Mahimo ba Nimo ang Kalibotan nga Mas Maayong Dapit?

“Dili mauli sa politika ang nadaot nga gambalay sa katilingban. Kini walay katakos sa pagtukod pag-usab sa naandang mga pagtulon-an sa moral. Ang labing maayong mga polisa dili makapasig-uli sa kanhing mga sukdanan sa panagtratohay o kaminyoon, dili makahimo sa mga amahan nga manubag alang sa ilang mga anak, dili makapabati pag-usab sa mga tawo ug kasuko o kaulaw sama sa kanhiayng mga panahon . . . Ang dako kaayong bahin sa mga problema sa moral nga naghasol kanato dili maarangan nga wad-on sa balaod.”

MOUYON ka ba nianang mga pulonga sa kanhing luyoluyong opisyal sa gobyerno sa T.B.? Kon mao, unsa man ang kasulbaran sa daghang problema karon nga nagsumikad sa kadalo, kawalay-kinaiyanhong pagbati diha sa mga pamilya, malaw-ayng mga moral, kawalay-alamag, ug uban pang makadaot nga mga hinungdan nga nagguba sa gambalay sa katilingban? Ang pipila ka tawo nagtuo nga walay solusyon, busa nagpadayon lang sila sa ilang matag adlawng kalihokan sa labing maayong paagi nga ilang maarangan. Ang uban naglaom nga modangat ang adlaw nga ang usa ka may-karisma ug utokang lider, tingali usa ka relihiyosong lider pa, ang motungha ug motultol kanila sa hustong direksiyon.

Sa pagkatinuod, duha ka libo ka tuig kanhi, buot sa mga tawo nga himoon si Jesu-Kristo nga ilang hari tungod kay ilang nasabtan nga gipadala siya sa Diyos ug takos kaayo nga himoong magmamando. Bisan pa niana, sa dihang nasabtan ni Jesus ang ilang tuyo, dalidali siya nga mipahawa sa maong lugar. (Juan 6:14, 15) “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana,” mipatin-aw siya sa ulahi ngadto sa usa ka Romanong gobernador. (Juan 18:36) Apan, karon pipila lang ang nagsundog sa baroganan nga gihuptan ni Jesus—bisan taliwala sa relihiyosong mga lider nga nangangkong iyang mga sumusunod. Ang pipila kanila naningkamot sa paghimo niining kalibotana nga mas maayong dapit, pinaagi ba kaha sa pagsulay sa pag-impluwensiya sa mga magmamando sa kalibotan o pinaagi sa paghupot mismo ug politikanhong katungdanan. Mamatikdan nato kini pinaagi sa pagsusi sa katuigan sa 1960 ug 1970.

Relihiyosong mga Paningkamot sa Pagpauswag sa Kalibotan

Sa ulahing bahin sa katuigang 1960, ang pipila ka teologo sa mga nasod sa Latin-Amerika nakigbisog alang sa mga kabos ug dinaogdaog. Aron molampos kini, ilang gimugna ang teolohiya sa kagawasan, diin ang interpretasyon mao nga si Kristo dili kay manluluwas sa Biblikanhon lang nga diwa kondili sa politikanhon ug ekonomikanhon nga bahin usab. Sa Tinipong Bansa, ang ubay-ubayng lider sa simbahan nga nabalaka pag-ayo sa pagkadaot sa moral nga mga sukdanan nagmugna ug organisasyon nga gitawag ug Moral Majority. Ang tumong niini mao nga palingkoron diha sa politikanhong katungdanan ang mga tawo nga mohimog mga balaod nga magpasiugda ug maayong pamilyahanong mga sukdanan. Sa samang paagi, diha sa daghang nasod nga Muslim, may mga grupo nga naningkamot sa pagpukgo sa korapsiyon ug pagpatuyang pinaagi sa pagpasiugda ug mas bug-os nga pagsunod sa Koran.

Nagtuo ka ba nga ang kalibotan nahimong mas maayong dapit tungod sa maong mga paningkamot? Ang mga kamatuoran nagpakita nga, sa katibuk-an, ang moral nga mga sukdanan nagkaus-os ug ang kal-ang tali sa adunahan ug kabos nagkadako, lakip na diha sa mga nasod diin ilado ang teolohiya sa kagawasan.

 Tungod kay napakyas ang Moral Majority sa pangunang mga tumong niini sa Tinipong Bansa, gibungkag sa magtutukod niini, si Jerry Falwell, ang organisasyon sa 1989. Gipulihan kini sa ubang mga organisasyon. Bisan pa niana, si Paul Weyrich, ang unang migamit sa terminong “moral majority,” misulat diha sa magasing Christianity Today: “Bisan pag modaog kita sa politika, ang atong mga kadaogan dili moresulta sa pagkamugna sa matang sa mga polisa nga atong gituohang hinungdanon.” Misulat usab siya: “Ang kultura nahimong usa ka agosanag hugaw nga nagkaanam ka dako. Nalanggikit kita sa usa ka talagsaong pagkahugno sa kultura, hilabihang pagkahugno nga dag-on gayod niini ang politika.”

Gipadayag sa kolumnista ug awtor nga si Cal Thomas ang iyang giisip nga paninugdang depekto sa paningkamot nga ibayaw ang katilingban pinaagi sa politika: “Ang tinuod nga kausaban anaa sa matag indibiduwal, dili pinaagi sa mga eleksiyon, tungod kay ang atong pangunang mga problema dili ekonomikanhon ug politikanhon kondili maylabot sa moral ug espirituwal.”

Apan sa unsang paagi nimo masulbad ang moral ug espirituwal nga mga problema sa usa ka kalibotan diin walay naestablisar nga mga sukdanan, diin ang mga tawo maoy maghukom alang sa ilang kaugalingon kon unsay husto ug sayop? Kon ang mga tawo nga dakog impluwensiya ug maayog katuyoan—relihiyoso man o dili—dili makaarang sa paghimo niining kalibotana nga tinuod nga mas maayong dapit, kinsa man ang makahimo niini? Sumala sa atong masabtan unya sa sunod nga artikulo, adunay tubag. Sa pagkatinuod, ang tubag mao ang pangunang rason kon nganong miingon si Jesus nga ang iyang Gingharian dili bahin niini nga kalibotan.

 [Picture Credit Lines sa panid 2]

HAPIN: Hugaw nga tubig: WHO/UNICEF photo; globo; Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Picture Credit Lines sa panid 3]

Mga bata: UN photo; globo: Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.