‘Ang mga Panalangin Maoy Alang sa Matarong’

“BATAN-ON ako kaniadto, ako natigulang na usab, apan wala ako makakita ug matarong nga gibiyaan sa bug-os, ni sa iyang kaliwat nga nagapangita ug tinapay,” miingon ang salmistang si David sa tigulang na siya. (Salmo 37:25) Si Jehova nga Diyos nahigugma sa mga matarong ug mahigugmaong nag-atiman kanila. Diha sa iyang Pulong, ang Bibliya, siya nag-awhag sa matuod nga mga magsisimba nga pangitaon ang pagkamatarong.—Sofonias 2:3.

Ang pagkamatarong mao ang kahimtang sa pagkainuyonan sa Diyos pinaagi sa pagsunod sa iyang mga sukdanan sa maayo ug daotan. Nagdasig kanato sa pagtuman sa kabubut-on sa Diyos, ang ika-10ng kapitulo sa basahon sa Bibliya sa Proverbio nagpunting sa dagayang espirituwal nga mga panalangin nga matagamtam niadtong nagtuman niana. Lakip niini mao ang dagayang suplay sa makapahimsog sa espirituwal nga pagkaon, magantihon ug makapatagbawng buluhaton, ug usa ka maayong relasyon uban sa Diyos ug sa tawo. Busa, tagdon nato ang Proverbio 10:1-14.

Usa ka Maayo Kaayong Panukmod

Ang pangbukas nga mga pulong sa maong kapitulo sa walay duhaduha nagpaila kon kinsa ang magsusulat sa sunod nga bahin sa basahon sa Proverbio. Kini mabasa: “Ang mga Proverbio ni Solomon.” Naghisgot sa usa ka maayo kaayong panukmod sa pagbuhat kon unsay maayo, si Haring Solomon sa karaang Israel miingon: “Ang anak nga maalamon maoy usa nga makapalipay sa iyang amahan, ug ang anak nga hungog maoy kaguol sa iyang inahan.”—Proverbio 10:1.

Pagkadakong kagul-anan ang masinati sa mga ginikanan sa dihang usa sa ilang mga anak mobiya sa pagsimba sa matuod ug buhi nga Diyos! Ang maalamong hari naghatag ug linaing pagtagad sa kaguol sa inahan, tingali aron sa pagpaila nga siya mas maguol pag-ayo kay sa amahan. Tinuod gayod kana sa kaso ni Doris. a Siya nag-asoy: “Sa dihang ang among 21-anyos nga anak nga lalaki mibiya sa kamatuoran, ang akong bana nga si Frank ug ako nasakitan pag-ayo. Ang emosyonal nga kasakit mas nakaapektog dako kanako kay kang Frank. Ang milabay nga 12 ka tuig wala makaalim sa samad.”

Ang mga anak makaapekto sa kalipay sa ilang amahan ug makapaguol sa ilang inahan. Hinaot nga magmaalamon kita ug maghatag ug kalipay sa atong mga ginikanan. Ug labi pang mahinungdanon, lipayon nato ang kasingkasing sa atong langitnong Amahan, si Jehova.

‘Ang Kalag sa Matarong Pagatagbawon’

“Ang mga bahandi sa daotan mawalay-kapuslanan,” nag-ingon ang hari, “apan ang pagkamatarong maoy magaluwas gikan sa kamatayon.” (Proverbio 10:2) Bililhon gayod kining mga pulonga alang sa matuod nga mga Kristohanon nga nagkinabuhi sa naghinapos nga yugto sa panahon sa kataposan. (Daniel 12:4) Hapit nang laglagon ang dili-diyosnong kalibotan. Walay hinimo sa tawo nga mga paagi sa paghatag ug seguridad—materyal, pinansiyal, o militaryo—ang makapanalipod panahon sa nagsingabot nga “dakong kasakitan.” (Pinadayag 7:9, 10, 13, 14) “Ang matul-id [lamang] mao ang mopuyo sa yuta ug ang walay-ikasaway nga mga tawo ang magpabilin didto.” (Proverbio 2:21, The New English Bible) Busa, hinaot nga padayon natong ‘pangitaon pag-una ang gingharian ug ang pagkamatarong sa Diyos.’—Mateo 6:33.

Ang mga alagad ni Jehova dili na kinahanglang magpaabot pa sa gisaad nga bag-ong kalibotan aron makatagamtam sa mga panalangin sa Diyos. “Dili itugot ni Jehova nga ang kalag sa matarong magutman, apan ang pangandoy sa mga daotan iyang ipahilayo.” (Proverbio 10:3) Gitagana ni Jehova ang dagayang espirituwal nga pagkaon pinaagi sa “matinumanon ug maalamong ulipon.” (Mateo 24:45) Aduna gayoy katarongan nga ang matarong ‘mohugyaw sa kalipay tungod sa maayong kahimtang sa kasingkasing.’ (Isaias 65:14) Ang kahibalo makapahimuot sa iyang kalag. Ang pagpangita sa espirituwal nga mga bahandi maoy iyang kalipay. Ang daotan wala makasinati sa maong mga kalipay.

 ‘Ang Kakugi Makapadato’

Ang matarong makabatog kaayohan sa lain pang paagi. “Ang nagatrabaho uban sa usa ka kamot nga taspokan mahimong kabos, apan ang kamot sa kugihan mao ang makapadato. Ang anak nga nagabuhat uban ang hait nga salabotan nagaani sa ting-init; ang anak nga nagabuhat nga makauulaw nahinanok sa ting-ani.”—Proverbio 10:4, 5.

Ilabinang makahuloganon ang mga pulong sa hari ngadto sa mga mamumuo panahon sa ting-ani. Ang ting-ani dili panahon sa pagkatulog. Panahon kini sa kakugi ug daghang oras sa pagtrabaho. Sa pagkatinuod, kini maoy panahon sa pagkadinalian.

Kay anaa sa hunahuna ang pagpangani, dili sa mga lugas, kondili sa mga tawo, giingnan ni Jesus ang iyang mga tinun-an: “Dako ang alanihon, apan diyutay ra ang mga mamumuo. Busa, pangamuyo kamo sa Agalon sa pagpangani [si Jehova nga Diyos] nga magpadalag mga mamumuo ngadto sa iyang pagpangani.” (Mateo 9:35-38) Sa tuig 2000, kapin sa 14 ka milyon ang mitambong sa Memoryal sa kamatayon ni Jesus—kapin sa duha ka pilo sa gidaghanon sa mga Saksi ni Jehova. Nan, kinsa ang makapangulipas nga ‘ang kaumahan puti na aron anihon’? (Juan 4:35) Ang matuod nga mga magsisimba mangamuyo sa Agalon alang sa dugang mga mamumuo samtang nanlimbasog sila pag-ayo diha sa buluhatong paghimog tinun-an nga kaharmonya sa ilang mga pag-ampo. (Mateo 28:19, 20) Ug pagkadagayang gipanalanginan ni Jehova ang ilang mga paningkamot! Sulod sa 2000 nga tuig sa pag-alagad, kapin sa 280,000 ka bag-ohan ang nabawtismohan. Sila usab naningkamot nga mahimong mga magtutudlo sa Pulong sa Diyos. Hinaot nga masinati nato ang kalipay ug katagbawan niining panahon sa ting-ani pinaagi sa bug-os nga pagpakig-ambit diha sa buluhatong paghimog tinun-an.

‘Ang mga Panalangin Maoy Alang sa Iyang Ulo’

“Ang mga panalangin maoy alang sa ulo sa matarong,” mipadayon si Solomon, “apan kon mahitungod sa baba sa mga daotan, kini nagatabon sa kapintasan.”—Proverbio 10:6.

Ang usa nga putli ug matarong ug kasingkasing naghatag ug daghang ebidensiya sa iyang pagkamatarong. Ang iyang sinultihan malulot ug makapalig-on, siya makapadasig ug manggihatagon. Gusto siyang ikauban sa mga tawo. Ang maong tawo nakaangkon sa ilang pagtamod—ilang pag-uyon—sa pagkaagi nga sila nagsultig maayo bahin kaniya.

Ang tawong daotan, sa laing bahin, maoy madinumtanon o madinaoton ug sa paninugdan may tuyo nga mopasakit sa uban. Ang iyang sinultihan tingali makapahimuot ug mahimong ‘magtabon sa kapintasan’ nga natago sa iyang kasingkasing, apan sa ngadtongadto mogamit siyag pisikal o binaba nga mga pag-atake. (Mateo 12:34, 35) O sa laing bahin, “ang kapintasan magtabon [o magtak-om] sa baba sa mga tawong daotan.” (Proverbio 10:6, potnot) Kini nagpaila nga ang tawong daotan kasagarang makasinati gikan sa uban kon unsay iyang gipasundayag, sa ato pa ang pagkamabatokon. Kini, ingnon ta, magtabon, o magtak-om, sa iyang baba ug magpahilom kaniya. May madahom ba nga mga panalangin ang maong tawo gikan sa uban?

“Ang handomanan sa matarong pagapanalanginan,” misulat ang hari sa Israel, “apan ang ngalan sa mga daotan madunot.” (Proverbio 10:7) Ang matarong pagahinumdoman nga may pag-uyon sa uban, labing mahinungdanon ni Jehova nga Diyos. Tungod sa iyang pagkamatinumanon hangtod sa  kamatayon, si Jesus “nakapanunod sa usa ka ngalan nga mas hamili” kay nianang iya sa mga manulonda. (Hebreohanon 1:3, 4) Ang matinumanong mga lalaki ug babaye sa wala pa ang Kristohanong panahon nahinumdoman karon sa tinuod nga mga Kristohanon ingong mga panig-ingnan nga takos sundogon. (Hebreohanon 12:1, 2) Pagkalahi niini sa ngalan sa mga daotan, nga nahimong dulumtanan ug salawayon kaayo! Oo, “ang usa ka ngalan pagapilion inay ang daghang bahandi; ang pag-uyon maayo pa kay sa plata ug bulawan.” (Proverbio 22:1) Hinaot nga makahimo kitag usa ka inuyonang ngalan uban kang Jehova ug sa atong isigkatawo.

‘Ang Tawo sa Integridad Magalakaw sa Kasegurohan’

Nagtandi sa maalamon ug sa buangbuang, si Solomon miingon: “Ang maalamon sa kasingkasing modawat ug mga sugo, apan ang usa nga buangbuang sa iyang ngabil pagayatakan.” (Proverbio 10:8) Nahibalo gayod ang usa ka maalamong tawo nga “dili iya sa tawo nga nagalakaw bisan ang pagtultol sa iyang lakang.” (Jeremias 10:23) Siya nakaamgo sa panginahanglan nga pangitaon ang giya gikan kang Jehova ug andam nga modawat sa mga sugo sa Diyos. Ang usa nga buangbuang sa iyang mga ngabil, sa laing bahin, wala makasabot niining paninugdang kamatuoran. Ang iyang binuang nga pagpatakag sulti mosangpot sa iyang kadaotan.

Ang usa ka matarong nga tawo nakatagamtam usab ug usa ka matang sa kasegurohan nga wala masinati sa mga daotan. “Siya nga nagalakaw sa integridad magalakaw sa kasegurohan, apan siya nga nagapabaliko sa iyang mga dalan mahibaloan. Ang usa nga nagapangidhat sa iyang mata nagahatag ug kasakit, ug ang usa nga buangbuang sa iyang ngabil pagayatakan.”—Proverbio 10:9, 10.

Ang tawo sa integridad matinud-anon sa iyang mga pakiglabot. Maangkon niya ang pagtahod ug pagsalig sa uban. Ang usa ka matinud-anong tawo maoy usa ka gipabilhang empleyado ug kanunayng piyalan ug mas dakong kaakohan. Tungod kay nailhan siya nga matinud-anon, dili siya mawad-ag trabaho o dali ra siyang makakitag trabaho bisag lisod ang pagpangitag trabaho. Dugang pa, ang iyang pagkamatinud-anon makatabang sa pagbaton ug usa ka makapahimuot ug malinawon nga atmospera sa panimalay. (Salmo 34:13, 14) Mobati siyag kasegurohan sa iyang relasyon uban sa mga membro sa iyang panimalay. Ang kasegurohan maoy usa gayod ka bunga sa integridad.

Lahi ang kahimtang niadtong tawo nga wala magmatinud-anon tungod sa hinakog nga tinguha. Ang usa ka limbongan mosulay tingali sa pagtakoban sa iyang pagkadili-matinud-anon pinaagig baliko nga sinultihan o pinaagig linihokan. (Proverbio 6:12-14) Ang iyang pagkidhat uban ang madinaoton o malimbongon nga katuyoan mahimong makahatag ug tumang kahasol sa hunahuna sa iyang gilimbongan. Apan sa madugay o sa madali, ang pagkabaliko sa maong tawo mahibaloan. Si apostol Pablo misulat: “Ang mga sala sa pipila ka tawo dayag sa kadaghanan, nga motultol dayon sa paghukom, apan mahitungod sa ubang tawo ang ilang mga sala madayag usab sa ulahi. Sa samang paagi usab ang maayong mga buhat dayag sa kadaghanan ug kadtong sukwahi niini dili magpabiling tinago.” (1 Timoteo 5:24, 25) Bisag kinsa pay nalangkit—usa man ka ginikanan, usa ka higala, usa ka kapikas sa kaminyoon, o kaha usa ka kaila—ang pagkadili-matinud-anon madayag sa ngadtongadto. Kinsay makasalig sa usa ka tawong nabaniog nga dili-matinud-anon?

‘Ang Iyang Baba Maoy Tuboran sa Kinabuhi’

“Ang baba sa matarong maoy tuboran sa kinabuhi,” miingon si Solomon, “apan kon mahitungod sa baba sa mga daotan, kini nagatabon sa kapintasan.” (Proverbio 10:11) Ang mga pulong gikan sa baba mahimong  makaayo o makadaot. Mahimo kining makapalagsik ug makapadasig sa usa ka tawo, o mahimo kining makapaluya kaniya.

Nagpaila sa panukmod luyo sa gibungat nga mga pulong, ang hari sa Israel miingon: “Ang pagdumot mao ang nagapapukaw sa mga panag-away, apan ang gugma nagatabon bisan sa tanang kalapasan.” (Proverbio 10:12) Ang pagdumot magpatunghag panag-away diha sa tawhanong katilingban, nga mag-aghat ug panagbangi. Kinahanglang wagtangon sa mga nahigugma kang Jehova ang pagdumot gikan sa ilang kinabuhi. Sa unsang paagi? Pinaagi sa paghulip niini ug gugma. “Ang gugma magatabon sa daghang sala.” (1 Pedro 4:8) Ang gugma “moantos sa tanang butang,” sa ato pa “kini nagatabon sa tanang butang.” (1 Corinto 13:7; Kingdom Interlinear) Ang Diyosnong gugma dili magdahom ug kahingpitan gikan sa dili-hingpit nga mga tawo. Inay ipanabi ang kasaypanan sa uban, ang maong gugma motabang kanato sa pagpalabay sa ilang mga sayop gawas kon usa ka seryosong kasaypanan ang nahimo. Ang gugma moantos pa gani sa dili-maayong pagtagad diha sa ministeryo sa kanataran, sa atong trabahoan, o sa eskuylahan.

Ang maalamong hari mipadayon: “Diha sa mga ngabil sa tawo nga adunay pagsabot makaplagan ang kaalam, apan ang bunal maoy alang sa likod sa usa kansang kasingkasing nakulangan.” (Proverbio 10:13) Ang kaalam sa usa ka masinabotong tawo mogiya sa iyang mga lakang. Ang makapalig-ong mga pulong sa iyang mga ngabil motabang sa uban sa paglakaw diha sa dalan sa pagkamatarong. Siya o kadtong namati kaniya dili kinahanglang agakon ngadto sa hustong dalan sa pinugos nga paagi—ang bunal sa pagbadlong.

‘Pagtipig ug Kahibalo’

Unsay motabang sa atong mga pulong aron mahimong ‘usa ka sapa nga nagasugwak sa kaalam’ inay usa ka nagdaganas nga sapa nga nagapanabi sa dili mahinungdanong mga butang? (Proverbio 18:4) Si Solomon mitubag: “Ang mga maalamon mao kadtong nagatipig ug kahibalo, apan ang baba sa buangbuang haduol sa kalaglagan.”—Proverbio 10:14.

Ang unang kinahanglanon mao nga ang atong hunahuna kinahanglang mapuno sa makapalig-ong kahibalo sa Diyos. Adunay usa lamang ka tinubdan sa maong kahibalo. Si apostol Pablo misulat: “Ang tibuok Kasulatan inspirado sa Diyos ug mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong, sa pagpanul-id sa mga butang, sa pagdisiplina diha sa pagkamatarong, aron ang tawo sa Diyos mahimong takos gayod, bug-os nga masinangkapan alang sa tanang maayong buhat.” (2 Timoteo 3:16, 17) Kinahanglang magtipig kita ug kahibalo ug mangubkob kita sa Pulong sa Diyos nga samag nangita ug tinagong bahandi. Pagkamakapahinam ug pagkamagantihon sa maong pagpangita!

Aron ang kaalam makaplagan sa atong mga ngabil, ang kahibalo sa Kasulatan kinahanglang makaabot usab sa atong kasingkasing. Giingnan ni Jesus ang iyang mga tigpaminaw: “Ang maayong tawo magapagula ug maayo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing, apan ang tawong daotan magapagula kon unsay daotan gikan sa iyang daotang bahandi; kay gikan sa kadagaya sa kasingkasing ang iyang baba magasulti.” (Lucas 6:45) Busa, kinahanglang batasanon nato ang pagpamalandong sa atong nakat-onan. Tinuod, ang pagtuon ug pagpamalandong nagkinahanglag paningkamot, apan pagkamakapahimsog sa espirituwal ang maong pagtuon! Walay katarongan si bisan kinsa nga mosunod sa malaglagong dalan sa usa lamang ka witwitan sa wala-hunahunaang mga pulong.

Oo, ang maalamong tawo nagabuhat kon unsay matarong sa mga mata sa Diyos ug adunay maayong impluwensiya sa uban. Siya nagatagamtam ug dagayang suplay sa espirituwal nga pagkaon ug puliki diha sa magantihong buluhaton sa Ginoo. (1 Corinto 15:58) Ingong usa ka tawo sa integridad, siya nagalakaw sa kasegurohan ug may pag-uyon sa Diyos. Sa pagkatinuod, daghan ang mga panalangin sa mga matarong. Hinaot nga pangitaon nato ang pagkamatarong pinaagi sa pagpahiuyon sa atong kinabuhi sa mga sukdanan sa Diyos sa maayo ug daotan.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 25]

Ang pagkamatinud-anon motabang kanato nga makabaton ug malipayong pamilyahanon nga kinabuhi

[Hulagway sa panid 26]

‘Ang mga maalamon nagatipig ug kahibalo’