Sundoga si Jehova sa Dihang Magabansay sa Inyong mga Anak

“Dili ba ang tanang ginikanan magtul-id man sa ilang mga anak?”—HEBREOHANON 12:7, Contemporary English Version.

1, 2. Nganong ang mga ginikanan nalisdan sa pagmatuto sa ilang mga anak karong adlawa?

 ANG usa ka surbi nga gihimo sa Hapon pipila ka tuig kanhi nagpadayag nga duolan sa katunga sa mga tawong hingkod nga giinterbiyo mibati nga gamay ra kaayo ang komunikasyon tali sa mga ginikanan ug sa ilang mga anak ug ang mga ginikanan sobra ka matinugoton sa ilang mga anak. Sa laing surbi nianang nasora, duolan sa un-kuwarto sa tigtubag sa surbi miangkon nga wala silay kasayoran kon unsaon pagpakiglabot sa mga anak. Kining maong kiling dili kay anaa lamang sa Oriente. “Daghang Canadianong mga ginikanan miangkon nga ilang gibati nga sila dili segurado kon sa unsang paagi mahimong maayong mga ginikanan,” taho sa The Toronto Star. Sa bisan diin, gilisdan ang mga ginikanan sa pagmatuto sa ilang mga anak.

² Nganong nalisdan ang mga ginikanan sa pagmatuto sa ilang mga anak? Usa ka dakong hinungdan mao nga nagakinabuhi kita sa “kataposang mga adlaw,” ug “ang makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon” ania na. (2 Timoteo 3:1) Dugang pa, “ang kiling sa kasingkasing sa tawo daotan sukad pa sa iyang pagkabatan-on,” matod sa Bibliya. (Genesis 8:21) Ug ang mga batan-on lagmit mahuyang sa mga atake ni Satanas, kinsa maoy sama sa “usa ka leyon nga nagangulob” nga motukob sa mga walay-kasinatian. (1 Pedro 5:8) Tinong daghan ang mga babag alang sa Kristohanong mga ginikanan, kinsa nagaandam sa pagmatuto sa ilang mga anak “diha sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Sa unsang paagi makatabang ang mga ginikanan sa ilang mga anak aron motubo nga hamtong nga mga magsisimba ni Jehova, nga makaarang sa pag-ila “sa maayo ug sa daotan”?—Hebreohanon 5:14.

3. Nganong gikinahanglan ang pagbansay ug paggiya sa ginikanan aron magmalamposon ang pagmatuto sa mga anak?

³ “Ang mga binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka bata,” nagpahayag ang makinaadmanong si Haring Solomon. (Proverbio 13:1; 22:15) Aron ang maong binuang malangkat gikan sa ilang mga kasingkasing, ang mga bata nagkinahanglan ug mahigugmaong pagtul-id gikan sa ilang mga ginikanan. Ugaling lang, ang mga batan-on dili kanunayng mahinangop sa maong pagtul-id. Ngani, kasagaran nga mayugot sila sa tambag bisan kinsay mohatag niana. Busa, ang mga ginikanan kinahanglang makakat-on sa ‘pagbansay sa bata subay sa dalan nga alang kaniya.’ (Proverbio 22:6) Sa dihang sundon sa mga bata ang maong disiplina, kana mahimong magkahulogan ug kinabuhi alang kanila. (Proverbio 4:13) Ang mga ginikanan kinahanglan gayong mahibalo kon unsay nalangkit sa pagbansay sa ilang mga anak!

Disiplina—Kon Unsay Kahulogan Niini

4. Unsay pangunang kahulogan sa “disiplina” sumala sa pagkagamit diha sa Bibliya?

⁴ Tungod sa kahadlok nga iakusar sa pag-abuso—lawasnon, binaba, o emosyonal nga paagi—ang pipila ka ginikanan molikay sa pagtul-id sa ilang mga anak. Kinahanglang dili kita maghambin sa maong mga kahadlok. Ang pulong “disiplina” sumala sa pagkagamit diha sa Bibliya wala magpasabot sa bisan unsang matang sa pag-abuso o kapintasan. Ang Gregong pulong alang sa “disiplina” sa panguna nalangkit sa instruksiyon, edukasyon, pagtul-id ug, usahay, sa lig-on apan mahigugmaong pagsilot.

5. Nganong mapuslanon ang paghunahuna sa paagi sa pagpakiglabot ni Jehova sa iyang katawhan?

⁵ Sa paghatag sa maong disiplina, si Jehova nga Diyos naghatag sa hingpit nga panig-ingnan. Sa pagtandi kang Jehova ngadto sa usa ka tawhanong amahan, si apostol Pablo misulat: “Dili ba ang tanang ginikanan magtul-id man sa ilang mga anak? . . . Ang atong tawhanong mga amahan magtul-id kanato sa hamubong panahon, ug sila nagabuhat niini sumala sa ilang gihunahuna nga labing maayo. Apan ang Diyos magatul-id kanato alang sa  atong kaugalingong kaayohan, tungod kay buot niyang kita mahimong balaan.” (Hebreohanon 12:7-10, Contemporary English Version) Oo, si Jehova magdisiplina sa iyang katawhan sa tuyo nga sila unta mahimong balaan, o putli. Tinong daghan ang atong makat-onan bahin sa pagdisiplina sa mga anak pinaagi sa pagsusi kon giunsa pagbansay ni Jehova ang iyang katawhan.—Deuteronomio 32:4; Mateo 7:11; Efeso 5:1.

Gugma—Ang Nagapalihok nga Gahom

6. Nganong malisdan tingali ang mga ginikanan sa pagsundog sa gugma ni Jehova?

⁶ “Ang Diyos gugma,” matod ni apostol Juan. Busa, ang pagbansay diay nga ginahatag ni Jehova gipalihok kanunay sa gugma. (1 Juan 4:8; Proverbio 3:11, 12) Nagpasabot ba kini nga ang mga ginikanan nga adunay kinaiyanhong pagmahal alang sa ilang mga anak sayonan sa pagsundog kang Jehova niining bahina? Dili kanunay. Ang gugma sa Diyos maoy gugmang gipasukad sa prinsipyo. Ug usa ka Gregong eskolar mipunting nga ang maong gugma “dili kanunayng moduyog sa kinaiyanhong mga hilig.” Ang Diyos dili maapektahan sa pagkasentimental. Siya kanunayng maghunahuna kon unsay labing maayo alang sa iyang katawhan.—Isaias 30:20; 48:17.

7, 8. (a) Unsang panig-ingnan bahin sa gugma nga gipasukad sa prinsipyo ang gilatid ni Jehova sa pagpakiglabot sa iyang katawhan? (b) Sa unsang paagi ang mga ginikanan makasundog kang Jehova sa pagtabang sa ilang mga anak nga makaugmad sa katakos sa pagsunod sa mga prinsipyo sa Bibliya?

⁷ Palandonga ang gugma nga gipakita ni Jehova sa pagpakiglabot sa mga Israelinhon. Si Moises migamit ug usa ka maanindot nga pagtandi sa pagbatbat sa gugma ni Jehova alang sa bag-ong nasod sa Israel. Atong mabasa: “Ingon sa usa ka agila nga nagkisaw sa iyang salag, naglupadlupad ibabaw sa iyang mga kuyabog, nagbukhad sa iyang mga pako, nagkuha kanila, nagdala kanila diha sa iyang mga pako, si Jehova lamang ang nagtultol [kang Jacob].” (Deuteronomio 32:9, 11, 12) Aron matudloan ang iyang kuyabog sa paglupad, ang inayang agila ‘magkisaw sa iyang salag,’ nga magpakapakapa sa iyang mga pako aron agdahon ang iyang mga kuyabog sa paglupad. Sa dihang ang usa ka kuyabog sa kataposan molukso pagawas sa salag, nga kasagarang nahimutang ibabaw sa hataas nga bato, ang inayan ‘maglupadlupad ibabaw’ sa kuyabog. Kon ang kuyabog daw mahulog sa yuta, ang inayan mosakdop sa ilalom niini, nga magdala niini “diha sa iyang mga pako.” Sa mahigugmaong paagi, si Jehova nag-atiman sa bag-ong natawong nasod sa Israel sa susamang paagi. Gihatag niya ang Moisesnong Balaod sa katawhan. (Salmo 78:5-7) Unya gibantayan pag-ayo sa Diyos ang nasod, nga andam sa pagluwas sa dihang ang iyang katawhan mahiagom sa kalisdanan.

⁸ Sa unsang paagi ang Kristohanong mga ginikanan makasundog sa gugma ni Jehova? Una, kinahanglang ilang tudloan ang ilang mga anak sa mga prinsipyo ug mga sukdanan nga makaplagan diha sa Pulong sa Diyos. (Deuteronomio 6:4-9) Ang tumong mao ang pagtabang sa batan-on nga makakat-on sa paghimog mga desisyon nga nahiuyon sa mga prinsipyo sa Bibliya. Sa pagbuhat niini, ang mahigugmaong mga ginikanan naglupadlupad ibabaw sa ilang mga anak, ingnon ta, nga nagapaniid kon giunsa nila pagpadapat ang mga prinsipyo nga ilang nakat-onan. Samtang magkadagko ang mga anak ug sa inanay hatagan ug mas dakong kagawasan, ang mahigugmaong mga ginikanan andam nga “mosakdop” ug ‘magdala sa ilang mga kuyabog diha sa ilang mga pako’ sa dihang may kapeligrohan. Unsang matang sa kapeligrohan?

9. Unsang kapeligrohan ilabina nga ang mahigugmaong mga ginikanan magmaalisto? Iilustrar.

 ⁹ Si Jehova nga Diyos nagpasidaan sa mga Israelinhon sa mga sangpotanan sa daotang mga kauban. (Numeros 25:1-18; Esdras 10:10-14) Ang pagpakig-uban sa dili maayong mga tawo maoy usa ka kasagarang kapeligrohan usab karong adlawa. (1 Corinto 15:33) Ang Kristohanong mga ginikanan maayong magsundog kang Jehova niining bahina. Usa ka 15-anyos nga dalaga nga ginganlag Lisa nainteresado sa usa ka batan-ong lalaki nga dili samag moral ug espirituwal nga mga sukdanan sa iyang pamilya. “Ang akong mga ginikanan nakamatikod dayon sa kausaban sa akong tinamdan ug nabalaka,” miasoy si Lisa. “Usahay sila nagtul-id kanako, ug sa ubang mga higayon sila mabinationg nagpalig-on kanako.” Sila milingkod uban kang Lisa ug namati nga mapailobon, sa ingon nagtabang kaniya sa pagsagubang sa butang nga nasabtan nilang mao ang nagpahiping suliran—ang tinguha nga dawaton sa iyang mga isigkaingon. a

Hupti Kanunay ang Maayong Komunikasyon

10. Sa unsang mga paagi si Jehova naghatag ug maayong panig-ingnan sa pagpakigkomunikar sa mga Israelinhon?

¹⁰ Aron molampos sa pagbansay sa mga anak, ang mga ginikanan kinahanglang maningkamot sa paghupot kanunay ug maayong komunikasyon uban sa ilang mga batan-on. Si Jehova, bisan pag bug-os nahibalo kon unsay anaa sa atong kasingkasing, nagdasig kanato nga makigkomunikar kaniya. (1 Cronicas 28:9) Human ihatag ang Balaod ngadto sa mga Israelinhon, si Jehova nag-asayn sa mga Levihanon sa pagtudlo kanila, ug siya nagpadala sa mga manalagna aron mangatarongan kanila ug magtul-id kanila. Siya nagpakita usab ug kaandam sa pagpamati sa ilang mga pag-ampo.—2 Cronicas 17:7-9; Salmo 65:2; Isaias 1:1-3, 18-20; Jeremias 25:4; Galacia 3:22-24.

11. (a) Sa unsang paagi ang mga ginikanan makapalambo sa maayong komunikasyon uban sa ilang mga anak? (b) Nganong hinungdanon nga ang mga ginikanan mahimong maayong mga tigpatalinghog sa dihang makigkomunikar sa ilang mga anak?

¹¹ Sa unsang paagi ang mga ginikanan makasundog kang Jehova sa dihang sila makigkomunikar sa ilang mga anak? Una sa tanan, kinahanglang sila mohatag ug panahon kanila. Ang mga ginikanan maayong maglikay usab sa wala-hunahunaa nga mga komento nga magbiaybiay, sama sa, “Mao ra diay kana? Abi kog butang nga hinungdanon”; “Binuang na”; “Aw, unsay imong madahom? Ikaw bata lamang.” (Proverbio 12:18) Sa pagdasig sa mga anak nga magmadayganon, ang maalamong mga ginikanan maningkamot nga mahimong maayong mga tigpatalinghog. Ang mga ginikanan nga dili magtagad sa ilang mga anak sa dihang ang mga anak gagmay pa basin makadiskobre nga sila dili tagdon sa dihang ang mga anak dodagko na. Si Jehova kanunayng andam mamati sa iyang katawhan. Iyang ginabuksan kanunay ang iyang igdulungog alang niadtong mapaubsanong modangop kaniya diha sa pag-ampo.—Salmo 91:15; Jeremias 29:12; Lucas 11:9-13.

12. Unsang mga hiyas sa mga ginikanan ang makapasayon sa mga anak sa pagduol kanila?

 ¹² Palandonga usab kon sa unsang paagi ang pipila ka kinaiyahan sa personalidad sa Diyos nakapasayon sa iyang katawhan nga moduol kaniya nga walay pagpanuko. Pananglitan, si Haring David sa karaang Israel nakahimog bug-at nga sala tungod sa pagpanapaw uban kang Batseba. Kay usa ka tawong dili hingpit, si David nakahimog ubang seryosong mga sala sa iyang kinabuhi. Bisan pa niana, siya wala gayod mapakyas sa pagduol kang Jehova ug pagpangayo sa iyang kapasayloan ug pagbadlong. Sa walay duhaduha, ang mahigugmaong-kalulot ug kaluoy sa Diyos mao ang nakapasayon sa pagbalik ni David kang Jehova. (Salmo 103:8) Pinaagi sa pagpasundayag sa diyosnong mga hiyas sama sa kahangawa ug kaluoy, ang mga ginikanan makatabang sa paghupot kanunay ug maayong komunikasyon bisan pag ang mga anak makasala.—Salmo 103:13; Malaquias 3:17.

Magmakataronganon

13. Unsay nalakip sa pagkamakataronganon?

¹³ Sa dihang magpatalinghog sa ilang mga anak, ang mga ginikanan kinahanglang magmakataronganon ug magpabanaag sa “kaalam nga gikan sa itaas.” (Santiago 3:17) “Ipaila ang inyong pagkamakataronganon sa tanang tawo,” misulat si apostol Pablo. (Filipos 4:5) Unsay ipasabot nga mahimong makataronganon? Usa ka kahubitan sa Gregong pulong nga gihubad “makataronganon” maoy “dili pag-insistir sa mapig-otong kahulogan sa balaod.” Samtang nagatuboy sa lig-ong moral ug espirituwal nga mga sukdanan, sa unsang paagi ang mga ginikanan mahimong makataronganon?

14. Giunsa pagpakita ni Jehova ang pagkamakataronganon sa pagpakiglabot kang Lot?

¹⁴ Si Jehova naghatag ug talagsaong panig-ingnan sa pagkamakataronganon. (Salmo 10:17) Sa iyang giawhag si Lot ug ang iyang pamilya nga mobiya sa hinukmang siyudad sa Sodoma, si Lot “nagpadayon sa paglanganlangan.” Sa ulahi, sa dihang ang manulonda ni Jehova mihangyo nga siya mokalagiw ngadto sa bukirong dapit, si Lot miingon: “Ako dili makahimo sa pag-ikyas ngadto sa bukirong rehiyon . . . Palihog, karon, kining siyudara [Zoar] duol nga kalagiwan ug kini usa ka gamay nga butang. Palihog, makaikyas ba ako didto—dili ba kini usa ka gamay nga butang?” Unsay sanong ni Jehova niadto? Siya miingon: “Ania, ako nagpakitag konsiderasyon kanimo niining butanga usab, pinaagi sa dili ko pagpukan sa siyudad nga imong gihisgotan.” (Genesis 19:16-21, 30) Si Jehova andam sa pagsugot sa hangyo ni Lot. Oo, ang mga ginikanan kinahanglang mosunod sa mga sukdanan nga gihatag ni Jehova nga Diyos diha sa iyang Pulong, ang Bibliya. Bisan pa niana, mahimong posible ang pagtugot sa mga kagustohan sa mga batan-on kon walay malapas nga mga prinsipyo sa Bibliya.

15, 16. Unsang pagtulon-an ang makat-onan sa mga ginikanan sa ilustrasyon nga makaplagan sa Isaias 28:24, 25?

¹⁵ Ang pagkamakataronganon naglakip sa pag-andam sa kasingkasing sa mga bata aron sila maandam sa pagdawat ug tambag. Sa mahulagwayong paagi, si Isaias nagtandi kang Jehova ngadto sa usa ka mag-uuma ug miingon: “Tibuok adlaw ba nga ang magdadaro magdaro aron magpugas ug binhi, nga siya magbungkag ug magkaras sa yuta? Dili ba siya, sa dihang mapatag na niya ang ibabaw niini, magsabwag ug itom nga cumino ug magsabod sa cumino, ug dili ba siya magtisok gayod ug trigo, dawa, ug sebada sa tinudlong dapit, ug espelta ingong iyang utlanan?”—Isaias 28:24, 25.

¹⁶ Si Jehova “magdaro aron magpugas ug binhi” ug “magbungkag ug magkaras sa yuta.” Sa ingong paagi siya magaandam sa kasingkasing sa iyang katawhan sa dili pa disiplinahon sila. Sa pagtul-id sa ilang mga anak, sa unsang paagi ang mga ginikanan ‘makadaro’ sa kasingkasing sa ilang mga anak? Usa ka amahan misundog kang Jehova sa dihang nagtul-id sa iyang kuwatro-anyos nga batang lalaki. Sa dihang ang iyang anak lalaki nanuntok sa usa ka batang lalaki sa silingan, ang amahan mapailobong namati sa mga pangatarongan sa iyang anak lalaki. Unya, nga samag ‘nagdaro’ sa kasingkasing sa anak, ang amahan miasoy sa usa ka estorya bahin sa usa ka batang lalaki nga nakaagom ug grabeng kalisdanan sa mga kamot sa usa ka maton. Sa pagkadungog sa estorya, ang batang lalaki natandog nga miingon siya nga ang maton kinahanglang silotan. Ang ingong ‘pagdaro’ nag-andam sa kasingkasing sa bata ug mas dali niyang nasabtan nga ang pagsuntok sa batang lalaki sa silingan maoy usa ka buhat sa usa ka maton ug maoy daotan.—2 Samuel 12:1-14.

17. Unsang pagtulon-an bahin sa pagpanul-id sa ginikanan ang gihatag sa Isaias 28:26-29?

¹⁷ Si Isaias nagtandi pa sa pagtul-id ni Jehova ngadto sa laing proseso sa pagpanguma—ang paggiok. Ang mag-uuma mogamit ug nagkalainlaing mga kasangkapan sa paggiok sumala sa kagahi sa tahop sa lugas. Ang usa ka bunal gamiton alang sa humokong itom nga cumino ug ang puspos alang  sa cumino, apan usa ka kangga o ligid sa karomata ang gamiton alang sa mga lugas nga mas gahig tahop. Bisan pa niana, dili niya patamakan ang mas gahing mga lugas sa punto nga madugmok kana. Sa susama, sa dihang buot ni Jehova nga wagtangon ang bisan unsang dili maayo diha sa iyang katawhan, iyang lainlainon ang iyang pagtagad sumala sa naglungtad nga mga panginahanglan ug mga kahimtang. Siya dili gayod diktador o mapintason. (Isaias 28:26-29) Ang pipila ka anak mosanong sa usa lang ka pagsipat gikan sa ilang mga ginikanan, ug wala nay dugang gikinahanglan. Ang uban nagkinahanglag sublisubling mga pahinumdom, samtang ang uban pa gayod tingali nagkinahanglag mas kusganong pagpangatarongan. Ang makataronganong mga ginikanan magpadapat sa pagtul-id sumala sa mga panginahanglan sa matag usa ka anak.

Himoang Makalingaw ang Pamilyahanong mga Panaghisgot

18. Sa unsang paagi ang mga ginikanan makagahin ug panahon alang sa regular nga pagtuon sa Bibliya sa pamilya?

¹⁸ Apil sa labing maayong mga paagi sa pagtudlo sa inyong mga anak mao ang regular nga pagtuon sa Bibliya sa pamilya ug ang adlaw-adlaw nga paghisgot sa Kasulatan. Ang pagtuon sa pamilya labing epektibo kon kini regular. Kon ang kahikayan niini dili tino o walay-plano nga pagdesisyon, lagmit nga panalagsa lamang kini. Busa ang mga ginikanan kinahanglang ‘mopalit ug panahon’ alang sa pagtuon. (Efeso 5:15-17) Ang pagpilig usa ka tinong panahon nga kombenyente sa tanan mahimong lisod. Usa ka ulo sa pamilya nakadiskobre nga samtang ang mga anak nagkadagko, lisod magkatigom ang tibuok pamilya tungod sa ilang nagkalainlaing mga eskedyul. Bisan pa niana, ang pamilya kanunayng nagkatigom sa mga gabii sa mga tigom sa kongregasyon. Busa gihikay sa amahan nga himoon ang pagtuon sa Bibliya sa pamilya sa usa nianang mga gabhiona. Kadto epektibo. Ang tanang tulo ka anak sa pagkakaron maoy bawtismadong mga alagad ni Jehova.

19. Sa unsang paagi ang mga ginikanan makasundog kang Jehova sa dihang magadumalag pagtuon sa pamilya?

¹⁹ Bisan pa niana, dili igo ang paghisgot lamang ug Kasulatanhong materyal panahon sa pagtuon. Gitudloan ni Jehova ang napasig-uling mga Israelinhon pinaagi sa mga saserdote, kinsa ‘nagpatin-aw ug naghatag ug kahulogan’ sa Balaod, nga “nagpadayon sa pagpasabot sa gibasa.” (Nehemias 8:8) Usa ka amahan nga malamposong nakatabang sa tanang pito niya ka anak sa paghigugma kang Jehova kanunayng mosulod sa iyang kuwarto sa dili pa ang pagtuon sa pamilya aron sa pagpangandam, nga nagpahaom sa materyal ngadto sa mga panginahanglan sa matag anak. Gihimo niyang makalingaw  ang pagtuon alang sa iyang mga anak. “Ang pagtuon sa kanunay makalingaw,” nahinumdom ang usa sa iyang dagko nang mga anak lalaki. “Kon kami atua sa gawas nga nagdulag bola sa lagwerta sa panahong tawgon kami alang sa pagtuon sa pamilya, amo dayong hiposon ang among bola ug modalagan alang sa pagtuon. Kadto usa sa labing makalingawng mga gabii sa semana.”

20. Unsang posibleng suliran sa pagmatuto sa mga anak ang pagatun-an pa?

²⁰ Ang salmista mipahayag: “Tan-awa! Ang mga anak maoy panulondon gikan ni Jehova; ang bunga sa tiyan maoy usa ka ganti.” (Salmo 127:3) Ang pagbansay sa atong mga anak nagkinahanglag panahon ug kahago, apan ang paghimo niana sa tukmang paagi mahimong magkahulogan ug kinabuhing walay kataposan alang sa atong mga kabataan. Pagkanindot nga ganti unya kana! Nan, hinaot nga kita maikagong mosundog kang Jehova sa dihang magbansay sa atong mga anak. Ugaling lang, bisan pag ang mga ginikanan gisaligan sa responsabilidad sa “pagmatuto [sa mga anak] sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova,” dili garantisado ang kalamposan. (Efeso 6:4) Bisan pag uban sa labing maayong pag-atiman, ang usa ka anak mamahimong rebelyoso ug mohunong sa pag-alagad kang Jehova. Busa unsay himoon bahin niana? Kana mao ang hisgotan sa sunod artikulo.

[Footnote]

Unsay Imong Tubag?

• Sa unsang paagi ang mga ginikanan makasundog sa gugma ni Jehova nga gibatbat sa Deuteronomio 32:11, 12?

• Unsay imong nakat-onan sa paagi sa pagpakigkomunikar ni Jehova sa mga Israelinhon?

• Unsay gitudlo kanato sa pagpatalinghog ni Jehova sa hangyo ni Lot?

• Unsang pagtulon-an sa pagtul-id sa mga anak ang imong nakat-onan gikan sa Isaias 28:24-29?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 8, 9]

Si Moises nagtandi sa pagbansay ni Jehova sa iyang katawhan ngadto sa pagbansay sa usa ka agila sa iyang kuyabog

[Mga hulagway sa panid 10]

Ang mga ginikanan kinahanglang mogahin ug panahon alang sa ilang mga anak

[Hulagway sa panid 12]

“Kadto usa sa labing makalingawng mga gabii sa semana”