Kahinlo—Unsa ba Gayod ang Kahulogan Niini?

TUNGOD sa hugaw kaayong mga kahimtang sa Uropa ug sa Tinipong Bansa sa ika-18 ug ika-19 nga mga siglo, ang mga misyonaryo nianang panahona nagsangyaw sa matawag tingali ug “doktrina sa kahinlo.” Gitudlo niining doktrinaha nga ang kahugaw maoy katumbas sa sala, samtang ang kahinlo gikaingong makapasuod sa usa ngadto sa Diyos. Tingali mao kini ang nakapapopular sa panultihon nga “Ang kahinlo suod nga nalangkit sa pagkadiyosnon.”

Kini ang panglantaw sa Salvation Army, nga gitukod ni William ug Catherine Booth. Sumala pa sa librong Health and Medicine in the Evangelical Tradition, ang usa sa ilang kinaunahang mga eslogan maoy: “Sabon, Sabaw, ug Kaluwasan.” Unya, sa dihang lig-on nga napamatud-an ni Louis Pasteur ug sa uban ang koneksiyon tali sa sakit ug bakterya, dugang lang kining nakapadasig sa pagpangitag mas maayong mga pamaagi sa pag-atiman sa panglawas sa publiko.

Ang pipila sa mga lakang nga gihimo dayon mao nga dili na pahagkon sa Bibliya ang usa ka saksi sa korte ug giwala na ang komon nga baso diha sa mga eskuylahan ug sa mga estasyonan sa tren. Gipaningkamotan pa gani nga ang komon nga kopa pulihan ug indibiduwal nga mga kopa diha sa relihiyosong mga seremonyas. Oo, kadtong unang mga tagmugna daw nagmalamposon gayod sa pag-usab sa tinamdan sa mga tawo bahin sa kahinlo. Naapektohan pag-ayo ang tinamdan sa mga tawo maoy hinungdan nga gitawag sa usa ka magsusulat  ang resulta nga “usa ka maukyabong kadasig sa kahinlo.”

Apan, kining “maukyabong kadasig sa kahinlo” dayag nga taphaw lamang. Wala magdugay ang ordinaryong sabon gipahimuslan sa mga negosyante ug gihimong produkto nga kinahanglanon ingong pangpatahom. Ang binatid nga panganunsiyo nakapatuo sa mga pumapalit nga ang paggamit ug mga produkto alang sa personal nga pagpanghindik maghatag sa gumagamit ug pag-ila diha sa katilingban nga kasinahan gayod sa uban. Gipalambo sa telebisyon kining maong ilusyon. Ang malamposon ug makabibihag nga mga tawong gipakita diha sa mga komersiyal ug mga drama sa TV panagsa rang makita nga manghinlo sa balay, manilhig sa lagwerta, mamunit ug basura, o magkuha sa kinalibang sa ilang binuhi nga mga iring ug iro.

Anaa usab kadtong mangatarongan nga ang pagtrabaho sa gawas sa balay makatagana sa adlaw-adlawng panggasto, samtang ang mga buluhaton sa balay o pagpanghinlo walay kita. Ug tungod kay dili man masapian, nganong magpakabana pa man sila alang sa kaayohan sa kalikopan? Ang usa ka resulta niini mao nga ang ubang tawo karon naghunahuna nga ang kahinlo mapadapat lamang sa personal nga pagpanghindik.

Ang Panglantaw sa Diyos Bahin sa Kahinlo

Walay duhaduha nga kadtong mga paningkamot kanhi sa pagtudlog kahinlo nakatabang gayod sa pagpaarang-arang sa mga kahimtang sa pagkinabuhi sa mga tawo. Ug angayan lamang, tungod kay ang kahinlo maoy usa ka hiyas nga iya ug naggikan sa balaan ug hinlo nga Diyos, si Jehova. Siya nagtudlo kanato aron makabaton kitag kaayohan pinaagi sa pagkahimong balaan ug hinlo sa tanan natong mga dalan.—Isaias 48:17; 1 Pedro 1:15.

Sulondan si Jehova nga Diyos niining bahina. Ang kahinlo, maingon man ang uban niyang dili-makita nga mga hiyas, dayag nga makita diha sa makitang kalalangan sa Diyos. (Roma 1:20) Atong makita nga ang kalalangan mismo dili magpahinabog dumalayong polusyon. Ang yuta uban sa daghang ekolohikanhong mga siklo niini makahinlo sa kaugalingon niini sa kahibulongang paagi, ug kini gidisenyo alang sa hinlo, makapahimsog nga pagkinabuhi. Ang maong hinlo nga buhat naggikan lamang sa usa ka hinlog-hunahuna nga Tigdisenyo. Busa, makahinapos kita gikan niini nga ang mga magsisimba sa Diyos kinahanglang magmahinlo sa tanang bahin sa ilang kinabuhi.

Upat ka Bahin sa Kahinlo

Gipaila sa Bibliya ang upat ka bahin sa kahinlo nga kinahanglang paningkamotan sa mga magsisimba sa Diyos. Atong tagdon ang matag usa niini.

Espirituwal. Maisip kini nga labing hinungdanong bahin sa tanang kahinlo tungod kay may kalabotan kini sa mga kalaoman sa usa ka tawo alang sa kinabuhing walay kataposan. Ugaling, kini kasagaran nga mao ang labing napasagdang bahin sa kahinlo. Sa yanong pagkasulti, ang pagkahinlo sa espirituwal nagkahulogan nga dili gayod molapas sa utlanan nga gitakda sa Diyos tali sa matuod nga pagsimba ug sa bakak, tungod kay giisip sa Diyos nga hugaw ang bisan unsang matang sa bakak nga pagsimba. Si apostol Pablo misulat: “‘Gumula kamo gikan sa ilang taliwala, ug ilain ang inyong kaugalingon,’ nag-ingon si Jehova, ‘ug hunong na sa paghikap sa mahugaw nga butang’; ‘ug pasudlon ko kamo.’” (2 Corinto 6:17) Ang tinun-an nga si Santiago espesipiko usab kaayo bahin niini: “Ang dagway sa pagsimba nga hinlo ug wala mahugawi sa panglantaw sa atong Diyos ug Amahan mao kini: . . . ang pag-amping sa kaugalingon nga dili mahugawan sa kalibotan.”—Santiago 1:27.

Tin-aw nga gipasundayag sa Diyos nga dili siya mouyon kon ang bakak nga pagsimba isagol uban sa iyang matuod nga pagsimba. Ang bakak nga pagsimba sagad naglakip sa hugaw nga mga buhat ug dulumtanang mga idolo ug mga diyos. (Jeremias 32:35) Busa, ang matuod nga mga Kristohanon giawhag nga dili gayod malangkit sa bisan unsang paagi sa hugaw nga pagsimba.—1 Corinto 10:20, 21; Pinadayag 18:4.

Moral. Dinhi, klaro usab nga gipaila sa Diyos kon unsay hinlo ug kon unsay hugaw. Sa katibuk-an, ang kalibotan nahimong sama sa gihubit sa Efeso 4:17-19: “Sila anaa sa kangitngit sa kaisipan, ug nahimulag sa kinabuhi nga iya sa Diyos . . . Nga nawad-an na sa tanang moral nga pagbati, ilang gitugyan ang ilang kaugalingon sa malaw-ay nga panggawi sa pagbuhat sa tanang matang sa kahugawan uban ang kadalo.” Ang maong imoral nga hunahuna ginapahayag sa daghang paagi, sa dayag ug malinglahong paagi, busa ang mga Kristohanon kinahanglang magmabinantayon.

Ang mga mahigugmaon sa Diyos nahibalo nga ang pagpamampam, homoseksuwalidad,  pakigsekso una pa ang kasal, ug pornograpiya maoy paglapas sa sukdanan ni Jehova sa moral nga kahinlo. Apan, ang mga pagpahayag niining mga buhata naandan na diha sa kalibotan sa kalingawan ug urog. Busa ang mga Kristohanon kinahanglang magmabinantayon batok sa maong mga hilig. Ang pagsul-ob ug mugbo kaayo, madayganong mga besti kon moadto sa Kristohanong mga tigom ug sosyal nga mga pagtipontipon makadanig wala-kinahanglanang pagtagad sa lawas sa tawo ug nagpakitag daklit nga pagtipas gikan sa kaputli. Gawas nga magdalag hugaw nga kalibotanong hunahuna ngadto sa Kristohanong asosasyon, ang ingon niana nga pamesti lagmit nga makapukaw ug hugawng mga hunahuna diha sa uban. Kini maoy usa ka bahin diin ang mga Kristohanon kinahanglang maningkamot pag-ayo sa pagpasundayag ug “kaalam nga gikan sa itaas.”—Santiago 3:17.

Mental. Ang kinasulorang hunahuna sa usa ka tawo dili angayng mahimong tipiganan ug hugawng mga pangisip. Si Jesus nagpasidaan batok sa hugawng hunahuna sa dihang siya miingon: “Ang matag usa nga magpadayon sa pagtan-aw sa usa ka babaye aron sa pagbaton ug kaibog kaniya nakapanapaw na uban kaniya diha sa iyang kasingkasing.” (Mateo 5:28; Marcos 7:20-23) Kining mga pulonga mapadapat usab sa pagtan-aw ug pornograpikong mga hulagway ug pelikula, pagbasag mga asoy bahin sa malaw-ayng seksuwal nga mga kalihokan, ug pagpaminaw sa malaw-ayng mga pulong sa mga awit. Busa, kinahanglang likayan sa mga Kristohanon nga mahugawan ang ilang kaugalingon pinaagi sa pagpunayg hunahuna sa mahugaw nga mga hunahuna nga maoy hinungdan sa mahugaw, dili-balaan nga sinultihan ug mga lihok.—Mateo 12:34; 15:18.

Pisikal. Ang pagkabalaan ug pisikal nga kahinlo suod nga nalangkit diha sa Bibliya. Pananglitan, si Pablo misulat: “Mga hinigugma, hinloan nato ang atong kaugalingon sa tanang kahugawan sa unod ug espiritu, nga magahingpit sa pagkabalaan diha sa kahadlok sa Diyos.” (2 Corinto 7:1) Busa, ang matuod nga mga Kristohanon kinahanglang maningkamot nga huptan ang ilang lawas, balay, ug mga palibot nga hinlo ug hapsay, kutob sa itugot sa mga sirkumstansiya. Bisan sa mga dapit diin dili daling makakuhag tubig aron ihugas o ikaligo, ang mga Kristohanon kinahanglang maningkamot sa paghimo sa bug-os nilang maarangan aron makapabiling hinlo ug presentable.

Ang pisikal nga kahinlo nagdili usab sa paggamit ug bisan unsang matang sa tabako, pagpatuyang sa pag-inom ug alkoholikong ilimnon, ug bisan unsang matang sa pag-abuso sa droga, nga makahugaw ug makadaot sa lawas. Ang magbalantay sa hayop nga gihubit diha sa Awit ni Solomon nalipay sa kahumot sa besti sa babayeng Sulamita. (Awit ni Solomon 4:11) Ang pagpakabana bahin sa atong personal nga pagpanghindik maoy usa ka mahigugmaong butang nga himoon, tungod kay buot natong likayan nga mag-antos kadtong anaa sa atong palibot tungod sa atong dili maayong baho. Tinuod nga humot ang mga pahumot, apan dili kini ikapuli sa regular nga pagkaligo ug hinlo nga mga besti.

Paghupot ug Timbang nga Panglantaw

Kon mahitungod sa pisikal nga kahinlo, masobrahan usahay ang mga tawo. Sa usa ka bahin,  ang pagkapanatiko bahin sa kahinlo makawala sa atong kalipay sa pagkinabuhi. Makahurot usab kini ug dakong bahin sa bililhong panahon. Sa laing bahin, gastosong ayohon ang mga balay nga hugaw ug nagkalamukat. Taliwala niining mga paghinobra mao ang praktikal, timbang nga paagi sa paghupot sa atong balay nga hinlo ug presentable.

Hupti kining yano. Lisod hinloan ang mga balay o mga lawak nga nagkalamukat, ug dili tingali sayon nga mamatikdan ang abog sa maong naghuot nga palibot. Ang makasaranganon, hapsay nga mga balay dali rang hinloan. Ang yanong estilo sa kinabuhi giawhag pag-ayo diha sa Bibliya: “Kon kita adunay makaon ug ikabesti, kita magmakontento na niining mga butanga.”—1 Timoteo 6:8.

Hupti kining hapsay. Ang usa ka hinlong balay maoy responsabilidad sa tanang nagpuyo niini. Ang mga balay nga nagkalamukat kasagarang magsugod sa mga lawak nga nagkalamukat. Ang kahapsay nagkahulogan nga ang tanan anaa sa hustong dapit niini. Pananglitan, ang hugawng mga besti dili angay nga anaa sa salog sa lawak-katulganan. Sa mas seryosong paagi, peligroso gayod ang mga dulaan ug mga himan nga nagkatag ra sa palibot. Ang hinungdan sa daghang aksidente diha sa balay maoy tungod sa mga batasan nga pasagdang magkalamukat ang mga gamit.

Tin-aw nga magkauban kanunay ang kahinlo ug ang Kristohanong dalan sa kinabuhi. Mahitungod sa usa ka diyosnong dalan sa kinabuhi, ang manalagnang si Isaias naghisgot bahin sa “Dalan sa Pagkabalaan.” Ug iyang gidugang ang makapahinuklog nga hunahuna nga “ang mga mahugaw dili moagi niana.” (Isaias 35:8) Oo, ang pag-ugmad ug maayong mga batasan sa kahinlo karon maghatag ug lig-ong pamatuod sa atong pagtuo sa saad sa Diyos nga sa dili madugay siya magatukod ug usa ka hinlo nga paraisong yuta. Unya, sa tanang bahin niining matahom nga planeta, ang tanang tawo magahimaya kang Jehova nga Diyos pinaagi sa bug-os nga pagsunod sa iyang hingpit nga mga sukdanan sa kahinlo.—Pinadayag 7:9.

[Hulagway sa panid 6]

Ang usa ka hinlong balay maoy responsabilidad sa tanang nagpuyo niini

[Hulagway sa panid 6]

Ang yuta makahinlo sa kaugalingon niini sa kahibulongang paagi