adunay kapilian. Dawaton ba nila ang imbitasyon sa kaalam o nianang iya sa pagkahungog?

“Matam-is ang Kinawat nga Tubig”

Ang kaalam ug pagkahungog parehong nagdapit sa mga mamiminaw nga ‘moanhi dinhi.’ Hinunoa, lahi ang pangagni. Ang kaalam nagdapit sa katawhan alang sa kombira sa bino, karne, ug tinapay. Ang pangdani nga gitanyag sa pagkahungog nagpahinumdom kanato sa mga dalan sa usa ka babayeng imoral. Si Solomon nag-ingon: “Bisan kinsa kansang kasingkasing nakulangan—siya nag-ingon usab kaniya: ‘Matam-is ang kinawat nga tubig, ug lami ang tinapay nga gikaon sa tago.’”—Proverbio 9:16b, 17.

 Inay sa tinimbolan nga bino, “ang babayeng ginganlag Buang” nagtanyag ug kinawat nga tubig. (Proverbio 9:13, New International Version) Sa Kasulatan, ang pagpahimulos sa seksuwal nga kalipay uban sa hinigugmang asawa gipakasama sa pag-inom ug makapalagsik nga tubig. (Proverbio 5:15-17) Busa, ang kinawat nga tubig naghawas sa imoral nga seksuwal nga mga relasyon nga gihimo sa tago. Ang maong tubig gihimo nga daw matam-is—mas maayo kay sa bino—tungod kay kini kinawat ug nagkahulogan sa pag-ipsot. Ang tinapay nga gikaon sa tago daw mas lami kay sa tinapay ug karne sa kaalam tungod lamang kay kini nabatonan pinaagi sa dili-minatarong nga paagi. Ang pag-isip sa ginadili ug tinago ingong madanihon maoy usa ka timailhan sa pagkahungog.

Samtang ang imbitasyon sa kaalam naglakip sa saad sa kinabuhi, ang babayeng hungog wala maghisgot sa mga sangpotanan sa pagsunod sa iyang mga dalan. Apan si Solomon nagpasidaan: “Wala siya mahibalo nga kadtong walay gahom sa kamatayon atua didto, nga kadtong mga gitawag niya anaa sa ubos nga mga dapit sa Sheol.” (Proverbio 9:18) “Ang balay sa babayeng buang dili usa ka pinuy-anan kondili usa ka dakong panteyon,” misulat ang usa ka eskolar. “Kon mosulod ka niini dili ka na makagawas niini nga buhi.” Ang pagsunod sa usa ka imoral nga estilo sa kinabuhi maoy dili maalamon; kini makamatay.

Si Jesu-Kristo miingon: “Sulod kamo agi sa sigpit nga ganghaan; tungod kay halapad ug haluag ang dalan padulong sa kalaglagan, ug daghan ang mga nagasulod agi niini; samtang sigpit ang ganghaan ug hagip-ot ang dalan padulong sa kinabuhi, ug diyutay ra ang mga nakakaplag niini.” (Mateo 7:13, 14) Hinaot nga kita kanunayng mokaon diha sa lamesa sa kaalam ug mahilakip niadtong nagasubay sa dalan nga motultol sa kinabuhi.

[Hulagway sa panid 31]

Ang usa ka maalamong tawo modawat ug pagtul-id

[Hulagway sa panid 31]

Ang pagbaton ug kaalam maoy usa ka personal nga responsibilidad