Pagbatog Pagtuo nga Sama Kang Abraham!
Pagbatog Pagtuo nga Sama Kang Abraham!
“Kadtong nagatapot sa pagtuo mao sila ang mga anak ni Abraham.”—GALACIA 3:7.
1. Giunsa pagsagubang ni Abram ang bag-ong pagsulay sa Canaan?
GIBIYAAN ni Abram ang haruhay nga kinabuhi sa Ur agig pagtuman sa sugo ni Jehova. Ang mga kalisod nga iyang naagian sa mga tuig nga misunod maoy pasiuna lamang sa pagsulay sa pagtuo nga iyang atubangon sa Ehipto. Ang asoy sa Bibliya nag-ingon: “Karon dihay gutom sa yuta.” Dili gayod unta malikayan ni Abram nga masubo sa iyang situwasyon! Apan, siya mihimog praktikal nga mga lakang aron matagan-an ang iyang pamilya. “Si Abram miadto sa Ehipto aron mopuyo didto ingong langyaw, kay grabe ang gutom diha sa yuta.” Ang dakong panimalay ni Abram makapukaw gayod ug pagtagad sa Ehipto. Motuman kaha si Jehova sa iyang mga saad ug panalipdan si Abram batok sa kadaot?—Genesis 12:10; Exodo 16:2, 3.
2, 3. (a) Nganong gitago ni Abram ang tinuod nga pagkatawo sa iyang asawa? (b) Agig pagsanong sa kahimtang, sa unsang paagi gipakiglabotan ni Abram ang iyang asawa?
2 Atong mabasa diha sa Genesis 12:11-13: “Nahitabo nga sa dihang siya hapit na nga mosulod sa Ehipto, siya miingon kang Sarai nga iyang asawa: ‘Karon palihog! Ako nahibalo pag-ayo nga ikaw usa ka babayeng matahom sa panagway. Busa mahitabo gayod nga ang mga Ehiptohanon makakita kanimo ug moingon, “Iya kining asawa.” Ug tinong patyon nila ako, apan ikaw ilang tipigang buhi. Palihog isulti nga ikaw akong igsoong babaye, aron maayo ang akong dangatan gumikan kanimo, ug ang akong kalag tinong mabuhi tungod kanimo.’” Bisag kapin na sa 65 anyos si Sarai, siya matahom kaayo gihapon. Kana nakahatag ug kapeligrohan sa kinabuhi ni Abram. a (Genesis 12:4, 5; 17:17) Labawng hinungdanon, ang intereses ni Jehova nameligro, kay siya miingon nga pinaagi sa binhi ni Abram ang tanang kanasoran sa yuta magapanalangin sa ilang kaugalingon. (Genesis 12:2, 3, 7) Sanglit wala gihapoy anak si Abram, hinungdanon nga siya magpabiling buhi.
3 Gisultihan ni Abram ang iyang asawa pinaagi sa paggamit ug taktika nga ila nang gikasabotan, nga mao, sa pag-ingon nga igsoon niya siya. Matikdi nga bisag may awtoridad siya ingong ulo sa patriarka, wala niya abusohi ang iyang pagkaulo kondili nangayo sa iyang tabang ug pagpaluyo. (Genesis 12:11-13; 20:13) Niining bahina, si Abram nagpakita ug maayong panig-ingnan sa mga bana sa pagpasundayag ug mahigugmaong pagkaulo, ug si Sarai, pinaagi sa pagpasundayag sa iyang pagpasakop, maoy usa ka panig-ingnan sa mga asawa karon.—Efeso 5:23-28; Colosas 4:6.
4. Unsay angayng igawi sa matinumanong mga alagad sa Diyos karon kon mameligro ang mga kinabuhi sa ilang mga igsoon?
4 Si Sarai makasulti nga igsoon siya ni Abram tungod kay tinuod man nga siya iyang igsoon sa amahan. (Genesis 20:12) Dugang pa, si Abram dili obligado sa pagpadayag sa impormasyon ngadto sa mga tawo nga walay katungod niana. (Mateo 7:6) Ang matinumanong mga alagad sa Diyos sa modernong panahon mamati sa sugo sa Bibliya sa pagkahimong matinud-anon. (Hebreohanon 13:18) Pananglitan, sila dili gayod manumpa ug bakak diha sa hukmanan sa balaod. Apan, kon mameligro ang pisikal ug espirituwal nga mga kinabuhi sa ilang mga igsoon, sama sa panahon sa paglutos o sa sibil nga kagubot, ilang patalinghogan ang tambag ni Jesus nga “magmabinantayon ingong mga halas apan inosente ingon sa mga salampati.”—Mateo 10:16; tan-awa Ang Bantayanang Torre, Nobyembre 1, 1996, panid 18, parapo 19.
5. Nganong wala magpanukong misugot si Sarai sa hangyo ni Abram?
5 Unsay reaksiyon ni Sarai sa hangyo ni Abram? Gibatbat ni apostol Pedro ang mga babaye nga sama kaniya ingong ‘naglaom sa Diyos.’ Busa, si Sarai nakasabot sa espirituwal nga mga isyu nga nalangkit. Gawas pa, gihigugma ug gitahod niya ang iyang bana. Sa ingon si Sarai mipili sa ‘pagpasakop sa iyang bana’ ug wala magpaila nga siya minyo. (1 Pedro 3:5) Siyempre, maladlad siya sa kapeligrohan tungod sa paghimo niini. “Sa pagsulod gayod ni Abram sa Ehipto, ang mga Ehiptohanon nakakita sa babaye, nga siya matahom kaayo. Ug ang mga prinsipe ni Paraon usab nakakita kaniya ug sila nagdayeg kaniya ngadto kang Paraon, mao nga ang babaye gidala ngadto sa balay ni Paraon.”—Genesis 12:14, 15.
Kaluwasan nga Gihimo ni Jehova
6, 7. Unsang makapaguol nga kahimtang ang naagoman ni Abram ug Sarai, ug sa unsang paagi giluwas ni Jehova si Sarai?
6 Pagkamakapaguol kini alang kang Abram ug Sarai! Mopatim-aw nga si Sarai mapanamastamasan. Dugang pa, si Paraon, kay wala mahibalo nga minyo si Sarai, nanghatag ug daghang gasa kang Abram, mao nga “siya nakabaton ug mga karnero ug mga baka ug mga asno ug mga sulugoong lalaki ug mga sulugoong babaye ug mga asna ug mga kamelyo.” b (Genesis 12:16) Pagkatalamayon tingali niining mga gasaha alang kang Abram! Bisan pag morag dili maayo ang kahimtang, wala talikdi ni Jehova si Abram.
7 “Unya gihampak ni Jehova si Paraon ug ang iyang panimalay pinaagig dagkong mga hampak tungod kang Sarai nga asawa ni Abram.” (Genesis 12:17) Sa usa ka wala mahibaloi nga paagi, ang tinuod nga hinungdan niining maong “mga hampak” gibutyag ngadto kang Paraon. Siya milihok dihadiha: “Niana gitawag ni Paraon si Abram ug miingon: ‘Unsa kining imong gibuhat kanako? Nganong wala ka magsulti kanako nga siya imong asawa? Nganong miingon ka, “Siya akong igsoong babaye,” mao nga kuhaon ko na unta siya ingong akong asawa? Ug karon ania ang imong asawa. Kuhaa siya ug lakaw!’ Ug si Paraon nagsugo sa iyang mga tawo mahitungod kaniya, ug sila naghatod kaniya ug sa iyang asawa ug sa tanan nga iyang nabatonan.”—Genesis 12:18-20; Salmo 105:14, 15.
8. Unsang matanga sa panalipod ang gisaad ni Jehova sa mga Kristohanon karon?
8 Karon, si Jehova wala magpasalig kanato ug panalipod batok sa mga kadaot nga ipahinabo sa kamatayon, krimen, kagutom, o kinaiyanhong katalagman. Kita gisaaran nga si Jehova mohatag kanunay ug panalipod batok sa mga butang nga makapameligro sa atong espirituwalidad. (Salmo 91:1-4) Siya manalipod kanato ilabina pinaagi sa paghatag kanato ug tukma-sa-panahong mga pasidaan pinaagi sa iyang Pulong ug sa “matinumanon ug maalamong ulipon.” (Mateo 24:45) Komosta ang hulga nga patyon tungod sa paglutos? Bisan tuod ug tugotang mamatay ang ubang mga indibiduwal, ang Diyos dili gayod motugot nga patyon ug hurot ang iyang katawhan. (Salmo 116:15) Ug kon kuhaon sa kamatayon ang ubang mga matinumanon, kita makasalig nga sila banhawon.—Juan 5:28, 29.
Nagsakripisyo Aron Mapatunhay ang Pakigdait
9. Unsay nagpakita nga si Abraham nagsigeg balhinbalhin sa Canaan?
9 Sa dihang natapos na ang kagutom sa Canaan, “si Abram mitungas ngadto sa Negeb [ang medyo uga nga lugar sa habagatan sa kabukiran sa Juda] gikan sa Ehipto, siya ug ang iyang asawa ug ang tanan nga iyang nabatonan, ug si Lot uban kaniya. Ug si Abram daghan kaayog panon sa mga hayop ug plata ug bulawan.” (Genesis 3:1, 2) Busa, makita sa lokal nga mga molupyo nga siya maoy usa ka tawong may gahom ug impluwensiya, usa ka gamhanang pangulo. (Genesis 23:6) Si Abram wala maghandom nga mopondo ug puyo ug makigbahin sa politika sa Canaan. Hinunoa, “siya mipadayon sa iyang lakaw gikan sa usa ka pagkampo ngadto sa lain gikan sa Negeb ug ngadto sa Bethel, ngadto sa dapit diin didto ang iyang tolda sa sinugdan taliwala sa Bethel ug sa Ai.” Sama sa naandan, giuna ni Abram ang pagsimba kang Jehova bisag asa siya moadto.—Genesis 13:3, 4.
10. Unsang problema ang mitungha tali sa mga tig-alima sa kahayopan ni Abram ug ni Lot, ug nganong kinahanglang sulbaron kini dihadiha?
10 “Karon si Lot, nga mikuyog kang Abram, nakapanag-iya usab ug mga karnero ug mga baka ug mga tolda. Busa ang yuta wala motugot nga silang tanan mag-uban sa pagpuyo, tungod kay midaghan na man ang ilang mga manggad ug dili na silang tanan mahimong mag-uban sa pagpuyo. Ug dihay mitunghang away tali sa mga tig-alima sa kahayopan ni Abram ug sa mga tig-alima sa kahayopan ni Lot; ug niadtong panahona ang Canaanhon ug ang Perizihanon nagpuyo sa yuta.” (Genesis 13:5-7) Ang yuta walay igong tubig ug sibsibanan nga ikasustiner sa mga hayop ni Abram ug Lot. Busa nag-away ug nangasuko ang mga tig-alima sa kahayopan niining duha. Kini nga mga panag-away dili angay alang sa mga magsisimba sa matuod nga Diyos. Kon ang panagbingkil magpadayon, mahimong mosangpot kini ug paglinay-anay nga dayon. Busa giunsa paghusay ni Abram kining kahimtanga? Iyang gisagop si Lot human nga mamatay ang amahan ni Lot, tingali gipadako siya ingong bahin sa iyang kaugalingong pamilya. Kay siya man ang mas gulanggulang kanilang duha, dili ba may katungod si Abram sa pagkuha sa labing maayo alang sa iyang kaugalingon?
11, 12. Unsay mahinatagong gitanyag ni Abram kang Lot, ug nganong dili maalamon ang gipili ni Lot?
11 Apan, “si Abram miingon kang Lot: ‘Palihog, ayaw tugoting magpadayon ang bisan unsang away tali kanako ug kanimo ug tali sa akong mga tig-alimag hayop ug sa imong mga tig-alimag hayop, kay kita managsoon. Dili ba ang tibuok yuta anaa man alang kanimo? Palihog, bulag kanako. Kon ikaw moadto sa wala, nan ako moadto sa tuo; apan kon ikaw moadto sa tuo, nan ako moadto sa wala.’” Duol sa Bethel dunay lugar nga gitawag ug “usa sa matahom bantaaw nga lantawanan sa Palestina.” Tingali didto “giyahat ni Lot ang iyang mga mata ug nakita ang tibuok Distrito sa Jordan, nga ang tanan niini maoy maayong pagkatubig nga rehiyon sa wala pa laglaga ni Jehova ang Sodoma ug ang Gomora, sama sa tanaman ni Jehova, sama sa yuta sa Ehipto hangtod sa Zoar.”—Genesis 13:8-10.
12 Bisan tuod gihubit sa Bibliya si Lot nga “matarong,” sa usa ka katarongan siya wala makigsabot kang Abram niining bahina, ug morag wala usab siya mangayog tambag sa mas gulang nga Abram. (2 Pedro 2:7) “Gipili ni Lot alang sa iyang kaugalingon ang tibuok Distrito sa Jordan, ug gibalhin ni Lot ang iyang kampo ngadto sa sidlakan. Busa sila nagbulag sa usag usa. Si Abram mipuyo sa yuta sa Canaan, apan si Lot mipuyo sa mga siyudad sa Distrito. Sa kataposan siya nagpatindog ug tolda duol sa Sodoma.” (Genesis 13:11, 12) Ang Sodoma mauswagon ug daghag ikatanyag nga materyal nga mga bentaha. (Ezequiel 16:49, 50) Samtang ang gipili ni Lot morag maalamon sa materyal nga bahin, dili kini maalamong pagpili sa espirituwal nga bahin. Ngano? Tungod kay “ang mga tawo sa Sodoma daotan ug hilabihan ka makasasala batok kang Jehova,” nag-ingon ang Genesis 13:13. Ang desisyon ni Lot sa pagbalhin didto sa ulahi nakahatag ug dakong kaguol sa iyang pamilya.
13. Sa unsang paagi ang panig-ingnan ni Abram makatabang sa mga Kristohanon nga basig malangkit sa panag-away may kalabotan sa kuwarta?
13 Apan, si Abram nagpasundayag ug pagtuo sa saad ni Jehova nga ang iyang binhi sa ulahi maoy mopanag-iya sa tibuok yuta; wala siya makig-away bahin sa gamayng bahin niana. Mahinatagong milihok siya sumala sa prinsipyo nga sa ulahi giingon diha sa 1 Corinto 10:24: “Magpadayon pagpangita ang matag usa, dili sa iyang kaugalingong kaayohan, kondili nianang sa laing tawo.” Kini maoy usa ka maayong pahinumdom alang niadtong malangkit sa panag-away may kalabotan sa kuwarta uban sa isigkamagtutuo. Imbes sundon ang tambag sa Mateo 18:15-17, gikiha sa uban ang ilang mga igsoon. (1 Corinto 6:1, 7) Ang panig-ingnan ni Abram nagpakita nga mas maayo pang maalkansi kay sa makahatag ug pasipala sa ngalan ni Jehova o makadaot sa kalinaw sa Kristohanong kongregasyon.—Santiago 3:18.
14. Sa unsang paagi gipanalanginan si Abram sa iyang pagkamahinatagon?
14 Si Abram gipanalanginan sa iyang pagkamahinatagon. Ang Diyos nag-ingon: “Himoon ko ang imong binhi ingon sa lugas sa mga abog sa yuta, mao nga, kon maihap sa usa ka tawo ang mga lugas sa abog sa yuta, nan ang imong binhi maihap.” Unsa ka makapadasig kining gipadayag alang sa walay anak nga si Abram! Sunod, ang Diyos nagsugo: “Tindog, suroya ang yuta latas sa gitas-on niini ug latas sa gilapdon niini, tungod kay igahatag ko kini kanimo.” (Genesis 13:16, 17) Wala, si Abram wala tugoti nga magpuyo sa haruhayng mga kahimtang sa siyudad. Siya gisugo nga magpabiling bulag gikan sa mga Canaanhon. Ang mga Kristohanon karon samang magpabiling bulag gikan sa kalibotan. Wala nila isipa ang ilang kaugalingon nga labaw sa uban, apan dili siya makigsuod sa kang bisan kinsa nga tingalig mohaylo kanila nga makigbahin sa dili-kasulatanhong panggawi.—1 Pedro 4:3, 4.
15. (a) Unsay kahulogan sa pagsigeg panaw ni Abram? (b) Unsang panig-ingnan ang gihatag ni Abram sa Kristohanong mga pamilya karon?
15 Sa panahon sa Bibliya, sa dili pa makapanag-iya ug yuta ang usa ka tawo, siya may katungod sa pagsusi niana. Tingali ang pagsigeg panaw nagsilbi ingong pahinumdom kanunay nga moabot ra ang adlaw nga kining yutaa mapanag-iya sa kaliwat ni Abram. Sa masinugtanon, “si Abram nagpadayon sa pagpuyo sa mga tolda. Sa ulahi siya miadto ug mipuyo taliwala sa dagkong mga kahoy sa Mamre, nga didto sa Hebron; ug didto nagtukod siya ug usa ka halaran alang kang Jehova.” (Genesis 13:18) Gipasundayag na usab ni Abram nga iyang giuna ang pagsimba. Ang pagtuon ba sa pamilya, pag-ampo sa pamilya, ug pagtambong sa tigom maoy giuna sa inyong pamilya?
Ang Kaaway Miatake
16. (a) Nganong matilimad-on ang pangbukas nga mga pulong sa Genesis 14:1? (b) Unsay katarongan sa pagsulong sa upat ka hari sa sidlakan?
16 “Karon nahitabo sa mga adlaw ni Amrapel nga hari sa Sinar, ni Ariok nga hari sa Elasar, ni Kedorlaomer nga hari sa Elam, c ug ni Tidal nga hari sa Goiim, nga kini sila nakiggubat.” Sa orihinal nga Hebreohanon, ang pangbukas nga mga pulong (“Karon nahitabo sa mga adlaw ni . . . ”) matilimad-on, nga nagpunting “sa usa ka yugto sa pagsulay nga moresulta ug panalangin.” (Genesis 14:1, 2, potnot) Ang pagsulay nagsugod sa dihang kining upat ka hari sa sidlakan ug ang ilang mga sundalo mihimog malumpagong pag-atake sa Canaan. Ang ilang tuyo? Sa pagsugpo sa rebelyon sa lima ka siyudad sa Sodoma, Gomora, Adma, Zeboiim, ug Bela. Gipildi ang tanang puwersa nga gisulong, sila “mimartsa nga magkaalyado paingon sa Ubos nga Patag sa Sidim, nga mao, ang Dagat sa Asin.” Si Lot ug ang iyang pamilya nagpuyo sa duol.—Genesis 14:3-7.
17. Nganong ang pagkabihag ni Lot maoy usa ka pagsulay sa pagtuo ni Abram?
17 Gisuklan ug maayo sa Canaanhong mga hari ang mga manunulong, apan nakaagom sila ug makauulawng kapildihan. “Unya ang mga mananaog nagkuha sa tanang manggad sa Sodoma ug sa Gomora ug sa tanan nilang pagkaon ug nanglakaw. Gidala usab nila si Lot nga anak sa igsoong lalaki ni Abram ug ang iyang manggad ug nagpadayon sa ilang paglakaw. Niadtong panahona siya nagpuyo sa Sodoma.” Ang balita bahin niining malaglagong hitabo nakaabot kang Abram: “Human niana miabot ang usa ka tawong nakaikyas ug gisultihan si Abram nga Hebreohanon. Niadtong panahona siya nagpuyo taliwala sa dagkong mga kahoy ni Mamre nga Amorihanon, ang igsoong lalaki ni Escol ug ang igsoong lalaki ni Aner; ug sila mga kaabin ni Abram. Busa nadungog ni Abram nga ang iyang igsoon nahimong binihag.” (Genesis 14:8-14) Pagkadakong pagsulay sa pagtuo! Naghambin ba si Abram ug kasuko sa iyang pag-umangkon tungod sa pagkuha sa kinamaayohan sa yuta? Hinumdomi, usab, nga kining maong mga manunulong naggikan sa iyang yutang-natawhan, ang Sinar. Siya wala nay purohang makabalik pa sa iyang yutang-natawhan kon makiggubat siya batok kanila. Gawas pa, unsay mahimo ni Abram batok sa usa ka kasundalohan nga wala mapildi sa nag-anib nga mga puwersa sa Canaan?
18, 19. (a) Sa unsang paagi giluwas ni Abram si Lot? (b) Kinsay napasidunggan niini nga kadaogan?
18 Si Abram nagpakita na usab ug bug-os nga pagsalig kang Jehova. “Niana siya nagtigom sa iyang binansay nga mga tawo, tulo ka gatos ug napulog-walo ka ulipon nga natawo sa iyang panimalay, ug migukod hangtod sa Dan. Ug sa pagkagabii iyang gibahinbahin ang iyang mga puwersa, siya ug ang iyang mga ulipon, batok kanila, ug busa iyang napildi sila ug nagpadayon sa paggukod kanila hangtod sa Hoba, nga amihanan sa Damasco. Ug iyang nabawi ang tanang manggad, ug iyang nabawi usab si Lot nga iyang igsoon ug ang iyang mga manggad ug usab ang mga babaye ug ang katawhan.” (Genesis 14:14-16) Sa pagpasundayag sa malig-ong pagtuo kang Jehova, si Abram nanguna sa iyang gamayng puwersa paingon sa kadaogan, giluwas si Lot ug ang iyang pamilya. Nakita ni Abram si Melquisedek, ang hari-saserdote sa Salem. “Si Melquisedek nga hari sa Salem nagdalag tinapay ug bino, ug siya ang saserdote sa Labing Hataas nga Diyos. Unya siya nagpanalangin kaniya ug miingon: ‘Dalayegon si Abram sa Labing Hataas nga Diyos, Magmumugna sa langit ug sa yuta; ug dalayegon ang Labing Hataas nga Diyos, kinsa nagtugyan sa imong mga tigpanglupig nganha sa imong kamot!’ Niana si Abram naghatag kaniya ug ikapulo sa tanang butang.”—Genesis 14:18-20.
19 Oo, iya ni Jehova ang kadaogan. Tungod sa iyang pagtuo, nasinati na usab ni Abram ang kaluwasan nga gihatag ni Jehova. Ang katawhan sa Diyos karon dili makigbahin sa literal nga panaggubat, apan sila makaatubang ug daghang pagsulay ug mga suliran. Ipakita sa among sunod nga artikulo kon sa unsang paagi ang panig-ingnan ni Abram makatabang kanato aron malamposon kining maantos.
[Mga footnote]
a Sumala sa Insight on the Scriptures (gipatik sa mga Saksi ni Jehova), “usa ka karaang papiro nag-asoy bahin sa usa ka Paraon nga nagpasugo ug armadong mga tawo sa pagdakop sa usa ka maanyag nga babaye ug sa pagpatay sa iyang bana.” Busa ang kahadlok ni Abram makataronganon.
b Si Hagar, nga sa ulahi nahimong puyopuyo ni Abram, tingali maoy usa sa mga ulipon nga gihatag ngadto kang Abram niining panahona.—Genesis 16:1.
c Ang mga kritiko nag-ingon nga ang Elam wala gayod sukad masakop sa Shinar ug nga ang asoy sa pag-atake ni Kedorlaomer tinumotumo. Alang sa panaghisgot sa ebidensiya sa arkeolohiya nga nagsuportar sa asoy sa Bibliya, tan-awa Ang Bantayanang Torre, Hulyo 1, 1989, mga panid 4-7.
Nakamatikod Ka Ba?
• Sa unsang paagi ang kagutom sa yuta sa Canaan nahimong usa ka pagsulay sa pagtuo ni Abram?
• Sa unsang paagi si Abram ug si Sarai nagpakita ug maayong panig-ingnan sa mga bana ug mga asawa karon?
• Unsay atong mapupo nga mga pagtulon-an gikan sa paghusay ni Abram sa panag-away sa iyang mga sulugoon ug sa mga sulugoon ni Lot?
[Mga Pangutana sa Pagtuon]
[Hulagway sa panid 22]
Wala ipugos ni Abram ang iyang mga katungod kondili ang intereses ni Lot maoy iyang giuna
[Hulagway sa panid 24]
Si Abram misalig kang Jehova sa pagluwas sa iyang pag-umangkong si Lot