Ang Tinuod nga Jesus

HUMAN mahibaloi gikan sa iyang mga apostoles kon unsay hunahuna sa mga tawo bahin kaniya, gipangutana sila ni Jesus: “Apan kamo, sumala ninyo kinsa ba ako?” Gitala sa Ebanghelyo ni Mateo ang tubag ni apostol Pedro: “Ikaw mao ang Kristo, ang Anak sa Diyos nga buhi.” (Mateo 16:15, 16) Mao usab kana ang opinyon sa uban. Si Natanael, kinsa sa ulahi nahimong usa sa mga apostoles, misulti kang Jesus: “Rabbi, ikaw mao ang Anak sa Diyos, ikaw mao ang Hari sa Israel.” (Juan 1:49) Si Jesus mismo naghisgot bahin sa kahinungdanon sa iyang papel: “Ako ang dalan ug ang kamatuoran ug ang kinabuhi. Walay makaadto sa Amahan kon dili pinaagi kanako.” (Juan 14:6) Sa lainlaing mga higayon, iyang gitawag ang iyang kaugalingon ingong “ang Anak sa Diyos.” (Juan 5:24, 25; 11:4) Ug iyang gipamatud-an kining maong pangangkon pinaagig milagrosong mga buhat, bisan pagbanhaw sa mga patay.

Lig-ong mga Pagduhaduha?

Apan makasalig ba gayod kita sa bersiyon sa mga Ebanghelyo bahin kang Jesus? Gihulagway ba niini ang tinuod nga Jesus? Si anhing Frederick F. Bruce, propesor sa matukiong pag-analisar ug kabatbatan sa Bibliya sa University of Manchester, Inglaterra, nag-ingon: “Kasagaran dili posible nga ipasundayag pinaagig makasaysayanhong mga pamatuod kon tinuod ba ang matag detalye sa usa ka karaang sinulat, Biblikanhon man kini o dili. Igo na ang pagbaton ug makataronganong kompiyansa sa kabug-osang pagkakasaligan sa magsusulat; kon matino na kana, dunay dayag nga posibilidad nga tinuod ang iyang gihatag nga mga detalye. . . . Ang pagdawat sa mga Kristohanon sa Bag-ong Testamento ingong usa ka ‘sagradong’ literatura dili rason nga isipong kaduhaduhaan ang makasaysayanhong impormasyon niini.”

Human masusi ang mga pagduhaduha bahin kang Jesus sumala sa pagkahulagway kaniya diha sa mga Ebanghelyo, si James R. Edwards, propesor sa relihiyon sa Jamestown College, North Dakota, T.B.A., misulat: “May kompiyansa namong mapamatud-an nga napreserbar sa mga Ebanghelyo ang nagkadaiya ug hinungdanong hugpong sa pamatuod sa pagkatinuod ni Jesus. . . . Ang labing makataronganong tubag sa pangutana kon nganong gipaila sa mga Ebanghelyo si Jesus sa paagi nga gihimo niini maoy tungod kay kana nga paghubit nagpakita gayod sa kon kinsa si Jesus. Ang mga Ebanghelyo tukma nga nagpreserbar sa impresyon nga iyang gibilin sa iyang mga sumusunod, nga siya gipadala sa Diyos ug gihatagag gahom aron mahimong Anak ug Alagad sa Diyos.” a

Pagpangita Kang Jesus

Komosta na man ang bahin sa dili-Biblikanhong mga reperensiya bahin kang Jesu-Kristo? Sa unsang paagi kini timbangtimbangon? Ang mga sinulat nila ni Tacitus, Suetonius, Josephus, Pliny nga Manghod, ug pipila pa ka ubang klasikal nga mga magsusulat naglakip ug daghang reperensiya bahin  kang Jesus. Bahin kanila, ang The New Encyclopædia Britannica (1995) nag-ingon: “Kining independenteng mga asoy nagpamatuod nga sa karaang mga panahon bisan ang mga kaaway sa Kristiyanidad wala gayod magduhaduha sa pagkamakasaysayanhon ni Jesus, nga gidudahan sa unang higayon ug sa walay igong katarongan sa kataposan sa ika-18, sa panahon sa ika-19, ug sa sinugdanan sa ika-20 nga mga siglo.”

Ikasubo, ang modernong mga eskolar, sa ilang pagpangita sa “tinuod” o “makasaysayanhon” nga Jesus, daw nagtago sa iyang tinuod nga personalidad pinaagi sa daghan kaayong walay-pasukaranang mga pangagpas, walay-pulos nga mga pagduhaduha, ug walay-pundasyong mga teoriya. Sa usa ka diwa, sad-an sila sa pagmugnag mga sugilambong nga maoy ilang bakak nga gisumbong sa mga magsusulat sa Ebanghelyo. Ang uban maikagon kaayo nga mahimong popular sa mga mata sa ubang mga tawo ug malangkit ang ilang ngalan sa usa ka makapakugang nga bag-ong teoriya mao nga wala nila masusi sa maminatud-on ang pamatuod bahin kang Jesus. Sa pagbuhat niini, sila nagmugna ug usa ka “Jesus” nga bunga sa handurawan sa mga eskolar.

Niadtong buot nga makakaplag kaniya, ang tinuod nga Jesus makaplagan diha sa Bibliya. Si Luke Johnson, propesor sa Bag-ong Testamento ug sa mga sinugdanan sa Kristiyanidad sa Candler School of Theology sa Emory University, nangatarongan nga ang kadaghanang panukiduki bahin sa makasaysayanhong Jesus wala makasabot sa katuyoan sa Bibliya. Siya nag-ingon nga makaiikag ang pagsusi sa katilingbanon, politikanhon, antropolohikanhon, ug kultural nga mga bahin sa kinabuhi ug panahon ni Jesus. Apan, siya midugang nga ang pagdiskobre sa gitawag sa mga eskolar nga makasaysayanhong Jesus “dili gayod mao ang katuyoan sa Kasulatan,” nga “mas naghatag ug pagtagad sa paghubit sa kinaiya ni Jesus,” iyang mensahe, ug iyang papel ingong Manunubos. Busa, unsa ang tinuod nga kinaiya ug mensahe ni Jesus?

 Ang Tinuod nga Jesus

Ang mga Ebanghelyo—ang upat ka Biblikanhong mga asoy bahin sa kinabuhi ni Jesus—naghulagway ug usa ka tawo nga nagpasundayag ug dakong empatiya. Ang kaluoy ug pagkamabination nakapalihok kang Jesus sa pagtabang sa mga tawo nga nag-antos sa sakit, pagkabuta, ug uban pang mga kasakitan. (Mateo 9:36; 14:14; 20:34) Ang kamatayon sa iyang higala nga si Lazaro ug ang kaguol nga gipahinabo niini sa mga igsoong babaye ni Lazaro nagtukmod kang Jesus sa ‘pag-agulo ug paghilak.’ (Juan 11:32-36) Sa pagkatinuod, ang mga Ebanghelyo nagpadayag sa nagkadaiyang mga pagbati ni Jesus—simpatiya alang sa usa ka tawong sanlahon, hilabihang kalipay tungod sa mga kalamposan sa iyang mga tinun-an, kapungot tungod sa walay-kasingkasing nga mga legalista, ug kasubo tungod kay gisalikway sa Jerusalem ang Mesiyas.

Sa dihang si Jesus naghimog milagro, kasagaran nga iyang gisentro ang pagtagad sa kon unsay bahin sa gihimoag milagro sa maong buhat: “Ang imong pagtuo nakapaayo kanimo.” (Mateo 9:22) Iyang gidayeg si Natanael ingong “tinuod nga Israelinhon,” nga nag-ingon: “Walay bakak diha kaniya!” (Juan 1:47, Today’s English Version) Sa dihang ang uban naghunahuna nga ang gasa nga gihatag sa usa ka babaye tungod sa iyang pagpasalamat maoy maluho, si Jesus milaban kaniya ug miingon nga ang asoy bahin sa iyang pagkamahinatagon pagahinumdoman kanunay. (Mateo 26:6-13) Iyang gipamatud-an ang iyang kaugalingon nga usa ka tinuod nga higala ug mahigugmaong kauban ngadto sa iyang mga sumusunod, nga “naghigugma kanila hangtod sa kataposan.”—Juan 13:1; 15:11-15.

Ang mga Ebanghelyo nagpakita usab nga masabtan dayon ni Jesus ang mga panginahanglan o tinamdan sa kadaghanang tawo nga iyang mahimamat. Nakig-estorya man siya sa usa ka babaye duol sa atabay, sa usa ka relihiyosong magtutudlo diha sa tanaman, o sa usa ka mangingisda sa tampi sa lanaw, matandog dayon niya ang ilang kasingkasing. Human sa pangbukas nga mga pulong ni Jesus, daghan niining mga tawhana ang magbutyag sa ilang kinailadmang mga hunahuna ngadto kaniya. Matukbil niya ang ilang emosyon. Bisan pag ang mga tawo sa iyang panahon maglikay tingali sa mga tawong anaa sa awtoridad, si Jesus, sa laing bahin, gihugopan sa mga tawo. Sila gustong makig-uban kang Jesus; komportable silang makig-uban kaniya. Ang mga bata komportable uban kaniya, ug sa dihang naggamit ug usa ka bata ingong panig-ingnan, wala lamang niya basta ipatindog ang bata atubangan sa iyang mga tinun-an kondili “gihalog kini.” (Marcos 9:36; 10:13-16) Sa pagkatinuod, ang mga Ebanghelyo naghulagway kang Jesus ingong usa ka tawong may dakong karisma mao nga ang mga tawo nagpabilin sa tulo ka adlaw aron lang maminaw sa iyang makapaikag nga mga pulong.—Mateo 15:32.

Ang pagkahingpit ni Jesus wala maghimo kaniya nga sobra ka hinawayon o arogante ug  mahariharion ngadto sa mga dili-hingpit, punog-kasal-anan nga mga tawong iyang nakauban sa pagkinabuhi ug nasangyawan. (Mateo 9:10-13; 21:31, 32; Lucas 7:36-48; 15:1-32; 18:9-14) Si Jesus dili gayod pugoso. Wala niya dugangi ang palas-anon sa mga tawo. Hinunoa, siya miingon: “Umari kanako, kamong tanang nabudlayan . . . ako magapalagsik kaninyo.” Nakita siya sa iyang mga tinun-an nga “malumog-buot ug mapainubsanon sa kasingkasing”; ang iyang yugo masayon, ug ang iyang luwan magaan.—Mateo 11:28-30.

Ang kinaiya ni Jesus gipadayag diha sa mga asoy sa Ebanghelyo nga may timaan gayod nga kini tinuod. Dili sayon alang sa upat ka lainlaing mga tawo nga mag-imbento ug usa ka talagsaong tawo ug dayon dili-magkasumpaki ang paglarawan kaniya diha sa upat ka magkalahing mga asoy. Halos imposible alang sa upat ka lainlaing mga magsusulat nga maghubit sa usa ra ka tawo ug maghatag ug dili-magkasumpaki nga paghulagway kaniya kon ang maong karakter wala gayod maglungtad.

Ang historyano nga si Michael Grant misukna ug makapukaw-sa-hunahuna nga pangutana: “Sa unsang paagi naposible nga, sa tanang mga tradisyon sa Ebanghelyo, dunay talagsaon nga klarong hulagway sa usa ka makapadani nga batan-ong lalaki nga gawasnong nakig-uban sa tanang matang sa mga babaye, lakip sa dili gayod maayog mga dungog, nga walay timailhan sa pagkasentimental, pagkabakikaw, o pagkakimian sa kaatbang nga sekso, ug bisan pa niana, sa matag kahimtang, naghupot ug inosenteng integridad sa kinaiya?” Ang makataronganong tubag mao nga kanang tawhana tinuod nga naglungtad ug naglihok sa paagi nga ginaingon sa Bibliya.

Ang Tinuod nga Jesus ug ang Imong Umaabot

Gawas nga naghatag ug buhi nga paghulagway kang Jesus samtang dinhi siya sa yuta, gipakita sa Bibliya nga siya may una-tawhanong paglungtad ingong ang bugtong Anak sa Diyos, “ang panganay sa tanang kalalangan.” (Colosas 1:15) Bayente ka siglo kanhi, gibalhin sa Diyos ang kinabuhi sa iyang langitnong Anak ngadto sa tagoangkan sa usa ka Hudiyong ulay aron ipanganak siya nga usa ka tawo. (Mateo 1:18) Panahon sa iyang yutan-ong ministeryo, si Jesus nagmantala sa Gingharian sa Diyos ingong ang bugtong paglaom sa nalisdan nga katawhan, ug iyang gibansay ang iyang mga tinun-an aron ikapadayon kining buluhatona sa pagsangyaw.—Mateo 4:17; 10:5-7; 28:19, 20.

Sa Nisan 14 (mga Abril 1), 33 K.P., si Jesus gidakop, gihusay, gisentensiyahan, ug gipatay sa bakak nga sumbong nga pag-alsa batok sa pamunoan. (Mateo 26:18-20, Mat 26:48–27:50) Ang kamatayon ni Jesus nagsilbing lukat, nga nagpahigawas sa nagatuo nga katawhan gikan sa ilang makasasalang kahimtang ug sa ingon nagbukas sa dalan padulong sa kinabuhing dayon alang sa tanan nga nagpasundayag ug pagtuo kaniya. (Roma 3:23, 24; 1 Juan 2:2) Sa Nisan 16, si Jesus gibanhaw, ug wala madugay human niana siya mikayab balik sa langit. (Marcos 16:1-8; Lucas 24:50-53; Buhat 1:6-9) Ingong tinudlo nga Hari ni Jehova, ang gibanhawng Jesus dunay bug-os nga awtoridad sa pagbuhat sa orihinal nga katuyoan sa Diyos alang sa tawo. (Isaias 9:6, 7; Lucas 1:32, 33) Oo, gipakita sa Bibliya si Jesus ingong ang persona nga may pangunang papel sa katumanan sa mga katuyoan sa Diyos.

Sa unang siglo, panonpanon ang midawat kang Jesus tungod sa kon kinsa siya—ang gisaad nga Mesiyas, o Kristo, nga gipadala dinhi sa yuta aron mabindikar ang pagkasoberano ni Jehova ug aron mamatay ingong lukat alang sa katawhan. (Mateo 20:28; Lucas 2:25-32; Juan 17:25, 26; 18:37) Atubangan sa mabangis nga paglutos, ang mga tawo dili gayod unta matukmod nga mahimong mga tinun-an ni Jesus kon dili pa sila segurado sa kon kinsa siya. Maisogon ug masiboton nilang gituman ang buluhaton nga iyang gihatag kanila, sa “paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanasoran.”—Mateo 28:19.

Karon, milyonmilyon sa sinsero ug may-kahibalo nga mga Kristohanon nasayod nga si Jesus dili kay tinumotumo nga persona. Ilang gidawat siya ingong ang naentrono nga Hari sa natukod nga Gingharian sa Diyos sa langit, kinsa sa dili madugay bug-os nga magkontrolar sa yuta ug sa mga kalihokan niini. Kining maong gobyerno sa Diyos maoy gikahinangpan nga balita tungod kay nagsaad kini ug kahupayan gikan sa mga problema sa kalibotan. Ang matuod nga mga Kristohanon nagpadayag sa ilang maunongong pagpaluyo sa napiling Hari ni Jehova pinaagi sa pagmantala ‘niining maayong balita sa gingharian’ ngadto sa uban.—Mateo 24:14.

Kadtong magpaluyo sa kahikayan sa Gingharian pinaagi kang Kristo, ang Anak sa buhi nga Diyos, magkinabuhi sa pagtagamtam sa walay kataposang mga panalangin. Kining maong mga panalangin mahimo usab nimong mabatonan! Ang mga magpapatik niining basahona malipay sa pagtabang kanimo nga mailhan ang tinuod nga Jesus.

[Footnote]

[Kahon/Hulagway sa panid 6]

Kon Unsay Gisulti sa Uban

“Akong giisip ni Jesus sa Nasaret ingong usa sa dakong mga magtutudlo nga nabatonan sa kalibotan. . . . Makaingon ako ngadto sa mga Hindu nga ang inyong kinabuhi dili bug-os kon dili ninyo tun-an nga matinahoron ang mga pagtulon-an ni Jesus.”—Mohandas K. Gandhi, The Message of Jesus Christ.

“Ang usa ka karakter nga orihinal kaayo, bug-os kaayo, wala gayod mag-usab-usab, hingpit kaayo, tawhanon kaayo apan nangibabaw gayod sa tanang nagalabawng mga hiyas sa tawo, dili mahimong mini tinumotumo. . . . Nagkinahanglan ug usa ka tawo nga mas labaw pa kang Jesus aron maimbento ang usa ka Jesus.”—Philip Schaff, History of the Christian Church.

“Nga ang pipila ka simpleng mga tawo sa usa ka kaliwatan nag-imbento ug gamhanan kaayo ug gamhanan kaayo ug madanihong personalidad, nga hataas kaayog sukdanan sa pamatasan ug makapadasig kaayog panan-awon sa panag-igsoonay sa tawo, maoy usa ka milagro nga labi pang dili-katuohan kay sa bisan unsa pa nga natala diha sa mga Ebanghelyo.”—Will Durant, Caesar and Christ.

“Morag dili masabtan nga ang usa ka tibuok-kalibotang relihiyosong kalihokan masugdan sa usa ka tawong wala maglungtad nga gimugna ingong karaang katumbas sa promosyonal nga estratehiya, kon hunahunaon nga daghang tinuod nga mga tawo ang naningkamot ug napakyas sa pagtukod ug mga relihiyon.”—Gregg Easterbrook, Beside Still Waters.

‘Ingong usa ka historyano sa literaryo kombinsido gayod ako nga kon unsa man ugaling ang mga Ebanghelyo, kini dili mga sugilambong. Kini kulang sa pagkaartistiko aron maisip ingong mga sugilambong. Ang dakong bahin sa kinabuhi ni Jesus wala nato mahibaloi, ug walay tawong maglaraw ug sugilambong ang mosugot nga kulang ang iyang impormasyon nga ihatag.’—C. S. Lewis, God in the Dock.

[Mga hulagway sa panid 7]

Ang mga Ebanghelyo nagpadayag sa nagkadaiyang mga pagbati ni Jesus