Batoni ang Kasingkasing nga Gikahimut-an ni Jehova

“Buhati ako ug putli nga kasingkasing, Oh Diyos, ug ibutang sa akong kahiladman ang usa ka bag-ong espiritu, usa nga malig-on.”—SALMO 51:10.

1, 2. Nganong angay kitang maikag sa atong kasingkasing?

 SIYA taas ug barog ug ambongan. Sa dihang nakita siya, ang manalagnang si Samuel nakadayeg kaayo nga nakahinapos siya nga kining kinamagulangang anak nga lalaki ni Jese mao ang usa nga gipili sa Diyos nga mahimong hari puli kang Saul. Apan miingon si Jehova: “Ayaw pagtan-aw sa panagway [sa maong anak nga lalaki] ug sa gitas-on sa iyang barog, kay gisalikway ko siya. . . . Ang tawo nagatan-aw sa makita sa iyang mga mata; apan alang kang Jehova, siya nagatan-aw sa kasingkasing.” Ang gipili ni Jehova mao diay ang kinamanghorang anak nga lalaki ni Jese, si David—“usa ka tawo nga gikahimut-an sa iyang kasingkasing.”—1 Samuel 13:14; 16:7.

² Makabasa ang Diyos sa kasingkasing sa tawo, sumala sa iyang gipatin-aw sa ulahi: “Ako, si Jehova, nagasusi sa kasingkasing, nagausisa sa mga rinyon, sa paghatag sa matag usa sumala sa iyang mga dalan, sumala sa bunga sa iyang mga pakiglabot.” (Jeremias 17:10) Oo, “si Jehova mao ang tig-usisa sa mga kasingkasing.” (Proverbio 17:3) Apan, unsa ba ang kasingkasing diha sa usa ka tawo nga usisahon ni Jehova? Ug unsay atong mahimo sa pagbaton ug kasingkasing nga gikahimut-an niya?

“Ang Natago nga Pagkatawo sa Kasingkasing”

3, 4. Sa unsang diwa nga ang pulong “kasingkasing” pangunang gigamit diha sa Bibliya? Paghatag ug mga pananglitan.

³ Ang pulong “kasingkasing” makita ug mga usa ka libo ka beses diha sa Balaang Kasulatan. Sa kadaghanang kaso gigamit kini sa mahulagwayong diwa. Pananglitan, giingnan ni Jehova ang manalagna nga si Moises: “Sultihi ang mga anak sa Israel, aron sila magdalag amot alang kanako: Gikan sa matag tawo kansang kasingkasing nagdasig kaniya inyong kuhaon ang amot alang kanako.” Ug kadtong mihatag ug mga amot “nangabot, ang matag usa kansang kasingkasing nagtukmod kaniya.” (Exodo 25:2; 35:21) Tin-aw, ang usa ka bahin sa mahulagwayong kasingkasing mao ang panukmod—ang pangsulod nga puwersa nga mag-aghat kanato sa paglihok. Ang atong mahulagwayong kasingkasing magbanaag usab sa atong mga emosyon ug pagbati, sa atong mga tinguha ug pagmahal. Ang kasingkasing mahimong mahupong sa kasuko o matugob sa kahadlok, mag-antos sa kaguol  o bayawon sa kalipay. (Salmo 27:3; 39:3; Juan 16:22; Roma 9:2) Kini mahimong mapahitas-on o mapaubsanon, mahigugmaon o madumtanon.—Proverbio 16:5; Mateo 11:29; 1 Pedro 1:22.

⁴ Busa, ang “kasingkasing” kasagarang nalangkit sa panukmod ug mga emosyon, samtang ang “kaisipan” ilabinang may kalabotan sa kinaadman. Mao kini ang angayng pagsabot niining mga pulonga kon makita kini sa samang konteksto diha sa Kasulatan. (Mateo 22:37; Filipos 4:7) Apan ang kasingkasing ug kaisipan may kalambigitan. Pananglitan, giawhag ni Moises ang mga Israelinhon: “Kinahanglan nga imong hinumdoman sa imong kasingkasing [o, “kinahanglang hinumdoman sa imong kaisipan,” potnot sa Ingles] nga si Jehova mao ang matuod nga Diyos.” (Deuteronomio 4:39) Sa mga eskriba nga naglaraw ug daotan batok kaniya, si Jesus miingon: “Nganong naghunahuna kamog daotang mga butang sulod sa inyong kasingkasing?” (Mateo 9:4) Ang “pagsabot,” “kahibalo,” ug “pangatarongan” mahimong ilangkit usab sa kasingkasing. (1 Hari 3:12; Proverbio 15:14; Marcos 2:6) Busa, ang mahulagwayong kasingkasing mahimong maglangkit usab sa atong kinaadman—atong mga hunahuna o atong pagsabot.

5. Unsay gihawasan sa mahulagwayong kasingkasing?

⁵ Sumala sa usa ka reperensiya, ang mahulagwayong kasingkasing naghawas sa “pangunang bahin sa katibuk-an, ang pangsulod, ug busa nagpasabot sa pangsulod nga pagkatawo nga nagpadayag sa iyang kaugalingon diha sa tanan niyang lainlaing mga kalihokan, sa iyang mga tinguha, pagmahal, emosyon, halawom nga pagbati, katuyoan, iyang mga hunahuna, pagsabot, paghanduraw, iyang kaalam, kahibalo, kahanas, iyang mga pagtuo ug iyang mga pangatarongan, iyang panumdoman ug iyang kaamgohan.” Naghawas kini kon unsa gayod kita sa sulod, “ang natago nga pagkatawo sa kasingkasing.” (1 Pedro 3:4) Mao kana ang makita ug usisahon ni Jehova. Busa, si David makaampo: “Buhati ako ug putli nga kasingkasing, Oh Diyos, ug ibutang sa akong kahiladman ang usa ka bag-ong espiritu, usa nga malig-on.” (Salmo  51:10) Sa unsang paagi kita makabaton ug putli nga kasingkasing?

“Ibutang Ninyo ang Inyong mga Kasingkasing” sa Pulong sa Diyos

6. Unsang tambag ang gihatag ni Moises sa Israel samtang nagkampo sila sa Kapatagan sa Moab?

⁶ Sa dihang nagtambag sa mga anak sa Israel nga nagtigom sa Kapatagan sa Moab una pa mosulod sa Yutang Saad, si Moises nag-ingon: “Ibutang ninyo ang inyong mga kasingkasing sa tanang pulong nga akong gisulti sa pagpasidaan kaninyo niining adlawa, aron sa pagsugo sa inyong mga anak nga magmatngon sa pagbuhat sa tanang pulong niini nga balaod.” (Deuteronomio 32:46) Ang mga Israelinhon giingnan nga “magpatalinghog pag-ayo.” (Knox) Pinaagi lamang sa bug-os nga pagkasinati sa mga sugo sa Diyos nga sila makatisok niana diha sa ilang anak.—Deuteronomio 6:6-8.

7. Unsay nalangkit sa ‘pagbutang sa atong kasingkasing’ sa Pulong sa Diyos?

⁷ Usa ka hinungdanong kinahanglanon aron makabaton ug putli nga kasingkasing mao kanang pagbaton ug tukmang kahibalo bahin sa kabubut-on ug mga katuyoan sa Diyos. Adunay usa lamang ka tuboran sa maong kahibalo, ang inspiradong Pulong sa Diyos. (2 Timoteo 3:16, 17) Apan, ang kinaadman lamang dili makatabang kanato sa pagbaton ug kasingkasing nga makapahimuot kang Jehova. Aron ang kahibalo moimpluwensiya kon unsa gayod kita sa sulod, kinahanglang atong ‘ibutang ang atong kasingkasing,’ o “ibutang sa kasingkasing,” kon unsay atong ginatun-an. (Deuteronomio 32:46, An American Translation) Sa unsang paagi mahimo kini? Ang salmistang si David miingon: “Ako nahinumdom sa kanhing mga adlaw; ako nagpalandong sa tanan mong kalihokan; kinabubut-on kong gihunahuna kanunay ang mga buhat sa imong mga kamot.”—Salmo 143:5.

8. Unsang mga pangutana ang mahimo natong palandongon samtang kita nagtuon?

⁸ Kita usab kinahanglang mapasalamatong mamalandong bahin sa kalihokan ni Jehova. Sa dihang magbasa sa Bibliya o sa binase-sa-Bibliya nga mga publikasyon, kinahanglang palandongon nato ang mga pangutana sama sa: ‘Unsay gitudlo niini kanako bahin kang Jehova? Unsang mga hiyas ni Jehova ang akong nakita nga gipasundayag dinhi? Unsay gitudlo niining asoya kanako bahin sa kon unsay gusto ug dili-gusto ni Jehova? Unsa ang mga sangpotanan sa pagsunod sa dalan nga gihigugma ni Jehova kon itandi sa pagsunod nianang iyang gidumtan? Unsay kalambigitan niining impormasyona sa ako nang nahibaloan?’

9. Unsa ka hinungdanon ang personal nga pagtuon ug pagpamalandong?

⁹ Ang 32-anyos nga si Lisa a nagsaysay kon sa unsang paagi giapresyar niya ang kahinungdanon sa may-katuyoang pagtuon ug pagpamalandong: “Human ako mabawtismohi sa 1994, aktibo kaayo ako sa kamatuoran sulod sa mga duha ka tuig. Ako mitambong sa tanang Kristohanong mga tigom, migugol ug 30 ngadto sa 40 ka oras kada bulan diha sa ministeryo sa kanataran, ug nakig-uban sa mga isigka-Kristohanon. Dayon misugod ako pagkaanod. Migrabe ang akong kahimtang ug milapas gani ako sa balaod sa Diyos. Apan nahigmata ako ug mihukom sa paghinlo sa akong kinabuhi. Pagkamalipayon nako nga giila ni Jehova ang akong paghinulsol ug gidawat ako pag-usab! Kasagaran mamalandong ko: ‘Nganong mibiya ako?’ Ang tubag nga nagsigeg balikbalik sa akong hunahuna mao nga akong gipasagdan ang may-katuyoang pagtuon ug pagpamalandong. Ang kamatuoran sa Bibliya wala gayod makaabot sa akong kasingkasing. Sukad karon, ang personal nga pagtuon ug pagpamalandong kanunay na nga mahimong hinungdanong bahin sa akong kinabuhi.” Samtang mouswag ang atong kahibalo kang Jehova, sa iyang Anak, ug sa iyang Pulong, pagkahinungdanon nga mogahin kita ug panahon alang sa makahuloganong pagpamalandong!

10. Nganong hinungdanon nga mogahin kitag panahon alang sa personal nga pagtuon ug pagpamalandong?

¹⁰ Niining puliki nga kalibotan, malisod gayod ang pagpangitag panahon alang sa pagtuon ug pagpamalandong. Apan, ang mga Kristohanon karon nagbarog sa ganghaan sa usa ka kahibulongang Yutang Saad—ang matarong nga bag-ong kalibotan sa Diyos. (2 Pedro 3:13) Ang makapakurat nga mga hitabo, sama sa paglaglag sa “Dakong Babilonya” ug sa pag-atake ni “Gog sa yuta sa Magog” sa katawhan ni Jehova, nagsingabot na. (Pinadayag 17:1, 2, 5, 15-17; Ezequiel 38:1-4, 14-16; 39:2) Ang anaa sa unahan mahimong magsulay sa atong gugma alang kang Jehova. Dinalian gayod karon nga paliton nato ang nahiangay nga panahon ug ibutang ang atong kasingkasing sa Pulong sa Diyos!—Efeso 5:15, 16.

 ‘Andama ang Imong Kasingkasing sa Pagkonsulta sa Pulong sa Diyos’

11. Sa unsang paagi ang atong kasingkasing ikatandi sa yuta?

¹¹ Ang mahulagwayong kasingkasing ikatandi sa yuta nga niana ang binhi sa kamatuoran mahimong itanom. (Mateo 13:18-23) Ang literal nga yuta kasagarang bugwalon daan aron maseguro ang himsog nga pagtubo sa tanom. Sa susama, ang atong kasingkasing kinahanglang andamon aron mas madinawaton kini sa Pulong sa Diyos. Si Esdras nga saserdote ‘nag-andam sa iyang kasingkasing sa pagkonsulta sa balaod ni Jehova ug sa pagbuhat niini.’ (Esdras 7:10) Sa unsang paagi maandam nato ang atong kasingkasing?

12. Unsay makatabang sa pag-andam sa kasingkasing sa pagtuon?

¹² Ang usa ka maayo kaayong pag-andam sa kasingkasing sa dihang atong konsultahon ang Pulong sa Diyos mao ang kinasingkasing nga pag-ampo. Ang Kristohanong mga tigom sa matuod nga mga magsisimba buksan ug tiklopan sa pag-ampo. Pagkahaom nga sugdan nato ang matag yugto sa personal nga pagtuon sa Bibliya pinaagig kinasingkasing nga pag-ampo ug dayon huptan ang mainampoong tinamdan panahon sa atong pagtuon!

13. Aron makabaton ug kasingkasing nga gikahimut-an ni Jehova, unsay angay natong buhaton?

¹³ Ang mahulagwayong kasingkasing kinahanglang andamon aron isalikway ang namugnang-daan nga mga opinyon. Ang relihiyosong mga lider sa adlaw ni Jesus dili andam nga mohimo niini. (Mateo 13:15) Sa laing bahin, ang inahan ni Jesus, si Maria, nakahinapos “diha sa iyang kasingkasing” pinasukad sa mga kamatuoran nga iyang nadungog. (Lucas 2:19, 51) Nahimo siyang matinumanong tinun-an ni Jesus. Si Lydia sa Tiatira namati kang Pablo, “ug gibuksan pag-ayo ni Jehova ang iyang kasingkasing.” Siya usab nahimong magtutuo. (Buhat 16:14, 15) Hinaot nga dili gayod kita mangupot pag-ayo sa personal nga mga ideya o gimahal nga doktrinal nga mga panglantaw. Hinunoa, kinahanglang magmaandam kita nga “makaplagang matinud-anon ang Diyos, bisan pag ang tanang tawo makaplagang bakakon.”—Roma 3:4.

14. Sa unsang paagi maandam nato ang atong kasingkasing sa pagpamati panahon sa Kristohanong mga tigom?

¹⁴ Ang pag-andam sa kasingkasing sa pagpamati panahon sa Kristohanong mga tigom maoy ilabinang hinungdanon. Ang mga butang nga makapalinga makapaliso sa atong pagtagad gikan sa ginasulti. Ang gisulti nga mga pulong dili kaayo makaimpluwensiya kanato kon nagsige kitag hunahuna sa mga butang nga nahitabo nianang adlawa o nabalaka bahin sa kon unsay nagpaabot kanato pagkaugma. Kinahanglang hugot ang atong determinasyon nga mamati ug makakat-on aron kita makabenepisyo gikan sa ginasulti. Pagkadaghang benepisyo ang atong madawat kon determinado kitang masabtan ang kasulatan nga ginapatin-aw ug ang gihatag nga kahulogan niana!—Nehemias 8:5-8, 12.

15. Sa unsang paagi ang pagkamapaubsanon motabang kanato nga mahimong mas daling tudloan?

¹⁵ Maingon nga ang pagdugang ug angayng mga suplemento makapatambok sa pisikal nga yuta, mao man usab ang atong pag-ugmad sa pagkamapaubsanon, pagtinguha sa espirituwalidad, pagsalig, diyosnong kahadlok, ug gugma alang sa Diyos makapatugob sa atong mahulagwayong kasingkasing. Ang pagkamapaubsanon makapahumok sa kasingkasing, nga motabang kanato nga mahimong mas daling tudloan. Miingon si Jehova kang Haring Josias sa Judea: “Tungod kay humok ang imong kasingkasing sa pagkaagi nga ikaw nagpaubos sa imong kaugalingon tungod kang Jehova sa imong pagkadungog kon unsay akong gisulti . . . ug mihilak sa akong atubangan, ako, ako mismo, nakadungog.” (2 Hari 22:19) Ang kasingkasing ni Josias mapaubsanon ug madinawaton. Ang pagkamapaubsanon nakapaarang sa “dili edukado ug ordinaryo” nga mga tinun-an ni Jesus nga makasabot ug makapadapat sa espirituwal nga mga kamatuoran nga wala masabti sa ‘maalamon ug makinaadmanon’ nga mga tawo. (Buhat 4:13; Lucas 10:21) Hinaot nga kita ‘magpaubos sa atong kaugalingon sa atubangan sa atong Diyos’ samtang kita naningkamot sa pagbaton ug kasingkasing nga gikahimut-an ni Jehova.—Esdras 8:21.

16. Nganong gikinahanglan ang paningkamot aron maugmad ang tinguha alang sa espirituwal nga pagkaon?

¹⁶ Si Jesus miingon: “Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.” (Mateo 5:3) Bisan tuod gihatagan kita ug kapasidad alang sa espirituwalidad, ang mga pagpit-os gikan niining daotang kalibotan o ang mga taras sama sa pagkatapolan mahimong magpahabol sa atong kaamgohan sa atong panginahanglan. (Mateo 4:4) Kinahanglang ugmaron nato ang maayong gana alang sa espirituwal nga pagkaon.  Bisan pag sa sinugdan dili kita mahimuot sa pagbasa sa Bibliya ug sa personal nga pagtuon, pinaagi sa pagkamapinadayonon makaplagan nato nga ang kahibalo ‘mahimong kahimut-anan sa atong kalag,’ sa pagkaagi nga mahinamon kitang magpaabot sa mga yugto sa pagtuon.—Proverbio 2:10, 11.

17. (a) Nganong takos si Jehova sa atong bug-os nga pagsalig? (b) Sa unsang paagi maugmad nato ang pagsalig sa Diyos?

¹⁷ “Salig kang Jehova sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa kaugalingon mong pagsabot,” nagtambag si Haring Solomon. (Proverbio 3:5) Ang kasingkasing nga nagasalig kang Jehova nahibalo nga bisan unsay Iyang pangayoon o isugo pinaagi sa iyang Pulong kanunayng husto. (Isaias 48:17) Si Jehova takos gayod sa atong bug-os nga pagsalig. Makaarang siya sa pagtuman sa tanan niyang katuyoan. (Isaias 40:26, 29) Aw, ang iyang ngalan mismo sa literal nagkahulogan ug “Siya Maoy Nagpahinabo nga Mamao,” nga magpalig-on sa atong pagsalig sa iyang katakos sa pagtuman sa iyang gisaad! Siya “matarong sa tanan niyang mga paagi ug maunongon sa tanan niyang mga buhat.” (Salmo 145:17) Siyempre, aron maugmad ang pagsalig kaniya, kinahanglan natong ‘tilawan ug tan-awon nga si Jehova maayo’ pinaagi sa pagpadapat sa atong nakat-onan gikan sa Bibliya diha sa atong personal nga kinabuhi ug pinaagi sa pagpamalandong sa kaayohan nga ipatungha niini.—Salmo 34:8.

18. Sa unsang paagi ang diyosnong kahadlok motabang kanato nga mahimong madinawaton sa giya sa Diyos?

¹⁸ Nagpunting sa lain pang hiyas nga maghimo sa atong kasingkasing nga madinawaton sa giya sa Diyos, si Solomon miingon: “Kahadloki si Jehova ug pahilayo sa daotan.” (Proverbio 3:7) Si Jehova miingon bahin sa karaang Israel: “Kon ugmaron lang unta nila ang ilang kasingkasing sa pagkahadlok kanako ug sa pagtuman kanunay sa tanan kong kasugoan, aron maayo ang ilang dangatan ug sa ilang mga anak hangtod sa panahong walay tino!” (Deuteronomio 5:29) Oo, kadtong nahadlok sa Diyos mosugot kaniya. Nabatonan ni Jehova ang katakos sa ‘pagpakita sa iyang kusog alang niadtong kansang kasingkasing maoy bug-os alang kaniya’ ug sa pagpahamtang ug silot alang niadtong dili mosugot kaniya. (2 Cronicas 16:9) Hinaot ang matahaong kahadlok nga dili makapahimuot sa Diyos maoy magmando sa tanan natong mga lihok, hunahuna, ug mga emosyon.

‘Higugmaa si Jehova sa Tibuok Mong Kasingkasing’

19. Unsay papel sa gugma diha sa paghimo sa atong kasingkasing nga daling mosanong sa pagtultol ni Jehova?

¹⁹ Labaw sa tanang ubang mga hiyas, ang gugma tinuod nga maghimo sa atong kasingkasing nga daling mosanong sa pagtultol ni Jehova. Ang kasingkasing nga natugob sa gugma alang sa Diyos maghimo sa usa ka tawo nga andam nga mokat-on kon unsay makapahimuot sa Diyos ug kon unsay dili makapahimuot kaniya. (1 Juan 5:3) Si Jesus miingon: “Higugmaon mo si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing ug sa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong kaisipan.” (Mateo 22:37) Hinaot nga palalomon nato ang atong gugma sa Diyos pinaagi sa pagbatasan sa paghunahuna bahin sa iyang kaayo, pinaagi sa regular nga pagpakigsulti kaniya sama sa pagpakigsulti nato sa usa ka suod nga higala, ug pinaagi sa mahinamong pagsulti bahin kaniya ngadto sa uban.

20. Sa unsang paagi makabaton kita ug kasingkasing nga gikahimut-an ni Jehova?

²⁰ Agig pagsubli: Ang pagbaton ug kasingkasing nga gikahimut-an ni Jehova nag-apil sa pagtugot sa Pulong sa Diyos nga moimpluwensiya sa kon unsa kita sa sulod, ang natago nga pagkatawo sa kasingkasing. Kinahanglanon ang makahuloganong personal nga pagtuon sa Kasulatan ug ang mapasalamatong pagpamalandong. Ang labing maayong paagi nga makab-ot kini maoy sa pag-andam sa kasingkasing—usa ka kasingkasing nga walay gimugnang-daan nga mga ideya, usa nga natugob sa mga hiyas nga naghimo kanatong daling tudloan! Oo, uban sa tabang ni Jehova, mabatonan ang maayong kasingkasing. Apan, unsang mga tikang ang atong himoon aron maampingan ang atong kasingkasing?

[Footnote]

Unsaon Nimo Pagtubag?

• Unsa ang mahulagwayong kasingkasing nga usisahon ni Jehova?

• Sa unsang paagi nato ‘ibutang ang atong kasingkasing’ sa Pulong sa Diyos?

• Sa unsang paagi andamon nato ang atong kasingkasing sa pagkonsulta sa Pulong sa Diyos?

• Human matun-i kining artikuloha, unsay gihunahuna nimong buhaton?

[Mga Pangutana sa Pagtuon]

[Hulagway sa panid 17]

Si David mapabilhong namalandong bahin sa espirituwal nga mga butang. Gihimo ba nimo kini?

[Mga hulagway sa panid 18]

Andama ang imong kasingkasing sa dili pa magtuon sa Pulong sa Diyos